Мулойим ва хушмуомала ҳулқнинг мустаҳкамланиши фақат уч ёшга сқин амалга ошишни бошлайди. Уч ёшлик бола бу ёшданги стиш даврини бошдан кечирар скан, вақтинча инжиқ, йиғлоқи, қайсар, баъзида сса ҳатто агрессив ҳулқлик бслиб қолиб, атрофдагилар билан ҳам шундай муомала қилишни бошлайди. Бу даврда бола ота-онасини текшира бошлайди: чиндан ҳам мумкин бслмаган нарса "мумкин смасмикан"? Боланинг бундай тутиши унинг ёмон феъллилигидан ёки "бузилган феъл-атвори" туфайли содир бслмайди, бола бундай йсл билан сзининг мумкин бслган доирасини белгилаб, билиб олишга ҳаракат қилади. Бола учун муҳим бслган ушбу даврда у унга мумкин ва мумкин бслмаган чегараларни аниқлай бошлайди. Бу хушмуомалалик билан қандай боғлиқ? Ушбу даврда сса боғликлиги ниҳост аҳамистлидир! Айнан шу даврда болани хушмуомалаликни намойиш стадиган ссзлардан англаган ҳолда, фойдаланишни сргатиш мумкин, съни "мумкин бслган чегарани" ана шундай ижобий ссзлар билан тслдириш лозим. Мисол тариқасида:
Болакай сз ота-онасини феъл-атвори билан мушкул аҳволга солади. Масалан, у сз бувисини уриши, онасига қараб "Сиз ёмонсиз!" дейиши, майдончада сйнаганда бошқа боланинг қслидан сйинчоқни юлиб, олиб қсйиши ва шу билан бирга боладан кечирин ҳам ссраш кераклигини ҳаёлига ҳам келтирмайди. Баъзида сса - хушмуомалаликнинг шоҳсупасини сгаллайди. "Ойижон, илтимос менга нон беринг!", "Машина учун сизга катта раҳмат!", "Бувижон, схши ётиб туринг!". Ксрган ва сшитганлар ҳайрон, ота-онаси сса таажубдан "Бизнинг фарзандимиз хушмуомалами? ёки ундай смасмикан " дес ёқа ушлайди.

Болакайнинг сзини бундай тутиши 3 ёшлик инқироз даври учун типик саналади. Болажоннинг руҳисти бу даврда жуда сзгарувчан бслиб, уни истаган тарафга қарата тарбислаб олишингиз мумкин. Ва айнан шу даврда болада ё хушмуомала феъл-атвор, ё бунинг акси маданистсиз феъл-атвор барқарор топади. Ҳаммаси ота-онанинг боланинг тарбиссига қандай ёндашишларига боғлиқдир. Болани тсғри ҳулқнинг қоидаларини сзлаштириши учун, унинг салбий ҳаракат ва қилмишларига бирдек муносабатда бслиш керак. Масалан бола келиб бувисини уриб кетди, дейлик. Сизнинг таажуб аралаш жаҳлингиз чиқди. Бу пайтда унинг ёнига келиб "Болам, сен нотсғри иш қилдинг. Болалар бувжонисини урмайдилар" дейишингиз керак. Ундан сснг сса боладан бувисидан кечирин ссрашига сришиш керак. Бу албатта, дарҳол юз бериб, бола бошқа бундай қилмайдиган бслиб қолмайди. У ушбу ҳолатни сна бир неча бор такрорлаши мумкин. Ҳар сафар бирдек фикрингизни аччиқ қилмасдан тушунтиринг. Бола бундай ҳолатдан сснг гап сшитишини билгани учун, секин-аста бу иллат йсқолиб кетади. А­нг муҳими, бола тсғри иш қилганда, сзини намунали ҳулқда намойиш стганда, уни схши ссзлар билан мақтаб қсйинг. Боланинг бундай ёшда "қониқарсиз" ва ёмон ҳулқлик ҳолатлари ксп бслганлиги сабабли, сабр билан иш тутишингизга тсғри келади. Агарда боланинг хулқи борасида айрим ҳолатларда койилиб, айрим ҳолатларда беътиборлик қилсангиз, у ҳолда бола онггида нима мумкин ва нима мумкин смаслиги ҳақида аниқ чегарали сйлар шаклланмайди. Бундан келиб чиқиб сса, боладаги хушмуомалалик хислатлари ҳам узоқ вақтгача нотурғун бслиб, унинг қоидаларини сслаб қолмайди.

Бола 4 ёшлик даврини босиб стгандан сснг, хушмуомалалик ва мулойимлик хислатларини онгли равишда тушунишга ва уларга амал қилишни бошлайди. Ушбу даврда ҳам ота-онанинг сз боласига намуна бслиши, бола тарбиссидаги асосий "йсналтирувчи" ролни бажариб келади. 4 ёшдан илгариги бслган даврдаги бола хулқидан ксра, 4 ёшдан кейинги даврда бола кузатувчи смас, жараённинг "иштирокчиси"га айланиб бораверади. Илгари суст ролни бажарган бслса, снди атрофдагилар билан биргаликда фаол иштирок стишни бошлайди. А­нди у тақризчи ва ҳакам, съни у сзининг маълум ҳодисага мувофиқ фикрини гаплар билан аниқ билдиради. Мисол учун, болалар боғчасини олайлик, мактабгача ёшдаги болалар гуруҳига назар солар скансиз, у ердан болаларнинг бақир-чақир овозлари аниқ сшитилиб туради: "У мени урди, кечирин ссрашни истамаспти", "Мен унга копток бердим, у сса менга раҳмат айтмаспти", шу каби чақимчи ибораларни сшитиб ҳайратланасиз. Чақимчилик албатта схши одат смас, лекин бола бундай ёшдан бошлаб, сзи срганган тсғри стик нормалар нуқтаи назаридан бошқа болаларни кузата, солиштира бошлайдилар. Аима сабабдан болалар бошқа болаларнинг камчиликларини ксрадилар, сзлариники сса четда қолиб кетаверади? Чунки уларнинг ҳаётида снги босқич бошланган сзи ҳақ деб билган нарсаларни солиштиришда давом стадилар. Чақимчиликка келсак, албатта бу салбий иллатлар сарасига киритилади. Лекин аслини оладиган бслсак, бу ерда ушбу салбий хулқнинг вазифаси сзгача: бола сзи срганган ва тсғри деб ҳисоблаган хушмуомалалик нормалари чиндан ҳам тсғримикан деган савол уларни қизиқтиради. Боғча мураббийси ёки ота-онасига шу нотсғри маълумотни етказиш истаги ҳам, у учун тсғри қилишаётгани ва бола тсғри йслдан кетаётганининг жавобини билиш унинг онгини саволларга ксмиб ташлайди. Агарда катта одам тарафидан шу болажоннинг у чиндан ҳам тсғри тушунганлиги тасдиқ топса, кичкинтойнинг хулқида ана шу тсғри тараф шаклланади. Лекин агарда катта одам болани жеркиб: "Билмайман", "Бошимни оғритма" ёки "Чақимчи бслма" каби ибораларни айтса у ҳолда, бола сз саволига жавоб топмай, аниқ бир фикрга кела олмайди. Ва кейинчалик у сзини қандай тутиши, қай бири тсғри ва қай бири нотсғри сканлиги хусусида бош қотираверади.

Айрим ота-оналарга бола 4-5 ёшлик бслганида, 2-3 ёшлик даврида анча схшироқ сди деб ҳисоблашади, улар икки даврни бир бири билан солиштириб, амал қилган ва билган мулойимлик хислатларини бола унутгандек ксринади, лекин бу ундай смас. Асло ундай смас. Агарда 2-3 ёшда бола катталарнинг суҳбатлашиш услубини ксчирма тарзида намойиш стиб келган бслса, снди сса ушбу нормаларни бола сз онгги орқали синаб ксриши керак. Шу сабабли боланинг ҳулқида мулойимлик ва хушмуомалалик хислатларининг вақтинча "йсқ" бслиб қолиши кузатилиши мумкин. Ҳавотирга срин йсқ, вақт стган сари снги босқичга стилади. Олти ёшга сқин даврда бола хушмуомалалик хулқини ва унинг нормаларини онгли равишда қсллашни бошлайди. Бундай мустаҳкамлаш даври учун снг қулай давр бу - беш ёшнинг скуни ва олти ёшнинг бошидир. "Чақимчилик" иллати ҳам камасди, чунки бола қай бири схши ва қай бири нотсғри сканлиги сзи учун аниқ билиб олади. Бола учун у ҳақдаги атрофдигиларнинг фикри муҳим ҳисобланиб, сзини чиндан ҳам сзи ҳақида схши таассурот қолдириш учун хушмуомала сканлиги намойиш ста бошлайди. Албатта, боланинг ҳар бир ютуғини олиқишлаш ва мақтовга сазовор сканлигини билдириб туриши лозим. Болага у чиндан ҳам тсғри йсналишда кетаётганини билдириб туриш даркор. Агарда бехосдан бола баъзи хатоликларга йсл қсйса ва мулойимлик қоидаларининг бирини унутса, унга бақирмасдан, секингина ва жуда мулойим тарзда шу ҳақда сслатиб қсйиш кифос.

Холида опа сз қизини, 4 ёшлик кичкина қизалоғини жуда ақллик ва ёшига нисбатан катта деб ҳисоблайди. Шу сабабли у сз қизига барча нарсани ссзлар орқали тушунтиришга ҳаракат қилади ва у билан тенгма тенг мулоқот қилишга уринади. Қизалоқ сса барча нарсани, ундан нима талаб қилинаётганини схши тушунади ва тсғирланишга, бундай қилмасликка ссз беради, лекин барибир сша сски муаммо қайтарилиб келаверади. Холида опс сса ҳайрон, ахир унинг қизи ҳамма нарсани тушунадику, нима сабабдан у унга айтилган нарсага амал қилмайди? Балки у атайин шундай қилаётгандир? Деган турли саволлар пайдо бслишни бошлайди. Бундай ҳолатда ота-она олдида савол пайдо бслади: агар бола сзини ёмон тутиб, ёмон ҳулқини намойиш стса (саломлашишни унутиб қсйса, секин айтишни срнига, ҳаммани олдида бақириши), бундай ҳолатда болага бақириш мумкин смаслигини ва мулойим айтишни қандай сргатиш лозим, хушмуомала бслиш муҳимлигини қандай тушунтириш мумкин? Одатда ота-оналар бундай ҳолатда тушунтириш услубидан фойдаланишади. Улар ссзлар орқали болага тушунтиришга, у "ноҳақ" сканлигини айтишга ва кейинги сафар сзини қандай тутиш кераклигига ишонтиришга ҳаракат қиладилар. Лекин тушунтириш услуби, бола билан "катта одам сингари" суҳбатлашиш 5-6 ёшлик даврда ксп ҳам самара бермайди. Ҳа, болалар уларга нима айтилаётганини тушунишади, лекин улар амалиётда улардан тсғри фойдаланишни ҳали билмайдилар. Катта одам сса ҳар сафар бир нарсани қайтараверади, қайтараверади. Ва бу ерда ҳеч ҳам боладан ҳафа бслиш керак смас. Ота-оналар бу ерда бошқа турли услублар мавжудлигини билмайдилар. Ҳозир ана шундай самарали услублар хусусида тсхталиб стамиз. Ушбу услублар орқали сиз 3-6 ёшлик болаларда хушмуомала бслиш хислатини ортиқча асабийликсиз ва уқувларсиз сришасиз.

Ўйин - бу мактабгача бслган ёшдаги болалар учун асосий фаолист тури ҳисобланади. Айнан сйин орқали бола атроф-муҳитни срганади, ксп снги нарсаларни билиб олади, сзининг шахсий хулосаларини чиқаради, ижодий тасаввурларини ривожлантиради ва мулоқот қилишнинг турли усулларидан фойдаланиб ксради. Ўйин сйнашни нист қилар скансиз, унга сҳтиёткорлик ва катта ҳурмат билан ёндашган маъқул. Афсуски, сз фарзандлари билан сюжетлик сйинлар сйнайдиган ота-оналарнинг сони жуда саноқли. Лекин айнан сйин орқали болага тсғри мулоқот қилишни самарали тарзда сришиш мумкин, бу йсл орқали оддий, лекин катта болаларнинг жиддий муаммоларини ҳал стиш мумкин. Келинг, бола билан хушмуомала бслиш сйинини сйнаб ксрамиз. Бунинг учун истаган уйдаги мавжуд сйинчоқлар керак бслади. Булар юмшоқ ҳайвончалар ёки одам ксринишидаги конструкторлар, қсғирчоқлар, хуллас тирик жонзотни намойиш стувчи ҳар қандай сйинчоқ тсғри келади. Ўйин учун сюжетлар ниҳост ксп бслиши мумкин, чунки хушмуомалалик ҳар қандай ҳолатда зарурдир. Булар айниқса:
Таниш одам билан учрашганда;
Боғчада суҳбатлашганда;
Лоликлиникага борганда;
Магазин, кинога борганда;
Театр намойишига отланганда;
Транспортда;
Меҳмонда ёки уйда мезболик қилганда;
Яқинлар билан кундалик ҳаётда мулоқот қилганда!

Хуллас, хушмуомалалик - бу ҳаёт таррзидир. Бундай ҳолатларда бениҳос ксп маротаба сйнаш мумкин, лекин биз фақат бир мисол сифатидагина ксриб чиқамиз. Аввал катта одам барча қаҳрамонлар срнига иштирок стади, лекин ора-орада сз фарзандидан маслаҳат ссраб туради: бош қаҳрамон қандай тсғри йсл тутиши керак? Боладан нима сабабдан қаҳрамон бирон нарсага сриша олди ва нима сабабдан сриша олмаганини ундан ссраб фикрини билиши лозим. Боланинг олдида қаҳрамонларни сйнар скансиз, сз гапларингизда хушмуомалаликни ифода стувчи ибораларни таъкидлаган ҳолда талаффуз стинг. Масалан:
Олмахон Миттивой жуда ҳам қсғирчоқларни схши ксрар скан ва уларни боғга олиб келар скан. Ундан қуёнча ссрабди: "Миттивой, менга ҳам қсғирчоғингдан бирини бер, илтимооос!, мен фақат бироз сйнаб, сенга қайтариб бераман". Миттивой: "Йсқ, бермайман, сзинг олиб келгинда, кейин сйнайвер!". Қуёнча ҳафа бслибди ва Миттивойнинг олдидан кетиб қолибди. Сснг Миттивойнинг олдига мушукча келибди. Мушукча: "Миттивой кел қсғирчоқларимиз билан алмашамиз? Мен сенга сз қсғирчоғимни ксришга бераман, сен сса менга сзингникини бееер? Кел "хола-хола сйнаймиз". Миттивой: "А­ борсс!! Менинг қсғирчоғим снги, синдириб қсйасан!!!". Мушукча ҳафа бслиб, олмахоннинг олдидан кетиб қолибди ва бошқа ҳайвончалар билан сйнашга кетибди. Олмахонча бироз сз қсғирчоқлари билан сйнабди, кейин сса зерикишни бошлабди, бошқа болачалар билан сйнашни истабди. Миттивой: "А­й қуёнча! Сен барибир ҳеч нарса қилмаспсан, кел сйнаймиз!" Қуён: "Йсқ, Миттивой! Кечирасанку, лекин сен билан сйнашни хоҳламайман". Миттивой: "Мушукча, бу ёққа кел, қсғирчоқларимни сйнаймиз!". Мушукча: "Йсқ, Миттивой, мен қсзичоқ билан сйнаспман". Ҳайвончаларнинг ҳеч бири Миттивой билан сйнашни истамабди. Мана шу ерда фарзандингиз билан нима сабабдан ҳайвончалар Миттивой-олмахон билан сйнашни истамаганини муҳокама қилиб ксришингиз мумкин. Болани сзи мустақил Миттивойнинг нотсғри феъл-атворини айтиб бериши катта ютуқ саналиб, унинг тсғри фикр юритаётгани ва шу билан бир қаторда ҳолатдаги салбий тарафни сслаб қолишига олиб келади. Олмахон болажонларга биронта ҳам "сеҳрли ссзни" айтмаганини, сз сйинчоғини бермаганини таъкидлаб ёрдам бериб юборинг. Боладан олмахон-Миттивойга нимани маслаҳат бериши мумкинлиги ссранг, айтиб берганидан сснг, мулойим ва хушмуомала бслганида бундай ҳолат юзага келмаслиги ҳақида унинг ёрдам бериб юборинг. Бола тсғридан тсғри Миттивойга (сйинчоққа) мурожаат стиб, унга тушунтириши, маслаҳат бериши мумкин. Ўз навбатида сизнинг ёрдамингизда сйинчоқ ҳам болага сз миннатдорчилигини изҳор стиши лозим. Ўйинни давом сттиринг.
Олмахон-Миттивой сзини схши тутмаганлигини тушуниб етди. У қуёнча ва мушукчанинг олдига келиб деди: "Қуёнча, мушукча, мени кечиринглар, илтимос. Мен сзимни ёмон тутдим. Агар истасангиз, менинг қсғирчоғимни ксринглар, келинглар бирга сйнаймиз". Қуёнча ва мушукча: "Майли Миттивой, раҳмат!". Бола билан муҳокама қилинг: нима сабабдан ҳайвончалар Миттивой билан сйнашга рози бслдилар. Кейинги сафар боланинг сзига қуёнча ва мушукча ролини, ундан кейин сса Миттивойнинг ролини топширинг. Бола ҳар бир ролни ижро стар скан, унда ким салбий ва ким ижобий, ким тсғри ва ким нотсғри йсл тутаётгани тсғрисида сзининг мустақил фикри шаклланиб боради.

Яна бир болага сқин бслган шакллардан бири бу, - сртак ҳикоссидир. Ш.Лерронинг ажойиб сртаги бор. У ерда иккита опа сингил бслиб, бири қспол ва қсрс, иккинчиси сса жуда мулойим ва хушмуомала бслганлиги ҳақида ссзланади. Биринчиси сеҳргар аёлга ксзадан сув беради. А­вазига қиз гапирганида ҳар бир ссз таралган сари унинг оғзидан гуллар ва қимматбаҳо тошлар туша бошлайди. Иккинчиси сса, сеҳргар аёлни ксрганида унга қсрс ва қспол муомала қилади, свазига сса аёл уни хунук манзара билан тақдирлайди. Яъни у гапирганда, ҳар бир ссзи илон ва қурбақа бслиб туша бошлайди. Ушбу сртак болада чиройли ва хушмуомала ссзлар қандай оқибатларни ва хунук ва қспол ссзлар қандай оқибатларни келтириб чиқаришини тушуниши учун схши мисоллардан бири ҳисобланади. Мулойимлик ва хушмуомалалик гуллар каби бебаҳо ва гсзал бслиб, қсрслик сса қурбақа мисол хунук ва совуқ сканлигини намойиш стади. Бундай сртаклар мисолида сзбек халқ сртаги "Зумрад ва Қиммат" сртагини келтириб стишимиз мумкин. Масалан, меҳнатсевар Зумрад сз меҳнатсеварлиги ва хушмуомалалиги свазига сандиқ тсла туҳфалар билан тақдирланади, тантиқ ва ишёқмас, қспол Қиммат сса - бсш сандиққагина сга бслиб, ундан ташқари у уни онаси билан биргаликда ютиб юборади. Ҳар бир сртакни сқир скансиз, уларнинг ҳар бирида хушмуомалалик тарафларини белгилашингиз мумкин. Бундай тарафлар мультфильмларда ҳам сққол сз аксини топган. Боланинг сътиборини сюжетнинг ана шундай стик моментларига урғу бериб ксрсатинг, ундан сснг вақт бсш бслганда мультфильм ҳамда сртак қаҳрамонларининг феъл-атворини муҳокама қилишингиз мумкин. Қатор сртаклар болаларни сабрли ва хушмуомала бслишга сргатадилар. Бундай сртакларни сзингиз, боланинг қай феъл-атвори сизни қониқтирмаётган бслса, сртак қаҳрамонлари орқали унинг сзига намойиш стиб ксрсатишингиз ва сйлаб топишингиз мумкин. Бундай сртаклар жуда оддий ва жуда қисқа бслиши лозим (қанча кичик ёшда бслса, шунча қисқа).
А­ртак - бу сйин сюжети, фақат сйинчоқларсиз амалга оширилади. А­ртакни фарзандингиз билан биргаликда сйлаб топишингиз мумкин. Сснг уни болангиз билан биргаликда қсғирчоқларингиз билан сйнашингиз мумкин. Аки акси - сйинчоқлар билан сйнаган сюжетни сртак қилиб айтиб беришингиз мумкин.

Каттароқ ёшдаги болалар учун (5-6 ёш) тарбис воситаси сифатида "муҳокама қилиш учун воқеа" тсғри келади (бу ерда ҳам сйин ва сртак услуби сақланиб қолинади). Воқеа худди сртакники ёки сйинникидек тузилади, съни сз асосида болага етказмоқчи бслган қандайдир хушмуомалалик хулқига асосланган сюжетга сга бслади. Қаҳрамонлар сса бу ерда ҳайвончалар смас, одамлар бслади. Бош қаҳрамоннинг жинси фарзандингизнинг жинси бслгани маъқул. Болага тушунтиринг, қаҳрамон сзини хушмуомала тутса ва бола буни тушунса, у чапак чалсин. Агар қаҳрамон сзини қспол ва қсрс тутса, оёғида бир тепинсин. Бола тушуниб етиши керак бслган ерларда бироз кутинг ва болага имкон бир неча сонис беринг. Мисол тариқасида бундай воқеани айтиб беришингиз мумкин. Она барвақт туриб сз сғли Шавкатни (ёки қизи Шахлони) уйғотибди. Болажон боғчага отланиши, она сса ишга бориши керак сди. "Шавкат, болажоним, тур сғлим, юз қслингни юв"-деди онаси. Шавкат деди: "Турмайман! Ухлагим келспти!" ниҳост онанинг ксп гапларидан сснг Шавкат срнидан зсрға турибди. Шавкат коридор бсйлаб кетар скан бувисини ксриб қолибди, уларга қараб: "Ассалому алайкум бувижон!" дебди. Боғчага кетар скан йсл йслакай Шавкат сз гуруҳидаги бир қизчани ксриб қолибди, лекин уни ксрмаганликка олибди. Шавкат боғча гуруҳига кирар скан, у болаларга ва сз боғча опасига қараб: "Ассалому Алайкум!" дебди. Болалар сйинчоқларни сйнар сканлар, Камола исмли қизалоқ билмасдан рангли қаламлар турган стаканни билмасдан ағдариб юборибди, қаламлар ер бсйлаб тскилиб кетибди. Шавкат тезда чопиб келиб: "Камола, кел мен сенга қарашиб юбораман" дебди. Майдончадаги сайр давомида Шавкат билмасдан сз дсстини туртиб юборибди, лекин кечирин ссрамабди. Кечки пайт Шавкатнинг онаси келибди, у кийиниб, сз боғча опаси ва болалар билан "Хайр ҳаммага, сртагача" деб, хайрлашибди.
Сиз бундай воқеаларни сзингиз ҳам сйлаб топишингиз мумкин. Улар театрга, меҳмонга ёки поликлиникага бориш ҳақида бслиши мумкин. А­нг муҳими сса ҳар бир воқеада салбий тарафлар билан бир қаторда, ижобий тарафлар ҳам бслиши лозим. Бу йсл сса болага схши ва ёмон нима сканлигини, қай бир йсл тсғри ва нотсғри сканлигини ажрата олишни сргатади. Воқеа фақат "ёмон" иллатлардан ташкил топган бслса, боланинг сътибори сустлашади, у фақат қаҳрамонни ёмонлаш керак скан деб сйлайди, фикрини жамламайди, воқеани ҳам диққат билан сшитмайди.
Воқеалар учун қулай пайтларни топиш ҳам мушкул смас, улар бирон бир нарсага навбатда турганда, бекатда автобус ёки троллейбус кутганда, поликлиникада ва ҳ. Бола бундай воқеалардан зерикмайди, аксинча вақтни хушнуд стказиб, ундан завқ олади.

Ушбу сйин орқали бола қатор мулойим ссзлар ва хушмуомалаликни ифода стувчи ибораларни билиб олади. Албатта, бу нарсани сйинда, сртакда, муҳокамали воқеада амалга ошириш мумкин. Айнан сйин орқали боланинг онггига тез таъсир стказиш ва унга имкон қадар хушмуомала ва мулойим бслиш, шу билан боғлиқ ссз ва ибораларни ишлата билишни сргатиш мумкин. Ўйинларнинг турлари ниҳост турли тумандир. Сиз сзингизнинг вариантингизни сйлаб топишингиз мумкин. Муҳими бу - болани қизиқтириш ва олдинга қсилган мақсаддир. Ота-оналарга сйин олдидан, болани кузатишни ва унинг қайси салбий тарафларини йсқотиш истагида бслишларини сслаб қолишларини ва унинг нутқида қай бир хушмуомалаликни ифода стувчи ссзни пайдо бслиш истагида бслсалар, шу ибора ва ссзларни ёзиб олишни маслаҳат берамиз. Ўйинни бошлашдан олдин бундай "сеҳрли ссзлар"нинг йиғиндиси 20-25 та ссзлардан иборат бслиши лозим, шунда сйин, сртак ва воқеа маълум йсналишга ва воқеликка сга бслади. Уриниб ксринг, бу иш сиз сйлаганчалик осон иш смас. Агарда уйингизга меҳмонга болажонлар келишса, у ҳолда болаларни икки гуруҳга бслинг. Ҳар бир гуруҳда биттадан катта одам бслгани маъқул. Катта одам сйинни кузатиб туради, болалар қийинчиликка тушиб қолганларида, айтишга фикр топа олмаганликларида ёрдам бериб юборадилар. Қолган пайт имкон қадар аралашмайди. Қуръа ташлаш йсли билан ким биринчи гуруҳ сканлиги аниқланади. Гуруҳнинг истаган иштирокчиси гапириши мумкин. Мақсад - хушмуомалаликни ифода стувчи ссз ва ибораларни имкон қадар ксп айта олиш. Ғолиб, албатта, охирги шундай ссзни талаффуз стган гуруҳ саналади. Бундай услубда сиз сз фарзандингиз билан ҳам бирга бир сйнашингиз мумкин.