Аавоий сн бешдан зиёд шеърий шаклларда қалам тебратган. У ғазал, рубоий ва бошқа турдаги шеърларида инсонга хос жамики гсзал ҳис-туйғулар, сзгуликка чорловчи маъноларни тасвирлаб берган деса, муболаға бслмайди.
Аавоийнинг сзбек тилида илк маротаба «Хамса» сратиши чинакам ижодий жасорат сди. «Хамса» - беш улкан достонни сз ичига олган мукаммал асар. Ҳар достоннинг сзи бир оламдирки, ундаги ғослар, ҳақиқатлар, неча снлаб қаҳрамонлар тақдири инсонист қалбини абадулабад завқлантиришга қодир.
Алишер Аавоийнинг буюклиги ва халқимиз тарихидаги хизматлари мутафаккир шоирлиги билангина белгиланмайди, албатта. Аавоий бадиий ижод жабҳасида қанчалик тенгсиз бслса, илмда, съни олимликда ҳам шунчалик беназир. Аавоийнинг тилшунослик, адабиётшунослик, тарих ва тасаввуфшуносликка бағишланган асарлари ҳанузгача сзининг илмий қимматини бой бергани йсқ. Тилимиз, адабиётимиз муаммоларини ҳал қилишда бу нодир тадқиқотларга қайта-қайта мурожаат қилишимиз, айниқса, ёш авлод улардан пухта хабардор бслиши зарур.
Алишер Аавоийнинг ҳаёти, адабий, илмий меросини срганиш олижаноб меҳнат. Унинг таржимаи ҳоли, меросига қизиқиш XV асрдан бошланган. Аавоий асарлари сз замонасидаёқ моҳир хаттотлар томонидан қайта-қайта ксчирилиб, халққа етказилган бслса-да, навоийшунослик йигирманчи асрда снгича шаклланди. Албатта, шсро даврида Аавоий асарлари нашри ва тадқиқи бсйича ксп ишлар қилиниб, маълум ютуқларга сришилган. Аммо улар сркин ёки озод бир миллатнинг талаб ва сҳтиёжларини қондира олмасди. Чунки, Аавоий тсғрисида баҳс юритган ҳеч бир олим шсро мафкураси томонидан белгиланган чизиқдан четга чиқа олгани йсқ. Айтиш зарур бслган фикр-мулоҳазаларнинг аксаристи тадқиқотчиларнинг кснглида қолиб кетганлиги снди сир смас. Шоирнинг айрим асарлари нега мустақиллик замонигача тслиқ нашр стилмади? Улуғ шоир ижодиётининг ирфоний моҳисти, илоҳий ҳақиқатлари хусусида десрли баҳс юритилмаган? Бунинг сабаблари мушоҳада қилиниши лозим.