ААМААГАА ТЕАТА И, Алишер Аавоий номидаги давлат мусиқали драма театри — дастлабки театрлардан бири. 1931 й. 15 июнда «Интилиш» (А. Султонов) спектакли б-н очилган. Лрофессионал театр жамоасининг асосини маҳаллий мактаб ва техникумларнинг сқитувчилари, ҳаваскорлик драма тсгараги қатнашчилари ташкил стган. Труппанинг бади-ий рахбари ва театр ташкилотчиси А аззоқ Ҳамроев (А. А озиқий б-н) бслган. С. Отахонов, Б. Аминов, А. Тошбоев, А. Тсрахонов, X. Шарипов, А. Исҳо-қов, кейинроқ М. Азизова, Т. Жаъфарова, С. А аҳмонов, М. Дадабоев, Т. Со-диқов ва б. театрнинг дастлабки ижодкорларидир. 30-й.лар театр учун саҳна санъатини сгаллаш йслидаги сзига хос мактаб йиллари бслди. Бу даврда саҳналаштирилган «Ҳужум» (В. Ян, Чслпон), «Маликаи Турандот» (К. Гояяи), «Ҳалима» (Ғ. Зафарий) каби спектакллар бадиий йсналишига ксра кспроқ ташвиқот харак-терида сди. 30-й.ларнинг срталарида жамоанинг ижодий фаолистида маълум бурилиш ссалди. А. Турдиев, А . Ҳамроевнинг актёрлар б-н ижодий ҳамкорлиги самарали натижа берди ва «Гулсара», «Аомус ва муҳаббат» (К. Яшин), «А устам» (У. Исмоилов), «Отсиз» (А. Мажидий), «Макр ва муҳаббат» (Ф. Шиллер), «Бой ила хизматчи» (Ҳамза) каби спектакллар сратилди. Актёрлар образ сратишда қолип ва бир хилликни бартараф стиб, аста-секин қаҳрамонлар ички дунёсини очиш санъати, инсон хусусистларини тасвирлаш маҳоратини сгаллаб бордилар.
1936 й. театр илк бор Тошкентга гастролга келади, «Фарҳод ва Ширин», «Лайли ва Мажнун», «А устам», «Аршин мол олон» каби спектакллари пойтахт томошабинлари томонидан ижобий баҳоланди.
2-жаҳон уруши йиллари театр ижодий труппаси «Қурбон Умаров», «Фронт бсйлаб буйруқ», «Бургутнинг парвози», украин театри актёрлари б-н хамкорликда Гулак-Артёмовскийнинг «Запорожьелик Дунай ортида» номли ҳажвий операсини саҳналаштирдилар.
Урушдан кейинги йиллар театр репертуари кенгайди. Ижодий кстаринкилик, репертуар мустақиллигига сришишга актёрлик махрратини сстиришга интилиш сезилди. Айникса, 50-й.ларнинг 2-срмида А. Хачатуров бош реж. стиб тай-инлангач, жамоада узлуксиз иш олиб борилиб, оригинал репертуар, спектакль саҳналаштиришда ифодавийликнинг снги қирраларини излаш, саҳна безакларини снгилаш устуворлик қилди. Айнан шу даврда сзбек драматургисси б-н театрнинг узаро боғланиш жараёни кучайди. «Юрак сирлари» (Б. А аҳмонов), «Оғриқ тишлар» (А. Қаҳҳор), «Чин муҳаббат» (О. Ақубов), «Хуррист» (Уйғун), «Туғма доғ» (С. Қрриев) каби спектаклларда давр муаммолари, халқ ҳаёти ва унинг меҳнатини аниқ тасвирлашга интилиш асосий вазифага айланди. 1957 й. Тошкентга булган гастролида театр маданистининг анча юксалганлиги, репертуарнинг жанр жиҳатидан ссганлиги, актёрлик ансамблининг схлитлиги кузга ташланди. Театр ривожига сша даврда М. Азизова, О. Тожибоева, Т. Аазарова, М. Убайдуллаев кабилар муносиб ҳисса қсшдилар.
1963 й. театр мусиқали драма ва комедис театрига айлантирилгач, театрнинг сзига хос репертуарини шакллантириш ҳаракатлари натижаси слароқ «Тошболта ошиқ» (Ҳ. Ғулом; М. Левиев), «Аурхон», «Гулсара» (К. Яшин; Т. Жалилов). «Алпомиш», «Тохир ва Зухра» (С. Абдулла), «Гули сиёҳ» (С. Жамол), «Ҳали-ма» (Ғ. Зафарий, Т. Тула), «Лайли ва Мажнун» (Ш. Хуршид) каби мусиқали драмалар театр репертуаридан урин олди. Мусиқали драмалар б-н бир каторда «Ўликлар кечирмайди» (Ў. Умарбеков), «Уфқ» (С. Аҳмад), «Каса Маре» (И. Дру-яс) сингари драматик спектакллар ҳам қсйилди. Кейинроқ «Юсуф ва Зулайҳо» (Ҳ. Саъдулла; Д. Соаткулов), «Ўн учинчи раис» (О. Абдуллин), «Аввойи фаришта» (А. Коломийя), «Темир хотин» (Ш. Бошбеков) каби ижтимоий мавзудаги асарлар муваффақист б-н саҳналаштирилди. Шу даврда театрда ижод қилган Ҳ. Охунова, М. Исомиддиновларнинг хизматлари катта бслди.
Мустақилликдан кейин театр фаолистида снги давр бошланди. 90-й.ларнинг срталарида театрни Карим Йслдошев бошқарди. Мустақил репертуар танлаш, мавзу ва жанр диапазо-нининг кенгайиши ксзга ташланди. Бу даврда театр спектакллари ватан та-рихи ёритилган, замонавий мавзу акс стган асарлар ҳамда жаҳон классикасидан иборат бслди: «Машраб» (А. Турсун), «Ар истаб» (Ҳ. Шарипов), «Кашмир қсшиғи», «Алпомишнинг сқ-ёйи» (А. Жаббор), «Усмон Аосир қаерда?» (А. Аъзамов), «Кирол Лирнинг набиралари» (У. Шекспир, А. Лушкин, М. Булгаков) ва б. театрнинг сснгги йиллардаги снг схши спектаклларидир.
Ўзбекистон халқ артистлари М. Убайдуллаев, У. Ауралиев; О. Тожибоева, К. А асулова, М. А аҳмонов, В. Сайдалиев каби Ўзбекистонда хизмат ксрсатган ар-тистлар, шунингдек, С. Саримсоқова, С. Омонов, М. Аиёзов, М. Фахриддинова, X. Мадраҳимова, У. Мирзаев, А. Тожибоев, А. Каримова, М. Абдуллаева ва б. актёрлар театрнинг ҳозирги кундаги етакчи ижодкорларидир.
Муҳаббат Тслахсжаева.
«Ўзбекистон Миллий Аняиклопедисси»дан