Ислом Уммати - сз сғиллари ва қизлари, Ислом байроғини ҳилпиратиб дунёга ёйиш, кофир ва золим халқларнинг тажовузларини парчалаб ташлаш учун тайёр бинокор авлодлари билан мавжуддир. Авлодларни тарбис қилиш сса, слимдан кейинги ҳаёт учун қолдирилган сармосдир. Шунинг учун хам, авлодларни тарбис қилиш, саройлар ва уйларни лой ва тошлардан қуришга берилган сътибордан ксра кспроқ сътибор ва ташвиққа лойиқдир.
Тарбис бериш фақат оиланинг вазифаси смас. Балки авлодларни тарбис қилишда бошқа омиллар хам бордир.
Биз куйида муслима аёлнинг солиҳ авлодлар етиштиришдаги вазифаси ҳақида ссз юритамиз. Чунки, қалбини иймон ҳасжонлари қамраган, Аллоҳ ва расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга бслган муҳаббат билан зийнатлаган хар бир муслима аёл, сз фарзанди-жигар порасининг залолат биёбонидан узоқда, хар онида Аллоҳнинг нигоҳини унутмайдиган: аждодларининг зафарларини қайтарадиган қаҳрамон, диний илмларда етук олим ва дунё ишларини қулайлаштирадиган ихтирочи бслиб етишишини орзу қилади.
Хар бир муслима аёл, сз ҳаёти давомида Аллоҳнинг амрларига итоат қилган, қилаётган барча ишида Аллоҳнинг ажру савобларини мақсад қилган, қсйингки, Ислом билан ва Ислом учун сшайдиган инсонлар бслиб тарбисланган фарзандлари бслишини умид қилади.
Бироқ, бу умидлар (баъзида) ҳаёл бслиб қолади ва аёллар: «Оналик фақатгина фарзандни дунёга келтиришдангина иборатдир!» - деб сйлайдилар-да, сзларининг ҳаётдаги вазифаларини инкубатордан фарқли сканлигини унутадилар! Аки она сз вазифасини гсё семиртириш учун ҳаракат қилаётган чорвадорлар каби, фарзандларининг қоринларини тсйдиришгинадир, деб тушунмаслиги керак.
Бундан ташқари, у, хоҳлаган барча схши ва ёмон нарсаларни чснтагидаги маблағлари ва қалбидаги қиймат ва ҳиссиётларини сарф стиб муҳайё қилган, сркалаб талтайтирган, ортиқча меҳр берган, натижада, фарзандлари унинг бойликларини бутунлай тугатган, олий ғослар ва гсзал ахлоқларни парчалаган ва Аллоҳ таоло боғлашга амр стган алоқаларни тикламаган фарзандларнинг оналарига хам схшамаслиги керак!
Аркалатган она — адашиш зарбаларини илк қабул қиладиган шахсдир. Зарбаларнинг снг шафқатсизи сса, фарзандининг сзига оқ бслишида гавдаланади. Шунинг учун хам биз, оналарнинг фарзандларига беришлари муҳим бслган баъзи нарсаларни баён қилмокчимиз.
Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм
БИА ИАЧИ: Аллоҳ таолонинг сзигагина ихлос қилиш.
[/color]
Она, аввало, Аллоҳ таолонинг сзгагина ихлос қилиши керак. Аллоҳ таоло деди: «Улар Аллоҳга динни ханиф (ботил диндан хак динга стган) холларида холис қилиб ибодат қилиш, намозни тскис адо стиш ва закотни беришга амр стилдилар. Шугина — мустаҳкам диндир» (Баййина: 5).
Мсъмина синглим, фарзандлар тарбисси йслида чекаётган давомий бедорлик, тсғри йслга йсллаш, дарсларини назорат қилиш ва уй ишларини бажаришда Аллоҳнинг савобини умид қилинг! Чунки, Аллоҳгина заррача нарсага бепарво бслмайдиган зотдир. Ахир Аллоҳ таоло: «Гарчи хардал уруғининг оғирлигича (амал) бслса, Биз уни олиб келамиз ва Биз ҳисоб қилишга кифосмиз!» (Анбиё: 48)- демадими? Сиз: «Анди дам олиш пайти келмадими?»- деб айтаётган шайтоннинг салтанатига бсйин сгманг! Чунки, муваққат роҳат ва ҳузур — жаннат ва жаннат неъматларини мақсад қилган инсон учун ғос бсла олмайди.
Муслима аёл, агар уни гсзал бажарса савоб оладиган вазифа соҳибасидир. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам аёл кишини икки хислат билан мадҳ стдилар: «Тусга минган аёлларнинг снг схшиси — Қурайш аёлларидир: улар аёлларнинг болаларига ёшлигида снг меҳрибони ва срларининг кслидаги мулкига каноатлиларидир» (Муттафақун алайҳ, Имом Бухорий ривости, ҳадис â„– 5082; Имом Муслим ривости, ҳадис â„– 2527).
ИККИАЧИ: Билим.
Муслима аёл, ҳалол ва ҳаром нима сканини билганидан сснг, тарбис усулларини срганиши ва сз билимларини чуқурлаштириши керак. Аллоҳ таоло деди: «А оббим, менга билимни зиёда қил!»- деб айтинг!» (То-ха: 114).
Бизнинг бу динимиз, билим олишга чақиради. «Ислом хотин-қизларнинг таълим олишларига қаршидир ва хотин-қизлар сртасида жаҳолатни ёсди»- деб айтилиши учун нега биз Ислом устига фикрлашимиз қусурлиги ва срганишдан орқада қолганимизни юклаймиз?! Зеро, исломий тарихимиз муфассира, муҳаддиса, фақиҳа, шоира ва адиба муслималар билан музайсндир! Уларнинг барчаси Ислом ҳидости соссида мазкур мартабаларга сришдилар.
Бас, билимга сришиш номи остида сғил ва қиз болалар сртасида аралашиш бслмасин! Билим — нурлари ҳақиқат йслини билмаган кимсаларнинг ксзларини қамаштирадиган, снгиланиш ва маданист номлари билан жарликка улоқтираётган оқимлар ортидан кетиш ва уларга тушиб қолиш олдида қалқондир. Фиқҳ ва даъват услублари жиҳатидан хотин-қизларга лозим бслган билим — Қуръон ва суннат китобларида кенг баён стилгандир. Хотин-қизлар сз ҳаётларида муҳтож бслишадиган билимни олиш даргоҳлари фақатгина мактаб-мадрасаларгина смас, балки бундан ташқари масжидлар, хонадонлар, қсшнилар ва турли зиёратлар ҳамдир... Ҳолбуки, А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай деганлар: «Одамларга нима бслди, на қсшниларига фиқҳ сргатасптилар, на таълим берасптилар, на ваъз қиласптилар ва на тушунтирасптилар?! Одамларга нима бслди, ксшниларидан на таълим оласптилар, на фиқҳ сргансптилар ва на ваъз оласптилар?! Аллоҳ номига онт ичиб айтаманки, одамлар ё ксшниларига таълим берадилар, фиқҳни сргатадилар, ваъз қиладилар, схшиликка буюриб, ёмонликдан қайтарадилар, ёхуд одамлар қсшниларидан срганадилар ва ваъзларни оладилар ёки уларга жазони тезлаштираман» (Табароний, «ал-Кабир»).
Хотин-қизлар, келинглар, имконистимиз борича барча илмлардан сипқариб, уйимиздаги кутубхонадан сзимизга бир улушни қилайлик-ки, инша Аллоҳ, бунинг ажру-савоби бор!
УЧИАЧИ: Масъулистни хис стиш.
Фарзандларини тарбис қилар скан, хар бир она масъулистни ҳис стиши, болаларини тсғри йслга йсллашда сустлик, слқовлик ва сътиборсизлик қилмаслиги керак. Аллоҳ таоло деди: «Ай мсминлар, сзингиз ва оилангизни ёнилғиси одамлар ва тошлар бслган жаҳаннамдан сақланглар!» (Таҳрим: 6). Бас, сзимиз ва оиламизни жаҳаннамга олиб борадиган нарсалардан сақлайлик! Чунки, ҳисоб-китоб оғир, у куннинг даҳшатлари буюкдир. Жаҳаннам сса: «Яна борми?!»- деб ҳайқиради. Биз, Умар разисллоҳу анҳу: «Ҳисоб беришдан аввал сзингизни ҳисоб-китоб қилингиз, амалларингизни тортилишидан аввал тортингиз, буюк намойиш учун тайёрланингиз!»- деб айтганларидек бслайлик.
Онанинг фарзандига таомларини пишириш ва кийимларини ювишининг сзигина фарзандимни тарбис қилдим дейишига кифос қилмайди. Балки, фарзандни соғлом сътиқод, соф тавҳид, тскис ибодат, мутаносиб ахлоқ ва фойдали билим асосида тарбис қилиш керак. Она сзига: «Фарзандларим учун қанча вақт ажрата олдим? Уларга қанчалар меҳр ксрсатдим ва қандай йслларга йслламоқдаман?»- деб саволлар берсин! Унутмайлик-ки, онанинг сзи намуна бслмас скан, насиҳатлар ҳеч хам фойда бермайди. Шунинг учун ҳам, она сзи қилмас скан, бирон бир ишга болани таклиф қилмаслиги лозим. Ахир онасидан тинимсиз ҳақоратларни сшитган фарзанднинг тили қандай «ширин» бслсин! Аки бозорларга бориш, телефонларда ёки зиёратларда узоқ-узоқ беҳуда суҳбатлашган она сз фарзандидан вақтни қадрлашни қандай талаб қилиши мумкин! Қандай ...! Ва қандай ...!
Мсъмина синлим, фарзандингиз кслингиздаги омонатингиздир. Унга сътибор беринг ва масъулистингизни ҳис қилинг! Сиз бир вазифа соҳибасисиз ва ундан тез кунда ҳисоб берасиз! Аллоҳ таоло деди: «Ай мсъминлар, сизлар сзларингизни ва аҳли-оилаларингизни дсзахдан сақлангизки, унинг стини одамлар ва тошлардир, у (дсзах)нинг устида қаттиқдил ва қаттиққсл, Аллоҳ сзларига буюрган нарсага итоатсизлик қилмайдиган, (фақат) сзларига буюрилган нарсани қиладиган фаришталар турур» (Таҳрим: 6).
Хсш, бола тарбисси качон бошланади?
Бола ёмонликни таниб, ундан сақланиш ва сзида ксринишини ҳис стган пайтдан бошланади. Бу — боланинг тарбис ва одоб олишга лаёқатли бслганини ифодалайди. Шунинг учун хам, унга сътибор беришимиз ва носрин ҳаракатлар содир бслганда бериладиган йслланмаларни муболағасиз қилишимиз лозим. Йсқса, йсллашимиз сз қийматини йсқотади. Мураббис сзининг хар бир ҳаракати ва ссзларида А оббисини унутмаслиги, ҳикмат ва чиройли сгитлардан узоқлашиб қолмаслиги учун сзини тафтиш қилиши, фарзанди босиб стаётган босқичдаги ссиш хусусистларини риос қилиши керак. Тарбисдаги хатоликлар фарзандларимизни келажакда ғослар биёбонида кснгил очиш ва пасткашлик, ғулув ва сустлик сртасида дарбадар қилмаслиги учун, она сспирин фарзандига кичик болалардек муомала қилмасин. Ҳолбуки, бу дарбадарлик — Ислом таълимотига асосланган тсғри тарбисдан узоқ бслиш натижасидир. Шунинг учун хам, биз, онанинг сз фарзандини қайси тарафга ва қандай йсллаши хамда йсллаш учун қайси йсл афзал сканини билиши учун тарбис ҳақидаги билимларини кучайтиришини таъкидламоқдамиз.
ТЎА ТИАЧИ: ота ва она сзаро бир-бирларини тушунишлари керак.
Агар улардан бири хато қилса, иккинчиси бу хатодан ксз юмиши, хусусан, болаларнинг безовталаниши ва ота-оналарининг насиҳатларини қабул қилмасликка олиб бормаслиги учун, жанжал ва хусуматдан узоқда бир-бирларига ҳамкор ва ёрдамчи бслишлари керак.
БЕШИАЧИ: хонадонда диндорлик рухини ёйиш.
Диндор оилада ссган бола, вужудига ёйилган руҳий муҳит ва оила аъзолари сртасидаги гсзал тарз билан таъсирланади. Агар диний ва аҳлоқий туйғуларнинг асослари болалик чоғида қуйилар скан, улғайгани сайин бсйдоқлик ва йигитлик даврларида хам давом стади. Агар оила иймон тарбиссида сустлик қилар скан, фарзандлар ҳиссиёт ва туйғуларини қондирадиган фалсафалар сари йсналадилар. Демак, аввало болаларнинг қалбига диний рух уруғларини скиш керак. Ундан кейин сса, болаларга улар сзларига муносиб схши дсстларни танлашда ҳамда ёмон дсстлардан ҳимос қилишда ёрдамчи бсладиган схши қсшнилар ва схши мактаб-мадрасалардан иборат муносиб муҳитни сратиб беришимиз керак.
ОЛТИАЧИ: фарзанд учун бад дуо смас, ҳидостда бслишини ссраб дуо қилиш.
Жобир разисллоҳу анҳу деди: «А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «сзингизнинг зарарингизга дуо қилмангиз, фарзандларингиз зарарига дуо қилмангиз, хизматкорларингиз зарарига дуо қилмангиз ва мол-мулкингиз зарарига дуо қилмангиз! Аллоҳ таолодан схшилик ссралса берадиган лаҳзага тсғри келиб қолманглар Аллоҳ сизларнинг (бад) дуоларингизни қабул қилиб қсйса!» - дедилар» (Имом Муслим, Китабуз-зуҳд вар-рақоиқ, хадис â„– 3014).
Ғосси Аллоҳнинг розилиги ва Унинг савобига сришиш бслиши учун аввалида ҳам, охирда хам боланинг қалбини Аллоҳга боғлаш керак. Аллоҳ таоло деди: «Бас, ким мсмин бслган ҳолида схши амаллардан қилса, унинг саъй - ҳаракатлари зое бслмас» (Анбиё: 94). Оналар бу алоқани чиройли намуна, доноларча назорат, гсзал йслланма ва сзгуликка ёрдамчи бслган муҳитни сратиш билан ёйишлари мумкин. Токи йигит ва қиз катта бслганда сзини сзи доимо тергаб турсин, хато қилиб қуйса тавба қилсин, пасткашликлардан узоқ бслсин-да, нафси поклансин ва нафсини мустаҳкам сътиқод, хушуъга бой ибодат, барқарор руҳист, сркин онгли фикрлаш ва кучли бадан соҳиби бслган, ҳидостдаги бандалар нафсининг қаторига етиштирсин. Аатижада, ёш йигит ва қиз Ислом билан ва Ислом учун сшайди, мусибатлар оғирлигини ҳис стмайди, аччиқ нарсаларни тотли деб билади ва Аллоҳ таоло шариатида сабот билан турган кимсалар учун тайёрлаб қсйган неъматларга интилиб, дунёнинг жозибаларидан юз сгиради: «Албатта: «Ларвардигоримиз Аллоҳдир», деб, сснгра (Алғиз Аллоҳга тоат-ибодат қилишда) тсғри-устивор бслган зотларнинг олдиларига (слим пайтида) фаришталар тушиб, (дерлар): «Қсрқманглар ва ғамгин бслманглар. Сизларга ваъда қилинган жаннат (хушхабари) билан шодланинглар!» (Фуссилат: 30).
... У — иболи, назокатли ва сокин қиз сди. 7 синфга ксчганидан сснг унда баъзи сзгаришлар ксрина бошлади...
Отаси уни сочининг бир қисмини сшил рангга бсслган ҳолатда ксрди-да, ҳайратланиб рафиқасидан бу ҳақида ссради. А афиқаси: «Аима қилибди? Мактабда муаллимаси шундай қилади, сочининг бир тутамини кийган ксйлагининг рангига мос рангда бссйди», деб жавоб берди. Ар ғазаб отига минди ва бугундан бошлаб қиз зотини мактабда сқитмайман, деб онт ичди!
Ай рашкчи ота, ҳукм бироз шошмай туринг! Қалбларнинг ҳаёти ва рухларнинг лаззатланиши илм биландир, дин хам у билан срганилади ва шубҳалар устидаги пардалар кстарилади. Дарҳақиқат, динимиз Ислом — билим динидир. Мсминларнинг онаси Оиша разисллоҳу анҳо бунинг сққол далилларидан. У зот пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муборак хонадонларида сшар сканлар ксплаб ҳадисларни ёд олиб, уларни ривост қилганлар. Уммахотул мсмининларнинг барчалари Оиша онамиз каби сдилар, Аллоҳ уларнинг барчасидан рози бслсин. Чунки, улар Ислом чақириғига лаббай деган сдилар. Шифо разисллоҳу анҳо деди: «Мен Ҳафса разисллоҳу анҳонинг ҳузурида сдим, А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам кириб келдилар ва менга: «Бунга имлони срганганингдек чумолидан сақланиш дуосини хам сргатмайсанми?!»- дедилар (Абу Довуд, хадис â„– 3887, Имом Аҳмад, ҳадис â„– 26555. Хоким бу ҳадисни «саҳиҳ-соғлом» ҳадисдир, деди).
Илм излаш — сркак ва хотин кишилар учун боб-баравар шаръий талабдир. Аега биз кенг майдонни торайтириб, ёмон срнак бслаётган муаллималарнинг гуноҳларини ёш авлодларга юклаймиз?!
Биз чиройли намунага ва соғлом шаръий таълимотларни ёйишга мухтожмиз!
Қизларга таълим бериш сътиборсиз ташлаб қсйилмаслиги керак. Ахир: «Бир сркакка таълим бериш бир шахсга таълим бериш, бир аёлга таълим бериш бутун бир оилага таълим беришдир», дейилган-ку! Қизларга таълим бериш ва солиҳ авлод қилиб етиштириш, ксплаб мусулмон слкаларда Умматимизни тараққиётдан тссиб қссётган катта жарликни йсқота олади. Балки, динимизда билимни севиш ва билим олишга ташвиқ қилиш қай даражага сканини динимиз - Ислом, жаҳолат пардалари йиртилиши ва онгли билим ҳукмрон бслиши учун Уммат аёлларидан чсриларга хам таълим беришга чақирди.
Имом Бухорий раҳимаҳуллоҳ А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қуйидаги ссзларини ривост қилди: «Олдида чсриси бслган ва шу чсрисига таълим берган, берганда хам чиройли таълим берган, одоб берган, берганда хам чиройли одоб берган, сснгра озод қилиб, унга уйланган одамга икки савоб бордир» (Имом Бухорий, Китобул-илм: 97).
Таълим-тарбисда шундай шаръий асослар риос қилинсагина юқоридаги самараларни олиш мумкин. Шунинг учун хам, душманларимиз илмнинг аҳамистини билдилар ва унга шошилдилар. Бироқ, секулсризм-илмонийс асосида. Улар муаллиманинг сқувчиларга бера оладиган таъсирни срганиб, шу (йигирманчи) асрнинг бошидан уни ва унинг воситасида бутун авлодларни бузишга ҳаракат бошладилар. Афсуски, секулср ва даҳрий оқимга мансуб одамлар соғлом сътиқод соҳибларига нисбатан илдам одимлар отдилар: уларнинг хотин-қизлари Ислом Оламида авлодларни адашган ва адаштирадиган ғослар асосида тарбислаб фасод ва бузғунчиликларни ёйдилар. Улар таъсис стган хотин-қизлар жамистларининг қизларимизни ҳидост ва тсғрилик йслидан буришда катта роллари бслди. Демак, бизнинг тутган мавқеимиз фақатгина танқид ва айблаш бслмай, балки, қизларимизни соғлом тарбис билан ҳимос қилишимиз керак. Бу сса, сз жинслари ичида қизларга фойдали таълим бериш ва жиддий даъват услублари билан амалга ошади. Шунинг учун хам, фарз бслган шаръий илмларни сргатиш билан бирга, хотин-қизларни, аёллигини инобатга олиб, сз вазифаларига муносиб шаклда тайёрлаш керак. Хотин-қизлар бу вазифани мукаммал бажара олса, демакки, унга бой тажриба, нурли фикр ва сткир ақл берилибди. Агар у бундан бошқа илм-фанларни срганса, жуда хам схши! Чунки Ислом, модомики шаръий чегаралардан чиқмас сканлар, хотин-қизларга ҳеч қачон қаршилик қилмайди.
Ўтмишда сшаб стган ва Исломни А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ва саҳобалар каби тушунган олимлар — салафнинг турмуш сртоқлари хонадонларидан сз сҳтиёжлари ва таълим олиш учун чиқишларида одоб ва ибода срнак ксрсатдилар. Чунки, муслима аёл таълим олар скан, у билан бирга ҳимос қиладиган дини, сркаклар билан аралашиш ва ҳаёсизликдан узоқ вақори ва унга ҳайбат кийимини кийдирган ибоси бор сди.
manbaa: muslimaat.uz sayti
