Meni savollarimga javob berguningizcha men O'zbekistonga borib-qaytaman shekilli:)

Ismingiz: Compromise

Savolingiz: Chet eldagi O’zbekiston fuqarosi o’zi turgan joydagi tegishli konsullik idorasidan ro’yxatdan o’tmasa, unga nisbatan biror javobgarlik bormi? Ro’yxatdan o’tish majburiymi?

Javob: O’zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirining 1997-yil 15-maydagi "œXorijdagi O’zbekiston Respublikasi fuqarolarini ro’yxatdan o’tkazish va hisobga olish tartibi to’g’risida" gi yo’riqnomasiga binoan xorijdagi O’zbekiston Respublikasi fuqarolarini ro’yxatga olish munosabatlarini tartibga solish maqsadida quyidagilar belgilangan:
Xorijdagi O’zbekiston Respublikasi fuqarolari o’sha davlat joylashgan konsullik okrugidagi O’zbekiston Respublikasi konsulligida ro’yxatdan yoki hisobdan o’tadi.
Xorijda doimiy yashovchi O’zbekiston Respublikasi fuqarolari konsullikdan ro’yxatdan o’tadi va ro’yxatdan o’tishni qayd qilish uchun tegishli davlat boji undiriladi.
Xorijda doimiy yashovchi O’zbekiston Respublikasi fuqarolari konsullik ro’yxatidan o’tishda ularning pasportiga hisobga olinganlik to’g’risida ro’yxatga olgan konsullik nomi va manzili, sana va hisobga oluvchi shaxs imzosi yozilgan belgi qo’yiladi.
Xorijda olti oydan ko’p muddat ish yuzasidan yoki shaxsiy tashrif yuzasidan hozir bo’lgan  O’zbekiston fuqarolari konsullik idorasida ro’yxatga olinadi va ushbu shaxslar pasportiga hech qanday belgi qo’yilmaydi.
 Ushbu yo’riqnomada ta’kidlangan xorijdagi doimiy hamda vaqtincha yashovchi O’zbekiston fuqarolarining konsullik ro’yxatidan o’tmasligi hech bir moddiy, fuqarolik, ma’muriy yoxud jinoiy javobgarlik keltirib chiqarmaydi.
Xorijdagi fuqaroni konsullik ro’yxatidan o’tishi u haqdagi ma’lumotning konsullikda saqlanib turishini ta’minlaydi. Ammo  konsullik idorasi xorijdagi fuqaroga konsullik ro’yxatidan o’tmagani uchun biror konsullik xizmatini ko’rsatishdan  yoxud fuqaroning huquqlarini amalga oshirishdan (pasport olish, almashtirish, tug’ilganlik to’g’risida guvohnoma olish) bosh tortishga haqli emas.
   Konsullik idorasida ro’yxatda turgan xorijdagi fuqarolar konsullik xizmatlaridan foydalanishda ular haqidagi barcha ma’lumotlar konsullik idorasida saqlanganligi bois murojaatlarining tezroq qondirilishiga erishishi mumkin. Shuningdek, konsullik idorasida ro’yxatda turmagan fuqaroning konsullik xizmatlaridan foydalanishida u haqidagi ma’lumotlarning konsullik idorasida mavjud emasligi bois murojaatlarining kechroq qondirilishiga sabab bo’lishi mumkin. Chunki konsullik idorasida ro’yxatda turmagan fuqaro haqidagi ma’lumotlarni surishtirish, yig’ish vaqt olishi mumkin. Konsullik idorasida ro’yxatda turmagan fuqaro konsullik xizmatlaridan foydalanishni so’rab konsullikka murojaat qilganda bir yo’la ro’yxatga olinadi.
 O’zbekiston Respublikasining xorijdagi doimiy yashovchi yoki vaqtincha yashovchi fuqarolarining ro’yxatga olinishi, avvalambor, fuqarolar manfaatlarini ko'zlagan holda O’zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligiga hisobot berish uchun, O’zbekiston Respublikasi xorijdagi fuqarolari soni/foizini aniqlash uchun, xorijdagi fuqarolarga konsullik xizmatlarini ko’rsatishda yengillik yaratish uchun amalga oshiriladi. Xorijdagi fuqarolar ro’yxatining yurgizilishi O’zbekiston Respublikasida saylovlar o’tkazilayotganda va boshqa shunga o’xshash muhim statistik ma’lumotlar sarhisob qilinayotganda muhim manba hisoblanadi. Shuning uchun xorijdagi O’zbekiston Respublikasi fuqarolarining konsullik idorasi ro’yxatidan o’tishi qattiq tavsiya qilinadi.
 
Manba

Ismingiz: Kapalak

Savolingiz: OVIR vizamning muddati tugaganiga 3 yildan oshdi. Turkiya fuqarosiga turmushga chiqqanman, hali Turkiya fuqaroligiga o'tmadim. Keyingi yil O'zbekistonga borish niyatimiz bor. Kirishda OVIR so'ramasliklarini bilaman, lekin chiqishda yana bu vizani olgan bo'lishim shartmi? Har safar borganda yangi OVIR olmasdan, uni bir marta doimiy muddatga olish mumkinmi?

Javob: O’zbekiston Respublikasining "œO’zbekiston Respublikasi fuqaroligi to’g’risida"gi qonuni 6-moddasiga ko’ra, O’zbekiston Respublikasi fuqarosi bo’lgan erkak yoki ayolning chet el fuqarosi bilan yoxud fuqaroligi bo’lmagan shaxs bilan nikohdan o’tishi, shuningdek bunday nikohning bekor qilinishi er yoki xotinining fuqaroligi o’zgarishiga sabab bo’lmaydi. Demak, Turkiya fuqarosiga turmushga chiqqan bo’lsangiz ham (agar o’z xohishingiz bilan O’zbekiston Respublikasi fuqaroligidan chiqishni so’rab murojaat qilmagan bo’lsangiz)  siz O’zbekiston Respublikasi fuqarosi hisoblanasiz. Bundan kelib chiqadiki, sizning O’zbekiston Respublikasidan chel elga chiqishingiz hamda O’zbekistonga qaytib kirishingiz kabi masalalarda O’zbekiston Respublikasi fuqarolariga qanday qoida qo’llanilsa, sizga nisbatan ham shunday qoidalar tatbiq etiladi.
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining "œO’zbekiston Respublikasi fuqarolarining chel elga borishlari tartibi to’g’risida"gi 1995-yil 6-yanvardagi 8-sonli qaroriga 1-ilovaning II bo’lim, 1-bandiga ko’ra, chet elga bormoqchi bo’lgan O’zbekiston Respublikasi fuqarolari belgilangan tartibda anketa-arizani to’ldirgan va O’zbekiston Respublikasi pasportini taqdim etgan holda yashash joylari bo’yicha ichki ishlar organlariga murojaat qiladilar. Ichki ishlar organlari fuqarolarning anketa-arizasini 15 kunlik muddatda ko’rib chiqadilar va uning pasportiga chel elga vaqtinchalik borish uchun ikki yil davomida amal qiladigan ruxsat berish yozuvi stikeri (OVIR) ni yopishtiradilar.
Siz birinchi marta Turkiyaga kelishingiz oldidan yuqorida keltirilgan tartib bilan  ikki yil muddat davomida chel elga chiqish uchun ruxsatnoma (OVIR) olgansiz. Ushbu ikki yillik muddat tugab siz O’zbekiston Respublikasiga qaytganingizdan so’ng yana O’zbekiston Respublikasidan chiqish uchun ruxsatnoma (OVIR) olishingiz kerak bo’ladi. Ammo siz O’zbekiston Respublikasining chel elga doimiy yashash uchun ketayotgan fuqarosi sifatida yuqorida keltirilgan ikki yillik chet elga chiqish uchun ruxsatnoma emas, balki chet elga chiqish uchun muddatsiz ruxsatnoma olish huquqiga egasiz. Buning uchun pasportingizni taqdim etgan holda yashash joyingiz bo’yicha (ya’ni pasportingiz bo’yicha O’zbekiston Respublikasidagi manzilingiz) ichki ishlar organlariga murojaat qilasiz. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining yuqorida keltirilgan qarori 1-ilovasi, 2-bo’limi, 2-qismiga ko’ra, doimiy yashash uchun chet elga ketayotgan shaxslarga ichki ishlar organlari ularning pasportidagi vizalar uchun nazarda tutilgan betga doimiy yashash uchun chel elga borishga ruxsat berish yozuvi stikerini amal qilish muddatini ko’rsatmasdan yopishtiradilar. Doimiy yashash uchun chet elga ketayotgan shaxslar uchun hujjatlarni ko’rib chiqish muddati 30 sutkagacha uzaytirilishi mumkin.
Demak, siz O’zbekiston Respublikasiga borib, yana Turkiyaga qaytishingiz uchun albatta OVIR olishingiz kerak, lekin siz ikki yillik muddatdagi OVIR uchun emas, balki doimiy yashash uchun chet elga ketayotgan O’zbekiston Respublikasi fuqarosi sifatida muddatsiz OVIR olish uchun murojaat qilishingiz kerak.
Manba

 

Katta rahmat.

Ismingiz: Abu Abdulloh

Savolingiz: Biz taraflarda mahallalar buzilib, o'rniga davlat tomonidan bozor qurilyapti. Odamlar uy-joylaridan ayrilmoqda. Uy-joylarining o'rniga arzimagan pul yoki kvartira (hovlining o'rniga!) berilmoqda. Bu kvartiralar ham shaharning eng chetki, chegara, odam yashamas joylaridan. Xullas, odamlar shahar hokimiyati tomonidan militsiya yordamida majburan, kuch ishlatib ko'chirilmoqda. Insonlar boshpanasiz qolmoqda, kimga murojaat etishga hayron. Ko'proq pul beringlar, boshqa uy-joy sotib olaylik yoki qurib olaylik deyilsa, uy hujjatlarida bir paytlar qayd etilgan oldi-sotti shartnomasidagi uyning bir necha o'n yillar oldingi narxini shu vaqt davomida oshganligini davlat narxida hisoblashib yoki uy planida ko'rsatilgan uyning nimadan qurilganligiga qarab, ularning qiymatini davlat narxida hisoblashib, uning eskirganligi hisobiga qiymatini yanada pasaytirib, arzimagan choy-chaqa berishmoqda. Lekin bu pulga hovli tugul tovuq katagi ham sotib olib bo'lmaydi. "Davlat bahosida" kabi afsonaviy super arzon narxlarda sotiladigan qurilish materilallari yoki uylar qayerda bor? Susambildami? Shirin qovunlar mamlakatidami? O'zi umuman davlat tomonidan aholining uylari buzilishi mumkinmi? Agar buzilsa, o'rniga xuddi shunday uy olib yoki qurib berishi kerak emasmi? Biz kimga shikoyat qilsak bo'ladi?

Javob: O’zbekiston Respublikasi Uy-joy kodeksining 27-moddasiga binoan yer uchastkalari davlat yoki jamoat ehtiyojlari uchun olib qo‘yilishi munosabati bilan fuqarolar mulkida bo‘lgan uylar (kvartiralar) buzilgan taqdirda mazkur fuqarolarga, ularning oila a’zolariga, shuningdek, ushbu uylarda (kvartiralarda) doimiy yashayotgan fuqarolarga ularning xohishiga binoan va taraflar kelishuviga ko‘ra barcha qulayliklari bo‘lgan avvalgisiga teng qiymatli uy-joy maydonining ijtimoiy normasidan kam bo‘lmagan sahndagi boshqa turar joy mulk qilib beriladi hamda dov-daraxtlarning qiymati to‘lanadi yoxud buzilayotgan uy, boshqa imoratlar, inshootlar va dov-daraxtlarning qiymati to‘lanadi. Buzilayotgan uyning (kvartiraning) qiymati berilayotgan turar joyning qiymatidan ortiq bo‘lgan taqdirda bu farq mulkdorga kompensatsiya qilinishi lozim.
O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining 206-moddasiga muvofiq, mulkdorning mol-mulkka bo’lgan huquqi yuqoridagi shartlarga amal qilingan tarzda bekor qilinishi mumkin:
"œDavlat organining mulkdorning mol-mulkini olib qo‘yishga bevosita qaratilmagan qarori munosabati bilan, shu jumladan mulkdorga qarashli uy, boshqa imoratlar, inshootlar yoki ekinlar joylashgan er uchastkasini olib qo‘yish to‘g‘risidagi qarori munosabati bilan mulk huquqining bekor qilinishiga qonunlarda belgilangan hollar va tartibdagina yo‘l qo‘yiladi, bunda mulkdorga olib qo‘yilgan mol-mulkka teng mol-mulk beriladi va uning ko‘rgan boshqa zararlari to‘lanadi yoki mulk huquqi bekor qilinishi bilan yetkazilgan zarar to‘la hajmda to‘lanadi.
Mulk huquqining bekor qilinishiga olib keladigan qarorga mulkdor rozi bo‘lmagan taqdirda, bu qaror nizo sud tomonidan hal qilingunicha amalga oshirilishi mumkin emas. Nizoni ko‘rib chiqish vaqtida mulkdorga yetkazilgan zararni to‘lash bilan bog‘liq barcha masalalar ham hal qilinadi".
Uy-joy kodeksining 28-moddasiga ko’ra, yer uchastkalari davlat yoki jamoat ehtiyojlari uchun olib qo‘yilishi munosabati bilan fuqarolarning mulkida bo‘lgan uylar (kvartiralar) buzilganda, mazkur fuqarolarga, ularning oila a’zolariga, shuningdek, ushbu uylarda (kvartiralarda) doimiy yashayotgan fuqarolarga ularning xohishiga ko‘ra yakka tartibda uy-joy qurish uchun belgilangan norma doirasida yer uchastkasi beriladi. Bunda yer uchastkasini o‘zlashtirish davrida ikki yilgacha muddat bilan ijara shartnomasi asosida vaqtincha uy-joy berilib, buzilayotgan uylar (kvartiralar), imoratlar, inshootlar va dov-daraxtlarning qiymati to‘liq qoplanadi.
Yer kodeksining 27-moddasida O‘zbekiston Respublikasi fuqarolariga yakka tartibda uy-joy qurish va uy-joyni obodonlashtirish uchun er uchastkalari berish yoki realizatsiya qilish  to’g’risida norma belgilangan bo’lib, unda shunday deyiladi:
"œShaharlar va posyolkalarda, shuningdek qishloq xo‘jaligi hamda o‘rmon xo‘jaligi korxonalari, muassasalari va tashkilotlarining egaligidagi yerlar tarkibiga kirmagan qishloq aholi punktlarida doimiy yashab turgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarolariga yakka tartibda uy-joy qurish va uy-joyni obodonlashtirish uchun meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilishga qonun hujjatlarida belgilangan tartibda har bir oilaga 0,06 gektargacha er uchastkalari beriladi.
Yakka tartibda uy-joy qurish uchun 0,04 gektargacha doirada er uchastkalariga meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish huquqi belgilangan tartibda kim oshdi savdosi asosida realizatsiya qilinadi".
Buzilayotgan uylar o‘rniga turar joyni mulk qilib berish va uylar, boshqa imoratlar, inshootlar hamda dov-daraxtlar qiymatini to‘lash O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda amalga oshiriladi. Vazirlar Mahkamasining 2006-yil 29-maydagi 97-son qaroriga ilova tarzida qabul qilingan "œDavlat va jamoat ehtiyojlari uchun er uchastkalarining olib qo‘yilishi munosabati bilan fuqarolarga va yuridik shaxslarga etkazilgan zararlarni qoplash tartibi to‘g‘risida" nizomda quyidagi qoidalar o’rnatilgan:
"œ4. Tegishli tumanlar (shaharlar) hokimliklari Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimlarining yer uchastkasini olib qo‘yish, yer uchastkasida joylashgan uylar, ishlab chiqarish imoratlari va boshqa imoratlarni, inshootlarni buzish va dov-daraxtlarni ko‘chirib tashlash to‘g‘risidagi tegishli qarorlari nusxalarini bildirishnomaga ilova qilgan holda, buzish boshlangungacha 6 oydan kechikmay, imzo qo‘ydirib uylar, ishlab chiqarish imoratlari va boshqa imoratlar, inshootlar va dov-daraxtlar mulkdorlarini qabul qilingan qaror to‘g‘risida yozma ravishda xabardor qilishi shart.
Davomi...

Ismingiz: Kapalak

Savolingiz:  To’rt nafar voyaga yetmagan farzandi uchun aliment to'lamagan odamga qanday jazo bor?

Javob: O’zbekiston Respublikasi Oila Kodeksining 136-moddasiga ko’ra, aliment olish huquqiga ega bo’lgan shaxs, aliment talab qilish huquqi vujudga kelganidan so’ng qancha muddat o’tganligidan qat’i nazar, xohlagan vaqtda aliment undirish to’g’risidagi talab bilan sudga murojaat qilishga haqlidir.
 Mazkur shaxs, nizo bo’lmagan taqdirda, voyaga yetmagan bolalar uchun aliment undirish to’g’risidagi ariza bilan sudga murojaat etishga haqli bo’lib, bu ariza buyruq tartibida ish yuritish tarzida ko’rib chiqiladi. Aliment sudga murojaat etilgan paytdan boshlab undiriladi.
Mazkur moddaning birinchi qismida nazarda tutilgan "œaliment talab qilish huquqi vujudga kelganidan so’ng" iborasi, voyaga yetmagan farzandlar uchun aliment undirishda, masalan, nikohning bekor bo’lishi munosabati bilan, ushbu nikoh davomida tug’ilgan voyaga yetmagan farzandlar kimning qaramog’ida qolsa, ushbu tomonning ikkinchi tarafdan aliment undirish huquqi vujudga kelishini tushunish lozim.
Aliment undirish to’g’rida sudga murojaat qilinganda, agar nizoli holatlar mavjud bo’lsa, sud ishni ko’rib chiqib, aliment undirish to’g’risida hal qiluv qarori chiqaradi. Agar taraflar o’rtasida nizoli holatlar bo’lmasa, aliment undirish to’g’risidagi ish buyruq tartibida ko’rilib, natijada aliment undirish to’g’risida sud buyruq chiqaradi. Har ikki holatda sud tomonidan chiqarilgan aliment undirish to’g’risidagi qaror sud hujjati bo’lib, uning ijro qilinishi majburiy hisoblanadi. Sud hujjati asosida talab qilinayotgan alimentni to’lashdan bo’yin tovlash jinoiy javobgarlikka sabab bo’ladi.
Shuningdek, O’zbekiston Respublikasi Oila Kodeksining 130-moddasiga ko’ra, taraflar o’rtasida aliment to’lash to’g’risida kelishuv tuzilishi mumkin. Ushbu kelishuv yozma tarzda tuzilib, notarial tasdiqlanadi va ijro varaqasi kuchiga ega bo’ladi. Ya’ni, aliment to’lash to’g’risidagi kelishuv bo’yicha aliment to’lash ham majburiy bo’lib, ushbu majbiriyatni bajarishdan bo’yin tovlash ham jinoiy javobgarlikka sabab bo’ladi.
O’zbekiston Respublikasi Jinoyat Kodeksida aliment to’lashdan bo’yin tovlashga nisbatan quyidagicha norma o’rnatilgan:
"œ122-modda. Voyaga yetmagan yoki mehnatga layoqatsiz shaxslarni moddiy ta’minlashdan bo’yin tovlash
Moddiy yordamga muhtoj bo’lgan voyaga yetmagan yoki mehnatga layoqatsiz shaxsni moddiy ta’minlahdan bo’yin tovlash, ya’ni ularni moddiy jihatdan ta’minlash uchun sudning hal qiluv qaroriga binoan undirilishi lozim bo’lgan mablag’ni jami bo’lib uch oydan ortiq muddat mobaynida to’lamaslik,-
eng kam oylik ish haqining ellik baravarigacha miqdorda jarima yoki ikki yilgacha axloq tuzatish ishlari yoxud olti oygacha qamoq bilan jazolanadi.
O’sha qilmish xavfli retsidivist tomonidan sodir etilgan bo’lsa,-
Ikki yildan uch yilgacha axloq tuzatish ishlari yoki uch yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi".
O’zbekiston Respublikasi Oliy Sudi Plenumining "œSud hujjatlarini bajarishdan bo’yin tovlash va ularning ijro etilishiga to’sqinlik qilish uchun jinoiy javobgarlikka doir qonunlarni qo’llashning ayrim masalalari to’g’risida"gi 2009-yil 10-aprel qarorining 17-bandiga ko’ra,  sud hujjatining ijro etilishiga to’sqinlik qilish alohida jinoyat tarkibini tashkil etganligi sababli, voyaga yetmagan yoki muomalaga layoqatsiz shaxslarni moddiy ta’minlashdan bo’yin tovlayotgan shaxsning sud hujjatini ijro etilishiga to’sqinlik qilishi yuqorida keltirilgan Jinoyat kodeksining 122-moddasi bilan birga Jinoyat kodeksining 232-moddasi bilan qo’shimcha kvalifikatsiya qilinadi. Jinoyat kodeksining 232-moddasida quyidagicha norma belgilangan:
"œ 232-modda. Sud hujjatini ijro etmaslik
Muayyan harakatlarni sodir etish yohud sodir etishdan o’zini tiyish majburiyatini yuklovchi sud hujjatini bajarishdan bo’yin tovlashni ma’muriy jazo qo’llanilgandan keyin davom ettirish, shuningdek, sud hujjatining ijro etilishiga to’sqinlik qilish,-
Eng kam oylik ish haqining yuz baravarigacha miqdorda jarima yoki uch yilgacha axloq tuzatish ishlari yoxud uch oygacha qamoq bilan jazolanadi.
O’sha qilmishlar mansabdor shaxs tomonidan sodir etigan bo’lsa,-
Eng kam oylik ish haqining yuz baravaridan ikki yuz baravarigacha miqdorda jarima yoki besh yilgacha muayyan huquqdan mahrum qilish yoki uch oydan olti oygacha qamoq yoxud besh yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi".
Demak, aliment to’lashdan bo’yin tovlash, farzandlar sonidan qat’i nazar jinoiy javobgarlikka sabab bo’ladi.  Agar aliment to’lovchi sudning aliment to’lashdan to’la yoki qisman ozod etish to’g’rsidagi qarori mavjud bo’lmagan taqdirda, o’zining moddiy ahvoli yomonligini vaj qilib aliment to’lamayotgan bo’lsa ham yuqorida keltirilgan Jinoyat kodeksi moddalari bo’yicha javobgarlikka tortiladi.
Manba: www.adolat.net

Ismingiz: AbduAziz

Savolingiz: Men, akam va bir necha kishi Belarusga ishlagani borgan edik. Bir o’zbek yigit chaqirtirgan edi. Fermada ishladik, keyin balsam, bizni aldab chaqirgan ekan. Bizni qiynab ishlatdi, 7-8 oylab ishlab qiynalib yurgan yigitlar, ayollar bor. Bitta men u yerdan qochdim, qolganlarga yordam beraman deb va’da berdim. Hozir hujjatsiz Moskvada yuribman, akam va boshqalar o`sha yerda. Oyliksiz, kaltak yeb ishlashyapti. Qanday yo`l tutay, kimga murojaat qilay? Militsiyaga aytgan edik, u ham sotilgan shekilli, hech narsa qilolmayapti. Ular hozir (Belarus Respublikasi Gomel viloyati Lelchitsa tumani Astrajanka qishlog`ida) fermada.

Javob: O‘zbekiston odam savdosiga qarshi kurashishga oid qator xalqaro hujjatlarni, jumladan, Birlashgan Millatlar Tashkilotining "Transmilliy uyushgan jinoyatchilikka qarshi kurash to‘g‘risida"gi Konvensiyasini, Birlashgan Millatlar Tashkilotining ushbu Konvensiyasini to‘ldiruvchi "Odam savdosi, ayniqsa, ayollar va bolalar savdosini oldini olish hamda unga chek qo‘yish va uning uchun jazolash haqida"gi Protokolni ratifikatsiya qilgan, "Odam savdosiga qarshi kurashish to‘g‘risida" Qonun qabul qilingan va xalqaro huquq normalarini milliy qonunchilikka implementatsiya qilishga doir unga tegishli o‘zgartirishlar kiritilgan.
O’zbekiston Respublikasining "œOdam savdosiga qarshi kurashish to’g’risida"gi qonunida bu mavzuga oid asosiy tushunchalarga quyidagicha ta’rif beriladi:
"œ3-modda. Asosiy tushunchalar
odam savdosiga qarshi kurashish — odam savdosining oldini olish, uni aniqlash, unga chek qo‘yish, uning oqibatlarini minimallashtirish, odam savdosidan jabrlanganlarga yordam ko‘rsatish bo‘yicha faoliyat;
odam savdosi — kuch bilan tahdid qilish yoki kuch ishlatish yoxud boshqa majburlash shakllaridan foydalanish, o‘g‘irlash, firibgarlik, aldash, hokimiyatni suiiste’mol qilish yoki vaziyatning qaltisligidan foydalanish orqali yoxud boshqa shaxsni nazorat qiluvchi shaxsning roziligini olish uchun uni to‘lovlar yoki manfaatdor etish evaziga og‘dirib olish orqali odamlardan foydalanish maqsadida ularni yollash, tashish, topshirish, yashirish yoki qabul qilish. Odamlardan foydalanish boshqa shaxslarning fohishaligidan foydalanishni yoki ulardan shahvoniy foydalanishning boshqa shakllarini, majburiy mehnat yoki xizmatlarni, qullik yoki qullikka o‘xshash odatlarni, erksiz holat yoxud inson a’zolari yoki to‘qimalarini ajratib olishni anglatadi;
odam savdosi bilan shug‘ullanuvchi shaxs — mustaqil ravishda yoki bir guruh shaxslar tarkibida odam savdosi bilan bog‘liq har qanday harakatni sodir etuvchi jismoniy yoki yuridik shaxs, shuningdek o‘z harakatlari bilan odam savdosiga ko‘maklashadigan, xuddi shuningdek, garchi o‘z mansab vakolatlariga ko‘ra to‘sqinlik qilishi va qarshi kurashishi shart bo‘lsa ham, odam savdosiga to‘sqinlik qilmaydigan yoki qarshi kurashmaydigan mansabdor shaxs".
Qonun odam savdosiga qarshi kurashish bo’yicha faoliyatni bevosita amalga oshiruvchi davlat organlari vakolatlarini belgilaydi va unga ko'ra Ichki ishlar vazirligi, Milliy xavfsizlik xizmati va Tashqi ishlar vazirligi faoliyati odam savdosi bo'yicha ishlarda quyidagi sohalarni qamrab oladi:
"œO‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi odam savdosiga qarshi kurashish sohasida:
odam savdosi bilan bog‘liq jinoyatlarni ochish bo‘yicha tezkor-qidiruv faoliyatini tashkil etadi hamda amalga oshiradi, jinoyat ishlari bo‘yicha surishtiruv va dastlabki tergov o‘tkazilishini ta’minlaydi;
odam savdosi bilan bog‘liq jinoyatlarning statistika hisobini tashkil etadi va amalga oshiradi;
odam savdosi bilan shug‘ullanuvchi shaxslar, uyushgan guruhlar va jinoiy uyushmalarning faoliyatiga chek qo‘yish bo‘yicha xalqaro tashkilotlar hamda boshqa davlatlarning huquqni muhofaza qiluvchi organlari bilan hamkorlikni amalga oshiradi;
odam savdosiga qarshi kurashish to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini takomillashtirish yuzasidan takliflar kiritadi;
odam savdosi bilan shug‘ullanuvchi shaxslar, uyushgan guruhlar va jinoiy uyushmalar haqida tegishli davlat hokimiyati hamda boshqaruv organlariga axborot taqdim etadi;
fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, nodavlat notijorat tashkilotlari bilan o‘zaro hamkorlik qiladi, ommaviy axborot vositalarini jalb etgan holda aholi o‘rtasida keng miqyosda ogohlantirish-profilaktika ishlarini o‘tkazadi;
O‘zbekiston Respublikasining ikki tomonlama va ko‘p tomonlama xalqaro shartnomalarida nazarda tutilgan, ichki ishlar organlari vakolatiga kiradigan tadbirlarni amalga oshiradi.
O‘zbekiston Respublikasi Milliy xavfsizlik xizmati odam savdosiga qarshi kurashish sohasida:
xalqaro terrorchilik tashkilotlari va uyushgan jinoiy guruhlarning odam savdosi bilan shug‘ullanuvchi shaxslar bilan aloqalarini aniqlaydi;
xalqaro terrorchilik tashkilotlari va uyushgan jinoiy guruhlar tomonidan amalga oshiriladigan odam savdosi bilan bog‘liq jinoyat ishlari bo‘yicha surishtiruv hamda dastlabki tergov o‘tkazadi;
odam savdosi bilan shug‘ullanuvchi shaxslar va odam savdosidan jabrlanganlar tomonidan O‘zbekiston Respublikasining Davlat chegarasini kesib o‘tishga urinishlarning oldini olish, ularni aniqlash va ularga chek qo‘yish choralarini ko‘radi.
Davomi...

Ismingiz: Compromise

Savolingiz: O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining "œYuridik shaxslar va fuqarolarning binolari hamda inshootlari bilan band bo’lgan yer uchastkalarini xususiylashtirish to’g’risida"gi Farmoni mavjud va bu farmonga ko'ra bino inshootlar tagida yerlar xususiylashtirilishi rejalashtirilgan edi. Shu farmonni sakkizinchi bandida "œO‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi Iqtisodiyot vazirligi, Moliya vazirligi, boshqa manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda ikki oy muddatda qonun hujjatlariga ushbu Farmondan kelib chiqadigan o‘zgartish va qo‘shimchalar to‘g‘risida takliflar kiritsin", deb yozilgan. Bu farmon tavsiya ko'rinishidagi farmonmi yoki majburiy farmonmi? Farmonda aytilgan masalalarni amalga oshirish uchun davlat tomonidan biror-bir chegaraviy muddat qo'yilganmi? Masalan, shu muddatgacha bu farmon bajarilmasa, farmon o'z kuchini yo'qatadi, degan qoida mavjudmi? Bu farmon bekor qilinishi mumkinmi? Bekor qilinishi uchun O'zberkiston Prezidenti tomonidan qanday qaror yoki farmon chiqarilishi lozim?

Javob: O’zbekiston Respublikasining "œNormativ-huquqiy hujjatlar to'g'risida"gi qonunining 6-moddasida O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari sanab o’tilgan bo’lib, ularga quyidagilar kiradi:
"œNormativ-huquqiy hujjatlar qonun hujjatlari hisoblanadi va ular O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlari majmuini tashkil qiladi.
O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, O‘zbekiston Respublikasining qonunlari, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qarorlari qonunlar  hisoblanadi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari, vazirliklar, davlat qo‘mitalari va idoralarining normativ-huquqiy hujjatlari, mahalliy davlat hokimiyati organlarining qarorlari qonun osti hujjatlari hisoblanadi".
Mazkur qonunning 10-moddasida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari haqida qoida o’rnatilgan:
"œO‘zbekiston Respublikasining Prezidenti O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunlari asosida hamda ularni ijro etish uchun farmonlar shaklida normativ-huquqiy hujjatlar qabul qiladi".
Demak, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari normativ-huquqiy hujjat hisoblanadi hamda qonun osti hujjatlar tarkibiga kiradi.
Ushbu qonunning 28-moddasida normativ-huquqiy hujjatlarning amal qilish muddati to’g’risida qoida belgilangan bo’lib, unga ko’ra:
"œNormativ-huquqiy hujjat, agar uning matnida boshqa izoh berilmagan bo‘lsa, muddatsiz amal qiladi.
Normativ-huquqiy hujjat amal qilishining vaqtinchalik muddati butun hujjat uchun yoki uning qismlari uchun belgilanishi mumkin. Bunday holda unda hujjat (yoki uning qismi) qaysi muddatga yoki qanday hodisa yuz berguniga qadar o‘z kuchini saqlab qolishi ko‘rsatilishi zarur.
Normativ-huquqiy hujjatni qabul qilgan organ belgilangan muddat tugaguniga yoki hodisa yuz berguniga qadar hujjatning amal qilinishini yangi muddatga, boshqa hodisa yuz berguniga qadar uzaytirish to‘g‘risida yoki hujjatga muddatsiz tus berish haqida qaror qabul qilishi mumkin".
Bundan tashqari, normativ-huquqiy hujjat (uning qismi) quyidagi hollarda amal qilishdan to’xtaydi:
"œnormativ-huquqiy hujjat (uning qismi) mo‘ljallangan muddat tugaganda yoki hodisa boshlanganda;
normativ-huquqiy hujjat (uning qismi) qonunda belgilangan tartibda konstitutsiyaviy emas deb topilganda;
Davomi...

Ismingiz: Zilola

Savolingiz: 2007—2009-yillarda men magistratura bosqichida kontraktda o'qir edim, ishlamaganman. Bolamga 2 yoshgacha bo'lgan bola pulini olish uchun mahallaga murojaat qilganimda menga: siz stipendiya olar ekansiz, sizga pul berilmaydi deyishdi. Kontraktda o'qiyman, mana hujjat desam inobatga olishmadi. Buning ustiga diplom himoya qiladigan oyda hujjat yig'dim, ya'ni o'sha oydan boshlab stipendiya olmas edim. Eringiz va sizning stipendiyangiz oshib ketibdi, 8 ming so'm oshiq chiqayapti deb o'tkazishmadi. Hozir ikkinchi bolam 5 oylik bo'ldi. Aspiranturada o'qiyman. Nima qilsam bo'ladi, qanday hujjatlar yig'ay, xo'jayinimning necha oylik ish haqlarini ko'rsatishim lozim, aspiranturaning stipendiyasi ham daromadga kiradimi? Mening o'g'lim ikki tomonlama maymoq tashxisi bilan tug'ilgan. Nogironlik nafaqasini olmoqchi edim, agar nogironlik nafaqasini olsam bir vaqtning o'zida 2 yoshgacha bo'lgan bola pulini ham olsam bo'ladimi yoki bittasi beriladimi?

Javob: Ishlamayotgan va ikki yoshga yetmagan bola tarbiyasi bilan band bo‘lgan onalarga bola parvarishi davrida nafaqa tayinlash va to‘lash masalalari O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 2002-yil 14-martda ro‘yxatga olingan "œIshlamayotgan onalarga ikki yoshga yetmagan bolalarini parvarishlash davrida nafaqa tayinlash va to‘lash tartibi to‘g‘risida"gi Nizomda tartibga solingan. Nizomga ko‘ra, ikki yoshga yetmagan bola tarbiyasi bilan mashg‘ul bo‘lgan, ishlamayotgan (mehnat shartnomasi (kontrakti) asosida yollanib ishlamayotgan) shaxs sifatida nafaqa olish huquqiga quyidagilar ega bo‘ladilar:
a) ishlamayotgan onalar yoki ular o‘rnini bosayotgan shaxslar (odatda bolaning otasi, farzandlikka olgan shaxs, vasiy va boshqalar);
b) to‘lov-kontrakt asosida oliy, o‘rta maxsus, kasb-hunar o‘quv yurtlarining kunduzgi bo‘limida ta’lim olayotgan ishlamayotgan onalar yoki ularning o‘rnini bosuvchilar (bola parvarishi bilan bevosita shug‘ullanayotgan shaxslar);
v) yuridik shaxs tashkil etmasdan yakka tartibda tadbirkorlik qilayotgan, yuridik shaxs bo‘lmagan dehqon xo‘jaligida a’zo sifatida ishlayotgan onalar (ularning o‘rnini bosayotgan shaxslar). Nafaqa tayinlashni so‘rab fuqarolarning o‘zini-o‘zi boshqarish organlariga ariza bilan murojaat qilishi lozimligi ko‘zda tutilgan. Qishloq, shaharcha, ovul, mahalla fuqarolar yig‘inining yoki u vakolat bergan komissiyaning nafaqa tayinlash to‘g‘risidagi qarori nafaqa tayinlanishi uchun asos bo‘ladi.
Nafaqa onaning mehnat staji bor-yo‘qligi, bolalarining sonidan qat’i nazar, 2003-yil 18-yanvardan boshlab 200 foiz miqdorida tayinlanadi. Nafaqa 12 oy muddatga, ammo bola 2 yoshga yetishi muddatidan ko‘p bo‘lmagan davrga tayinlanadi. Nafaqaga muhtojlik saqlanib qolgan taqdirda avval tayinlangan nafaqa to‘lash muddati tamom bo‘lishiga 1 oy qolganda mahalla qo‘mitasiga takroran ariza beriladi va ariza ko‘rib chiqilib, uni tayinlash haqida yangidan qaror qabul qilinadi.
Davomi...

hurmatli Adolat.Net ma'muriyati , sizlarga bir savolim bor edi...

Nega talaba 4 yil davomida kontrakt asosida o'qib kontrakt pulini to'laydi-yu unga 4-kursning oxirgi oyi - avgust oyida stipendiya berishmaydi? Nega..?

oldindan rahmat....