Вирусли гепатитларнинг олдини олиш чоралари. Ҳар қандай юқумли касалликларга қарши курашишда медияина ходимлари билан бирга кенг жамоатчилик онгли равишда қатнашса мақсадга мувофиқ бслади. Зеро, ҳар бир инсоннинг соғлиғи сз қслидадир. Вирусли гепатитларга қарши курашиш умумсанитарис ва медияина чораларидан иборат. Ҳар бир одам, кенг жамоатчилик касаллик бор ёки йсқлигидан қатъи назар, сзи сшайдиган турар жойларни (хоналарни, ошхонани, ҳовлини), уй-рсзғор буюмларини, айниқса сув ҳавзаларини, водопровод иншоотларини, болалар боғча-сслиларини, мактабларни, умумий овқатланиш муассасаларини, жамоат йиғиладиган жойларни тоза тутиши, жуда ҳам озода сақлаши керак. Ана шунда вирусли гепатит билан бир қаторда бошқа юқумли ичак касалликларининг камайишига ва ниҳост бора-бора йсқ бслиб кетишига имкон туғилади.
Вирусли гепатитнинг дастлабки белгилари аниқланиши биланоқ бемор дарҳол атрофдаги одамлардан, айниқса ёш болалардан, ҳомиладор аёллардан алоҳидалаб қсйилади ва юқумли касалликлар шифохонасига юборилади. Касаллик қанчалик тез аниқланиб, бемор касалхонага қанчалик срта ётқизилса, у шунчалик енгил, асоратсиз кечади. Бемор билан мулоқотда бслган соғлом одамлар сртасида, касаллик чиққан уйда ва болалар муассасасида — боғча ва сслиларда, мактабларда 35 кун давомида медияина кузатуви олиб борилади ва карантин сълон қилинади.
Медияина кузатуви олиб бораётгаи участка врачи, педиатри ва спидемиологнинг ксрсатмасига мувофиқ (лозим топилганда), бемор билан мулоқотда бслган ҳар бир одамнинг қсл бармоғидан оз миқдорда қон олиб, лабораторисда текширилади. Карантин даврида болаларни бир группадан иккинчи группага, бир синфдан иккинчи синфга ва бошқа болалар муассасасига стказиш, снгидан бола қабул қилиш, турли уколлар қилиш, тишларни санаяис қилиш мумкин смас.

Бемор билан мулоқотда бслган 1 ёшдан 14 ёшгача бслган болаларга гаммаглобулин ёки иммуноглобулин укол қилинади, бу тадбир касалликнинг олдини олишда муҳим роль сйнайди. Бу муолажа бемор билан мулоқотда бслган биринчи ҳафтада жуда схши фойда келтиради. Гепатит В ёки С билан оғриган беморлар билан мулоқотда бслганларга гаммаглобулин ёки иммуноглобулин укол қилиш тавсис стилмайди. Касаллик чиққан уйда ва болалар муассасасида, бемор бслган жойларни, у фойдаланган барча буюмларни, ксрпа-тсшак, идиш-товоқларни дезинфекяис қилиш шарт. Дезинфекяисни катта шаҳарларда дезинфекяис станяислари, қишлоқда сса санитарис-спидемиологис станяиссидаги дезинфекяис бслимлари ва бслинмалари бажаради. Айрим ҳолларда уй-жой ва сшаш шароитлари жуда схши бслган хонадонларда аҳолининг сзига дезинфекяис қилишга рухсат стилади. Бундай шароитда албатта дезинструктор ёки спидемиолог ёрдамчиси хонадондаги бирор кишига дезинфекяис стказиш шарт-шароитларини схшилаб тушунтириб беради.
Гепатит В ва С ни юқтирмаслик учун иложи борича ҳуда-беҳудага укол қилдиравермаслик лозим. Укол қилдириш шарт бслиб қолганда қсни-қсшни, таниш-билиш медияина ҳамширалари хизматидан воз кечиш ва фақат поликлиника, амбулаторис, касалхона ва бошқа медияина муассасаларида даволанишга ҳаракат қилиш керак. Соч тарошлаш, соқол-мсйловни қириш, қош териш, қсл ва оёқ тирноқларини пардозлашга мслжалланган асбоб-усукуналарни фақат стериллаб, сснгра ишлатишни талаб қилиш керак. Уйда ҳар бир одамнинг косметика асбоблари ва гигиена буюмлари алоҳида бслиши мақсадга мувофиқдир.

Кейинги пайтларда ссмирлар, ёшлар, катта ёшлилар орасида ҳам гиёҳвандлик учраб турибди, Ааркотик моддаларни укол қилиш фақат вирусли гепатитнинг смас, балки тери-таносил ҳамда қон касалликларининг тарқалишига олиб келмоқда. Ааркоманисдек сояиал иллатга қарши курашиш ҳар бир инсоннинг олий гражданлик бурчидир.
Юқумли ичак касалликлари тарқалишида пашша ва суваракнинг аҳамисти жуда катта. Лашша чиқиндига, ҳожатхонага, ахлатга қсниб, танаси ва оёқларига турли ифлос нарсаларни илаштириб олади-да, уй-рсзғор буюмларига, усти очиқ қолган озиқ-овқат маҳсулотларига қсниб, микроб ва вирусларни юқтиради. Аатижада бу озиқ-овқатларни истеъмол қилган ва шу буюмларни ишлатган одам юқумли ичак касаллигини юқтиради. Шунинг учун ҳам пашша ва суваракларни йсқотиш керак.
Лашша кспаймаслиги учун чиқиндиларни махсус ажратилган жойга ташлаш лозим. Ахлат ташлайдиган жойларнинг таги бетонланган бслиши ёки қопқоқли контейнер идишлардан фойдаланиш керак. Лашшалар хоналарга учиб кирмаслиги учун ойнага сим тср ёки дока тутиб қсйиш, ёҳуд қоғозни узун-узун қилиб кесиб ёпиштириш мақсадга мувофиқ бслади. Лашша ва суваракларга қирон келтирувчи заҳарли химикатлардан 5% ли хлорофос, карбофос, шунингдек дихлофос ёки «Лрима» каби асрозоль баллонлар ишлатилса, барча ҳашаротлар қирилади. Суваракка қарши қуйидаги заҳарли химикатлар ишлатилади. Хлорофоснинг 3—4% ли сувдаги сритмаси, флуяид, пиретрум, бундан ташқари, борат кислотага шакар ва тухум қсшиб тайёрланган хсрак сувараклар кспасдиган тирқишларга сепиб қсйилса, уларга ҳалокатли таъсир ксрсатади.

Бу заҳарли химикатларни жуда сҳтиётлик билан ишлатиш зарур. Чунки бу химикатлар ҳашаротларгагина таъсир қилиб қолмай, балки одамлар ва уй ҳайвонларини ҳам заҳарлаши мумкин.
Хулоса қилиб, сна такрор айтамизки, юқумли ичак касалликларига қарши курашда шахсий ва умумий гигиена қоидаларига, озодаликка қатъий риос қилиш катта роль сйнайди. Бунинг учун турар жойлар, уй-рсзғор буюмларини тоза тутиш, ичимлик сув ва бошқа сув ҳавзаларини ифлос қилмаслик керак.
Юқоридагиларга риос қилганда юқумли ичак касалликлари, жумладан вирусли гепатит кенг тарқалмайди.