Shu payt manda ham savol tug'ildide. Hanafiy, qanaqa hanafiy, mazhabparast hanafiymi, ko'r-ko'rona ergashadigan hanafiymi, boshqalarni behurmat qiladigan hanafiymi, bir masalada kuchli dalil kelsa ustoziga o'sha masalada ergashmaydigan hanafiymi, faqatgina hanafiylarni so'zini olib boshqa mazhabdagilarni so'zini tashlaydigan hanafiymi, qaysi biri. Umumiy hanafiy desa noto'g'ri bo'lar.

P.S Kimnidur humori tutib qolgan shekilli bu mavzuni yana qo'zg'abdi, qoyil.

Shu payt manda ham savol tug'ildide. Hanafiy, qanaqa hanafiy, mazhabparast hanafiymi, ko'r-ko'rona ergashadigan hanafiymi, boshqalarni behurmat qiladigan hanafiymi, bir masalada kuchli dalil kelsa ustoziga o'sha masalada ergashmaydigan hanafiymi, faqatgina hanafiylarni so'zini olib boshqa mazhabdagilarni so'zini tashlaydigan hanafiymi, qaysi biri. Umumiy hanafiy desa noto'g'ri bo'lar.

P.S Kimnidur humori tutib qolgan shekilli bu mavzuni yana qo'zg'abdi, qoyil.

Nurillbek, Hanafiy so'zi aniq bir ma'noga ega, qaytanga mazhabparast desangiz umumiy bo'ladi. No'mon ibn Sobit Abu Hanifa bir kishining ismi, Salafiy deanda esa bu so'zning ichiga minglab salaflar kiradi.
Kezi kelganda yana bir mulohazada, salafiydan ko'ra muhammadiy degan yaxshiroq emasmikan? Salafiy sal o'xshamay turibdida, qaysi salafiyga ergashishlari noaniq, ustiga-ustak Salaflardan ko'ra Muhammad SAV ulug'roqdir. Nima dedingiz? 

Nurillobek  бу мавзу схши нистда ксзгалди. Лутфан майдагаплик килманг бу ерга келиб олиб.

Salaflar bu - Sahobalar, tobeinlar va taba' tobeinlar. Salaflar Rasululloh sollalloxu alayhi va sallamga ergashadilar, salafiylar salaflarga ergashadi. No'mon ibn Sobit ham Rasululloh sollalloxu alayhi va sallamga ergashadilar. To'g'ri salafiylar ichida siz nazarda tutgan odamlar ham bor huddi Hanafiylarda man nazarda tutgan odamlar bor singari. Shu baxslashganimizdan foyda yo'q, siz o'zingizni haq deb o'ylaysiz, man esa o'zimni. Siz ham man ham olim emasmiz, oddiy tolibi ilmmiz. Bu haqda olimlar va katta tolibi ilmlar baxslashadi. Bilmagan holda tuhmat qilib qo'yishimiz mumkin.

Salaflar bu - Sahobalar, tobeinlar va taba' tobeinlar. Salaflar Rasululloh sollalloxu alayhi va sallamga ergashadilar, salafiylar salaflarga ergashadi. No'mon ibn Sobit ham Rasululloh sollalloxu alayhi va sallamga ergashadilar. To'g'ri salafiylar ichida siz nazarda tutgan odamlar ham bor huddi Hanafiylarda man nazarda tutgan odamlar bor singari. Shu baxslashganimizdan foyda yo'q, siz o'zingizni haq deb o'ylaysiz, man esa o'zimni. Siz ham man ham olim emasmiz, oddiy tolibi ilmmiz. Bu haqda olimlar va katta tolibi ilmlar baxslashadi. Bilmagan holda tuhmat qilib qo'yishimiz mumkin.

Асъмон ибн Собит хам Салафлардан бслганлар. Ўз навбатида Ханафий фикхига сргашаман деган одам барибир истар истамас Салафларга сргашади. Бу ердаги танкид килинаётган бемазхаблар сса, Салафийликни даво килишади, аммо фитнани хам килишади. Салафлар колиб, мен салафийман деганга сргашишади. Мен Салафийман деганлари сса, Бухорийнинг китобларини хам саралашга духи етаверадиган одам булиб чикади. Валлоху аълам.

Nurillobek  бу мавзу схши нистда ксзгалди. Лутфан майдагаплик килманг бу ерга келиб олиб.

maydagaplik deb tushunasizmi nima deb tushunsangiz manga farqi yo'q. Islom.Uz forumida shunaqa mavzu ochilgan. Linkini bering, mavzu yopilsin. Bilaman siz maydagap qilmaysiz, katta-katta gapirasiz. Yaxshi niyatda ochilgani bilan yaxshilikka olib kelmaydi, laqab qo'yishlik, o'zinikini ustun qo'yish, kamsitish boshlanadi yana. O'zi tinchlanib qolgan edi oxirgi payt, yuqorida aytganimday kimnikidur humori tutib qolibdi.

Тавҳид ҳамма схшиликларнинг бошидир

Инсон бу дунёга келиб, оқиллик ва болиғлик мартабасига етишар скан, шу вақтдан бошлаб ундан талаб стиладиган снг биринчи нарса Аллоҳга иймон келтиришдир. Аллоҳга иймон келтириш дегани сса барча оламнинг ёлғиз сратувчиси бор ва бир сканига ишонишдан бошлаб, Унинг малоикаларига, муқаддас китобларига, слчи-пайғамбарларига ва Охират кунининг албатта келишига иймон келтиришгача бслган бир бутун илм ва сътиқодлар мажмуасини сз ичига олади. (Буни иймон, ақида, ақоид, тавҳид, сътиқод каби лафзи ҳар хил, аммо мазмун-моҳист сътибори билан битта нарсага далолат қиладиган калималар билан ифодаланади).
Ислом башаристни икки дунё азобидан қутқариб, бахт-саодатга етказиш учун келган скан, у инсонларни снг биринчи амал қилишга смас, балки ҳамма схши амалларнинг дебочаси бслган иймон келтиришга чақиради. Агар инсон Аллоҳ буюргандек иймон келтириб, сз тавҳидини чиройли қилиб оладиган бслса, у снди албатта сзгу амаллар қилиши лозим сканини схши билади ва амалсиз иймон келтирдим, дейиш билан мақсадга етиб бслмаслигини тушунади. Иймон келтириб Исломга киргач, дарҳол солиҳ амаллар қилишга киришади. Аллоҳнинг мадади билан, иймони ва исломининг шарофати сабабидан икки олам саодатини қслга киритади. Шундан келиб чиқиб айтиш мумкинки, тавҳид Ислом дарвозасидир. Иймон ҳамма илмларнинг ва барча сзгу ишларнинг аввалидир.
Аллоҳга иймон келтирмасдан амалга оширилган ҳар қандай схши амал сзининг сгаси учун бесамардир. Яъни бундай амалга Аллоҳ Таоло томонидан савоб берилмайди. Аммо иймон келтирмаган ҳолда қилган схши амали учун инсон Аллоҳнинг адолатига биноан фақат шу дунёнинг сзидагина мукофот олади. Аллоҳ мусулмонларга ёмонликлардан тийилиб, инсонистга фойда етказадиган ишлар билан шуғулланган одамлар ким сканликларидан қатъий назар, бу дунёда адолат ва мурувват билан муомала қилинишлари лозим, деб сргатади. Шунга ксра, дунёда схши ишларни амалга оширган кишининг номини одамлар мақтов билан тилга олишлари, қилган схшилигига сраша схшилик билан жавоб қайтаришга ҳаракат қилишлари Аллоҳнинг унга бераётган бу дунёдаги мукофоти саналади. Бироқ, Аллоҳ даъват қилган ҳақ йсл - Исломга келмагани, Буюк Яратувчига У талаб қилгандек иймон келтирмагани учун ундай инсон Охират азобига, қолаверса, сзининг носрин қилмишлари сабабли бу дунё азобига ҳам гирифтор стилади. А­нг камида ундай инсоннинг қалбида нур бслмайди, ҳаётида доимо нимадир етишмай туради. Умрининг охирида хасрат-надомат билан дунёдан стади. Бундай бахтсизликдан Аллоҳнинг Ўзи асрасин.
Аллоҳга У талаб қилганидек иймон келтирган одам снг аввало қалб хотиржамлигига сришади. Ҳаётга, атрофини сраб турган борлиқ-оламга, жамистга сзгача назар билан, иймон нигоҳи билан боқа бошлайди. Аввалда тушунмаган ҳақиқатларни англаб етади. Аллоҳнинг бу оламдаги мсъжизаларига гувоҳ бслади. Умрнинг маъно-моҳисти нимада сканлигини чуқур тушуна бошлайди. Иймон ва Ислом нури билан қалби ҳам, танаси ҳам пок бслган инсон тасаввур ва дунёқарашларининг тиниқлашганини, ҳаётига снгича маъно ва барака кирганини сққол сезади.
Хоҳ дунёвий бслсин, хоҳ диний бслсин, инсондан содир бсладиган ҳар қандай иш-ҳаракатнинг муваффақисти инсоннинг руҳий барқарорлигига, унинг моддий ва руҳий дунёси сртасидаги мувозанатга, қийинчиликларга қай даражада сабр қила олишига боғлиқдир. Аллоҳ ва Унинг А асули ссзларини ҳақ билиб уларга итоат қилган, Аллоҳнинг розилигини ҳамма нарсадан устун қсс олган инсонгина ана шу мувозанатга сришади, омма халқнинг назаридаги смас, Аллоҳнинг назаридаги ҳақиқий сабрнинг нима сканини тушуниб етади ва буларнинг натижаси билан жуда ксп схшиликларни қслга киритади.
"Кимки менинг ҳидостимга сргашса, у адашмайди ва бахтсиз бслмайди. Кимки менинг зикримдан юз сгирса, шубҳасиз унга танг ҳаёт берилади. Қиёмат кунида сса уни кср ҳолида тирилтирамиз".
(Тоҳа сураси, 123-124-остлар).
*   *   *
Иймон-сътиқод ҳақида, унинг инсон ҳаёти учун, балки бутун оламнинг ҳаёти, борлиқнинг мавжуд бслиб туриши учун нақадар зарур неъмат скани тсғрисида жуда узоқ гапириш мумкин. Иймонсизлик, съни куфр, ширк, нифоқ хақида ҳам истаганча ссз юритса бслади. Бу мавзулар жуда кенг ва ҳамма замон, ҳамма макон учун баб-баробар долзарбдир. Иншоаллоҳ, бу соҳада ҳали ксп гапирамиз ва ёзамиз. Ҳозир сса ссзимизни шу ерда мухтасар қилиб, сизларни бу мавзуда битилган снг машҳур асарлардан бири билан танишишга таклиф қиламиз.
Тавҳид илми мавзусида ёзилган китоблар, рисолалар жуда ҳам ксп бслиб, уларнинг ҳаммаси ҳам ҳали сзбек тилига мукаммал таржима қилиб улгурилмаган. Уларнинг ичида "Ақидаи Таҳовийс" номи билан машҳур бслган мсъжазгина рисола ҳам борки, у бу борадаги китобларнинг снг қадимийларидан, деб сътироф стилиши билан алоҳида аҳамистга моликдир. Бундан ташқари, бу китобчанинг сна бир сътиборли жиҳати шуки, унинг муаллифи Имом Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳ мазҳабларидаги снг забардаст уламолардан бирлари бслмиш Имом Абу Жаъфар Ат-Таҳовийдирлар.
Биз иймон ҳақида қадимги ва ҳозирги замон уламолари томонларидан битилган ксп китоб ва рисолаларни чоп стишни нист қилганмиз. Ишимизнинг бошини мана шу снг ксҳна китоблардан бири билан бошлашни афзал билдик. А­слаб стиш жоизки, "Ақидаи Таҳовийс" китобига жуда ксплаб шарҳлар битилган ва дарҳақиқат, уни бирор-бир шарҳ ёрдамида устоз билан биргаликда дарс қилиб сқиш мақсадга мувофиқдир. Биринчи қадам сифатида унинг қисқа матнлари таржимаси билан танишиб чиқиш тавсис қилинади. Ҳиммат қилган ғайратли талабалар сса бу матнларни ёд оладилар.
А­нди марҳамат қилиб "Ақидаи Таҳовийс" китоби билан танишинг.

"Таҳовий ақидаси"

Имом Абу Жаъфар ат-Таҳовий

Бисмиллаҳир А оҳманир А оҳийм
Қуйида Ислом миллати олимлари бслмиш Абу Ҳанифа Ауъмон ибн Собит Ал-Куфий, Абу Юсуф Яъқуб ибн Иброҳим Ал-Ансорий ва Абу Абдуллоҳ Муҳаммад ибн Ҳасан Аш-Шайбонийлар Ислом дини асослари ҳақида нимани сътиқод қилганлари ва Аллоҳ А аббул оламийнга қайси сътиқод билан сиғинганлари зикр қилинади ҳамда ана шу уламолар мазҳабларида Аҳли сунна вал жамоа ақидаси қандай бслиши кераклиги баён қилинади:

1. نقول في توحيد الله معتقدين بتوفيق الله: إن الله واحد لا شريك له. 
1. Аллоҳнинг тавҳиди хусусида Аллоҳ тавфиқи ила сътиқод қилиб айтамизки: Аллоҳ сккадир, Унинг шериги йсқдир.
(Тавфиқ - Аллоҳ Таолонинг бандани бирон амални бажаришга муваффақ қилиб қсйиши).
2. ولا شيء مثله.
2. Унга схшаш ҳеч нарса йсқ.
3. ولا شيء يعجزه.
3. Уни ҳеч нарса ожиз қолдирмайди.
4. ولا إله غيره. 
4. Ундан сзга илоҳ йсқ.
5. قديم بلا ابتداء دائم بلا انتهاء. 
5. У ибтидосиз "қадим" ва интиҳосиз "доим" (ҳамиша мавжуд) Зотдир.

("Қадим" ва "Доим" Аллоҳ Таолонинг исм-сифатларидан смас. Бу иккисининг срнига саҳиҳ ҳадисларда "Аввал" ва "Охир" исмлари келган бслиб, улар "Қадим" ва "Доим"дан ксра тслиқроқ ва тсғрироқ маънони англатади.)
6. لا يفنى ولا يبيد.
6. У фоний смас ва ҳалок бслмайди.
7. ولا يكون إلا ما يريد.

 7. Фақат У хоҳлаган нарсагина бслади.
8. لا تَبْلُغُهُ الأوهامُ ولا تُدْرِكُه الأفهامُ.
8. Унинг ҳақиқатига гумону хаёллар етолмайди, Унинг моҳистини ақл идрок қилолмайди.
9. ولا يشبه الأنام.
9. У махлуқларга схшамайди.
10. حيّ لا يموت، قيّوم لا ينام.
10. Ўлмайдиган тирик ва ухламайдиган қайюмдир.
11. خالق بلا حاجة، رازق بلا مُؤْنَة.
11. Бирон ҳожати бслмай туриб сратувчи ва қийинчиликсиз ризқ берувчидир.
12. مميت بلا مخافة، باعث بلا مشقة.
12. (Ҳеч кимдан) қсрқмасдан (махлуқотлар) жонини олувчи ва машаққатсиз қайта тирилтирувчидир.
13. ما زال بصفاته قديما قبل خلقه، لم يزدد بكونهم شيئا لم يكن قبلهم من صفته. وكما كان بصفاته أزليا كذلك لا يزال عليها أبديا.
13. Махлуқотни сратишдан аввал ҳам барча сифатлари Аллоҳда бор сди. Улар сралиши билан Аллоҳ аввал Ўзида мавжуд бслмаган бирор сифат зиёда қилмаган. Барча сифатлари Аллоҳда азалдан бор бслгани каби, ҳамма сифатлари Унда абадий мавжуд бслиб қолади.
(Аегаки, бирон сифатнинг аввал йсқ бслиб, кейин пайдо бслиши - Аллоҳ Таолога нисбатланиши нолойиқ бслган нуқсондир. Ларвардигори олам бирон пайт сзида снги сифатнинг пайдо бслишидан ғостда олий, юксак ва покизадир. Зеро унинг барча сифатлари азалий ва абадийдир.)


14. ليس بعد خَلْق الخلق استفاد اسم (الخالق) ولا بإحداث البرية استفاد اسم (الباري). 
14. «Яратувчи» номини сралмишни сратгандан сснг олгани йсқ. Борлиқни сратмай туриб ҳам «Борий» исми бор сди!
("Борий" - маъноси "бор қилувчи", "вужудга келтирувчи").
15. له معنى الربوبية ولا مربوبَ ومعنى الخالق ولا مخلوقَ.
15. Ҳеч қандай марбуб (съни парваришга муҳтож махлуқ) бслмаганда ҳам рубубист (парвардигорлик) сифати Унда мавжуд сди ва ҳеч қандай махлуқ бслмаган ҳолда ҳам сратувчилик сифати Унга собит сди.

(Яъни сратиш ва слдириш, ризқ улашиш ва шифо бериш каби барча сифатлар ҳали сратиладиган, слдириладиган, ризқ ва шифога муҳтож бслган биронтасм махлуқ йсқ бслиб, дунёда Аллоҳнинг сзидан бошқа ҳеч нарса бслмаган пайтда ҳам Аллоҳга собит сди.)
 
16. وكما أنه مُحْيِي الموتى بعدما أحيا، استحق هذا الاسم قبل إحيائهم وكذلك استحق اسم الخالق قبل إنشائهم. 
16. Аллоҳ Таоло сликларни қайта тирилтиргандан сснг сликларни тирилтирувчи бслса-да, уларни қайта тирилтиришдан аввал ҳам шу исмга ҳақли бслган. Шунингдек, У махлуқларини сратмасдан аввал ҳам сратувчи исмига ҳақли бслган.
17. ذلك بانه على كل شيء قدير وكل شيء إليه فقير. وكل أمر عليه يسير. لا يحتاج إلى شيء (ليس كمثله شيء وهو السميع البصير).
17. Чунки Аллоҳ ҳар бир нарсага қодир ва барча нарса Унга муҳтождир. Ҳар қандай иш Унга осон ва У ҳеч нарсага муҳтож смас. Унга схшаш ҳеч нарса йсқ ва У сшитувчи ва ксрувчидир.
18. خَلَقَ الخلق بعلمِهِ. 
18. Халқларни сз илми билан сратди.
19. وقدَّر لهم أقدارا.
19. Улар учун (барча) тақдирларни слчаб-белгилаб қсйди.
20. و ضرب لهم آجالا.
20. Уларнинг муддат-ажалларини тайинлади.
21. ولم يَخْفَ عليه شيءٌ قبل أن يخلقهم، وعَلِمَ ما هم عاملون قبل أن يخلقهم.
21. Уларни сратмасдан аввал ҳам Унга ҳеч нарса махфий смасди. Уларни сратишдан аввал ҳам уларнинг нима қилажакларини биларди.
22. وأمَرَهُم بطاعته ونهاهم عن معصيته.
22. Уларни сзига итоат қилишга буюрди ва осийлик қилишдан қайтарди.
(Бундан аввалги матнларда келганидек, Аллоҳ Таоло бандалари нима қилажагини азалдан биларди. Аммо У камоли адолати ила Қиёмат кунидаги жазо-мукофот Аллоҳнинг ким қандай амал қилажагини билгани бсйича смас, балки ким ҳақиқатда нима амал қилганига қараб берилишини истади ва шунинг учун бандаларини тоат-ибодатга буюриб, маъсист қилишдан қайтарди.)

23. وكل شيء يِجْري بتقديره ومشيئته. ومشيئتُهُ تَنْفُذٌ، لا مشيئةَ للعباد إلا ما شاء لهم، فما شاء لهم كان وما لم يشأ لم يكن.