Қоҳу
Буни ÑžÑ€Ð¸Ñ Ñ‚Ð¸Ð»Ð¸Ð´Ð°
"Салат" дейишади. Қоҳу аÑлида маълум ва машҳур ÑžÑимлик бўлиб, уни Ñкиб ҳам кўпайтиришади, чўл-даштларда ÑžÑадиган турлари ҳам бор. Халқ ораÑида уни қўзи-қулоқ ҳам дейишади. Табобатда аÑоÑан маданийлашган, Ñъни Ñувли ерларда Ñкиладигани қўл келади. Мана унинг фазилатлари ҳақида "Туҳфаи ҲуÑайний" муаллифи нима дейди:
Барча кўкатлардан Ñерозиғи ул,
Пишириб ейилÑа — овқатдир маъқул.
Ðдимда бор — шундай дейишган аÑҳоб
МаÑтликни кеÑади, ичилÑа шароб.
Сувларнинг зарарин қилар бартараф,
Одамда Ñҳтилом бўлÑа Ñна наф.
ИÑтеъмол қилинÑа кўпаÑÑ€ уйқу,
Бироқ ел туғдирар танидаги Ñув.
ИÑтеъмол қилинÑа Ñутни оширар,
Уруғи манийни кеÑиб шоширар.
Қоҳудан айлаÑа ҳар қачон биÑёр,
Боҳ кетар, кўз заиф бўлар тангу тор. Фақат шугина ÑмаÑ, бошқа хиÑлатларга ҳам бой бўлган қоҳунинг мизожи Ñовуқ ва иккинчи даражада қуруқ.
Унинг шифобахшлик фазилатлари: буни еÑа, қонни тозалайди, танада Ñоғлом, Ñуюқ қон ҳоÑил қилади, бу борада бошқа шифобахш воÑиталардан Ñамаралироқ ҳиÑобланади, қолаверÑа, Ñув ва ваболи ҳаво зарарини даф қилади, номақбул Ñув ва ҳавони иÑлоҳ қилади, Ñафроли қон боÑими кўтарилиши ва Ñафро шиддатини, шунингдек, Ñавдоли моддани паÑайтиради, кучли чанқаш ва баланд ҳароратни боÑади, бадандаги тўқилмаларни очади, баданнинг паÑтки қиÑмидан зарарли ҳовурларнинг миÑга чиқиб боришига йўл қўймайди, иÑÑиқлик ва қуруқликдан бўлган бош оғриғи, йўтал ва тумовни даф қилади, уйқуни келтиради, иÑÑиқ шишларни қайтаради, ични юмшатади, пешоб келишини равонлаштиради, айниқÑа буни ювмай ейилÑа, бу борадаги даволик фазилати кучлироқ бўлади. Шунингдек, аъзолар Ñллиғланиши, мохов иллати, телбалик, Ñариқ хаÑталиги, аёллар ÑийнаÑи дарди, иÑÑиқ ҳарорат (иÑитма), қовуқ ичидаги Ñралар, Ñийдик йўллари ва Ñийдик ачишишига даво бўлади. Бу баргга Ñирка пуркаб ейилÑа, иштаҳани карнай қилади, Ñариқ каÑаллигини даф Ñтади, меъда дардини боÑади.