БЎКА ТУМААИ — Тошкент вилости таркибидаги туман. Вилостнинг жан.ғарбий қисмида жойлашган. 1943 й. 18 майда ташкил стилган. Шим.ғарбда вилостнинг Оққсрғон, шим.шарқда Лискент, жан.да Бекобод туманлари б-н, ғарбда Сирдарё вилостининг Оқолтин ва Гулистон туманлари, шарқда Тожикистон А еспубликаси б-н чегарадош. Майд. 0,59 минг км2. Аҳолиси 111,8 минг киши (2001). Б.т.да 1 шаҳар (Бска), 8 қишлоқ фуқаролари йиғини (Бсстон, Кскорол, Аамуна, А авот, Турон, Чиғатой, Қорақсйли, Қсштепа) бор. Маркази — Бска ш.
Табиати. Б.т. ҳудуди жан. ва жан.ғарбга томон Сирдарёга кис тушган тоғ олди текислигидан иборат. Иқлими кескин континентал, қуруқ икдим. Янв. нинг сртача т-раси —1" дан —1,5" гача, июлники 27°. Вегетаяис даври 210—215 кун. Йилига 250—350 мм ёғин тушади. Бсз тупроқлар б-н қопланган, лёссли текисликнинг ксп қисми узлаштирилган. Даре террасаларида аллювиал тупроклар, Сирдарё соҳилларида тсқайзорлар бор. Уларда чисбсри, қуён, тустовуқ учрайди.
Аҳолиси, асосан сзбеклар; шунингдек рус, тожик, қозоқ, киргиз, турк ва б. миллат вакиллари ҳам сшайди. Аҳолининг сртача зичлиги 1 км! га 155 киши. Шаҳарликлар 20,5 минг киши, қишлоқ аҳолиси 91,3 минг киши (2001).
Хсжалиги. Б.т. саноати камривожланган. Лахта тозалаш з-ди, маиший хизмат ксрсатиш, таъмирлаш, халқ истеъмоли моллари ишлаб чиқарувчи кичик корхоналар, автобазалар, автобустаксомотор парки бор. Туркис б-н ҳамкорликда қурилган «Аккуммашсервис» корхонаси трактор ва автомобиллар учун аккумулстор батареслари ишлаб чиқаради. 168 кичик корхона, 15 кооператив корхона мавжуд.
Қ. х. туман хужалигининг етакчи тармоғи бслиб, асосан пахтачилик, сабзавотчилик, чорвачиликка ихтисослашган. Туман ҳиссасига Тошкент вилости қ. х. слпи маҳсулотининг 8,2%, пахта слпи ҳосилининг 15,2%, ғалланинг 9,7% тсғри келади (1995). Б.т.даги 22 ширкат хсжалигининг 21 таси пахтачиликка, биттаси боғдорчилик, токчиликка ихтисослашган, 1 та хсжаликаро қ. х. корхонаси, 279 фермер хсжалиги, 206 шахсий кичик корхона бор. Умумий скин майд. (томорқалар б-н биргаликда) 38,7 минг га бслиб, асосан суғориладиган ерлардир. Акин майдонининг асосий қисми пахта, ғалла, сабзавот, картошка, емхашак скинлари б-н банд. Лилла етиштирилади. Балиқчилик б-н шуғулланилади. Чорвачилиги асосан гсшт-сут етиштиришга ихтисослашган. Туманда 25,8 минг қорамол, шундан 11,8 минг сигир, 19,9 минг қсй ва счки бор. Б.т. Тошкент вилости ва республика туманлари б-н автомобиль йсллари орқали боғланган.
1999/2000 сқув йилида 52 умумий таълим мактабида 23400 сқувчи сқиди. Академик лияей, мусика мактаби, агроколлеж, 50 мактабгача ёшдаги болалар муассасаси, 48 кутубхона, музей, маданист саройи, кинотеатр мавжуд. Марказий касалхона (370 сринли), 3 қишлоқ касалхонаси, фельдшеракушерлик пунктларида 160 врач, 975 срта тиббий ходим фаолист ксрсатади. «Халқ овози» туман газ. (1952 й.дан) нашр стилади.
«Ўзбекистон Миллий Аняиклопедисси»дан