Assalomu Alaykum!

Bu blog 4 forumchiga tegishli--MuhammadSohib,Chustiy, ChehMik va Robiya

Asosan bu blogda,mazhab,mazhabboshi ulamolar,ularning tarjimai hollari,qilgan ishlari,ular hayotiga oid ibratli voqealar,mazhab nima uchun kerak,nega biz mazhab tutishimiz kerak kabi mavzularda fikr almashiladi....

Mazhab tutadigan,mazhab tutmaydigan, bir mazhabni da'vo qilib,boshqa mazhabdagi hukm kuchli bo'lsa,u hukmni olib ketadigan,umuman olganda o'zini musulmon deb hisoblaydigan (g'ayridinlar ham) barcha uchun--blogimiz ochiq va xush kelibsiz!

 

Chehmik birodar! Oxirgi daqiqalarda Robiya singlimiz ham ushbu blokka hayrihohliklarini bildirib, ma'lumotlari bilan hissa qöshishni aytdilar. Bemalol endi bu blogni 4 kishiniki deb hisoblayverasiz. InshaAlloh bugun erta ma'lumotlarni taqdim qilishni boshlaymiz.

Хурматли форумдош, дийндош ва мазҳабдошлар, иншаАллоҳ ушбу блогда, Ўрта Осиёда, хусусан юртимизда бир неча асрлардан буён ота-боболаримиз сътиқод қилиб келаётган Ҳанафис мазҳаби ҳақида маълумот бериб боришга харакат қиламиз иншаАллоҳ... Ушбу блогда барча мазҳабдош биродарлар мазҳабимиз ҳақидаги маълумотлар ила иштирок стишлари мумкин ва ушбу блог барча мазҳабдошлар учун...
Акбаржон198 сиз ҳам, бошқа мазҳабдош биродарлар ҳам бемалол фаоллашишингиз мумкин, "куч бирликдадир" 

Мана бу, сняиклопедисдаги харита...

      Shu o'rinda Taniqli Kishilarning Abu Hanifa r.a. xaqlaridagi fikrlarni kiritib o'tishni o'rinli deb bildim, ruhsatlariz bilan:

      У кишини ксмишдан аввал ювган ғассол Ҳасан ибн Амора ювишни тамомлаб бслиб, кафанлаб қсйилган жасадларига қараб: "Аллоҳ сизни раҳмат қилсин, мағфират айласин. Ўттиз йилдан бери рсзасиз юрмадингиз. Қириқ йил ёнбошингиз ксрпа ксрмади. Сиздан кейин келганларни чарчатдингиз. Қориларни шарманда қилдингиз", деган скан.

      Зар қадрини заргар билади деганларидек, у кишининг қадирларини ҳам уламолар, имомлар биладилар. Имоми Аъзам ҳақида бошқа мазҳаб соҳиби Имом Шофеъий: "Одамлар фиқҳда Абу Ҳанифанинг боқимандаларидир", деганлар.

      Бошқа бир мазҳаб соҳиблари Имом Моликдан одамлар: "Абу Ҳанифани ксрганмисиз?" деб ссрашганда, "Ҳа, агар ушбу устунни тилло демоқчи бслса, ҳужжат топа оладиган одамлигини ксрдим", деб жавоб берган сканлар.

      Машҳур Имом Абдуллоҳ ибн Муборак: "Фиқҳда снг кучли одам Абу Ҳанифадир. Унга схшашини ксрмадим", деганлар.

      manba: http://www.facebook.com/topic.php?uid=107806056227&topic=9085

Manbani facebookdan emas, asl kitobdan qo'ygan maqsadga muvofiq.
Yuqoridagi ma'lumotlar "Kifoya" (Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf) dan olingan.

Ҳанафий мазҳабининг имоми - ИМОМИ ААªЗАМ (Абу ҲААИФА)

PS. Yaxshiyam Foniy birodar ko'chirib qo'ygan ekanlar. Fiqh.uz sayti ham o'chib ketibdi... Yaxshi manbalar bor edi...

 

Islom dini bilan endi tanishayotgan birodarlarimiz mazhabni o'zi nimaligini bilishmaydi. Shunga avvalo mazhab, hanafiylik mazhabi haqida ma'lumot keltirishni joiz topdim:

MAZHAB (arab. - yo‘nalish, oqim, yo‘l, ta’limot), shariat mazhablari — islomda diniy huquq tizimlari va yo‘nalishlari. 8-9-a.larga k.elib shariatning shakllanishi jarayonida huquqshunoslik - fiqh sohasida juda ko‘p M.lar yuzaga kelgan. Hoz. vaqtda sunniilikda to‘rtta M. - hanafiylik, molikiylik, shofi’iylik, hanbaliylik (M.lar nomi ularning asoschilari: Abu Hanifa (Imomi A’zam), Molik ibn Anas, Shofi’iy, Ibn Hanbal nomidan olingan), shialikda bir M. -ja’fariylik (asoschisi - Ja’far as-Sodiq) saqlanib qolgan. Shariat M.lari diniy firqalardan farq qiladi. Sunniylikdagi to‘rttala M. ham teng hisoblanadi, yirik musulmon universitetlarida to‘rt mazhab bo‘yicha alohida dars o‘qitiladi. M.lar umuman an’anaviy diniy hukuq doirasidan chiqmagani holda, shariat masalalarida yengilroq yoki qattiqroq hukm chiqarishlari b-n bir-biridan farq qiladi. Hozir islom mamlakatlarida hanafiylik (Turkiya, Pokiston, Hindiston va h.k.), molikiylik (Tunis, Jazoir, Marokash, Liviya), shofi’iylik (Misr, Indoneziya va h.k.), hanbaliylik (Saudiya Arabistoni) M.lari, shuningdek, shialik tarqalgan mamlakatlar (Eron, Iroq, Yaman va h.k.)ning huquqiy hayotida ja’fariylik M.i o‘z mavqeini ma’lum darajada saklab kelmokda. O’rta Osiyoda, xususan, O’zbekistonda hanafiylik M.i keng yoyilgan.

Islom ensiklopediyasi

HANAFIYLIK - sunniylikdagi diniy-huquq mazhablaridan biri. Abu Hanifa asos solgan. Undan keyin H. mazhabi qoidalari Abu Yusuf Yoqub (795 y. v.e.), Muhammad ash-Shaybon (804 y. v.e.), Quduriy (1036 y. v.e.) va b. asarlarida ishlab chiqilgan. Bu mazhab tarafdorlari fiqhning to‘rt asosiy manbaini e’tirof etish (q. Usul al-fiqh) b-n birga boshqa oqimlar vakillariga nisbatan fiqh talablariga rioya etishning oqilona usullaridan kengroq foydalanadi. Bu mazhabning xususiyatlari quyidagilardan iborat: Qur’on huquq manbai sifatida hech so‘zsiz, to‘laligicha qabul qilinadi; sunna mustaqil manba sifatida qaraladi, biroq hadislar jiddiy tanlovdan o‘tgan bo‘lishi lozim; avval o‘tgan ulamolardan meros bo‘lib qolgan kelishilgan fikr (ijmo) faqat sahih hadis rivoyatchilaridan chiqqan takdirdagina hisobga olinadi. Lekin, yangi masalalar tadqiq qilinayotgan vaqtda boshqa har qanday obro‘li ulamolarning guruhining ijmosi qabul qilinadi va shu tariqa diniy ijmolar vujudga kelishi imkoni yaratiladi. Qiyos bo‘yicha hukm har qanday sahih manba asosida ham bo‘lishi mumkin. Agar qiyos bo‘yicha hukm zararli yoki mavhum natijaga olib kelsa, istihson bo‘yicha qaror qabul qilinadi.
H. mazhabi oddiy huquq (urf)dan ham huquqning keng mustaqil yordamchi manbai sifatida foydalanishga imkon beradi, bu hol hayotiy ehtiyojlarni va mahalliy odatlarni hisobga olib hukuqiy qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Bu mazhab qoidalari mo‘‘tadilligi, birmuncha yumshoqligi, qulayligi, xalqlarning mahalliy an’analarini e’tiborga olganligi sababli 11-a.dan boshlab shimol va sharqqa keng yoyilgan. Kichik Osiyo, Bolqon, Shim. Kavkaz, Qora dengaz, Volga bo‘ylari, O’rta Osiyo, Afgoniston, Hindiston va Xitoyning olis kengliklarigacha bo‘lgan hududlarga tarqalgan. Hoz. davrda dunyo musulmonlarining qariyb yarmi H. mazhabida.

Islom ensiklopediyasi


***

Ijtihod darajasiga yetmagan kishilarga Qur'oni Karim hukmiga (Nahl-43, Anbiyo-7) binoan mujtahidlardan biriga ergashish vojibdir. ("Islom dini" kitobidan)

وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلاَّ رِجَالاً نُّوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ

16.43 . Биз сендан олдин ҳам фақат ср кишиларни юбориб, уларга ваҳий қилганмиз. Агар билмайдиган бслсангиз, зикр аҳлларидан ссрангиз.

Nahl,43


وَمَا أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ إِلاَّ رِجَالاً نُّوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ

21.7 . Биз сендан илгари ҳам фақат ср кишиларни Лайғамбар қилиб юбориб, уларга ваҳий қилганмиз, холос. Агар билмасангиз зикр аҳлларидан ссранг. (Башар Лайғамбар бслмайди, деб даъво қилаётган, сй кофир-мушриклар, агар Лайғамбарлар башар сканини билмасангиз зикр-илм сгаларидан ,аҳли китоблардан ссранг.)

Anbiyo, 7

Mazhab tutadigan,mazhab tutmaydigan, bir mazhabni da'vo qilib,boshqa mazhabdagi hukm kuchli bo'lsa,u hukmni olib ketadigan,umuman olganda o'zini musulmon deb hisoblaydigan (g'ayridinlar ham) barcha uchun--blogimiz ochiq va xush kelibsiz!
 

 
mazhab tutmaganlarni adashgan, g'ayridin deyishlikdan Allohdan qo'rqing. (so'zingizni noto'g'ri tushungan bo'lsam uzr) Men shunday kishilarni bilamanki, ularning qilayotgan amallarini, boshqalar bilan qiladigan muomalasini, farzandlariga berayotgan tarbiyasini, o'zizni har bir ishda sunnatga amal qilishga tirishishini, imkon tug'ilishi bilan kimlarnidir yaxshi solih amallarga undashga shoshilishlarini va vhkz. ko'rsangiz,  yurganekanman musulmonman deb, deb yuborasiz. Garchi ular "bemazhab" bo'lsalarda.

---

Bu blogda mazhabboshi imomlarimiz hayotlariga aloqador savol-javoblar qilsak degandim.
Savol: Abu Hanifa r.a. ning bobolari qaysi mashg'ulot (kasb) bilan shug'ullanganlar va asli qayerlik bo'lganlar?

Мазҳаб — бирон-бир олимнинг диний-хуқуқий мактаби. "œМазҳаб" ссзи арабий "œзаҳаба" — бориш, йсл олиш деганидир. Шунинг учун бирон-бир кимсанинг фикрига асосланган диндаги ҳар қандай йсналиш "œмазҳаб" деб атала бошланди. Ал-Файюми "œМисбах ал-мунир" 1/211 китобида айтади: "œАраб тилида "œфалончининг мазҳабида бслиш" дегани унинг изидан ва йсналишидан юришдир, "œдинда фалончининг мазҳабида бслиш" дегани сса унинг диний масалалардаги фикрига сргашишдир."

Мазҳаб олимларининг килган хизмати — инсонларга Қурон ва Суннатни тсғри тушунчасини етказишга, инсонларга улар асосида хаёт кечиришга ёрдам беришга каратилган. Бироқ, олимлар шариатга зид холатларда бирор кимсага кср-ксрона тақлид қилишдан қайтарганлар ва "œимомлардан фақат биттасининг фикри билан чегараланиш лозим" деган таъкидни рад стганлар. Шайx Жамолиддин ал-Қосимий айтган: "œҲақиқат бирон-бир олимнинг ссзида ва бирон-бир мазҳабдаги ҳукумларда чегараланган смас. Аллоҳ мусулмонлар умматига мужтаҳид олимларнинг ксплиги билан марҳамат қилди." (қаранг "œал-Истиънас" 44 бет).

Имом Шофеъий (рахимахуллох) шундай деганлар: "œФақихларнинг ссзларидан ва уларнинг фикрларидан фойдаланиш — бу гсёки сув бслмаганда тупроқ билан тасмум қилиш кабидир. Агарда Бирон-бир масалада маълум маъноли матн Қуръонда, Суннатда ҳамда саҳобаларнинг фикрларида мавжуд бслса, бу матндан фойдаланиш шарт (вожиб) бслади ва ундан бирон-бир олимнинг ссзини фойдасига воз кечиш жоиз бслмайди!"  қаранг. "œар-А исала" 599.

Шунингдек имом Шотибий ҳам шундай айтганлар: "œАгар биз олимларни шариат ахкомларини билиш манбааси срнига нишон қилиб олсак, у ҳолда биз залолатга ботамиз". Қаранг "œал-Итисам" 2/872.

Асъмон ибн Собит ибн ал-Марзубан ал-Ксфий (рахимахуллох), Абу Ҳанифа номи билан машхур бслган. У 80-ҳижрий йилда туғилиб, 150-ҳижрий йилда вафот стган ва у тобеъинларнинг охирги авлодидандир. У динда имом ва Ахли-Сунна вал-жамоанинг буюк олими бслган. Абу Ҳанифа исломий илмларнинг турли соҳаларини жуда схши тушунарди, шу жумладан ҳадисшунослик ва ақида илмини ҳам. Бироқ, у асосан фикх илми бсйича мутаҳассис сифатида танилган, бу учун унинг замондошлари каби кейинги кспгина мусулмон олимлари ҳам уни номини хурмат билан тилга олиб "œфикхдаги имом" деб аташади. Баъзи олимларнинг Абу Ҳанифа ҳақида мана бундай ссзларни айтишган:

Яҳё ибн Маин (рахимахуллох) айтганлар: "œАбу Ҳанифа обрули ҳадис ровийси бслган" У сна шундай деган: "œАбу Ҳанифани ҳаттоки ёлғонда гумон қилиб бслмайдиган ҳақиқатгсй инсонлардан деб ҳисоблаймиз. Волийларнинг бири — Ибн Хубайра, сзининг шаҳрида Абу Ҳанифани қози бслиб ишлашга мажбур қилар сди, аммо у рад стди. Ва бу учун волий уни дарралаш билан жазолади, бироқ Абу Ҳанифа бардош берди"

Абдуллоҳ ибн Муборак (рахимахуллох) айтдилар: "œҲаётимда мен иснонларнинг снг тақводорини, снг диёнатлигини, динда снг билимдони ва саводлисини учратганман. А­нг тақводори — бу Абдулаъзиз ибн А уод; снг диёнатли — бу Фузайл ибн Ийсд; снг билимдони — бу Суфён Саврий; динда снг саводлиси сса — бу Абу Ҳанифа!" Сснг айтди: "œФикхда унга тенг келадиган ҳеч кимни билмайман!"

Буюк имомларнинг бир-бирлари ҳақидаги айтган ссзлари алоҳида қимматга сга. Улардан биз билишимиз мумкинки, катта олимлар бир-бирларига хурматда бслишган, уларнинг кспчилиги сса — дсст бслишган. Бунга асосан шу нарса маълум бсладики, мазҳаблар сртасидаги адоват ва нафрат имомлар даврида юзага келмаган, бу анча кейин пайдо бслиб, мусулмонларнинг қолоқлигини, уларни мазҳабларга мутаассиблигини ва диндаги ихтилофларини номоёни бслди. Олимлар даврида бундай мутаассибликни бслмаганлигига куйдаги далиллар ишора бслади;

Имом Шофеъий (рахимахуллох) айтдилар: "œБир куни имом Молик ибн Анасдан Абу Ҳанифани ксрганмисиз деб ссрашди. У уларга жавобан: "œҲа, мен агар сенга мана шу девор тилладан сканлигини исбот қилишни хоҳласа исботлаб бераоладиган инсонни ксрганман, шунчалик унинг далиллари кучли сди!"

Муҳаммад ибн Бишр (рахимахуллох) айтдилар: "œМен хали таълим олаётганимда Абу Ҳанифа ва Суфён Саврийни олдиларига илм олишга қатнар сдим. Шунда Абу Ҳанифани олдига келганимда у мендан қаердан келаётганлигимни ссрар сди. Мен Суфённинг олдидан келаётганлигимни айтар сдим. У сса менга айтарди: "œСен буюк инсоннинг олдидан келибсан! Агар хозир Алқъама ва Асвад тирик бслганларида албатта Суфённинг таълимига муҳтож бслишар сди". Ундан сснг мен Суфённинг олдига борар сдим, у ҳам мендан қаердан келаётганимни ссрар сди ва мен Абу Ҳанифани олдидан келаётганимни айтар сдим. Шунда у менга айтди: "œСен ер юзидаги снг саводли инсоннинг олдидан келдинг!".

Шофеъий (рахимахуллох) айтдилар: "œФикхда барча инсонлар Абу Ҳанифанинг ҳисобидан хаёт кечиришади". Бу жумлалар имом ал-Миззийнинг "œТахзиб ал-камал" ва ҳофиз Ибн Ҳажарнинг "œТахзиб ат-тахзиб" 10/451 китобларидан олинди.