С.даги олий сқув юртлари (унт, тиббиёт, қ.х., иктисодиёт ва сервис, меъморликқурилиш ва чет тиллар интлари)да 19,1 минг талаба сқийди. 2002/ 2003 скув йилида шаҳардаги 36 та срта махсус билим юрти, коллеж, академик лияей ва интернат мактабларида 25,7 минг, 67 умумий таълим мактабида 76,7 мингга сқин сқувчи таълим олди.
Шаҳар республиканинг йирик фан марказларидан бири. С.да педагогика академисси асосида ташкил топган СамДУ катта мавқега сга. Қоракслчилик, Исаев номидаги паразитологис ва гельминтологис (1925), Шредер номидаги боғдорчилик, токчилик ва виночилик, археологис илмий тадқиқот интлари, Ўзбекистон ФАнинг Самарқанд бслими турли йсналишдаги и.т. ишларини олиб бормоқдалар.
С.да 4 оммавий кутубхона, Самарқанд бадиий музейқсриқхонаси, 3 театр (Ҳамид Олимжон номидаги Самарқанд вилости сзбек давлат мусикали драма театри, А.Л.Чехов номидаги рус драма театри, қсғирчоқ театри), шаҳар телестудисси фаолист ксрсатади. «Самарқанд» газ. чиқади. Шаҳарда 1566 сринли 11 касалхона, 348 стаяионарда 1561 малакали врачлар хизмат ксрсатадилар. Чспонота тепалиги ёнида дам олиш уйи, Марказий, Ссғдиёна маданист ва истироҳат боғлари, болалар «Афсона» аквапарки, ксплаб стадион, теннис кортлари, «Дельфин» сузиш мажмуи бор.
С. заминида машҳур донишмандлар, алломалар восга етган, жумладан, Улуғбек С.да мунажжимлар мактабига асос солди, Мадраса ва расадхоналар қурди. Унинг атрофида бутун бир илмий маскан — Улуғбек академисси таркиб топди. Бу академисда Ғиёсиддин Жамшид Коший, Қозизода А умий, Али Қушчи каби машҳур олимлар етишиб чиқди. Улуғбек академиссида амалга оширилган ишлар жаҳон фан оламида тан олинди.
16—17-а.ларда С.да Мирам Чалабий, Мулло Абдулали Аазмуддин ибн Муҳаммад ибн Ҳусайн Биричандий, Амир Акбар Самарқандий, Дсстий Самарқандий, Кошифий Самарқандий, Мир Жалолиддин Хоразмий, Мавлоно Абдулхайр Самарқандий ва ш.к. ксплаб фан ва маданистнинг машҳур намосндалари ижод стганлар.
С. шаҳрида ҳоз. кунда халқаро миқёсдаги турли анжуманлар стказилмоқда. Айниқса, «Шарқ тароналари» халқаро мусиқа фестивалининг С.да стказилиши муҳим аҳамистга сгадир.
Ватанимиз тарихида тутган беқиёс срни, самарқандликларнинг асрлар давомида миллий фан ва маданистимизни ривожлантиришга қсшган буюк ҳиссасининг сътирофи сифатида С. «Амир Темур» ордени б-н мукофотланди (1996 й. 28 авг.). Орденни 1996 й. 18 окт.да ЎзА Лрезидента И.А. Каримов топширди.
Манбалар ва ад.: Самарқанд тарихи, Т., 1—2 ж., 1971; Самарқанд (проф. З.М.Акрамов таҳрири остида), Т., 1961; Самарқанд шаҳри тсғрисида статистик маълумотлар, С, 2002;Умнсков И.И., Алескеров Ю.А., Самарқанд (справочникйслксрсаткич), Т., 1968; Лугаченкова Г.А., Очиқ осмон остидаги музей, Т., 1981; Зоҳидов Л.,Самарқанд меъморлик мактаби (19—20аср бошлари), Т., 1965; Бартольд В.В., Историс Самарқанда при Тимуридах. Соч., том 6, М, 1966; Лугаченкова Г.А., А емпель Л.И., Вс‹даюс‰иесс памстники архитектурс‹ Ўзбекистана, Т., 1959; Якубовский А.Ю., Из истории археологического изученис Самарқанда, Самарқанд, 1927; Шишкин В.А. Калаи Афрасисб, сб. «Афрасисб», вс‹п. â„–1, Т., 1969; Шишкин В.А., Афрасисб — сокровис‰нияа древней культурс‹, Т., 1966.
Аҳмадали Асқаров, Тошпслат Жумабоев, Орзимурод А аҳматуллаев.
«Ўзбекистон Миллий Аняиклопедисси»дан
