Foydalanuvchi nomi: Kapalak
Haqiqiy ismi sharifi: Zamira Hamidova
A'zo bo'lgan sanasi: 14 Avgust 2009

Avatari:


Imzosi:
Kuch va Adolat
Adolat Kuchga bo'ysungan yurt- Vayron Yurt.
Kuch Adolatga bo'ysungan yurt- Bo'ston Yurt.
O'tkir Hoshimov. Daftar hoshiyasidagi bitiklar.

Birinchi posti:
Assalomu-alaykum aka-uka, opa-singillar:) Barchangizga yaqinlashib kelayotgan Ramazoni Sharif munosabati bilan, bu qutlug' oyni haqiqiy ma'noda his qilib, haqqini ado etgan bandalar bo'lishingizni tilayman.
Mavzuga javob beradigan bo'lsam, Alloh'dan avvalo sog'lik tilayman. Tilak-istaklarimizni cheki-chegarasi yo'q albatta....
Allohdan bir narsa tilab-yolvorgan paytimiz biz qullarning qanchalar ojiz, Yaratganning esa qanchalar Qudratli ekanligini yana bir bor qabul qilgan bo'lamiz...

MUNDARIJA

Tarjimai holi
Kapalak haqida forumchilar ta'riflari
Kapalakka berilgan savollarga javoblar

Assalomu-alaykum. Avvalambor yangi loyihangiz hayirlarga vasila bo’lsin, deb qolaman.

Men haqimda gapiradigan bo’lsak, Ziyouz forumiga a’zo bo’lgan kunimdan beri asosan o’zimga oid shahsiy hayot bilan bo’g’liq xotiralarni yozishga harakat qilaman. Qolaversa xozirgi kunda Turkiyada bo’lganim uchun (6 yildan beri) Turkiya bilan bog’liq voqealar haqida gapirib, ular haqida fikr yuritmoqdaman. Yozgan postlarimda juda ko’p ma’lumotlar olishingiz mumkin..

Tarjimai holga kelsak, bu narsa istalgan yerga qarab o’z standartlarini o’zgartirishi mumkin. Lekin o’zgarmaydigan narsalar: Tug’ilgan joyimiz, sanamiz, o’qigan o’qishlarimiz vhk.
Men aslida tarjimai hol yozishdan darrov siqiladigan odamman, shuning uchun sizlarga odatdagiday standart shaklda yozmaganim uchun uzr"¦
Men bazan o’zimni 50-60 bazan esa 15-20 yoshlarda his qilaman. Bu duch kelgan holatimga qarab o’zgaraveradi"¦Bazi mavzularda tajribaga ega bo’lsam, o’zimni huddi yoshi o’tib qolgan insonlarday his qilib, bu mavzudan mendan nasihat so’ragan insonlarga uzundan-uzun nasihat qilaman. Yana bazi bir mavzular borki, hech narsa bilmasligimni, qanchalar ajemi(bilmasvoy) ekanligimni ich-ichimdan his qilaman.

Lekin inson bolasi hayotidada uning yoshi unchalik muhim emas, deb o’ylayman. Asos bo’lgan narsa, bu umrini qanchalik foydali yoki foydasiz narsalar bilan o’tkazgani"¦
O’z hayotimda yana bir bor nazar tashladim, yangi loyihangiz bahona. Eh-eee orqada nimalar ko’rdim, nimalar. Qanchadan-qancha sevinch-u, hadsiz-hisobsiz achchiq ko’z yoshlar. Yana qancha to’g’ri berilgan qarorlar-u, hech ko’rishni xohlamagan noto’g’ri fikrlarim.

O’zi shunaqamiz, bir ishning natijasi "œyaxshi" bo’lsa sevinamiz-u, "œyomon" tugallansa, "œehh" deymiz.
Lekin inson yoshi o’tavergan sari, "œkoshki" lari ham kamayaverar ekan, sababi bolalikdan uzoqlashib kattalarday aqlli qadam tashlay boshlaganimiz-mi yoki yanglishlarga o’rganaverganimiz-mi bilmadim..

Men ham hayotimda juda ko’p narsaning ilkini yashadim. İlk qo’rquvlarim, ilk andishalarim, ilk sevinchlarim, ilk qayg’ularim va yana nimalar nimalar.
Hech esimdan chiqmaydigan narsa esa 4-5 yoshlarimda 2 singlimni (biri 3, biri 1 yoshda) qo’shni boladan qo’riyman, deb tir-tir titraganim. Aqlimni tanibmanki menga omonatday his qilgan insonlarimni qo’rish uchun har narsaga tayyorman. Bu his-tuyg’u meni umr bo’yi ta’qib etdi.

Har boladan men ham o’qigan asarlarim va qahramonlarining yillab ta’sirida yashadim.
Hayotga doimo qiziqish bilan birga hurkaklikla qaradim.
Hayotdagi butun narsalarga qiziqishim katta. Menga berilgan aql va farosatni ishlatib, hayotdagi narsalarni qanchalik o’rgana olaman ajabo, degan narsa men uchun birinchi quroldir.

Bazan o’ylab qolaman, juda ko’p insonlar yaqinlaridagi kishilarning hayotlarini o’zlariga o’rnak oladilar. Men boshqasiga o’rnak bo’ladigan hayot yashadim-mi ajabo?

O’qishga, o’rganishga bo’lgan azmim va hirsimdan boshqa o’rnak olinadigan yonim yo’q ekan aslida.
Qolgan voqealar qarshisida asosan his-tuyg’ularim bilan harakat qilganim uchun mantig’im va aqlimni ishlata olmayman. Bu esa unchalik yaxshi natijalarga olib kelmaydi. Bu satrlarni o’qiganlarga ham hayotda ko’proq aql va mantiqlarini qo’llashlarini tilab qolaman.

Ziyouzga a’zo bo’lganimdan beri juda ko’p inson tanidim. Juda ko’p ma’lumotlarga ega bo’ldim. Agar psixologiya sohasida o’qiganimda bu forumdagi insonlar bilan bog’liq ancha-muncha ilmiy maqola yozgan bo’lardim"¦

Forumdagilar turfa xil. Hammalariga hurmat nazari bilan qarayman. Doimo qayg’urib kelganimday bir-birimizga qarshi sabrli bo’laylik, bir-birimizga qardosh ko’zi bilan qarab, uning xato va kamchiliklarini o’z ukamizga nasihat qilayotganday chin yurakdan tuzatishga harakat qilaylik. Bu yo’lda meni xatolarim bo’lsa bemalol tuzatishingiz mumkin.

O’qigan o’qishlarim:

Nizomiy nomidadi Toshkent Davlat Pedagogika Universiteti, O’zbek va Turk tillari va adabiyoti (5 yil)
Marmara Universiteti, Turk tili bo’limi (Turkiya, Aspirantura 5 yil)

Mail adresim: [email protected]

İnternet o’rtamida turli xil inson bo’lishini hisobga olgan holda o’ta shaxsiy ma’lumotlarimni bermayabman. Bundan bir necha yil oldin qattiq shantajlarga ma’ruz qolganimdan keyin ko’zim ochilgan, uzr. Meni tanigan forumdoshlar haqimdagi ancha-muncha ma’lumotlarga egalar. Sizlar bilan ham vaqti bilan tanishib, yaqinlashamiz, degan umiddaman. "œDin qardoshim", deb harakat etgan barchaga albatta javob beraman.

Alloh bu sinov dunyosida hec birimizni adashtirmasin, deb qolaman.

Aslida gapiradigan gap ko’p, lekin xozirchalik shularni yozdim. İnshalloh sizlarni siqmadim.

Barchangiz Yaratganga omonatsiz"¦.

Nurzoda:
O'zlarini shirin ovqatlari b-n forumdoshlaga pazandalik sirlarini o'rgatadigan barcha forumdoshla uchun hurmatga loyiq bo'lgan opamizla ....ilmingiz bundanda ziyoda bo'lsin ilohim

Muhammad Amin:
Rahmatni eng ko'p olgan user opamiz. Ajoyib fikrlar egasi. Yaqinda a'zo bo'lishiga qaramay eng 1-uesrlar safiga etib olib o'tib ketay deyapdi...Dunyo qarashlari juda keng user.

Siddiqa:
G'oyibona sirdoshimga aylangan inson, gohida nolib turganimda ajoyib maslahatchilar, har qanday holatdayam samimiyliklarini saqlab qola olgan userka.
O"tkir hoshimov sevimli yozuvchilari, gap ko'p aytsam, hullas yahsilarde.

ZUBAIR:
Qisqa muddatda forumning eng mashhur va faol a'zosiga aylangan user.

Chehmik:
Yangi kelin, hamma photomania ga uchragan opa, 5 yildan beri musofirlikdagi opa, kun bo'yi pishir kuydir qisayam, charchagan bo'salayam, sudralib bo'sayam kompni yoniga kelib rasm qo'yadigan userka

AbdurRohman:
bu userkamizni qisqa fursat ichida hamma tanib oldi, qisqa fursatda juda faol bo'ldila. ko'p offtop qiladigan user, ayrim postlari bolalarcha beg'ubor, ayrimlari serjahl. bolajonlani yaxshi ko'rarkanla....

Abdulhafiz:
Ko'pincha "gullar olami"-da uchib yuradigan Kapalak. Hali "chillalari" chiqmay turib super member bo'lgan opamiz.

ikbaljohn:
Offtop nimaligini bilmasdan offtop qiladigan userka.

1. Savol: Turk qardoshlarimizning Ramazon bilan bog'liq bo'lgan, lekin bizda mavjud bo'lmagan qanday an'ana, odatlari mavjud?

Javob: Ramazon dunyoda Musulmonlarning yashagan har yerida zavq-shavq bilan kutib olinadi. Bu yerlardan biri ham Turkiya. Turkiyaga kelganlar biladi. Ko'chalar, maydonlarga Ramazonni eslatadigan plakatlar osilgan. An'analar haqida shularni aytishim mumkin. Saharga odatda dovul bilan uyg'otishadi. Hozir bomdod azoni 04.32 da o'qiladigan bo'lsa, dovulchilar 03.00dan keyin chalishni boshlashadi. Turkiyaga ilk kelgan sanam bu shovqindan juda qo'rqqan edim:) Tarihiy qal'a bo'lgan joylarda esa albatta to'p(pushka) bor. İftorda esa to'p otilib, habar beriladi. Keyin Ramazonga oid ovqatlar, shirinliklar bor. Shirinliklardan biri "Gullach" yufqa qilib tayyorlangan hamirlar orasiga sut to'kilib yumushatiladi. Eng ustiga esa pista ezmasi va anor donalari sepiladi. Eng mashhur ovqatlardan biri esi "erishta oshi" bizning ugrani esladi, lekin yana ham uzun va sertuhum qilib tayyorlanadi. Taroveh namoziga ayollar ham qatnashadi. Ayollar ertalab yoki iftordan keyin oralarida Qur'on Hatim qilish uchun uy yoki jome'larda to'planishadi. Bunga "Mukabele" deyishadi.


2. Savol: Siz judayam hurmat qiladigan inson Ramazon oyida, birdan oldingizga keldi-da, sizni tushlikka taklif etdi...
Nima qilasiz? Qanday yo'l tutasiz? Munosabatingiz o'zgaradimi?

Javob: Mening har hil toifadan, har hil dindan tanishim, o'rtog'im bor. Hatto mavzulardan biri haqida bir Rus o'rtog'imning musulmon bo'lganligi haqida gapirib bergan edim. U qiz bizning qora qoshimiz, qora ko'zimiz uchun musulmon bo'lmadi albatta. 2-3 yil davomida bizning hayotimizni, musulmonlikning faqatgina kitoblarda yozilgan narsadan iborat bo'lmasdan, yashay olishimiz mumkin ekanligini ko'rib din almashtirdi.
Agar meni juda hurmat qiladigan tanishlarimidan biri Ramazonda tushlikka taklif qilsa, avvalombor shirinsuhanlik bilan, Ro'zador ekanligimni aytib uzr so'rardim. Keyin masalaning boshqa bir tarafi ham bor. Meni tanigan inson avvalombor bir musulmon ekanligimni, bir Oz'bek ekanligimni bilishi shart. Va Xudoha shukr, hozirgi kungacha bu ikki asosiy kimligimni yashirishga hojat qolmadi. Holat bunday ekan, men tanib hurmat qiladigan inson ham mening hayot tarzimdan habardor bo'lishi va unga yarasha muomala qilishi kerak, deb o'ylayman. Turkiyada juda harhil insonlar bilan tanishishga muyassar bo'ldik. Qisqa vaqt uchun qarshimdagi insonning dini, dunyoqarashi muhim bo'lmasligi mumkin, lekin uzoq davom etadigan samimiyat hohlaydigan bo'lsam avvalambor qarshimdagi insonning menga, qolaversa dinimga, butun insonlarning ishonchiga hurmat qiladigan insonlar bilan yaqinlashaman. Bu mening haqqim, deb o'ylayman. Lekin boshqa dindasan, sen nimaga Ro'za tutmayabsan, deb ham hurmatsizlik ham qilmayman. Chunki men faqatgina bir inson emas, Haq dinga mansub bo'lgan insonlardan biriman. Balki bu yerda aytganlarim haddan tashqari bo'rttirmaday kelgandir, lekin uzoq yurtda bir qaltis harakat qildingizmi, haa O'zbeklar shunaqa ekanda, ular ham musulmon emasmi, degan gap eshitib qolishimiz hech gap emas.


3. Savol: Har gal sahobalar hayotini o’qiganimda, huddi shunday filmni ko’rayotgandek tasavvurga ega bo’laman.
Savol:  Siz rejissyor bo’lganingizda qaysi sahobaning hayotini kinofilm qilib ishlagan bo’lardingiz?

Javob: Bugun saharlikda aytib turgandim. Hazrati Alini nimagadir juda yaxshi ko'raman, deb. U kishini ismlarini eshitganimda juda gavdali, lekin o'ta vazmin va ko'zlari ma'noli qaraydigan, yuzi nur to'la bir inson ko'z oldimga keladi. Turkiya tv-da hozir Hazrati Yusuf filmi berilyabdi. Orada ko'zim tushib qoladi. Qaysi davlat olganini aniq bilmayman. Haz Yusufni bolaligidan ko'rsatishgani uchun juda chiroyli bolani Yusuf ro'lida ko'rsatishyabdi. Lekin Payg'ambarlarni va sahobalarni kinolarda ko'rsatish to'g'ri bo'larmikan? Agar gunoh bo'lmasa Haz Ali bilan bog'liq film suratga tushirgan bo'lardim. Masalan The Messaj , O'zbekchasi qanaqa bilmayman, menga juda ta'sir qilgan. Lekin u yerda ham Haz Hamza bor. İnsonlar kinolardan ko'p narsa o'rganishadi, va inson ko'rgan narsasini unutmaydi. Shuning uchun aslida Payg'ambarimiz, sahobalar, aziz avliyolarning hayotlari bilan bog'liq filmlar ko'payishi kerak, deb o'ylayman.
 

4. Savol: Siz ko’rgan va sizga juda ta’sir qilgan filmdagi epizod?

Javob: Yuqorida aytib o'tganim The Mesaj filmida Payg'ambarimizni hassalari ko'rinishi bilan bir musiqa eshitiladiku, o'sha sahnada har safar ko'rganimda hayajondan qotib qolaman. Yana shu filmda Haz Bilolning qiynoqqa olingan yeri bor. Shu filmning rejisyori tarafidan yozilgan "Men Bilol" degan kitobni o'qigandim. Kitobning bir joyida qiynoq asnosida Haz Bilol hushidan ketgan paytida ichidan o'tgan gaplarni yozadi. Kitobni o'qiganimdan keyin kinoning shu epizodidan yana ham ta'sirlanib ko'ra boshlaganman.


5. Savol: Oxirgi marotaba O'LIMni eslashingizga sabab bo'lgan holat?

Javob: O'limni kechagina esladim. Avtobus bilan o'rtog'imnikiga iftorga ketar ekanman ko'zim qabristondagi qabr yozuvlariga tushdi. Usmonli Podshohlari qabristonlarni har doim markazda, insonlarning har kuni ko'zi tushadigan joylarda bo'lsin, deb amir berishgan ekan.
O'limdan hech qachon qo'rqmaganman, jon U'niki, hohlagan payti oladi. Bazilari aytishadi, yana ozgina yashasaydim, qullik vazifalarimni joyiga keltirsaydim.
Bilaman butun vazifalarimni bajaraolmadim lekin U'ndan kelgan har narsaga tayyorman. Jannatning ham jahannamning ham sohibi U! Agar bizlar uchun onadan ham marhamatli bo'lgan Rabbimning buyruqlarini bajarmagan ekanman, demakki jazoni haq etdim. U'ndan kelgan amr qarshisida boshim qildan ingichka, buyruq esa qilichdan keskin. Ollohning marhamatidan, affidan aslo umidimni kesmayman, umidim bo'lmasa nimam borki.

6. Savol: Siz uchun [kelajakda] turmush o'rtog'ingizda bo'lishi kerak bo'lgan eng asosiy 3 hislat?

Javob: Men turmushga chiqqanman, lekin turmush o'rtog'imda ko'p hislat bo'lsin, deb kech turmush qurdim. Ko'p o'yladim, turmush qurmasdan oldin. Qanday inson meni baxtli qila oladi, deb. Avvalambor, Ollohning butun farzlarini bajaraolmayotgan bo'lsam ham (Rabbim eng qisqa zamonda bajarishni nasib etsin jumlamiz uchun) Rabbimga shukrlar bo'lsinkim, Musulmonman va bu dunyoning sinov dunyosi ekanligini va asl hayotni ham bu yolg'on dunyoda qozonishimizni mantig'im, miyyam bilan qabul etganlardanman. Shunday ekan, boqiy dunyodagi yerimizni qozonishimizda er-xotin juda muhim, undan bo'ladigan farzandlar ham albatta juda juda muhim. Bola-balodir, derdilar ayam. İymonli qancha insonni, bola shirinlik qilib boshqasinin haqqini yeganini ko'p ko'rganman afsus...
Hullas men turmush o'rtog'imda avvalo shularni so'ragandim.
1. Ollohdan haqiqiy ma'noda qo'rqishini hohladim doimo, nima uchun haqiqiy ma'noda, chunki men Musulmonman, deb Ollohning shartlarini bajarmasdan yurgan qancha "Musulmon" bor afsus, din mavzusida mendan ancha ustun bo'lsin, menga o'rgatsin, namoz o'qiganda men ham ta'sirlanay, duo qilganda barobar hayajonga tushib yig'laylik, dedim.
2. Harom-halolga juda diqqat etsin, deb duo qildim. Rabbimga shukrlar bo'lsinkim, halol bir oilaning farzandi, qaynotam halollik mavsuzida juda "qattiq turadilar". Bir kuni: "Olloh shohid bo'lsinkim, shuncha yillik umrimda bazan och qoldik bollarim bilan, lekin bir luqma harom yedirmadim," degandilar. Shu gaplari "quloqlarimga sirg'a bo'ldi". Rabbim barcha ota-onalarga mana shunday dadil gapira olish nasib etsin insholloh.
3. Ota-onasiga mehribon, oilasiga bog'liq bo'lsin, deya duo qilardim. Chunki erkak kishi oilasiga bog'liq bo'ldimi, bilingki, kelajakda ayoli, farzandlariga ham juda bog'liq bo'ladi. Mehr berish  hayot davomida o'rganilmaydi, u sut bilan birga insonni vujudiga kiradi, eng boshda ota-onani qarashlari bilan mehr tanasiga singadi. Yani mehr ko'rgan insongina mehr bera oladi...

Rabbimga minglarcha shukrlar bo'lsin, duolarimni hammasi ijobat bo'ldi. Men aslida qizg'onchiq inson emasman, "tanigan bilganlarim mendan ham baxtli bo'lishsin, ularning faqat hush xabarlarinigina olayin," deb duo qilaman.
Bu forumda turmushga chiqqan qizlarimizni Rabbim oilalariga tinchlik-barakot bersin, uylarida huzur bo'lsin. Hali turmushga chiqmagan qizlarimizga esa, Rabbim o'zini yo'lidagi, iymonli va ayolini qadriga yetadigan birodarlarimizdan nasib etsin insholloh....


7. Savol: Sizni postlaringizni o'qib juda quvnoq va xushchaqchaq ekanligingizni taxmin qilyapman. Hayotda ham, ayniqsa boshingizga biror yomon kun yoki sinov tushganida ham shunday bo'la olishga o'zingizda kuch topa olasizmi? Yoki kuch topa olganmisiz?

Javob: Savolingizga o'z xarakterim, yashash tarzim, o'qigan-bilganim va eng asosiysi esa boshimdan o'tgan voqealarning menda qoldirgan ta'sirlaridan kelib chiqqan holda javob beraman. İlgari ham ta'kidlab o'tganimday men hech qachon bu forumdagi boshqa bazibir a'zolarday Diniy bilim olgan emasman. Shuning uchun bazi fikrlarimni, "œMusulmon bunday o'ylamasligi kerak", "œShunday yashash kerak," deb qarshilamanglar. Va yoki "œFikrlaringiz boshqalarga ham ta’sir qilishi mumkin", demanglar. Bu mening shahsiy fikrlarim.
Avvalo, "œyomon kun" degan tushunchani har kim har hil qabul qiladi. İnsonlarning yoshlari, diniy inonchlari, ularning hayotdagi voqealarni "œyaxshi kun", "œyomon kun" deb belgilashlarida katta rol o’ynaydi. Masalan, men uchun bundan bir necha yil oldin "œyomon kun" bo’lib sanalgan kunlar endigi kunda yomon hissoblanmaydi. Buning sababi, yoshimning ulg’aygani, tajribalarimning ortgani, ancha-muncha voqeani ko’raverib, "œko’zim pishib ketgani" bo’lsa kerak.

Shu onda men uchun eng yomon kun bir-ikki sabab bo’lishi mumkin. Undan tashqari, xayolingizga ham kelmagan voqealar men uchun oddiy holga aylandi. Masalan, buvim vafot etdilar, Olloh u kishini rahmat aylasin. Yani onamning onalari, onamday aziz, qadrdon, bizga singgan mehnatlarining son-sanog’i yo’q. Nevaralarining ichida ham menga juda boshqacha muhabbatlari bor edi. Men Turkiyada bo’lganim uchun o’lim habarlarini faqatgina 1 oydan keyin singlimdan majbur so’rab bildim. Menga aytishmabdi, uzoq yurtda siqilib yurmasin, ho’jayinini ham ikki oyog’ini bir etikka tiqmasin, deb. Dabdurustdan yo’lga chiqa olmaydigan uzoqlikdaman.. Lekin tushlarimda ayon bo’lgan edi vafot etganlari. İchimda juda g’alati iztirob bor edi. Ho’jayinim ham juda hassos inson, ovozimni qanday chiqqanidan darrov nima bo’lganini tushunadi. Balki u oddiy odamlarday kechasi kunduzi aniq bo’lgan, uyga kelish vaqti belgilangan ishda ishlaganda men ham to’yib to’yib yig’larmidim, balki bir necha kun aza ham tutarmidim. Ayollik vazifalarim ustun keldi, uyqusini to’yib ola olmayotgan, kechasi kunduzi qorishiq, Allohning menga omonat deb bergan qulini, o’lim xabari bilan dunyoviy shaklda o’ylab, yig’lab-siqtab hafa qilgim kelmadi. Xabarni sokin bir shaklda ertasi kuni aytdim"¦. Turmush o’rtog’im bilan birga "œYosin" o’qib, duo qildik, bu dunyoning qanchalar qisqa va vafosiz ekanligi, bir kun bizning ham u diyorlarga ketishi haqida suhbatlashdik.

Masalaning yana bir tarafi bor, Turklarda bir gap bor: Asosiysi aytilgan, yozilganlar emas, aytilmaganlar va yozilmaganlaridir"¦Nima uchun bu gapni aytdim, chunki forumda mening hushchaqchaq postlarim, aslida ichimdagi doimo "œmelanxolik" bo’lgan yonimni so’ndirish uchun. Buning ham sababi mening dunyoga kelmasimdan avval ona qornidaligimdayoq ayamning dard-alamlarini birga yashaganim va xarakterimning ko’proq "œinsonni yig’latadigan, siqadigan narsalarni yaxshi ko’radigan" turdan bo’lishi. "œİbrat izlaganga ibratdir dunyo" mavsuzida qoldirgan rasm va yozuvlarimni ko’rib, o’qisangiz qarshingizga tamoman boshqa Kapalak chiqadi"¦Ayam menga homilador ekanliklari bilmagan paytda dadam taraf bilan arazlashib ota uylariga ketgan ekanlar. Sababi ikki oilaning diniy va dunyoviy fikr va bilimlarining farqli bo’lishi. Qizni uzatayotgandda yigitning hamma narsasini so’rashadi afsus, Diniy Bilimi, Dinni yashashi qandayligini o’ylashmaydi"¦ Ayollarning ko’pchiligi biladi, bola necha oylik bo’lishidan qat’iy nazar onaning butun hissiyotlarini sezar ekan. Menga homila ekanliklari aniqlangandan keyin (u paytlar xozirgiday tibbiyot rivojlanmagan edi) yana bir necha oy uyda turibdilar. Xatto onam tarafdan ko’p qarindosh "œbolangni oldir, nima qilasan ko’paytirib, otasi senga ega chiqadimi yo’qmi", deb ancha zug’um qilishgan ekan. Lekin ayam "œmen bu bolani oldirmayman, o’zim katta qilib olaman", deb gaplarida qattiq turibdilar.

Keyin dadam va oilasi bilan yarashib men 6 oyligimda uyimizga qaytgan ekanlar. Men tug’ilgunimcha sekin-asta eski ginalar unutilsin, deb xarakat qilishibdi. Bolaligim ham oson kechmadi. Men maktabni bitirib ketganimdan keyin maktabimdagi o’qituvchilar doimo singillarimga meni o’rnak qilib ko’rsatishar ekan: "œBiz Zamirani tishining oqini ko’rmaganmiz, sizlar ham opangizday jiddiy bo’linglar," deyisharkan. Maktabni bitirgandan keyin sinfdoshlar uchrashdik, men u payt Nizomiyda o’qirdim. Universitetga kirgandan keyin eski hollarimdan, doimo tund sur’atimdan qutulish uchun ko’p urindim. Chunki eski kunlardan qolgan hotiralar bilan yashasang yangi kunni qadriga yeta olmaysan. Qolaversa men o’qituvchi bo’ladigan, hali har hil joylarda hilma hil inson bilan ishlaydigan biri edim"¦

Hullas sinfdoshlarim ishonasizmi, meni taniy olishmadi, xarakter ma’nosida. İlgari doimo jiddiy sur’atli, qattiqqo’l( klasskom edim 10 yil, ancha muncha sinfdosh bolani urganman, "Bolaligim seni sog’indim" mavzusida yozganman) bo’lgan Zamira kulimsirab gapirar edi.
Ham oilamizda ham opa bo’lganim uchun dadam-ayamdan doim "œSen opasan, singillaringa o’rnak bo’lishing kerak" deyishardi. Psixologiya o’qiganlar biladi, bu tur jiddy talablar bolani bolaligini yashay olmasligiga, soxta va eng asosiysi boshqalar uchungina jiddiy bo’lishga undaydi.

Ho’jayinim, menga so’z bergandi, "œmen senga bolaligingni yashataman", deb. Hayot hikoyalarimni eshitib shunday hulosaga kelgan bo’lishi kerak.
Eng yomon kunlardan biri, o’tgan yillarda, "O’zbegim", deb o’zimizga yaqin olgan singlimiz tarafidan "œshantaj" qilinishim bo’ldi. Shantaj mesaji kelganda men har hil millatlarga oid o’rtog’larim bilan, juda halol bir opamizning uylarida iftor dasturxonida edik. Menga alam qilgan yoni nima bo’ldi, bilasizmi, mehmonlarim bilan hali birga namoz o’qimoqchi, duolar etmoqchi edik. Biz uchun ataylab pishirilgan taomlardan Ozi’ga shukrlar keltirgan holda mehmonlarim bilan yemoqchi edik. İshtaham qolmadi, majbur mehmondan erta ayrildik. To’g’ri qizni uyiga bordim, kelishimni kutmagan ekan, chunki qayerda ekanligini bilmasdim, faqat mehmonga olib borgan o’rtog’larimdan biri aytib qoldi, shu yerda deb. Uzundan uzoq gaplashdik. Qizgina yig’ladi, siqtadi. "Kechiring meni, men yomon kunlarga tushib qoldim. Universitet ishlarimni hal qila olmayabman, sen talabalarni bosh’lig’isan (İstambul Shahar Hokimiyatida İstambulda o’qiydigan O’zbek talabalarning (vojagi) boshi edim) menga yordam berishing uchun shu yo’lni tanladim, men yomon gunoh ishladim,"dedi"¦Men ham nima derdim, sokin edim. Ertasi kuni u bilan Universitetiga borib, dissertatsiya domlamni yordami bilan tanish domla topdik  va qizni ishlarini hal qildik. Qizga esa: Menga qara, men sendan qo’rqqanim uchun emas, Allohdan qo’rqqanim uchun uchun senga yordam berdim, dedim, buni unutma va boshqa hech qachon bunday qilma, chunki boshqalari menday sabrli qabul olmasliklari mumkin"¦.

Qizning uyini aytgan dugonam, "Zamira sendagi sabrga hayron qoldim, men bo’lsam qizni bo’g’ib o’ldirib qo’yardim o’sha payt", degandi. Men esa "œAlloh bilsin, yetar", dedim.

Bunday misollarni sanayversam adog'i, yo'q...
 
Shunday hollarda siz o’ylayotganday kula olmayman, lekin chora topishga, sabrli bo’lishga harakat qilaman. Chunki hayotdagi har bir voqea, asosiysi yomon, deganlarimiz, bizga kuch beradi, ichimizdagi Alloh bergan butun go’zal sifatlarni o’rtaga chiqaradi"¦.
Alloh barchamizni yomon kunlardan saqlasin, men boshimga yomon kun, voqea kelganda nimaga hafa bo’laman, bilasizmi, ota-onamning eshitib, hafa bo’lishlaridan. Shu yoshimga qadar ota-onamga moddiy-ma’naviy dard-iztiroblarimni eshittirmasdan, o’zim Allhoning yordami bilan ustasidan kelishga harakat qildim. Bundan keyin ham shunday bo’lishim uchun duo qilaman. 


8. Savol: Siz yashayotgan joydagi nikoh to'yi bilan bog'liq eng yomon odat qaysi(lar)?

Javob: Hozirda Turkiyadaman. Allohga shukrlar bo'lsin, turmush o'rtog'imning oilasi va bilganimchalik sulolasi dindor va ichkilik degan narsa hech yo'q nikohda yoki boshqa marosimlarda.
Menga nikoh, to'ylarda hamma harakatning ikki yoshning ertangi hayoti uchun qilingani juda yoqdi. To'yga kelgan qarindoshlar orasida pul, oltin yig'iladi. Hammasi kelin-kuyovga beriladi.
To'yda bizga o'hshab (men 5 yil oldingacha ko'rgan to'ylarimda shunday edi, baki xozir yanayam yaxshidir, degan umiddaman) ota-ona butun yiqqan pulini artistga, dasturxondagi noz-ne'matga bermaydi. Meva suvi, yonida torti keyin bodomga o'hshash narsalar beriladi holos. Yani dasturxon asosan bo'm-bo'sh bo'ladi:) shu tarafi menga uncha yoqmaydi lekin aytganimday kelin-kuyovga qolsin pul deb, ko'p harajat qilishmas ekan. Keyin bizga o'hshab hech qanday tabrik so'zi aytilmaydi....


9. Savol: 1.   Jufti halolingiz internetdan foydalanishizga qarshilik qilmaganmilar?
2.   Netdan foydalanishda qandaydur chegara va hadlarni belgilaganmilar?
3.   Oilali ayollarning netdan foydalanishiga munosabatingiz?

Javob: 1. Ho'jayinim men hohladim deb internet oldilar uyga. Agar sen Universitet o'qimagan biri bo'lganingda internet olmagan bo'lardim. O'qigan odam, oq-qorani tushunadi, deb o'ylayman, degandilar. Qolaversa ilgari ham yozganimday, bir ziyouz forumiga a'zoman. Ho'jayinimga aytganimda, mayli O'zbekcha gaplashib turishing uchun, Vatanni sog'inchini bir navi bo'lsa ham ozaytirishing uchun kerakli, deb bu forumga rozi bo'lgandilar.
2. İnternetda hohlagan saytimga kirishim mumkin. Ho'jayinim uchun ham shunday.
3. Ayol bilan erkak orasida bir-biriga ishonch bo'lmaganidan keyin bu munosabatga "oila" deyish mumkin emas. Hatto do'stliklarda ham qarshingizdagi insonga ishonch berishingiz va olishingiz kerak, aforizmlarda yozganimdek, ishonch bo'lmagan joyda sevgi ham bo'lmaydi.
Ayol ham erkak ham aniq bir maqsad uchun, haloli bilan internetdan foydalansa albatta uni mevasini ko'radi. Keyin meni ho'jayinim kechalari ishlaydi bazan. U uyda bo'lmagan vaqtlari yana uning izni bilan ko'proq internetdan foydalanaman.
Har kim o'z vazifasini vaqtida, haqqi bilan bajarsa hech qachon anglashilmovchiliklar bo'lmaydi.
Butun holatlarda, har doim shaytonning sharridan Allohga sig'inishimiz kerak. Alloh adashtirmasin insholloh...


10. Savol: 1. Oiladagi ishonch - siz uchun bu nima?
2. Deylik, turmush o'rtog'ingiz sizga netdan foydalanishda ma'lum chegara va hadlarni belgiladilar. Masalan, male (erkak) userlar bilan YM, agent, skype, ICQ, MSN orqali muloqot qilishni, forumda mavzudan tashqari va male userlar bilan ortiqcha muloqot qilmaslikni, PM orqali keraksiz suhbatlarni va hokazo... Siz buni qanday qabul qilasiz? Bu sizningcha ISHONCHSIZLIKMI?
3. Sizningcha ayollariga har ishda erkinlik beradigan "zamonaviy" erkaklar ISHONCHNI o'z DAYUSLIKLARINI yashirishda niqob qilmayaptilarmikin?

Javob: 1. Oiladagi ishonch hamma narsa. Meni yaratilishim shundayki, hatto bu forumdagi biri ham menga ishonmasa, "boreee, bu shunchaki internet-ku",  deb keta olmayman. Yani bu faqat erkak-ayol munosabatidagi "ishonch" kabi emas, avvalo bir inson bor qarshimda, o'zi haqida shularni yozibdi, demakki aytgan gaplarida jon bor, buniyam yuragidan toshib chiqqani uchun (shunchaki lay-laylom vaqt o'tkazish uchungina emas) bizlar bilan baham ko'ryabdi, deb ishonishim kerak va ishonishlarini hohlardim.
Ki bu oila va inshalloh menga haqiqiy dunyoda ham Allohning saodatini qozonishimga sababchi bo'ladigan har ikki dunyodagi umr yo'ldoshim. Shunday ekan, albatta u insonga ishonishim va ishonch berishim kerak.
Men bolaligimdan beri jonsarak biriman, juda qayg'uraman, ishonasizmi, bu forumga a'zo bo'lganimdan beri o'qigan postlarimni ko'pi tushimga kirgan, kiryabdi...Aslida bu unchalik yaxshi narsa emas, nima qilasiz, yaratilish masalasi...
Kasal tuzalishiga  ishonmasa, shifo topmaydi, Yaratganimizga chin ko'ngildan ishonmagunimizcha Allohning haqiqiy sevgisini qozona olmaymiz....
Hullas İSHONCH men uchun-HAYOT, degani...

2. Yo'q bu ishonchsizlik emas. Har bir insonning ilgari ham aytganimzday o'ziga yarasha vazifasi bor. Avvalo men ayolman. Turmush o'rtog'imni baxti-meni baxtim. U yo'l berib qo'ysa-yu, lekin baxtli bo'la olmasa, bu mashg'uliyatimni tashlayman, ishoning. Uning ovozidan, qarashlaridan sezaman, nimadan behuzur bo'lganini. Ayni holatlarda men ham o'z fikrlarimni bildiraman.
Avvalo "biz bir-birimizni hafa qilmaymiz, omonat ko'zi bilan qaraymiz", deb Allohning huzurida so'z berdik. Bundan ortig'i bormi... Alloh adashtirmasin...

3. Bundaylarga hayron qolaman, hamma narsada chegara bo'lishi kerak.
Keyin bu tur insonlarni oilasini, olgan tarbiyasini surishtirish kerak, qizni bermasdan oldin. Agar erkak, "hamma narsada erkinsan", deyotgan bo'lsa, ayol hafa bo'lmasin, bir kun kelib o'zi ham hamma narsaga "mayli" deyish majburiyatida qoladi. Muslimaxon, insholloh, javoblarim uzab ketmadi

11. Savol: Меҳр билан боғлиқ ҳаётда сзингиз гувоҳ бслган қандай ибратли воқеликни сслай оласиз?

Javob: Rabbim sevgan qullariga O’Zİ’ning mehr-muhabbatidan ulashgan ekan"¦.
Shunday ekan, bu dunyoda mehr-muhabbat, shafqat-achinish bilan to’la bir dunyo voqeliklarga juda ko’pimiz shohid bo’lgan bo’lishimiz aniq.

Menga eng ta’sir qilgan va birdaniga esimga kelgan bir-ikki voqeani aytib beray.
Mehr-shafqat deganimizda avvalo ota-onamiz ko’z oldimizga keladi.

Singlim bu voqeani aytib berganida rosa yig’lagandim. Har esimga kelishida o’zimni tuta olmayman, huddi xozirgiday"¦Uyimizga yaqin joyda texnikum bor edi. Bizni xovlimizda ham o’zimizga yarasha meva-cheva yetishardi. Sigirlarimiz bo’lgani uchun sut, qaymoq, qatiq ham serob edi.
Ayam yo’ldan o’tgan talabalarni ko’rganlarida qizmi-yoki o’g’il bolami, hammasiga: "œBolam talabamisiz, meniyam qizim begona yurtlarda yuribdi, sizlarni ham tushunaman, ota-onadan uzoqsiz, issiqqina nona yopgandim 2 ta o’rab beray, olib ketinglar, sut kerakmi yoki qatiqmi, deb so’rar ekanlar. Bazan qovun yoki tarvuz berar ekanlar. Talabalar hayron, boshda uyalishib" yo’q xola kerakmas, qo’ying" deyisharkan, keyin qarashsa ayam jiddiy. "œHa mayli xola hech bo’lmasa pulini beraylik", deyisharkan. Ayam bo’lsa: "œBollarim qizim uchun duo qilsalaring bo’ldi" der ekanlar yig’lamsirab"¦
Ayamni duolari va hatti-harakatlari bilan doimo qarshimga yaxshi insonlar chiqdi, hech kutmagan joyimdan yordamlar keldi, Alloh rizqimni berdi, hamd bo’lsin"¦
Ayam har doim: "œBolalarim sizlar uzoqda ekansizlar, har og’zimga luqma olganimda hammangizni o’ylayman, bolalarim bugun nima yeyishdi ekan, ochmikan, to’qmikan, deb nima yeganimni ham bilmayman""¦.
Onalik qiyin ma’suliyat"¦.Rabbim barcha onalarni panohida asrasin, uzun, hayirli umrlar nasib etsin insholloh.

Bundan 2-3 yil oldin İstambuldaman. Qish. Sovuq. O’qishdan qaytayotgandim. İstambulda yomg’ir yoki qor yog’dimi darrov "œprobka" bo’ladi. Avtobusni ichida qachon harakat etarkan bu avtobus, deb siqila boshlarkanman, birdaniga ko’zim bizga teskari yo’lda turgan chol-kampirga tushdi. İkkalasi ham 65-70 orasida, chol kampirini qo’ltiqlab olgandi. Svetofor yondi, ular bir-biriga suyanib tez tez yo’ldan o’ta boshlashdi. Yo’l ikkiga bo’lingani uchun yo’lni hammasini birdan o’ta olmadilar, yo’lovchilar kutadigan torgina yo’lakchada svetoforning yashil chirog’ini yonishini kuta boshladilar. Kutar ekanlar, chol-kampirning bir-biriga qarashi menga juda ta’sir qildi. Ular bir-biriga mehr bilan qarab kulimsirardilar. Bu yoshgacha bir-biriga bo’lgan mehr-muhabbatlari hech so’nmaganini ko’rib ichimdan ah ah, deb qo’ygandim"¦

Yana İstambulda talaba ekanman uyda birga turadigan dugonalarim aytib berishgandi. Bizni mahallada o’tiradigan 70 yoshlarda hech kimi yo’q bir kampir bor ekan. U har kuni marketdan tovuqning suyakli qismlarini sotib olib, plastmassa idishlarga solib yo’l chekkalariga tashlab ketarkan. Sababi esa mahallada yashaydigan egasiz it va mushuklar ochlikdan o’lishmasin, deb shunday qilar ekan. Bu odatini esa 15 yildan beri kanda qilmas ekan"¦


12. Savol: Ўлим ҳақ. Унга борар йсл ҳақ.
Ҳеч сйлаб ксрганмисиз? Сиз қандай слим топишни истардингиз?

Javob: Rabbim barcha mo’min musulmonlar qatorida hammamizga "œMusulmonga yarashadigan" o’lim nasib etsin inshalloh. Kecha Juma bo’lgani uchun Tv’dagi Juma suhbatida juda chiroyli so’z eshitdim bir olima ayoldan.
"œBiz insonlar o’limdan keyingi hayotni har doim ham anglay olmaymiz. Hovuch qadar dunyodan voz kechib aqlimiz bovar qilmaydigan darajada azim va asosiysi boqiy bo’lgan dunyo uchun harakat qila olmaymiz, qo’rqamiz"¦Bu qo’rquv bir navi ona qornidagi bolaning holatiga o’hshaydi. Bola uchun ona qorni bir dunyo, u hali bilmaydiki tashqarida haqiqiy dunyo bor""¦
Ha biz ham bazan "œnarigi dunyo" haqida to’liq tasavvurga ega bo’la olmaymiz va bu dunyoga jon jahdimiz bilan "œyopishib" olamiz.
Qanday o’lim istashimga kelsak, menga yana duo qilishgina tushadi, chunki tasavvurim ojiz boshqa turli o’ylashga.
Rabbimiz Baqara Surasining 186 chi oyatida:  "œBandalarim Sizdan (ey Muhammad) Men haqimda so‘rasalar, Men ularga yaqinman. Menga duo qilgan paytlarida duogo‘ylarining duosini ijobat qilaman. Bas, haq yo‘lga yurishlari uchun (ular ham) Mening (da’vatimga) javob qilsinlar va Menga iymon keltirsinlar", deb buyuradi.
Menda Mehmet Dikmen va Bilal Eren’larning " 365 gun dua" degan kitobi bor. Yani har kun uchun bir duo yozilgan. Juda yaxshi ishlangan duo kitoblaridan biri. 
(Turkcha biladigan qardoshlarimizga bu kitobni tavsiya etaman)

Bu kitobda "œXunuk holatda o’lishdan Allohga sig’inish" duosi bor.
Duoning mazmuni quyidagicha: "œAllohim, qattiq yiqilib tushishdan, bo’g’ilishdan, yonishdan, aqlimni yo’qotadigan darajadgi qarilikdan Sen’ga sig’inaman. O’lar  chog’imda shaytonning iymonimni olishidan, Sen’ing yo’lingga teskari bo’lib o’lishdan va zaharli hayvonlar tarafidan chaqilib o’lishdan ham faqat Sen’gagina sig’inaman".
Qo’limdan kelguncha bu duoni o’qishga harakat qilaman, Rabbim ham duolarimni qabul qilgay inshalloh va chiroyli o’lim nasib etgay, deb niyyat qilaman"¦.
Aziz Mahmud Xudoiy Hazratlarini biladiganlar ko’p oramizda. U kishining maqbaralarida shunday duo yozigan:Turkchasi "œSağlığımızda bizi vefatımızdan sonra kabrimizi ziyaret edenler ve türbemizin önünden geçtiğinde fatiha okuyanlar bizimdir
Bizi sevenler denizde boğulmasın ahir ömürlerinde fakirlik çekmesin, imanlarını kurtarmadıkça göçmesin "

O’zbekchasi: "œSog’ligimizda bizni, o’lganimizdan keyin esa qabrimizni ziyorat etganlar va maqbaramizni oldidan o’tganlarida fotiha o’qiganlar bizdandirlar.
Bizni sevganlar dengizda bo’g’ilmasinlar, umrlarining ohirida faqirlik ko’rmasinlar, İYMONLARİNİ QUTQARMAGUNCHA narigi dunyoga ko’chmasinlar".
Bu aziz zotni ham ziyorat qilish nasib bo’ldi, hamd bo’lsin, insholloh duolaridan bizlar ham bahramand bo’lgandirmiz.
(Eslatma: İstambulga keladiganlar bo’lsa Uskudarda u kishining maqbaralari"¦)
Alloh barchamizning hayotimizni ham o’limimizni ham chiroyli qilsin insholloh"¦


13. Savol: Int va forum orqalik munosabat va muomala sizga nima beradi.Forum sabab ilm olaman degan tushunchaga ko'p uchrayman sizning bu iboraga fikringiz?

Javob: Turklarda bir gap bor: Qidirgan Mavlosiniyam, balosiniyam topadi.

(Mevla-Alloh (J. J)ning sifatlaridan biri.

Men ham har ikki dunyomga foydali bo'ladigan bir narsalar qidirdim, topdim bu internet-ummonidan.

Forum sabab ilm oladigan insonlarga kelsak aniq bordir. İnson vaqti kelganda o'z bolasini xarakterini, qiziqishlarini ham bila olmas ekan, men shuncha insonni haqiqiy xarakteri va qiziqishlarini bilishga qodir emasman.

Nasib bo'lgan payt men ham forumga joylangan dinim bilan bo'liq matnlardan bahramand bo'lganman.

Alloh rozi bo'lsin, joylaganlardan, masalan Alouddin Mansurga tegishli Quroni Karim tarjimasini ilk marotaba Ziyouzda o'qiganman. Buning sababi balki Vatanda bo'lmasligim hamdir. Bu yerda O'zbek tilida diniy kitoblar topish amrimahol.
Birgina İslom sahifasida juda ko'p foydali maqola va kitoblar berilgan.

Forumda yoshi kichkina a'zolar borligi uchun ham har bir aytgan gaplarimizga diqqat etishimiz kerak. Yoshlari endigina 13-14 bo'lgan bolalarni ko'rdim. Biz yoshi ulg'aygan insonlar (uylangan, turmushga chiqqan) bir-birimizga yomon munosabatda bo'lsak, ular ham "ha biz hali yoshmiz bularni oldida, men hali og'zimga kelgan gapni yozsam bo'laverar ekan", deydi....

Bu ham bir navi inson hulqi-odobi bilan bog'liq ilm olish nazarimda....

Forumda faqat Diniy ilm emas, dunyoviy ilm bilan bog'liq ham ummon bor.


14. Savol: Бола бслса - шсх бслсин, деган гап бор. Ашлигингиздаги қилган қайси шсхлиг(лар)ингизни ҳалигача сслаб юрасиз? Ўшанда қандай воқеа юз берган сди?

Javob: Bolalik xotiralari bitmas-tuganmas. Har eslaganimizda o'sha beg'ubor kunlarga qaytamiz hammamiz.
Har bir bolani shirin shirin bolalik xotiralari bo'lsin iloyim...chunki bu muhim....
Men oilada 2 chi, 4 qizning esa eng kattasiman. Bilasiz, O'zbek oilasida butun vazifalar opaga tushadi
4 qizdan keyin eng kichkinamiz o'qil bo'ldi. Shu bilan birga 4 ukamni o'zim ko'tarib katta qilganman. Alloh ulardan rozi bo'lsin, ularga bergan mehrimni unutishmadi.
Uydagi ishlar va ukalarimga qarashdan na dugonalarimnikiga bora olardim na mahallada to'yib o'yin o'ynay olardim. Endiii o'yin o'ynayman, deb turganimda,ukalarimdan biri opaaa, ayam chaqiryabdi, yuring, deb yengimdan tortardi....
Bir kuni rosa jahlim chiqdi, "nima meni o'yin o'ynashga haqqim yo'qmi", deb. Ukalarimdan birini urib yig'latdim, alamimni undan oldim, keyin orqa tarafdagi hovlini devoridan oshib qochdim ko'chaga qarab yoshim 9-10 bo'lsa kerak.
Ko'chada hatto narigi mahalladagi o'rtoqlarim bilan rosaaa o'ynadim, to'yguncha, hatto dugonamni onasi bizga ovqat ham berdi. Yani 2-3 soat "yo'q bo'lib ketibman"   
Singlimni urganim-u, 2-3 soatlab uydan qochganim esimdan chiqib kech bo'lganda uyga kulibb kirdim, qarasam ayam qo'llarida hipchin meni kutib turibdilar. To2satdan hamma "gunohlarim" esimga tushib ketdi. Birdaniga yig'lab yubordim, "aya kechiring", dedim, boshqa qilmayman
Ayam do'q-po'pisa qildilar-u lekin urmadilar.
Men ham boshqa bunday yaramaslik qilmadim


15. Savol: Sizga eng yoqadigan, doim yodingizda turadigan biror mashxur insonning aforizmi?

Javob: Payg'ambarimizni Hadis-i Shariflari bor, mazmunan shunday:

"O'zining gunohlarini o'ylashdan boshqalarni gapirishga vaqt topa olmagan mo'minga mujdalar bo'lsin"...

Qo'limdan kelguncha shu hadisni o'ylashga harakat qilaman...

Aforizmlarni ham,maqollarni ham juda yaxshi ko'raman. Chunki har biri tajribaning mahsulidir....

Eng yaxshi ko'rgan maqolim: "Avval o'zingga boq, keyin nog'ora qoq"....

16. Savol: Avvalo,Alloh sizlarni oilalaringni mustahkam qilsin.Shunchaki faraz qiling.Agar turmush o'rtog'ilar silarga hiyonat qilsa qanday yo'l tutasizlar?O'rtada farzand bor.

Javob: Alloh Mo'min-Musulmonlarning xonadonlaridan eng asosiysi huzurni ayrimasin.
Avvalo umr yo'ldoshi tanlashda Alloh hech kimni adashtirmasin ekan...
Lekin "xom sut emgan banda" yoki "Gunohsiz qul bo'lmas", degan gaplarga qaraydigan bo'lsak, inson bolasini bunday gunoh yo'llariga kirishi ham yana insonga hos, ko'z yumib bo'lmaydigan hodisalardan biridir.
Agar (Xudo ko'rsatmasin) shunday bo'ladigan bo'lsa va o'rtada farzand ham bo'ladigan bo'lsa men turmush o'rtog'imga hech narsa demay, bolamni olib uyimga ketgan bo'lardim.
Unga vaqt berardim. Chunki turmush o'rtog'im dindor oilani farzandi, insonlar nasliga tortadi. Qolaversa hiyonat qilgan inson avvalo mendan emas, Allohdan qo'rqmaganligini ko'rsatgan bo'ladi... Allohga tavba qilsin avvalo...

Uni vijdoni bilan yuzma yuz qoldirib, Allohdan sabr tilagan holda oddiy hayotimga oilamni yonida davom etishga harakat qilardim.
Agar shunday bo'ladigan bo'lsa eng boshda qaynota-qaynonam meni hech qayerga yuborishmagan bo'lishardi, bundan ismimday aminman. Chunki ular meni oilamdan omonat qabul qilib olishdi. Qaynotamlar omonatga hiyonat qiladigan insonlar emas...
Qolaversa farzandimga hech narsani sezdirmaslikka harakat qilardim.
Biz-ku yarim yamaloq yashadik, u bechorani aybi nima? Qo'limdan kelguncha unga ham ona, ham  ota sevgisini berishga harakat qilardim...
Alloh hech kimni bunday og'ir gunoh-hiyonat bilan imtihon etmasin inshalloh.
Chunki hiyonat qilgan ham, hiyonatga uchragan ham qattiq qalb yarasi oladi, bu yara esa osonlikcha bitmaydi....


17. Savol: А­нг сснгги олган фотоларингиздан сзингизга снг ёққан(лар)и қайсилар бслди?

Javob: Keyingi paytlarda rasmga olishga uncha vaqt bo'lmayabdi. Ham ish ko'p, ham mavsum qish. Lekin o'tgan hafta Ankaradagi "Genchlik", (Yoshlik) parkiga borgandik "ozgina bo'lsa ham shahar shovqinidan qulog'imiz uzoq qolsin", deb.
Bu parkka 1 chi marta borishim. O'zimizni "Komsomolskiy"ga o'hshar ekan juda. Xozir "O'zbekiston" bo'lishi kerak parkni nomi.
O'rtada kattakon sun'iy ko'l, hayron bo'lganimiz ko'lda chaykalar bor edi. Bilasiz, chayka asosan dengizda bo'ladi bu yer esa sun'iy ko'l. Favvoralari juda yoqdi.
Sharni markazida bo'lishiga qaramay, hech shovqin yo'q edi. Parkni ichida 2 ta teatr bor.
Men asosan gullarni rasmga oldim. Menekshe-binafshalar qish gullari sanaladi. Mittigina bo'lishlariga qaramay, sovuqqa bardoshlariga hayron qolaman...
Olgan rasmlarimdan bir qanchasini "Bizning fotogallereya" mavzusiga joyladim.
Menga eng yoqqan rasmim binafshalar bo'ldi....


18. Savol: 1. Sizga qilingan eng yaxshi sovg'a nima bo'lgan?
2. Hech begona kishidan ham sovg'a olganmisiz?
3. "Sovg'ani boshqasiga sovg'a qilib bo'lmaydi", - deydi ruslar. Agar yaqin bir insoningiz sizga qilingan sovg'ani yoqtirib qolsa, unga berarmidingiz?

Javob:1. Bu kungacha hamdlar bo'lsin, oilam-yaqinlarim tarafidan juda ko'p marotaba sovg'a olganman. Lekin hech esimdan chiqmaydigan sovg'a 3 chi sinfdaligimda tug'ilgan kunimda dadamni 1 korobka (30 dona) muzqaymoq olib kelganlari bo'lgan O'ylab qarang, mavsum qish va siz muzqaymoqni "o'larday" yaxshi ko'rasiz... Shuning uchun aytishadi-ku, bolani ko'nglini olmoqchi bo'lsang, unga sovg'a ber, deb, bola buni hech qachon unutmaydi....
2. Payg'ambarimizni tug'lgan haftalarida Turkiyada ko'chada ko'p atirgul olganman. Bu yerda odat, hamma 1 hafta bo'yicha atirgul beradi bir-biriga. Atirgul-Payg'ambarimizni timsollari...
3. Dinimizda esa, "hadiyani hadiya qilish sunnatdir", degan gap bor. Menda bunday holat ko'p bo'lgan. Eng ohirgi marta dugonam menga sharf sovg'a qilgandi, qaynonamga juda yoqdi, unga hadiya etdim

Men Go’nanda* tug’ildim. Yigirma yildan beri ko’rmagan bu qasabam xayolimda sarobday tuyulardi. Tug’ilgan joyimning xayoli ancha avval ko’rgan tushimday tuyulardi. O’sha paytlar yuzboshi* bo’lgan dadam bilan birga har doim yonidan o’tgan bozor oldidagi masjidni, uning qarshisidagi kichkina, harob shodirvonni,* ichida minglab yog’och bo’laklari suzadigan daryochani, bazan yuvinishga borgan issiq suvli xammomning chuqur hovuzini eslashga harakat qilyapman. Faqat ko’p narsalarni aniq eslay olmasdim, oppoq tuman ko’z oldimga yig’ilardi. Bu tuman yodimdagi ranglarni o’chirar, shakllarni yo’q qilardi. Uzoq davom etgan g’urbatdan so’ng, Vataniga qaytgan kishi tug’ilgan yerining ufqini quyuq tuman ostida topib, sevgan narsalarini uzoqdan ko’rolmagani uchun qanday mahzun bo’layotgan bo’lsa men ham xuddi shunday qiziqishga, sabrsizlikka o’xshash alamni his qilardim. Har oqshom sigir va qo’toslardan iborat podaning o’tgan changli, toshsiz yo’llar, yo’sinli, qora keramitli tomlar, yiqiladiganday turgan buyuk devorlar, kichkina taxta ko’priklaru oxiri bo’lmagan dalalar, pastak taxta devorlar, hamma hammasi afsuski doimo bu tuman ichida erib ketardi.
Faqatgina uyimiz bilan maktabimni ko’z oldimga keltira olaman.
Buyuk bir hovli"¦O’rtasida ko’shk tarzida qurilgan oppoq bir uy"¦.O’ng tarafida esa har doim o’tiradigan oq pardali xonamiz"¦Ertalablari onam meni chaqaloq kabi derazaning chekkasiga o’tirg’izib darsimni takrorlattirar, sutimni ichirarardi. Bu derazadan ko’ringan hovlining narigi tarafida tuproq rangidagi binoning oynasiz, romsiz bir dona derazasi bor edi. Bu qora teshik meni juda qo’rqitardi. Ovqatlarimizni pishirgan, kirlarimizni yuvgan, otamning otiga yem bergan, ov itlariga qaragan hizmatchimiz Abil Onaning har kecha anglatgan qo’rqinchli, bitmas-tuganmas hikoyalaridagi ayiqni qorong’u derazada ko’rganday bo’lardim. Bu vahima bilan ro’yo tinglash, uning ta’birini aytish qiziqishida bo’lgan bechora onamga har kuni ertalab ayiqli tushlar to’qir, yirik, quzg’un ayiqning meni ushlab toqqa olib ketganini, o’rmondagi iniga yashirib, qo’llarimni bog’laganini, burnimni, dudoqlarimni yeganini, so’ngra Bayramich* yo’lidagi suv tegirmonining charxiga otganini aytib unga bir necha marotaba "œYahshilikka bo’lsin insholloh" degizardim. Onam tushimning ta’birini aytar ekan, mening kelajakda ulug’ kishi, buyuk bek, mashhur olim bo’lishimni, menga hech kimning yomonlik qila olmasligi aytib tasalli bergani zamon yolg’on to’qiganimni unutar, qanchalar sevinardim!
Qanday ko’chalardan, kim bilan ketardim? Bilmadim"¦Maktabimiz bir qavatli, devorlari suvalmagan edi. Eshikdan kirishda usti yopiq hovli joylashgan edi. Biroz ilgarida kichkina, daraxtsiz bir bog’, bogning orqasida esa hojatxona, tahorat olish uchun kattakon suv to’ldirilgan, jo’mrakli bochka turardi"¦
Sinfda o’g’il bolalar bilan qizlar aralash o’tirishar, birgalikda o’ynashardi. "œKatta muallima" deb ataganimiz o’qituvchimiz esa qo’llariga xina surilgan, sochi to’kilgan, bukri, bo’yi uzun, qari va telbanamo xotin edi. Moviy ko’zlari juda keskin porlar, tumshuq kabi egri, sariq burni bilan tuki to’kilgan xoin kalxatni eslatardi. Kichkina muallim erkak kishi bo’lib katta muallimaning o’g’li edi. Bolalar undan hech qo’rqishmasdi. Ehtimol biroz telbaroq edi. Men orqadagi qatorlarda, katta muallimaning hatto eng uzun tayog’ini yetkiza olmaydigan yerda o’tirardim. Qizlar balki sochlarimning ochiq sariq bo’lganidanmi meni doim "Oq Bek" deb atashardi. O’g’il bolalarning kattaroqlari ismimni aytishar, yoki "œYuzboshining o’g’li" deb chaqirishardi. Sinf eshigining ochilmagan tarafida osilgan "œkeldi-ketdi" lavhasi yapaloq, jonsiz yuzday bizga boqardi. Qalin devorlarning shipga yaqin tor derazalaridan kirgan so’nik oydinlik to’xtamasdan baqirgan, hayqirib kitob o’qigan bolalarning hech tinmas, keskin hayqiriqlari bilan aralashib yana ham og’irlashar, loyqalanardi.
Maktabda faqat bir tur jazo bor edi: Kaltak...Katta nojo’ya ish qilganlar, hatto qizlar ham falaqaga yotardi. Falaqadan hamma qo’rqar, titrardi. Kichik ayblarning jazosi esa bir-biriga o’xshamasdi. Kichik muallimning og’ir mushti"¦Katta muallimning uzun tayog’i tekkan boshni mutlaqo shishirardi. Men hech kaltak yemagan edim. Balki menga yon bosishardi. Faqat bir marta katta muallima yolg’on gapirganim uchun quruq suyak qo’llari bilan chap qulog’imni cho’zgandi. Shunangi qattiq cho’zgandiki, ertasi kun ham qip-qizil bo’lib lov-lov yonardi. Holbuki aybim yo’q edi. Yolg’on gapirmagandim. Hovlidagi tahorat bochkasining jo’mragi sindirilgan edi. Katta muallim bu ishni qilgan kishini qidirayotgandi. Bu ishni qilgan moviy nimchali, qizil belbog’li, kasalmand ozg’in bola edi. Muallimaga xabar berdim. Aybdor falaqaga yotqiziladigan edi, lekin u aybini inkor etdi. So’ngra boshqa bir bola chiqdi. Jo’mrakni men sindirdim, uning aybi yo’q, dedi. Yerga yotib, baqira-baqira kaltak yedi. O’sha payt katta muallima: "œNimaga yolg’on gapirib, bu bechoraga bo’xton qilyapsan?" deb qulog’imga yopishdi. Yuzini burishtirib menga achchiq qildi. Rosa yig’ladim. Chunki yolg’on gapirmayotgandim. Ha, jo’mragni sindirayotganini o’z ko’zim bilan ko’rgandim. Kechki payt dars tugagandan keyin kaltak yegan bolani to’xtatdim va unga:
- Nima uchun meni yolg’onchiga chiqarding, - dedim, - jo’mrakni sen sindirmading-ku?
- Men sindirdim"¦
- Yo’q sen sindirmading. Narigi bolaning sindirganini o’z ko’zim bilan ko’rdim.
U oyoq tirab olmadi. Yuzimga qaradi, biroz shunday tikilib turdi. Agar muallimaga aytmaslikga ont ichsam, sirini aytadigan bo’ldi. Men darrov ont ichdim, chunki buning sababini o’rganishga qiziqayotgandim:
- Jo’mrakni Ali sindirgan edi, - dedi, - men ham bilaman. Ammo u zaif, ham kasal. Sen ham ko’rding, falaqaga chidayolmasdi. Balki o’lib qolardi, yotoqdan endi turdi o’zi.
- Ammo sen nima uchun uning o’rniga kaltak yeding?
- Nimaga bo’lsin. Biz u bilan ont ichganmiz. U bugun kasal, men yaxshiman, quvvatim bor. Uning yeriga kaltak yeyish bilan uni o’limdan qutqardim.
Aytganlarini unchalik tushunmaganligim uchun takror so’radim:
- Ont nima?
- Bilmaysanmi?
- Bilmayman!
U "œmen bilmayman" deyishim bilan kuldi, mendan uzoqlashar ekan javob berdi:
- Bir-birimizning qonlarimizni ichamiz. Ana unga "œOnt ichish" deydilar. Ont ichganlar qondosh aka-uka bo’ladi. Bir-birlariga o’lguncha yordam beradi, har tahlikada yoniga chopadi.
So’ngra diqqat qildim, maktabda bir qancha bola bir-biri bilan ont ichib qondosh aka-uka bo’lishgan ekan. Hatto ba’zi qizlar ham oralarida ont ichishibdi. Bir kuni yangi o’rgangan odatimni qanday qilishlarini ko’zim bilan ko’rdim. Yana orqa qatorlarda o’tirgandim. Kichik muallim tahorat olish uchun tashqariga chiqqandi. Katta muallima esa bizga orqasini o’girib, shilliqqurt misoli sekin-sekin namoz o’qirdi. Ikkita bola taxta sopli bir pichoq bilan qo’llarini chizishdi. Chiqqan qizil tomchi qonlarni qo’llariga chizgan chiziqning ustida surtib aralashtirdilar. So’ngra bir-birlarining qo’llarini shimdilar.
Ont ichib qondosh aka-uka bo’lmoq"¦Bu fikr meni o’ylantira boshladi. Agar mening ham qondoshim bo’lsa, muallimaga qulog’imdan torttirmas, ehtimol falaqaga yotadigan paytim meni qutqarardi. Kattakon maktabning ichida o’zimni yolg’iz, o’rtoqsiz, himoyasiz his qilardim, onamga fikrimni har bola kabi ont ichmoqchi ekanligimni aytdim. Ontning nima ekanligini ta’rif etdim. Rozi bo’lmadi. Onam: "œUnaqa munosib bo’lmagan ishlarni xohlamayman. Aslo qilma bu ishni haa"¦" deb koyidi. Lekin men uni tinglamadim. Ont ichishga ahd qilgandim. Faqat kim bilan? Bir tasodif, kutilmagan voqea menga qon qardoshimni belgiladi. Juma kunlari hovlidagi qo’shni bolalar to’planishardi. Kechga qadar birga o’ynardik. Orqamizdagi uylarning egasi Hoji Budaklarning men bilan tengqur o’g’illari bor edi, eng ko’p uning ismi menga yoqardi: Mistiq"¦Bu so’zni aytar ekanman rosa lazzat olar, ismini doimo takrorlardim. Shunchalar ohangli va jarangdor ediki... Qizlar bu go’zal ismga to’qigan qofiyalarni Mistiqni bog’da, ko’chada ko’rishlari bilan birvarakayiga aytishar edi, haliyam esimda:
Mustafo Mistiq
Arobaya qistik,
Uch mum yoqtik,
Sayriga boqtik!,
deya baqirishar, qo’llarini musht qilib unga qarshi turar edilar. Lekin Mistiq hech jahl qilmasdi, aksiga kulardi. Biz ham uni ko’rishimiz bilan bu she’rni baqirib aytar, maza qilardik.
Bu mittigina she’r xayolimga ham ta’sir etgandi. Tushimda ko’pgina orsiz qizlarning Mustafani buyuk muhojir mashinasida siqishtirib olib, atrofida uchta mum yoqqandan keyin uni tomosha qilishganini ko’rdim. Nima uchun Mistiq shunchalik odobli o’tirardi. Nimaga birdan sakrab qizlarni kaltaklamas, siqilib o’tirgan qatron hidli mashinadan qochmasdi. Chunki u hammamizdan quvvatli edi. Xuddi ismiday har tarafi yumaloq edi: boshi, bilaklari, oyoqlari, vujudi"¦Hatto qo’llari"¦Butun bolalarni kurashda yengardi. Yozda har juma kuni ertalab bir quchoq tol shoxi olib kelardi. Bu shoxlardan o’zimizga ot yasar, chavgon o’ynab musobaqa qilardik. Mustafo musobaqada ham hammamizni yengardi. Uni hech birimiz tutolmasdik. Yana bir juma kuni Mistiq tol shoxlari bilan keldi. Men eng uzunini o’zimga ayirdim. Qolganlarini bolalarga tarqatdim. Bir pichoq bilan shoxlarning uchlarini kesar, qobiqlaridan ikki quloq, bir burun chiqarar, xuddi otga o’xshatardik. Bu ishni eng yaxshi men bajarardim.
O’z otimni yasarkanman, Mistiq bilan boshqa bolalar navbat kutishardi. Qanday bo’lganini sezmay qoldim, tolning qobig’i birdan yorildi. Orqasidan sirg’algan pichoq chap qo’limning ko’rsatkich barmog’ini kesti. Birdan suvli, qizil qon oqa boshladi. Shu payt kallamga bir fikr keldi: Ont ichmoq"¦Barmog’imning achishini unutdim. Mistiqqa:
- Qani, nima bo’lsa ham barmog’im tayyor kesildi. Qondosh aka-uka tutinaylik. Sen ham kes"¦
Mustafo ikkilandi. Qora ko’zlarini yerga qadab buyuk, yumaloq boshini chayqadi:
- Bunaqasi bo’lmaydi"¦.Ont ichish uchun qo’l kesish lozim"¦
- Nima zarari bor, deb uni majbur qildim, qon emasmi? Hammasi bir. Xoh qo’ldan, xoh barmoqdan"¦Qani tezroq bo’l"¦
U rozi bo’ldi. Qo’limdan olgan pichoq bilan o’z qo’lini ancha chuqur qilib kesdi. Qoni shunchalar quyuq ediki, oqmas, bir tomchi shaklida qavarib, yiriklashardi. Barmog’imning qoni bilan aralashtirdik. Avvalo men shimdim. Qon tuzli, issiq narsa edi. So’ngra u mening barmog’imni shimdi.
Bilmadim, oradan qancha vaqt o’tdi. Balki olti oy"¦Balki bir yil"¦Mistiq bilan qondosh bo’lganimizni deyarli unutgandim. U bilan yana o’ynar, maktabdan uyga birga qaytardik. Bir kuni havo juda issiq edi. Katta muallima bizni yarim kundan keyin ozod qildi. Xuddi payshanba kuni kabi"¦ Mistiq bilan ko’chaning changlari ichida sekin-asta yurardik. Men fesimning* ichiga ro’molchamni qo’ygandim"¦.Terimni artmaganim uchun yuzim jiqqa ho’l edi. Katta yo’ldan o’tayotgandik. Burchakda yiqilgan devorning qoldiqlari bor edi. Birdaniga qarshimizdan yirik, qora it chiqdi. U bizga qarab yugurib kelardi. Orqadan ko’ringan bir necha odam qo’llarida qalin tayoqlar bilan itni quvalashardi. Bizga: "œQochinglar, qochinglar, tishlaydi!", deb baqirishdi. Qo’rqib ketganimizdan nima qilishimizni bilolmay joyimizda qotib qoldik. Men biroz o’zimga kelib: "œVoydod, qochaylik"¦" dedim. Ko’zlari olovday yongan it bizga yetib olgandi. Xuddi shu payt Mistiq: "œSen mening orqamga yashirin!", deb hayqirdi, o’zi esa oldimga o’tdi. It uning ustiga tashlandi. Dastlab tezlik bilan bir-birlariga urilishdi. So’ngra xuddi kurashayotganday tikkama-tikka kelishdi. It ham orqa oyog’ida tikka turardi.
Biroz shunday kurashgandan so’ng ikkalasi ham yerga yumaladi. Mistiqning kichkina fesi, moviy ro’molchasi yerga tushdi. Bu jang menga juda uzun tuyuldi. Titrardim. Tayoqli amakilar yetib kelishdi. Itga qo’llaridagi tayoqning bor kuchi bilan bir necha marotaba urishdi. Mistiq itdan qutildi. Bechoraning qo’llaridan, burnidan qon oqardi. It dumini chotiga qisib og’zi yerda xalloslab qochdi. Mistiq esa: "œHech narsa bo’lgani yo’q"¦ Achimayapti"¦ Birozgina chizildi"¦" derdi. Uni, uyiga olib ketdilar. Men ham darrov uyimizga qarab chopdim. Onamga boshimga kelganlarni aytib berdim. Abil Ona meni darrov yerga yotqizib uzoq muddat qovug’imga, "œqo’rquv" tomirlarimga bosdi. Shunday duo o’qib yuzimga puhladiki sarimsoq hididan aksirib yubordim.
Ertasi kuni Mistiq maktabga kelmadi. Uning ertasi kuni yana kelmadi"¦.Onamga Hoji Budaklarning uyiga borib Mistiqni ko’raylik, dedim. "œKasal ekan bolam, insholloh tuzalgandan keyin yana birga o’ynaysizlar, hozir ularni bezovta qilsak uyat bo’ladi", dedi. Undan keyin men har kuni ertalab Mistiqni tuzalgan holda ko’raman, degan umid bilan maktabga borardim. Faqat hayhot"¦. U hech kelmadi"¦It quturgan ekan. Qaratish uchun Mistiqni Bandirmaga* olib ketishibdi. U yerdan Istambulga jo’natar emishlar.
Nihoyat bir kuni eshitdikki, Mistiq o’libdi"¦.
Saharlab turganimda ochiq, bulutsiz havolar hammada bo’lgani kabi menga ham bolaligimni eslatadi. Yodimda azaliy va safsar tongning qizg’ish mamlakatiday qolgan tug’ilgan joylarimni, ko’z oldiga keltirgim keladi. Doimo farqiga bormasdan chap qo’limning ko’rsatgich barmog’iga qarayman. Birinchi bo’g’imning ustida haliyam oq chiziq shaklida turgan bu kichkina yara izi men uchun juda muqaddasdir. Onti uchun o’lgan, hayotini mahv etgan qahramon qon-qardoshimning issiq lablarini takror barmog’imning uchida his qilar, meni qutqarish uchun o’zidan katta quturgan cho’pon iti bilan kurashgan arslon va bahodirning hayolini ko’rganday bo’laman.
O’z qavmimizdan, durust Turklikdan uzoqlashgan paytimiz, battar chirigan chuqurlarga yumalagan qorong’u jarlikning, bu axloqsiz va buzuqilik, vafosizlik, faqatgina o’z dardini o’ylashlik, pastkashlik, miskinlik jahannamining eng tubida ma’yus va shartlangan, to’lg’onarkan sof va nurdan paydo bo’lgan moziy, yo’qolgan bir jannatning haqiqatdan uzoq bir sarobi shaklida qarshimda ochilar, meni ovutib baxtli qilardi. Soatlab Mistiqning hotirasi bilan bu muhtaram va jo’mard motamning eskirib unutilgani sayin yana ham ziyoda qiymati ortgan totli va mahzun achinishi bilan lazzatlanaman"¦

Turk tilidan Zamira Hamidova tarjimasi
_____________
* Go'nan - Turkiyadagi Balikesir viloyatining nohiyalarindan biri.
* Yuzboshi - Leytenant
* Shodirvon - Masjidlarda tahorat olinadigan, atrofidagi jo’mraklardan su oqadigan usti ochiq, kichik hovuz.
* Bayramich - Umar Sayfuddin yashagan joydagi yo’lning nomi.
* Fesim - Qizil duxobadan tikilgan, tepasida popuklari bo’lgan, silindr shaklidagi shapka.
* Bandirma - Turkiyadagi Balikesir viloyatinig nohiyasi.

Manba

Yong’in yarim soatdan beri davom etardi. Mahalla aholisi yong’inning ikkita uydan nariga o’tmay so’nishiga ishonishardi. Chunki o’rtada bir ulug’ zotning maqbarasi bor edi. Bu yerning yonishi aslo mumkin emasdi! Shiddatli janub shamoli esar, olov va uchqunlarini sochgan taxta parchalari maqbaraning ustiga, pastdagi uylarning tomlariga uchib tushardi. Yong’in ochiruvchilar so’ng g’ayratlarini sarf qilardi. Politsiyachilar atrofni qurshab olishgan, buyumlarning o’g’irlanishini oldini olishardi. Ahmat tirriq atrofga nazar tashladi. Bu kishi mahallaning tajribali bezorisi edi. Uning fikricha yong’in - mollarni osongina qolga kiritish degani edi. Ammo mahalla xalqi faqir edi. Shu onda yongan kulbalar ichida ko’rpa-to’shakdan boshqa narsa yo’qligini u yaxshi bilardi. Holbuki, yong’inda uning odati "œyuki yengil, bahosi qimmat" ashyolarni topish edi.
- Alloh balosini bersin! Foydasiz yong’in!, - deb boshini chayqadi.
Aholi maqbaraning oldiga to’plangan edi. Bu yerga kelguncha olov so’nadi, deyishardi. Ahmat tirriq yashil rangdagi maqbaraning derazasidan mo’raladi.
Xira yongan mumning yengilgina yoritayotgan mozor sag’anasiga qaradi. Bosh tarafida ikkita katta shamdon turardi. Sag’ananing ikki tarafiga ikkita joynamoz solingan edi. Ochiq lavhlarda buyuk Quroni Karimlar "œyonboshlab yotardi". Ozg’in Ahmat arzon molni ko’rganda porlaydigan yahudiy ko’zi bilan bularga qaradi. O’zicha ashyolarning eng arzon narxini hisobladi. Ichidan:
- Shamdonlar o’n liradan yigirma"¦.Joynamozlar o’n besh liradan o’ttiz"¦Kitoblar aniq qo’l yozma bo’lsa kerak. Yigirma lira ularga "¦Jami yetmish""¦, dedi.
Yashil rangga bo’yalgan eshikning yoniga bordi. Ozg’in suyakli yelkasi bilan eshikning qanchalik mustahkamligini tekshirib ko’rdi. So’ngra qulfiga qaradi. Sekin-sekin eshikni itara boshladi. Xalq yong’in bilan ovora edi.
Ahmat tirriq juda quvvatli edi. Bu mahalladagi urushqoq odamlargagina xos bo’lgan, kuchli mushagi bo’lmasa ham, sport bilan shug’ullanmasa ham o’zidan o’zi yuzaga keladigan telba kuch edi. U eshikni butun kuchi bilan itargani uchun eshik qirsillab, nihoyat "œqars" etib ochildi. Tirriqning ichkariga kirgandan keyingi ilk ishi xira mumni puflab ochirish bo’ldi. Faqat oladigan narsalari har qancha qiymatli bo’lsa ham yuki unchalik yengil emas edi. O’g’irlik rejasi uning zehnida tartiblana boshladi. Bezorining rejasi tayyor bo’lguncha, "œnatija"ni kutmasdan, harakatni boshladi. Shamdonlarning mumlarini chiqarib yerga tashladi. Lavhlardagi kitoblarni olib belidan yechgan Trablus belbog’iga o’radi. So’ngra biroz tin olib, burnini qashidi. Asta-sekin joynamozlarni yig’ishtirib, bularni otning ustiga jul yopganday qilib sag’ananing ustini o’radi. Endi eshikdan chiqishi lozim edi. Ammo tashqari odam bilan to’la edi. Sag’anaga suyandi. Biroz o’yladi. Salla ham tashlab ketiladigan narsa emasdi, ustida kumush ip bilan tikilgan naqsh bor edi. Birdan sag’ana siljiy boshladi. Ahmat tirriq yiqilmaslik uchun o’zini zo’rg’a ushlab qoldi. "œAjabo, avliyo tirilyaptimikan?" — deb o’zicha o’yladi. Joyida turib qoldi. U yerga qaradi va kulimsiradi. "œUh seni, yerga mixlanmagan ekan-ku",- dedi. Egildi, ostiga qarash uchun sag’ana qopqasini ko’tardi. Qopqa ancha yengil edi. Ingichka yog’ochdan yasalib, ustiga yashil mato qoplangan edi. Zehnidagi "œchiqish rejasi" tamomlandi. Kitoblar bilan shamdonlarni quchoqlab sag’ana qopqasining ostiga kirdi. Sekin-asta yura boshladi. To’xtadi. Qopqa ostidan qo’lini chiqarib asta-sekin eshikni ochdi. Chap taraf ko’chaga chiqqani uchun ushlanib qolish ehtimoli bor edi. O’ng tarafdagi ko’chada hech kim yo’q, tanho edi. Ko’chada vayronalar ko’p edi. Ammo yong’in ham shu tarafda edi. Barcha o’sha tarafga yig’ilgandi. Ahmat tirriq qopqaning ostida ko’p o’ylab o’tirmadi. Patir-putur qilib eshikdan chiqdi.
Shovqinni eshitib qayrilib qaragan xalq hayron edi. Hamma joyida dong qotib qolgandi. Ana.. Avliyo o’rnidan turib yura boshlagan edi. Nasoslar to’xtadi. Shiddatli shamol ham birdaniga tindi. O’t o’chiruvchilar qo’rquvlaridan qo’llaridagi bolta, changak, shlanglarni tashlab yubordilar. Sag’ana qopqasi yong’inga qarab yura boshladi. Ikki yonga ochilib yo’l bergan aholi qo’rquvdan titrardi. Sag’ana qo’rquv to’la, ma’naviy haybat bilan silkina silkina-silkina oralaridan o’tib, qorong’ulikda ko’zdan yo’qoldi.
Maqbaradan oldingi ikki uy ham olovdan omonda qoldi.
Yonmasdan avliyosiz qolgan maqbara yana mahallaning aziz maskani bo’lib qolaverdi. Faqat duo qilganlar yuzlarini oldingiday bo’shab qolgan binoga emas, qiblaga qarab "œKo’zimning nuri, yong’in kechasi bu tarafga qarab ketdi" deyishardi.

Turk tilidan Zamira Hamidova tarjimasi

Manba

"O'zim yasagan kompozitsiyalar" turkumidan




Gullarni qanchalik yaxshi ko'rishim haqida gapirib o'tirmasam ham bo'lsa kerak

Orada magazinlardan menga yoqqan gul donalarini sotib olaman, bir fikr kelishi bilan ulardan guldasta yasashga harakat qilaman. Ohirgi shaklini olguncha necha marta almashadi gul bechoralar, bir men bir gullar biladi  

Bazan esa menga sovg'a kelgan yoki oldindan sotib olgan guldastalarimni bir zumda o'zgartirish fikri kelib qoladi...