Anvar Hojiavmedov. She'riy san'atlarni bilasizmi?  ( 83939 marta o'qilgan) Chop etish

1 ... 15 16 17 18 19 20 21 B


AbdurRohman  09 Dekabr 2010, 19:10:19

11. В. (байтда чой меҳри гиёҳга схшатилган (ташбиҳ), зид маъноларни ифодаловчи гадо ва султон ссзларининг қслланиши тазод, чойнинг ҳаммага ёқиши сса унинг меҳри гиёҳ — меҳр уйғотувчи ссимлик сканлигидир, деб ғайри табиий сабаб келтирилганлиги учун ҳусни таълил намунаси саналади.)
12. В. (байтдаги маъно жиҳатидан сқин даво, бемор, дард, дармои ссзлари таносуб санъати асосида тспланган. Чойнинг барча беморлар дардига дармон деб таъриф қилиниши сса ҳаёт ҳақиқатига тсла мос келмайдиган муболағадир.)
13. А. (иккинчи мисрада Исо номига ишора қилинган (талмеҳ), «ҳажринг ғами заҳри» ибораси истиора саналади.)
14.  В. (байт мисраларидаги барча ссзлар (юзида — ксзида, йсқ-йсқ, асло-асло, ҳаёдин — вафодин, асар — хабар) вазнда тенг ва қофисдошдир. Байтни шу тарзда ташкил қилиш зса тарсиъ деб аталади.)
15. Д. (байтдаги барча ссзлар слчов жиҳатидан тенг ҳамда қофисдошдир. Бу сса тарсиъ санъатига хос. Биринчи мисрадаги ҳаё, вафо ссзлари иккинчи мисрада срни алмаштирилиб қслланган. Бу хил саньат сса тарду акс деб номланади.)

Qayd etilgan


AbdurRohman  09 Dekabr 2010, 19:10:41

16. С. (байтда маъно жиҳатидан сзаро зид бслган схшилиғ — ёмонлиғ ссзлари қслланган.)
17. В. (Огаҳийнинг 10-синф мажмуасида берилган «Устина», «Бизки букун», «Юзинг очким», «Ааврсз бслсин», «Илм бслмиш ёд анго», «Жонларда фикру суратинг», «Лутф айлар ёр мандин сзгага», «Аокасга таъзим айлама», «Донойи оламжоҳлар», «Ааврсз», «Дегил иностға ссз», «Аҳли вафо маҳзун», «Бслмаса бслмасун нетай», «Чой» ғазалларида мурдаф қофис қслланган, съни қофисдаги ссзларда равийлардан олдин чсзиқ унлилар келган.)
18. Д. (ғазал байтларидаги мисралар — — V —    — — V —    — — V —    — — V —  чизмасига сга бслган «мустафъилун мустафъилун мустафъилун мустафъилун» рукнлари асосида ёзилган. Бундай слчов зса «ражази мусаммани солим» деб аталади.)
19. А. (ғазал «ҳазажи мусаддаси маҳзуф» вазнида ёзилган бслиб, рукнлари «мафоиилун мафоийлун фаулун» тарзидадир. Бундай шеърий слчов сса ксрсатилган чизмага сга бслади.)
20. С. (ғазал мисралари чизмаси — V V —    V — V —    — V V —    V — V —  тарзидаги «ражази мусаммани матвийи махбун» вазнида ёзилган. Бу слчов рукнлар таркиби сса ксрсатилган тарздадир.)

Qayd etilgan


AbdurRohman  09 Dekabr 2010, 19:11:16

КОМИЛ ХОА АЗМИЙ

1. В. (Байтдаги «гавҳари мақсуд» (мақсад гавҳари) ибораси, уммон ссзи ксчма маънони ифодалаёттани туфайли истиора, уммон, гавҳар ссзлари маъно жиҳатидан сқин бслгани учун таносуб санъати намунаси саналади.)
2. Е. (шамънинг срталабгача ёниб чиқиши ғайри табиий тарзда далилланган. Гсёки у бир пари ишқидан девона бслгани учун срталабгача куср смиш. Бу хил ғайри табиий далиллаш ҳусни таълил деб аталади.)
3. С. (шом, шабистон, шамъ ссзлари маъно жиҳатидан сқин бслгани учун таносуб санъати қслланган ҳисобланади.)
4. А. («юзунг ксзгуси» — истиора, наргиснинг одамлардек ксзгуга боқиб ҳайрон бслиши, суратдек қотиб қолиши сса ташхис саналади, чунки ссимликка инсон хусусистлари ксчирилган.)
5. С. (байтдаги «сйлаки фонуси хаёл» ибораси ташбиҳ, кеча, фонус, шамь, ёқмоқ ссзлари таносуб, наршснинг шамъ ёқиши ташхис санъати саналади.)

Qayd etilgan


AbdurRohman  09 Dekabr 2010, 19:12:40

6. А. (сгри одамлар сгри айн ва нун ҳарфларига схшатилган (ташбиҳ), араб алифбоси ҳарфларидан тимсолий ифода сратиш санъати сса китобат ёки ҳарфий санъат дейилади.)
7. В. (гулистон, бақо гули ссзлари истиора, «лола баргидек» схшатиш (ташбиҳ), маъно жиҳатидан сқин гулистон, лола, бсй (ҳид), барг ссзлари сса таносуб санъати намуналари саналади.)
8.  Д. (Юсуф, Шамъун номларига ишора талмеҳ санъати саналади.)
9. А. (ғазалдаги қофисдош даврондин, жондин, ондин, уммондин каби ссзларда олдинги «н» ундоши равий, чсзиқ «о» унлиси ридф саналади. Бундай қофислар сса мурдаф қофис деб юритилади.)
10.  В. (учала ғазал ҳам чизмаси   — V — —     — V — —     — V  ~ бслган «фоилотун фоилотун фоилотун фоилон» тарзидаги рукнларга сга. Бу хил слчов сса ксрсатилганидек аталади.)

Qayd etilgan


AbdurRohman  09 Dekabr 2010, 19:13:22

МУҲАММАД АМИА МУҚИМИЙ

1.  Д. (Байтдаги маҳбуба қадди шамшодга, қоши ҳилол (снги чиққан ой)га схшатилган, бинобарин, шоир ташбиҳ санъатидан фойдаланган.)
2. В. (шоир байтда «Ҳар киши сз ксмочига кул тортади» деган халқ мақолини келтирган. Мақол келтириш саньати сса ирсоли масал деб аталади.)
3. Д. (байтдаги гарди кудурат (кснгил хиралик чанги), занги ғам (ғам занги), ойнаи табъим (таъбим ойнаси) ибораларидаги гард, занг, ойна ссзлари ксчма маънода қслланган, шунга ксра улар истиора санъатига нисбат берилади.)
4. В. (Хсжа — чироғ ёғига, Ҳакимжон — пиликка схшатилган, бинобарин, шоир ташбиҳ санъатидан фойдаланган. Чироғ ёғи, пилик ссзлари маъно жиҳатидан сзаро сқин, бундай ссзларни қсллаш сса таносуб санъати саналади.)
5. В. («оғизлари — сн беш қариш» иборасида белги кучайтириб тасвирланган, бинобарин, бу сринда муболаға санъатига мурожаат қилинган.)

Qayd etilgan


AbdurRohman  09 Dekabr 2010, 19:14:17

6.  С. («тераклар баргидек» иборасида схшатиш қсллангани ксриниб турибди.)
7. Е. (фақир, бой ссзлари сзаро зид маънога сга бслгани учун шоирнинг тазод санъатига мурожаат қилгани ксзга ташланади. Лой оёққа чалиб, ерга урган скан, демак, унга одамлар хусусисти қсчирилган, буни сса ташхис дейилади.)
8.  С. (ғазал  — —    V — —    — —    V — —  чизмасига сга бслган «фаълун фаулун фаълун фаулун» рукнлари асосида ёзилган. Бу хил вазн сса «мутақориби мусаммани аслам» деб аталади.)
9.  В. (ғазалдаги қофисдош харобим, азобим, хобим, изтиробим каби ссзларда «б» ундоши равий, чсзиқ «о» унлиси ридф бслиб келган. Бундай қофис мурдаф қофис саналади.)
10. С. (ҳажвис «сариъи мусаддаси матвийи макшуф» вазни асосида ёзилган бслиб, рукнлари «муфтаилун муфтаилун фоилун» тарзидадир. Бундай шеърий слчов ксрсатилган чизмага сга бслади.)

Qayd etilgan


AbdurRohman  09 Dekabr 2010, 19:14:35

АЛМАИЙ

1. С. (Ҳаёт тандаги жонга схшатилган, съни шоир ташбиҳ санъатидан фойдаланган. Байтдаги зид маъноли талх (аччиқ) ва тотлиғ (ширин) ссзлари сса тазод санъати асосида қслланган.)
2. В. (шоир Ауҳ пайғамбар тимсолига ишора қилар скан, талмеҳ санъатидан фойдаланган.)
3. А. (байтдаги азал деҳқони, қаддинг наҳли, муҳаббат риштаси, кснглум қуши иборалари истиорадир, чунки уларда деҳқон, наҳл, қуш ссзлари сз маъносида смас, ксчма маънода қслланган.)
4. Д. (байтдаги ёр ва ағёр ссзлари зид маънога сга, бинобарин, шоир тазод санъатидан фойдаланаспти.)
5. С. (парчадаги схши, ёмон, схшилик, ёмоилик ссзлари қарама-қарши маъноларни ифодалайди. Бундай ссзларни қсллаш санъати сса тазод деб аталади.)

Qayd etilgan


AbdurRohman  09 Dekabr 2010, 19:14:49

6. В. (илон ва дарахт ссзлатилган. Ҳайвонлар, ссимликларни инсон каби ссзлатиш сса интоқ санъати ҳисобланади.)
7. Д. (байтдаги «сй фиғон» йбораси икки марта такрорланган, буни сса такрир санъатидан фойдаланиш ҳисобланади.)
8. С. (ғазаддаги қофисдош сарбаланд, банд, саманд, аржуманд каби ссзларда «д» ундоши — равий, «н» ундоши — қайд, уларнинг олдидаги қисқа «а» ҳазв саналади. Ҳазв, қайд ва равийдан ташкил топган қофислар сса муқайсд қофис деб аталади.)
9.  С. (ғазал мисралари чизмаси    — V — —     — V — —    — V — —     — V ~ тарзида бслган «фоилотун фоилотун фоилотун фоилон» рукнлари слчовида ёзилган. Бу хил рукнлар ва чизмага сга бслган вазн сса «рамали мусаммани мақсур» дейилади.)
10.  А. (ғазал «ҳазажи мусаммани солим» вазнида ёзилган бслиб, мисралари чизмаси   V — — —   V — — —    V — — —    V — — —   тарзидадир. Бундай вазн сса жавобда ксрсатилган рукнлар таркибига сга.)

Qayd etilgan


AbdurRohman  09 Dekabr 2010, 19:15:06

ЗОКИА ЖОА ФУА ҚАТ

1. Д. (Байтда настаран, ёсуман, наргисга одамлар хусусистлари (юз ювиш, сзини тузатиш (сзига оро бериш), ксзларини очиб, дсстларни кутиш) ксчирилган. Бу хил санъат сса ташхис деб аталади.)
2.  Е. (байтда ички қофис қслланган, буни мусажжаъ (сажли, қофисли қилиш) санъати дейилади.)
3. С. (маҳбуба парига схшатилган (ташбиҳ), телба, соғ, сулҳ, жанг ссзлари сзаро зид маънода бслганлиги туфайли тазод санъати намуналари саналади.)
4. А. («булбул каби» иборасида ташбиҳ қслланган, байтдаги маъно жиҳатидан сқин бслган баҳор, бсстон, булбул ссзлари таносуб санъати воситасида тспланган.)
5. С. («муҳаббат дашти», «адам анқоси» иборалари истиора саналади, «адам анқосидек» ибораси сса ташбиҳдир.)

Qayd etilgan


AbdurRohman  09 Dekabr 2010, 19:15:21

6.  Д. (шоир лирик қаҳрамонни сзига схшатаспти (ташбиҳ), байтдаги сайд, сайёд, дом ссзлари маъно жиҳатидан сқин бслгани учун таносуб санъатига нисбат берилади.)
7. А. (гимназис гулистонга, сқувчилар гул терувчиларга схшатилган. Гулистон, гулчин ссзлари маъно жиҳатидан сқинлиги туфайли таносуб санъати намунаси саналади.)
8. С. (байтда Искандар, Жамшид тимсолларига ишора қилинспти, бундай санъат сса талмеҳ деб аталиши маълум.)
9. Д. (иккала ғазал мисралари  V — — —   V — — —    V — — —    V — — —  чизмасига сга бслган «мафоийлун мафоийлун мафоийлун мафоийлун» рукнлари слчовида ёзилган. Бу хил вазн сса «ҳазажи мусаммани солим» деб аталади.)
10. С. (мусаддас «ҳазажи мусаммани ахраб» вазнида бслиб, рукнлари «мафьулу мафоийлун мафъулу мафонйлун» тарзидадир. Бундай слчов сса ксрсатилган чизмага сга бслади.)

Qayd etilgan