Anvar Hojiavmedov. She'riy san'atlarni bilasizmi?

AbdurRohman 09 Dekabr 2010, 19:02:53

11. С. (байтдаги «нақш», «манқуш», «наққош» ссзлари бир сзақдан келиб чиққан. Бундай сзақдош ссзларни қсллаш сса иштиқоқ санъати ҳисобланади)
12. А. ( «ой» ссзи ёритгични смас, ой юзли қизни ифодалайди (истиора), иккинчи мисрада шоир «снги ой» деган схшатишидан қайтгандек бслиб, ундан ҳам кучлироқ «меҳри оламорой» («оламни ёритгувчи қуёш») схшатишинй қслласпти. Бу хил қайтиш санъати сса ружуъ деб аталади.)
13. Д. (байтдаги подшолиғ — гадолиғ ссзлари зид маънога сга. Бундай ссзларни қсллаш санъати сса тазод дейилади.)
14. В. (Ширин гулга, киприги тиканга схшатиласпти.)
15. А. (ҳар икки мисрадаги «қари» ссзлари шаклан схшаш бслса ҳам, икки маънони — «кекса» ссзини ва слчов бирлигининг номини ифодалайди.)

Qayd etilgan

AbdurRohman 09 Dekabr 2010, 19:03:01

16. С. (чинорнинг ичини дирам (пул) хаёли куйдириши инсонларга хос хусусистнинг дарахтга ксчирилишидан бошқа нарса смас. Буни ташхис санъати саналади.)
17. В. (бсрилар қуртга схшатилган (ташбиҳ), мисраларда иккитадан ссз қофисланган (тслди — бслди, ёбон — шубон, буни зулқофистайн (қсш қофис қсллаш) санъати дейилади.)
18. Д. (достон мисралари «фаулун фаулун фаулун фаал» рукнлари слчовида ёзилган. Бу хил слчов «мутақориби мусаммани маҳзуф» деб аталади.)
19. В. («номдор — комгор» ссзларида «р» ундоши равий бслиб келган, улардан олдин чсзиқ «о» унлиси такрорланиб келаспти. А авийдан олдин чсзиқ унлилардан бири келадиган қофислар сса мурдаф қофис саналади.)
20. В. (достон мисралари «рамали мусаддаси маҳзуф» вазнида ёзилган, унинг рукнлари таркиби сса фоилотун фоилотун фоилун тарзидадир.)

Qayd etilgan

AbdurRohman 09 Dekabr 2010, 19:03:24

МУҲАММАД СОЛИҲ «ШАЙБОАИЙАОМА»

1. С. (Қилич таърифи муболағали.)
2. Е. («Аифоқ чодирини тикди» ссзларида мавҳум тушунча — нифоққа инсонга хос чодир тикиш хусусисти ксчирилган.)
3. С. («гул каби» ибораси ташбиҳдир.)
4. С. (иккинчи мисрадаги «ар-ар», «сарв» ссзлари шу хил дарахтларни смас, балки Абулмуҳсинни ифодалайди, шунга ксра уларни истиора ҳисобланади.)
5. А. (иккинчи мисрадаги барча ссзлар (барча, сғлонлари — султонлари, ёғий — боғий сдилар) қофисдош, шу сабабли бу байт тарсиъ санъати асосига қурилган саналади.)

Qayd etilgan

AbdurRohman 09 Dekabr 2010, 19:05:00

6. С. (байт мисраларидаги қисқа, чсзиқ ва ста чсзиқ ҳижоларни белгиласак, — V — — V V — — — ~ чизмаси ҳосил бслади.)
7. С. («мойил — ҳосил» қофисдош ссзлари таркибида таъсис (чсзиқ «о» унлиси), дахил (й, с ундошлари), ишбоъ (қисқа унли) ва равий («л» ундош) келган. Бундай қофис сса муассас (таъсисли) деб аталади.)
8. В.
9. Д. (сарв ва анбарга инсоний хусусистлар (шарманда бслиш, қул бслиш) ксчирилган. Бу хил санъат ташхнс деб аталади.)
10. С. (иккинчи мисрада қадимги афсона қахрамонлари Сулаймон ва Билқис тимсолларига ишора қилинган. Бундай санъат сса талмеҳ саналади.)

Qayd etilgan

AbdurRohman 09 Dekabr 2010, 19:05:24

ЗАҲИА ИДДИА МУҲАММАД БОБУА

1. А («телба», «ҳушёр» ссзлари зид маъноларни ифодалагани туфайли тазод санъатини, кснгулга инсон ҳусусистлари (телбалик, ҳушёрлик) ксчирилгани учун ташхис санъатини рсёбга чиқарган.)
2. В. («Қуёш» ссзи сз маъносида смас, «қуёш юзли маҳбуба» маъносида қслланиб, истиора ҳосил қилинган, меҳру вафо ва жавру жафо ссзлари зид маъноларни ифодалаши туфайли тазод саналади.)
3. А. («латофат гулшани», «даҳр боғи» ссзлари истиорани, «гул каби», «хазон спроғидек» ссзлари ташбиҳни, гулшан, гул, боғ, спроғ ссзлари маънодошлиги туфайли таносуб санъатини рсёбга чиқарган.)
4. С. («ой» ссзи ёритгични смас, маҳбубани ифодалайди, шунга ксра байтда истиора санъати қслланган ҳисобланади.)
5. А. (иккинчи мисрада маҳбуба юзи гулга, зулфи сунбулга, қомати сарви хиромонга схшатилган, баҳор, боғ, гул, сунбул, сарв ҳамда юз, зулф, қомат ссзлари сзаро маънодошлиги туфайли таносуб санъатини ҳосил қилган.)

Qayd etilgan

AbdurRohman 09 Dekabr 2010, 19:05:39

6. В. (рубоийда маҳбуба гулга, шуълага, ошиқ сса булбулга, шуъла қулига схшатилган (ташбих), шаҳ — қул ссзлари тазодни, гул, булбул ссзлари маънодошлиги туфайли таносуб санъатини ҳосил қилган.)
7. С. (туюқдаги «фироқ меҳнати», «ғаму андуҳ сти» бирикмалари истиорани, «ё қилди», «ёқилди», «ё қилди» ссзлари тажнисни юзага чиқарган, сабога сса инсон хусусистлари (шарҳ қилиш) ксчирилгани туфайли ташхис саналади.)
8. В. («жафокор», «вафодор» ссзлари тазод санъатини рсёбга чиқарган, биринчи мисрадаги «сендек менга» ссзлари иккинчи мисрада «Мендек еенга» тарзида тескари қилиб қслланган (тарду акс), иккала мисрадаги барча ссзлар (сендек — мендек, манга — санга, ёри — зори, жафокор — вафодор қофисдошлиги туфайли тарсиъ санъатини ҳосил қилган.)
9. С. ( «Хазон спроғи снглиғ» ғазалининг барча мисралари «мафоийлун мафоийлун мафоийлун мафоийлун» рукнлари слчовида ёзилган, бундай вазн сса «ҳазажи мусаммани солим» деб аталади.)
10. А. (ғазалдаги жафоси, балоси, муддаоси каби қофисдош ссзларда чсзиқ «о» унлиси равий бслиб келган. Бундай қофислар сса мужаррад қофис саналади.)

Qayd etilgan

AbdurRohman 09 Dekabr 2010, 19:05:58

ТУА ДИ ФАА ОҒИЙ

1. В. (Иккинчи мисрада Юсуф тимсолига ишора қилинган, бундай санъат сса талмеҳ деб аталади.)
2. В. (иккинчи мисрадаги «дил мулки» ва «гсшаи чашм» ссзлари истиора саналади, чунки улар ксчма маънода қслланаспти.)
3. А. («итдек» ссзи ташбиҳ санъатини, «едингиз фуқаронинг стини», «қсймадингизлар битини» ссзлари сса муболаға санъатини рсёбга чиқарган.)
4. С. (иккинчи байтда «сл работу тсра — қсноқ» мақоли келтирилган, бу сса ирсоли масал санъати ҳисобланади.).
5. С. (банддаги «нафс тори», «даври қазо базми», «жайбайи жон», «тири риҳлат», «қасри асоси тан», «тоқи абрс», «курсийи дандон» ибораларининг ҳар бири истиора саналади.

Qayd etilgan

AbdurRohman 09 Dekabr 2010, 19:06:10

6. В. («осиё навосидек», «аждаҳодек» ссзлари ташбиҳ санъати ифодасидир.)
7. В. (ғазал мисралари «фоилотун фоилотун фоилотун фоилун» рукнлари слчовида ёзилган. Бу хил вазн сса «рамали мусаммани маҳзуф» деб аталади.)
8. В. (ғазалдаги қофисдош «сзбак», «шак», «бадрак» каби ссзларда «к» ундоши равий, ундан оддин келиб такрорланаётган қисқа «а» унлиси тавжиҳ саналади. Бундай қофис сса мужаррад қофис деб аталади.)
9. С. (ғазал мисралари «фоилотун фоилотун фоилотун фоилон» рукнлари асосидаги «рамали мусаммани мақсур» вазнида ёзилган.)
10. С. (ғазал — — V V — — V V — — V V — — чизмасига сга бслган «ҳазажи мусаммани ахраби макфуфи маҳзуф» вазнида ёзилган. Бундай шеърий слчов рукнлари сса ксрсатилган тарзда бслади.)

Qayd etilgan

AbdurRohman 09 Dekabr 2010, 19:06:34

МАША АБ

1. А. (А устам ва Суҳроб номларига ишора талмеҳ санъатини, «шижоат боби», «адолат тахти», «султонларим» ссзлари истиора санъатини рсёбга чиқарган.)
2. С. («шоҳ» ва «гадо» ссзлари сзаро зид маъноларни ифодалаётгани туфайли тазод санъати намунаси саналади)
3. Д. (иккинчи мисрадаги тасвир белгини ғост кучайтириб акс сттирган, зеро, ошиқнинг оҳи сти еру осмонни қуйдириши ҳаёт ҳақиқатидан узоқдир. Бу хил тасвир муболағанинг ғулув деган даражасига мосдир.)
4. С. (байтдаги маъно жиҳатидан сзаро сқин бслган лола, райҳон, суман, қизил гул, сарв, шамшод ссзлари таносуб санъати асосида тспланган.)
5. В. («муҳаббат ксйи» — истиора, «етти иқлим ғарқ бслди ёшима» тасвири сса муболағанинг ғулув деган даражасига мувофиқ келади.)

Qayd etilgan

AbdurRohman 09 Dekabr 2010, 19:06:48

6. В. (байтдаги Лайли, Мажнун тимсолларига ишора талмеҳ санъатини рсёбга чиқарган.)
7. А. («гулбарги тарим» ибораси истиора, «ғунча каби қон» ибораси ташбиҳ саньати намунаси саналади.)
8. С. («кснгил гиреҳи» ибораси истиора, танбурга ҳол ссраш, ғамни суриш каби инсонга хос ҳаракатларнинг ксчирилиши ташхис саналади.)
9. А. (ғазал «мафоийлун мафоийлун мафоийлун мафоийлун» рукнларига асосланган. Бу хил шеърий слчов сса «ҳазажи мусаммани солим» деб аталади.)
10. С. (қофисланувчи «севарим», «жигарим», «саҳарим» қаби ссзларда «р» равий, ундан олдин такрорланиб келаётган қисқа «а» унлиси тавжиҳ деб аталади. Тавжиҳ ва равийдан ташкил топган қофис сса мужаррад қофис саналади.)

Qayd etilgan