ЖИЗЗАХ ТУМААИ - Жиззах вилостс‹даги туман. 1926 й. 29 сент.да ташкил стилган. Шим.да вилостнинг Фориш, Зафаробод, Лахтакор туманлари, ғарбда Ғаллаорол тумани, шарқда Зарбдор, Зомин туманлари, жан.да Бахмал тумани б-н чегарадош. Майд. 1,44 минг км2. Аҳолиси 142,3 минг киши (2001). Ж. т.да 13 қишлоқ фуқаролари йиғини (Гандумтош, Иттифоқ, Охунбобоев, Оқолтин, Лахтаобод, А авот, Самарқандқудуқ, Токчилик, Учтепа, Хайробод, Қулама, Қсшбармоқ, Ҳамзаобод) бор. Маркази — Учтепа қишлоғи.
Табиати Ж. т. рельефи паст-текислик, қир ва тоғлардан иборат. Ғарбида Қсйтош ва жан.да Молгузар тоғ тизмалари жойлашган. Фойдали қазилмалардан вольфрам, оҳактош ва б. бор. Иқлими кескин континентал. Июлнинг сртача т-раси 28—30°, снв.ники —2 дан —4° гача, Йилига сртача 425 мм ёғин тушади. Вегетаяис даври 210—215 кун. Асосан бсз, оч бсз тупроқлар тарқалган. Туман Сангзор дарёси ва Тустортар канали орқали Зарафшондан суғорилади. Ж. т.дан А авотсой ва бир неча кичик сойлар оқиб стади. Аввойи ссимликлардан снтоқ, шсра, шувоқ, қиёқ қамиш, юлғун, ғумай, итузум ва б. ссади. Баҳорда қирлардан сйлов сифатида фойдаланилади. Аввойи ҳайвонлардан тулки, бсри, чисбсри, қуён, каламуш, тошбақа, илон, калтакесак, қушлардан каптар, қарға, майна, чуғурчиқ, калхат сшайди.
Аҳолиси асосан сзбеклар; шунингдек, қозоқ, сроний, тожик, лсли, қирғиз, рус, б. сшайди. Аҳолининг сртача зичлиги 1 км2 га 98,8 киши тсғри келади.
Хсжалиги. Туман, асосан пахта етиштиришга ихтисослашган. Ғаллачилик, боғдорчилик, сабзавотчилик б-н ҳам шуғулланилади. Жами скин майд. 41,1 минг га, шу жумладан ғалла скинлари 22 минг га, пахта 12 минг га, сабзавот 882. га, полиз скинлари 1,3 минг га, ем-хашак скинлари 3,4 минг га, боғлар 648 га, токзорлар 329 га ерни ташкил қилади. Барча хсжаликларда 25,1 минг қора мол, 40,6 минг қсй ва счки, 1,5 минг от бор.
Туманда «Жиззах дон маҳсулотлари» акяисдорлик жамисти, шунингдек, Учтепа нон к-ти ва маҳсулотларни қадоқлаш корхонаси фаолист ксрсатади. 4 автокорхона мавжуд. Учтепа енгил саноат ва касб-ҳунар коллежлари (500 талаба), лияей, 2 мусиқа мактаби, 52 умумий таълим мактаби (33,4 минг сқувчи), 40 жамоат ва болалар кутубхоналари (392 минг китобга сга), музей, стадион бор. 3 қишлоқ касалхонаси, махсус диспансер, 2 қишлоқ врачлик пункти, 32 фельдшер-акушерлик пункти бслиб, уларда 166 врач, 898 срта тиббий ходим ишлайди. «Жиззах овози» туман газ. чиқади (адади 2000).
«Ўзбекистон Миллий Аняиклопедисси»дан
