Ismingiz: Gavharoy

Savolingiz: Mening turmush o`rtog`im biz yashab turgan joyda odamlarni Rossiyaga olib borish bilan shug`ullanar edi. O`sha vaqtlarda biz bilgan ikki odam puli yo`qligi tufayli turmush o`rtog`imdan olib borishligini,  ular esa pul topishlari bilan ularga haqini to`lashlarini aytgandi, lekin turmush o`rtog`im odamlarni faqat manzillariga yetkazish bilan shug`ullangan. Ish bilan ta’minlashni zimmasiga olmagan. O`sha ikki odam Rossiyaga yetib borgan va o`zlari topgan ishlarida ishlab haqlarini ololmasdan qaytgan. Lekin xalq orasida erimni aybdor qilib, erimni sudga berishdi. Sud hech qanday dalil-isbotsiz erimni jinoyat kodeksi 135-modda bilan 5 yil 6 oy muhlatga ozodlikdan mahrum qildi. Mana 2 yildirki erim Chirchiqda turmada, biz shu ishni qayta ko`rishlari uchun nima qilishimiz mumkun? Shu ishda yordam bersanglar yaxshi bo`lar edi, iltimos. Meni 3 qizim bor, hali birortasi turmushga chiqmagan. 2 tasi voyaga yetib turmushga chiqadigan bo`lib qolgan. Sud shularni ham hisobga olishi kerakku, axir. Bizni o`g`limiz bo`lmasa, 3 ta qizni kim uzatadi? Bitta boquvchimiz shu kishi edi!

Javob: O’zbekiston Respublikasi Jinoyat Protsessual Kodeksiga binoan jinoyat ishi bo’yicha sud hukmi chiqgach, chiqarilgan hukmdan norozi bo’lgan taraflar quyidagi shaklda yuqori turuvchi instansiyalarga ishni qayta ko’rish yoki boshqa e’tiroz yoki talablarini ifodalab shikoyat qilishlari mumkin:

Apellyatsiya shikoyati. Jinoyat Protsessual Kodeksining 497-4-moddasiga asosan, birinchi instansiya sudining hukmi ustidan apellyatsiya shikoyatlari va protestlari hukm e’lon qilingan kundan e’tiboran o’n sutka ichida, mahkum, oqlangan shaxs, jabrlanuvchi tomonidan esa ularga hukmning nusxasi topshirilgan kundan e’tiboran shunday muddat ichida berilishi mumkin. Belgilangan muddatdan keyin berilgan shikoyat yoki protest oqibatsiz qoldiriladi, bu haqda ularni bergan shaxslarga xabar qilinadi.


Turmush o’rtog’ingiz ikki yildan beri jazoni o’tash joyida ekan, sizda apellyatsiya shikoyatini berish muddati o’tib ketgan.

Kassatsiya shikoyati. Bu shikoyat turi agar apellyatsiya shikoyati berilmagan bo’lsa, sud hukmi qonuniy kuchga kirgandan boshlab, ya’ni sud hukmi chiqganidan so’ng o’n kundan  keyin qabul qilinadi.

Jinoyat Protsessual Kodeksining 500-moddasiga ko’ra, sudning hukmini kassatsiya tartibida qayta ko’rib chiqish haqida sud hukmi qonuniy kuchga kirganidan keyin bir yil ichida shikoyat berish mumkin.
Davomi...

Ismingiz: Nurali

Savolingiz: Assalomu alaykum. Iltimos, GAI xodimlari bilan bo’ladigan rasmiyatchiliklar tartibi haqida ma’lumot bersangizlar. Ya’ni, masalan, siz qoidani buzdingiz va GAI xodimi sizni to’xtatdi. Shunda haydovchilik guvohnimasini olib qo’yish qonuniymi yoki o’sha joyning o’zida jarima to’lashga haqqimiz bormi? Xullas, shunga bog’liq qonun-qoidalarni keltirib o’tsangiz. Haydovchilarga juda foydali bo’lardi.

Javob: O’zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi tomonidan 2000-yil 23-aprelda 87-son bilan tasdiqlangan "œYo’l harakati qoidalarini buzilishiga doir ma’muriy ishlarni ko’rib chiqishni tashkil etish haqida"gi yo’riqnomada quyidagilar belgilangan:
"œ2. Yo‘l harakati qoidalarining buzilishi haqidagi hujjatlarni rasmiylashtirish
2.1. Qoidalarni buzgan shaxslarga nisbatan Davlat Yo’l Harakati Xavfsizligi Xizmati xodimi ma’muriy bayonnoma (1-ilova) rasmiylashtiradi.
Izoh: Harakatni tartibga solishga vakolatli bo’lgan va xizmat vazifasini o’tayotgan militsiya xodimi (DYHXX xodimi tomonidan tashqari), harbiy avtomobil nazoratining mansabdor shaxsi va harakatni tartibga solishga vakolati bo’lgan boshqa mansabdor shaxlar xizmat vakolatini amalga oshirishga mo’ljallangan bayonnoma varaqalaridan foydalanadilar. Unda ishni to’liq hal etish uchun zarur ma’lumotlarni ko’rsatishlari shart.
2.2. Qoidaning buzilishiga doir ma’muriy huquqbuzarlik to’g’risidagi bayonnomada quyidagi ma’lumotlar ko’rsatiladi:
Davomi...

[/B]

Ismingiz: Abdullo

Savolingiz: Assalomu alaykum. Sayt ochilganiga juda xursand bo’ldik. Qilgan ishlaringizdan Alloh rozi bo’lsin, jazakollohu xoyron!
Menga aliment to’g’risida yangi qonunlar kerak, aliment to’layapman. Agar men hozir hech qayerda ishlamasam bir nafar farzandimga qancha aliment to’lashim kerak? Sud ijrochilari O’zbekiston bo’yicha o’rtacha ish haqini 4 dan birini to’laysiz deyapti, o’ylab ko’ring, agar odam ishlamasa, bu pulni qayerdan oladi? Masalan, hozir O’zbekistonda o’rtacha ish haqi 280000 so’m bo’lsa, shuning 4/1 qismi, ya‘ni 75 ming so’m ishlamagan odam uchun yoki davlat mussasalarida ishlamasdan o’z kasbidan oyligi 200000 so’m bo’lgan odam uchun bu juda katta pul, axir. O’zimni oilam ham bor, farzandim bor. Shuning uchun hozirgi kunda ishlamayotgan yoki daromadi o’zgaruvchan odam uchun aliment miqdori qancha? Iltimos, shuni batafsil tushuntirib beringlar. Andijondan Abdullo.

Javob: O’zbekiston Respublikasining aliment to’g’risidagi qonun normalari O’zbekiston Respublikasi Oila Kodeksining 5-bo’limida keng yoritilgan.
Ota-onaning voyaga yetmagan bolalariga aliment to’lash tartibi haqida O’zbekiston Respublikasi Oila Kodeksining 98-moddasida batafsil ma’lumot berilgan bo’lib, unga ko’ra, ota-ona voyaga yetmagan bolalariga ta’minot berish uchun aliment to’lash tartibini o’zaro kelishgan holda belgilashga haqlidirlar. Voyaga yetmagan bolalariga ta’minot berish uchun aliment to’lash tartibi va shakli haqida ota-ona o’rtasidagi kelishuv qonunda belgilangan qoidalarga va bolaning manfaatlariga zid bo’lmasligi kerak.
Oila Kodeksining 99-moddasiga ko’ra, agar voyaga yetmagan bolalariga ta’minot berish haqida ota-ona o’rtasida kelishuv bo’lmasa, ularning ta’minoti uchun aliment sud tomonidan ota-onasining har oydagi ish haqi va (yoki) boshqa daromadining bir bola uchun — to’rtdan bir qismi; ikki bola uchun — uchdan bir qismi; uch va undan ortiq bola uchun — yarmisi miqdorida undiriladi. Bu to’lovlarning miqdori taraflarning moddiy yoki oilaviy ahvoli va boshqa e’tiborga loyiq holatlar hisobga olingan holda sud tomonidan kamaytirlishi yoki ko’paytirilishi mumkin.
Davomi...

[/B]

Ismingiz: Laziz
Savolingiz: Oqlov hukmi haqida ma’lumot bersangiz.

Javob: Oqlov hukmi jinoyat ishlari bo’yicha sudning chiqargan qonuniy hukmi bo’lib, jinoyat protsessial jarayonida jinoyat sodir etganlikda ayblanayotgan shaxsning ustidan uning aybsizligi haqidagi hukmdir. O’zbekiston Respublikasi Jinoyat Protsessual kodeksining 469-moddasiga ko’ra, oqlov hukmining tavsif qismi quyidagicha:
"œOqlov hukmining tavsif qismida quyidagilar ko‘rsatiladi: sudlanuvchiga qo‘yilgan ayblovning mohiyati; sud aniqlagan ish holatlari; sudlanuvchining aybsizligi to‘g‘risidagi sud xulosasini tasdiqlovchi dalillar; sudlanuvchining jinoyat sodir etishda aybi bor deb da‘vo qilishga asos bo‘lgan dalillarni sud nima uchun ishonarli emas yoki yetarli emas deb hisoblashi yoki nima uchun sud jinoiy hodisaning o‘zi yuz bermagan yoxud sudlanuvchi sodir etgan qilmishni jinoyat emas deb hisoblashi; fuqaroviy da‘voga oid qarorning asoslari"œ.
Kodeksning keyingi moddasi talabiga ko’ra, oqlov hukmining qaror qismida quyidagilar ko’rsatilishi shart:
1) sudlanuvchining ismi, otasining ismi va familiyasi;
2) sudlanuvchini jinoyat sodir etilishida aybsiz deb e‘tirof etish va uni oqlash to‘g‘risidagi qaror;
3) sudlanuvchiga nisbatan qo‘llanilgan ehtiyot chorasini bekor qilish to‘g‘risidagi qaror; basharti ehtiyot chorasi sifatida u qamoqda saqlanayotgan bo‘lsa, oqlangan shaxsni darhol, sud majlisi zalining o‘zida ozod qilish to‘g‘risidagi qaror;
4) qo‘zg‘atilgan fuqaroviy da‘voni qanoatlantirish rad etilgan bo‘lsa, da‘voni ta‘minlash uchun ko‘rilgan choralarni bekor qilish to‘g‘risidagi qaror;
6) oqlangan shaxsning unga yetkazilgan mulkiy ziyonni qoplash hamda ma‘naviy va boshqa ziyon oqibatlarini ushbu Kodeksning 304 — 313-moddalarida nazarda tutilgan tartibda bartaraf qilish huquqini e‘tirof etish.
Kodeksga binoan, ayblov hukmining ham, oqlov hukmining ham qaror qismi, Jinoyat Protsessual Kodeksning 468 va 470-moddalarida ko‘rsatilgan masalalardan tashqari, quyidagilarni o‘z ichiga olishi lozim:
1) qo‘zg‘atilgan fuqaroviy da‘vo yoki sudning tashabbusi bilan ziyonni qoplash to‘g‘risida ushbu Kodeksning 283 — 289-moddalariga muvofiq qabul qilingan qaror;
2) ashyoviy dalillar hamda ishga ilova qilingan boshqa narsalar va hujjatlar to‘g‘risida ushbu Kodeksning 289-moddasiga muvofiq qabul qilingan qaror;
3) protsessual chiqimlar to‘g‘risida ushbu Kodeksning 320-moddasiga muvofiq qabul qilingan qaror;
4) hukm ustidan ushbu Kodeksning tegishlicha 497-3, 497-4, 499 va 500-moddalarida nazarda tutilgan apellyatsiya va kassatsiya shikoyati berish, protest bildirish tartibi, muddatlari.
Jinoyat kodeksining 77-moddasiga asosan oqlov hukmi chiqarilgan shaxs sudlangan hisoblanmaydi.
www.adolat.net

Ismingiz: Abdulaziz

Savolingiz: Qo’rqitish uchun javogarlik bormi? Masalan, davlat ishida ishlovchi yuridik shaxs o’z mansabidan foydalanib jismoniy shaxsga hazillashib, "œSizning ustingizdan jinoiy ish qo’zg’atildi", desa, mansabdor shaxsga nisbatan jinoiy javobgarlik bormi? Jismoniy shaxs boshqa jismoniy shaxsni shunday qo’rqitsa, unga nisbatan qaysi modda qo’llaniladi? Shunday hollarda birinchi kimga murojaat qilish kerak?

Javob: Savolda yozilgan "œdavlat ishida ishlovchi yuridik shaxs" tushunchasiga oydinlik kiritaylik. Fuqarolik huquqiga ko’ra, shaxslar ikki guruhga bo’linadi: yuridik shaxslar va jismoniy shaxslar. O’zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksi bu shaxslar tushunchasini qonunan quyidagi tarzda asoslaydi:
"œ16-modda. Fuqaro (jismoniy shaxs) tushunchasi
Fuqarolar (jismoniy shaxslar) deganda O’zbekiston Respublikasining fuqarolari, boshqa davlatlar fuqarolari, shuningdek fuqaroligi bo’lmagan shaxslar tushuniladi.
Agar qonunda boshqacha tartib belgilangan bo’lmasa, ushbu Kodeksning qoidalari barcha fuqarolarga nisbatan qo’llaniladi".
Bu normativ qoidadagi fuqaro so’zidan keyin qavs ichiga jismoniy shaxs deb yozilishi jismoniy shaxs va fuqaro tushunchalari bir ma’noni anglatishini bildiradi. Demak, jismoniy shaxslar yuqorida ta’rifi keltirilgan fuqarolardir.
Fuqarolik kodeksining 39-moddasiga ko’ra, o’z mulkida, xo’jalik yuritishida yoki operativ boshqaruvida alohida mol-mulkka ega bo’lgan hamda o’z majburiyatlari yuzasidan ushbu mol-mulk bilan javob beradigan, o’z nomidan mulkiy yoki shaxsiy nomulkiy huquqlarga ega bo’la oladigan va ularni amalga oshira oladigan, majburiyatlarni bajara oladigan, sudda da’vogar va javobgar bo’la oladigan tashkilot yuridik shaxs hisoblanadi. Yuridik shaxslar mustaqil balans yoki smetaga ega bo’lishlari kerak.
Keyingi moddaga asosan O’zbekiston Respublikasida yuridik shaxslarning ikki turi: tijorat tashkiloti va notijorat tashkiloti kabi turlari mavjud.
Bundan ma'lum bo'ladiki, berilgan savolda ''davlat ishida ishlaydigan yuridik shaxs'' atamasi noto’g’ri ishlatilgan. Yuridik shaxs davlat ishida ishlay olmaydi, chunki yuridik shaxsning o'zi tashkilotdir. Faqat jismoniy shaxslar davlat ishida ishlashi mumkin. Davlat organlarida xizmat qiluvchi shaxslarning ayrimlari mansabdor shaxs deya yuritiladi. O'zbekiston Respublikasi Ma'muriy javobgarlik to'g'risidagi kodeksining 15-moddasi ikkinchi bandiga ko'ra, mulk shaklidan qat'i nazar, korxona, muassasa, tashkilotda muayyan mansabni egallab turgan shaxs, basharti unga rahbarlik, tashkiliy, farmoyish berish, tekshiruv-nazorat vazifalari yoki moddiy boyliklar harakati bilan bog'liq bo'lgan vazifalar yuklatilgan bo'lsa, mansabdor shaxs deb hisoblanadi.
Davomi...

 

Javoblaringiz uchun katta rahmat. Meni savolim quydagicha:

Meni OVİR vizamni muddati tugaganiga 3 yildan oshdi. Turkiya fuqarosiga turmushga chiqqanman, hali Turkiya Vatandoshligiga (fuqaro)o'tmadim. Keyingi yil O'zbekistonga borish niyyatimiz bor. Kirishda OVİR so'ramasliklarini bilaman, lekin chiqishda yana bu vizani olgan bo'lishim shartmi?

Oldindan rahmat.

Yana bir savol, 4 farzandi uchun aliment to'lamagan odamga qanday jazolar bor?
Bolalar hali voyaga yetmagan.

Yana bir savol, 4 farzandi uchun aliment to'lamagan odamga qanday jazolar bor?
Bolalar hali voyaga yetmagan.

Kapalak, savollaringiz qabul qilindi.

Ismingiz: Qosimjon

Savolingiz: Chet elda yashayman, lekin O'zbekiston fuqarosiman. Ismimni osonlashtirish maqsadida o'zgartirmoqchiman. Kimga murojaat qilishim kerak va bu qanday amalga oshiriladi? Rahmat.

Javob: O’zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 19-moddasiga asosan fuqaro o’z ismini o’zgartirishi mumkin. Ismini o’zgartirishga bo’lgan huquqni fuqaro to’la fuqarolik layoqatiga ega bo’lganidan so’ng, ya’ni 16 yoshga to’lganidan so’ng amalga oshira oladi. Fuqaroni o’z ismini o’zgartirishi avvalgi ismi bilan olgan huquq va burchlarini bekor qilish yoki o’zgartirish uchun asos bo’lmaydi. Ismini o‘zgartirgan fuqaro o‘zining avvalgi ismiga rasmiylashtirilgan hujjatlarga o‘z hisobidan tegishli o‘zgartirishlar kiritilishini talab qilishga haqli. Fuqaro o’zgartirilgan ismini fuqarolik holati hujjatlarini qayd etish uchun belgilangan tartibda ro’yxatdan o’tkazishi kerak. Demak, O’zbekiston Respublikasi fuqarosi o’z ismini o’zgartirmoqchi bo’lsa, doimiy ro’yxatdan o’tgan yashash joyidagi Fuqarolik holati dalolatnomalari yozish (FHDYO) organlariga bu haqda ariza va tegishli hujjatlar bilan murojaat qilishi lozim. Ismini o’zgartirmoqchi bo’lgan O’zbekiston Respublikasi fuqarosi  chet elda bo’lsa, FHDYO organlari vazifasini bajaruvchi fuqaro yashaydigan chet davlatdagi O’zbekiston Respublikasi konsullik idoralariga ariza va tegishli hujjatlar bilan murojaat qilish lozim. Tegishli tarzda FHDYO yoki konsullik idorasiga murojaat qilingach, ushbu organlar tomonidan ariza asosli deb topilsa, ismni o’zgartirishga bo’lgan huquq amalga oshadi. Ismni o’zgartirish haqidagi arizaning asosli deb topilish shartlari quydagi qoidalarda belgilangan.
Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 12-apreldagi 171-son qaroriga 1-ilova sifatida tasdiqlangan "œFuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish qoidalari"da ismni o’zgartirish qoidalari ham belgilangan bo’lib, ismni o’zgartirishga aloqador bo’lgan barcha bandlarni quyida keltirib o’tamiz:
Davomi...

Hijob haqida qonun bormi?
Saytimizga oxirgi paytlarda hijob haqida ko’plab savollar kelmoqda. Ularda, asosan, hijob o’rash O’zbekistonda qonuniymi, qonunchilikda bu haqda nima deyilgan, mutasaddilar tomonidan hijobga qarshi harakatlar sodir etilganda nima qilish kerak, kabi masalalar so’ralyapti. Bu haqda bir necha savolga alohida javob ham yozdik. Lekin mavzu, nazarimizda, yana biroz tahlilga va sharhga muhtoj. Chunki qonunchilikda ibodat libosi haqida band bor. Mavzuni to’la o’rganishimiz uchun, avvalo, shu qonun normalarini to’g’ri tushunishimiz kerak bo’ladi.
O’zbekiston Respublikasining "œVijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to’g’risida"gi qonunining 14-moddasi 5-bandida shunday norma belgilangan:
"œO’zbekison Respublikasi fuqarolarining (diniy tashkilotlarning xizmatidagilar bundan mustasno) jamoat joylarida ibodat liboslarida yurishlariga yo’l qo’yilmaydi".
Xuddi shu qoida O’zbekiston Respublikasi Ma’muriy Javobgarlik to’g’risidagi kodeksining 184-1-moddasida ham o’z aksini topgan:
"œO’zbekiston Respublikasi fuqarolarining (diniy tashkilotlarning xizmatidagilar bundan mustasno) jamoat joylarida ibodat liboslarida yurishlari — eng kam ish haqining besh baravaridan o’n baravarichaga miqdorda jarima solishga yoki o’n besh sutkagacha muddatga ma’muriy qamoqqa olishga sabab bo’ladi".
Yuqoridagi qonun normalaridan ma’lum bo’ladiki, O’zbekiston Respublikasida fuqarolarning jamoat joylarida ibodat liboslarida yurishlari taqiqlanadi va bu harakat tegishli javobgarlikni keltirib chiqaradi.
Bu moddalarda tilga olingan ibodat libosi nima? Unga hijob ham kiradimi? Buni qayerdan bilamiz? Agar hijob shu moddada taqiqlangan ibodat liboslari qatoriga kirsa, bu vijdon erkinligi prinsipiga zidmi yoki buni asoslaydigan boshqa qonun normalari bormi? Quyida shu savollarga javob topishga harakat qilamiz.
Davomi...