Abu Ayyub al-Ansoriy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam:
«Kim Ramazon ro‘zasini tutib, ketidan Shavvoldan olti kun ro‘za tutsa, yil bo‘yi ro‘za tutgandek bo‘ladi», dedilar».
Beshovlaridan faqat Buxoriy rivoyat qilmagan.
Ramazon oyidan keyin keladigan Shavvol oyida olti kun nafl ro‘za tutishga targ‘ib qilish o‘ziga yarasha hikmatga ega. Avvalo, doimo nafl ro‘za tutishga targ‘ib qilinadi. Qolaversa Ramazon bo‘yi ro‘za tutib yurib, Shavvolda birdan ovqatga urish ham ruhiy, ham sihhiy jihatdan yaxshi emas. Tabiblar ham ochlikdandan chiqqandan keyin ovqat iste’molini asta-sekin ko‘paytirishni tavsiya qiladilar. ( www.islam.uz dan)

Rasululloh sallallohu alayhi va sallam dedilar: "œKim Shavvolning olti kunida ro’za tutsa , Alloh taolo unga O’zi yaratgan maxluqot adadicha yaxshilik yozgay va uning gunohlarini o’chirib, darajasini ko’targay".

Ibn Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Nabiy alayhissalom shunday marhamat qiladilar: "œKim Ramazon ro’zasini tutib, ortidan shavvol oyida olti kun ro’za tutsa, xuddi onadan tug’ilgan kunidagidek gunohlaridan forig’ bo’ladi" ("œAt-targ’ibu vat-tarhib")

Muhaqqiq ulamolar Shavvol oyidagi ro’zani olti kun ketma-ket tutishni afzal bilganlar. Chunki uzmasdan ro’za tutgan kishining botinida ravshanlik ko’proq bo’ladi.

Agar Ramazon ro’zasida ayrim kunlarni tutolmagan bo’lsa, dastlab uning qazosini o’taydi. Zero, farzlar mukammal bo’lmasdan, nafllar qabul bo’lmaydi.

Shavvol oyida olti kun ro‘za tutishning fazilati haqida



Alloh taolo aytadi:
"Kim biron chiroyli amal qilsa, unga o‘n barobar qilib (qaytarilur). Kim biror yomon ish qilsa, faqat o‘shaning barobarida jazolanur va ularga zulm qilinmas" (An’om surasi, 160-oyat).

Nabiydan (sollallohu alayhi vasallam) rivoyat: "Kimki menga juma kunida yuz marta salovot aytsa, qiyomat kunida u shunday nur bilan keladiki, agar o‘sha nur mahshargohdagi xaloyiq orasida taqsimlansa, ularning hammasiga yetadi".

davomi...

Савол: Шаввол ойининг рсзасини қачондан бошлаб тутишим лозим? Унинг ҳукми ва фазилатлари нима?

Жавоб: Аллоҳга ҳамдлар бслсин!

Сиз Шаввол ойининг рсзасини Шавволнинг 2-кунидан бошлаб тутишингиз мумкин. Чунки Шаввол ойининг биринчи куни, съни Ийдул-Фитр куни рсза тутиш ҳаромдир. Сиз 6 кунлик рсзани Шаввол ойи мобайнида исталган кунларда тутишингиз мумкин, бироқ солиҳ амалларнинг схшиси тезроқ бажариладиганларидир.

Фатволар ва илмий тадқиқотлар бсйича доимий қсмитага қуйидаги савол билан мурожаат стилганди: "Олти кунлик рсза А амазондан сснг ҳайит кунини стказиб дарҳол тутилиши шартми ёки уни ҳайитдан бир неча кун кейин Шаввол ойининг ичида тутиш ҳам мумкинми?"

Улар бунга қуйидагича жавоб қилишди:

"Бу кунлар Ийдул-Фитрдан сснг дарҳол тутилиши шарт смас. Балки уни ҳайитдан бир ёки бир неча кун стказиб тута бошлаш ҳам жоиздир. Уларни Шаввол ойи ичра узлуксиз ёки бслиб-бслиб тутса ҳам бслади. Бунда инсон сзига осонроқ нарсани қилиши мумкин. Бу борада кенглик, енгиллик бор. Бу рсзалар вожиб ҳам смас, суннатдир".

А амазоннинг фарз рсзасидан сснг Шаввол ойида 6 кун рсза тутиш мустаҳаб суннатдир, вожиб смас. Мусулмон одамга Шаввол ойида рсза тутиши тавсис стилади, чунки унда улуғ фазилат ва улкан ажр бордир. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривост қилинган саҳиҳ хадисга ксра, ана шу кунлар рсза тутган одамга бир йил рсза тутганнинг савоби ёзилади. Абу Айюб разисллоҳу анху А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан қуйидаги ҳадисни ривост қилган: "Кимки А амазон рсзасини тутса ва ундан кейин Шавволнинг олти кунида рсзани давом сттирса, гсё бир умр рсза тутгандек бслади". (Имом Муслим, Абу Довуд, Термизий, Аасаий ва Ибн Можа ривостлари.)

А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ссзларини қуйидаги ҳадисда тушунтириб берганлар: "Кимки Ийдул-Фитрдан сснг олти кун рсза тутса, бир йил тслиқ рсза тутган бслади". (Яъни кимки бир схшилик қилса, унга худди шундай снта схшилик бслади). Бошқа бир ривостда сса: "Аллоҳ хар бир схшилик учун сн баробар микдорида схшилик тайинлади, шундай қилиб бир ой рсза тутиш 10 ой рсза тутишдек, олти кун рсза тутиш сса (60 кун рсза тутишга баробар бслиб), бир йилни ташкил стади" дейилган. (Аасоий ва Ибн Можа ривости. "Саҳиҳут-Тарғиб ват-Тарҳиб" китобига ҳам қаранг, 1/421.) Ибн Хузаймадан ҳам: "А амазон ойида рсза тутиш сн баробар савоб келтиради, олти кун рсза тутиш сса икки ойнинг савобини келтиради ва бу бир йил тслиқ рсза тутиш бслади", деган ривост нақл килинган.

Ҳанбалий ва Шофеий фуқаҳолари А амазондан сснг Шавволда олти кун рсза тутиш инсонни бир йил давомида вожиб рсза тутганнинг савобига сриштиради, чунки савобнинг бир неча ҳисса бслиб ёзилиши нафл рсзаларга ҳам тааллуқлидир, ҳар бир схшилик сса унинг сн баробарича савоб келтиради, деб тушунтирганлар.

Шавволнинг олти кунида рсза тутишнинг фойдаларидан сна бири шуки, у инсоннинг фарз бслган А амазон рсзасини тутишдаги камчилик-нуқсонларига каффорат бслади. Зеро, ҳеч ким рсзасига салбий таъсир ксрсатиши мумкин бслган камчилик ёки гуноҳлардан холи смасдир. Қиёмат куни банданинг баъзи нафл амаллари унинг фарз-вожиб амалларидаги нуқсонларни тслдириш учун хизмат килади. Бу ҳакда Аабий алайҳиссалом шундай деганлар: "Инсонлар Қиёмат куни снг биринчи ҳисоб-китоб учун олиб келинадиган нарса уларнинг намозлари масаласи бслади. А аббимиз азза ва жалла Ўзи схши билса-да, фаришталарга қарата: "Бандамнинг намозига қаранглар, у тсла-тскис сканми ёки ундай смасми?" деб айтади. Агар банданинг намозлари схши бслса, схши деб ёзилади, агар унда камчиликлар бслса, Аллоҳ: "Қаранглар-чи, бандам бирон бир нафл ибодатлар қилган сканми?" дейди. Агар у нафл ибодатларни бажарган бслса, Аллоҳ: "Бандамнинг вожиб амалларини унинг нафлларидан олиб тслғазинглар", дейди. Кейин унинг барча ишлари ана шу йссинда ҳал стилади". (Абу Довуд ривости.)

Аллоҳ схшироқ билувчидир.

6 kun ketma ket orani uzmasdan tutish shartmi, yoki sshu oyda 6 kun qaysi kunlarda bolsa ham tutsa boladimi?

Assalamu Alaykum Ulugbek-Uz. Shavvolning qaysi kunida tutsa ham bo'laveradi.  Ketma-ket tutish shart emas. Masalan haftaning dushanba payshanba kunlari, yoki oyning 13, 14, 15- kunlari tutish afzal hisoblanadi. Ketma ket tutishning zarari yo'q.

Аллоҳнинг Ўзигагина ҳамдлар, Унинг пайғамбари, пайғамбарининг оиласи ва саҳобаларига салавоту саломлар бслсин.
Абу Айюб ал-Ансорий розисллоҳу анҳудан ривост қилинади, А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Кимки А амазон рсзасини тутса, сснгра унга Шавволнинг олти кун рсзасини қсшиб қсйса, гсё йил давомида рсза тутгандек бслади» (Имом Муслим ривости, 1164).
Шаввол ойида 6 кун рсза тутиш, кспгина ҳадисларда зикр қилинганидек суннат ҳисобланади. Ушбу масалада Имом Моликка сргашиш тсғри бслмайди. Чунки улар Шаввол ойининг рсзасини суннат смас деб ҳисоблаганлар. А­ҳтимол бу кишига Шаввол ойи рсзаси ҳақидаги ҳадислар етиб бормагандир. Бу хулоса уларнинг ссзларида акс стилган: «Менга би-рорта салафлардан Шаввол рсзаси ҳақида хабар етиб келмади. Уламолар бу рсзани бидъат бслиши мумкинлиги ҳавфи сабабли инкор стишди» (Қаранг: «ал-Муватто» 228).
Шунингдек ушбу кунларда рсза тутишни Имом Абу Ҳанифа ҳам макруҳ санаганлар.
Бироқ бир масалада илмнинг мавжуд смаслиги, бу амал мавжуд смаслигига далолат қилмайди. Шаввол ойида олти кун рсза тутиш ҳақидаги ҳадислар саҳиҳ. Бу ҳадисларга кспгина имомлар таснишган.
Савбон розисллоҳу анҳудан ривост қилинишича, Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва-саллам дедилар: «Аллоҳ ҳар бир схшилик учун сн баробар миқдорида схшилик тайинлади. Шундай қилиб бир ой рсза тутиш 10 ой рсза тутишдек, олти кун рсза тутиш сса (60 кун рсза тутишга баробар бслиб), бир йилни ташкил стади» (Имом Аасоий, Ибн Можа, Абу Шайх «ас-Саваб». Шайх Албоний саҳиҳ деган).
А амазоннинг 30 кунлик рсзаси, 300 кун кабидир. Шаввол ойидаги 6 кун сса, 60 кун кабидир. Шунда жами 360 кунга (1 йилга) тенг.
Ушбу улуғ ажрга сришиш учун Шаввол ойида 6 кун кетма-кет рсза тутиш шарт смас. Шайх Сиддиқ Ҳасанхон айтишларича, ушбу рсза Шаввол ойи мобайнида тутилса кифос қилади (Қаранг: «ар-А авдатун-надис» 1/555).
Ссзимиз охирида Аллоҳдан бизларни Ўзи схши ксрадиган ва рози бсладиган амалларга муваффақ қилишини ссраймиз.
Аллоҳ пайғамбаримизга, Унинг оиласи ва саҳобаларига салавоту саломлар йслласин.

Савол: А амазондан сснг, Шаввол ойидаги 6 кунлик нафл рсзага келсак, уни кет-кет тутишлик шартми ёки оралаб ҳам тутса бсладими, чунки мен (уларни) ҳар ҳафтанинг охирги икки кунида тутмоқчиман (съни ҳордиқ кунларида)?
Жавоб: Аллоҳ субҳанаҳу ва таолога ҳамду санолар бслсин!
Уларни кет-кет тутишлик шарт смас. Уларни кет-кет ёки бслиб-бслиб тутилса зарари йсқдир. Лекин уларни қанчалик срта қилинса, шунча схши. Чунки Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло айтадики:
«Бас, схши амалларга шошилингиз!» (Моида сураси, 48-ост).
«Ва Ларвардигорингиз томонидан бслгувчи мағфиратга ҳамда тақводорлар учун тайёрлаб қсйилган (сни осмонлар ва ер баробарида бслган) жаннатга шошилингиз!» (Оли Имрон сураси, 133-ост).
Мусо алайҳиссалом шундай деган сканлар:
«Сен рози бслишинг учун, мен  Сенинг сари шошилдим, А­й А оббим» (Тоҳа сураси, 84-ост).
 Чунки, кечиктирисликда баъзи хатогарчиликларга йсл қсйилиши мумкин (масалан, ссдан чиқиб қилмаслик, ёки дангасалик ва ҳоказо).  Бу (юқоридаги фикр) Шофеий ва баъзи Ҳанбалий уламоларнинг фикридур, лекин уни шошилмасдан тутишликда зарар йсқдур, агарчи уни (6 кун рсза тутишликни) ойнинг сртаси ёки охирига кечиктирилса ҳам. 
Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло билгувчироқдур.
 
Ислом Савол ва Жавоблар, # 7858