Уста ошпазлар ҳаётига назар
Бугун миллий пазандалигимизга аталган "Ўзбек пазандалик санъати" номли катта бир китоб билан танишиб чиқиб, ичидан миллий пазандачилигимизга оид олтин меросга дуч келиб қолдим. Бизларгача миллий таомларимиз, реяептлари жамланиб, сақланиб келишига улкан хисса қсшган устоз ошпазларимиз ҳақида топилган ушбу бебаҳо маълумотларни сизлар билан баҳам ксришни истадим.
Бир неча саҳифалик маълумотда сзбек миллий пазандачилигига хисса қсшган йигирмата устоз ошпаз ва пазандалар ҳақида ёзилган.
А асул ошпаз Муҳаммда сғли (1855-1941)
Ўзбек пазандачилик санъатига катта ҳисса қсшган, ҳалқимиз орасида обрс сътибор қозонган ошпаз А асул ота Муҳаммад сғли 72 йил сл-юрт хизматида бслди. Бу инсон сзига хос пазандалик мактабини сратди, бир неча хил сзбекона паловоларнинг ихтирочисига айланди. "œТсй оши", "œТошкент палови", "œМайизли палов" шулар жумласидандир. А асул ота ошпазлар сулоласига асос солган, снлаб етук шогирдла, ҳалқ дуосини олаётган пазандалар тайёрлаган.
Агамберди А асулов (1893 — 1980)
А асул ота касбини изчил давом сттириб, сзбек пазандачилиги шуҳратини бутун жаҳонга ёйган Агамберди ошпаз ҳам бу соҳада сзига хос из қолдирган инсонлардан биридир. Агамберди ошпаз укаси Худойберди билан Лейпяиг, Москва, Варшава, Лондон, Токио, Аью-Йорк каби йирик шахарларда сзбекона палов дамлаб, юрт донғини оламга таратдилар.
А аҳмонберди А асулов (1901-1979)
А аҳмонберди ҳам бобо ва отаси касбини, пазандалик санъатини давом сттириб, ош палов дамлаш услубига сзига хос снгиликлар киритган, сзбек миллий пазандалиги ривожига улкан ҳисса қсшган ошпазлардан бири хисобланади.
Худойберди А асулов (1907-1985)
А асул ошпаз сулоласидан бслган Худойберди ошпазнинг таъриф ва тавсифи мамлакатда ҳам, ташқарида ҳам маълум ва машҳур. Америка даврий матбуотида сълон қилинган мақолалаларида "œЎзбекистон пазандалик санъати Агамберди ва Худойберди ошпаз дамлаган паловдан сснг барчани сътиборини ром стди" сатрларини сқиймиз. Ошпаз учун бундан ортиқ таҳсин бслмаса керак.
Ғуломжон Солиҳов (1903-1968)
Ғуломжон Солиҳов Тошкент шаҳарида туғилган. Меҳнат фаолистини оддий ишчи, ошпазна шогирдликдан бошлаган. Иккинчи жаҳон уруши фротларида ошпазлик қилган. Урушдан қайтган Ғ. Солиҳов "œЛебедь" кафесида, "œЎзбекистон" ва "œТошкент" рестонранлаида ошпаз, бош ошпаз лавозимларида фаолист ксрсатган. Ғуломжон Солиҳовнинг меҳнатлари "œУста ошпаз" (1954) унвони билан тақдирланган. Москвадаги "œЎзбекистон" ресторанида сзбек миллий таомларни тайёрлаб, хсрандалар олқишига сазовор бслган.
Дзснь Дзин А¦ой (Аиколай Иванович) (1908- 1980)
Хитойда таваллуд топган. 1930- йилгача Хитойнинг турли шаҳарларида ошпазлик қилган. 1930- йилда Тошкентга келган. Меҳнат фаолистини "œБаҳор" ресторанида бошлади. Буюк ипак йслининг биринчи манзили — Хитой таомлари билан бир қаторда сзбек миллий ва Европа таомлари уста ошпаз кслида сзгача сайқал топди. Москва шаҳрида бслиб стган ҳалқаро пазандалик ксрик танловларида совринли сринларнинг соҳиби бслди. Дзснь Дзин А¦ой сзбек миллий ва Европа таомлари асосидаги юзлаб снги таомларнинг муаллифи бслди. Унинг маҳорати билан пазандаликка ҳақиқий рассомчилик кириб келди. Лазандалик ва дастурхон безаш санъати бир бири билан уйғунлашиб, нафислик касб стди. Дзснь Дзин А¦ой иқтидорли ошпаз шогирдларни тарбислаб, ҳақиқий пазандалик мактабини сратди.
Орифжон Турсунов (1917-1990)
Ааманган шаҳрида туғилган. Иш фаолистини шогирдликдан бошлаб, уста ошпаз, моҳир пазанда даражасига етди. 1939 йилдан 1945 йилгача таҳликали ва оғир уруш шароитида жангчилар учун мазали таомлар тайёрлаган. Урушдан кейинги йилларда "œАнҳор", "œТошкент" ресторанларида бош ошпаз вазифасида ишлади. Орифжон Турсунов Москвадаги ҳалқ ҳсдалиги ютуқлари ксргазмасида қатнашиб, бир неча бор сз соҳаси бсйича олтин, кумуш медаллар билан тақдирланди. 1969 йилда Ўзбекистонда хизмат ксрсатган савдо ходими фаҳрий унвонига сазовор бслди. Орифжон Турсунов "œТошкент жаркопи", "œТошкент салати", "œТошкент сомсаси", "œТошкент кабоби", "œҚовурма лағмон" каби снлаб таомларининг муаллифидир.
Қосим ота Толибжонов (1886-1985)
Тошкент шаҳрида таваллуд топган. Меҳнат фаолистини 1913 йилда ошпазликдан бошлаган. 1924 йилда сса Москвада биринчилар қаторида умумий овқатланиш тармоғини очишга мусссар бслган. 1939 йили Москвада Ҳалқ ҳсжалиги ютуқлари ксргазмасида қатнашиб, сзбек миллий таомлари чойхонасида катта ошпаз вазифасида фаолист ксрсатди. 1949 йили Москвада "œЎзбекистон" ресторанининг қурилишига сз хиссасини ксшади ва шу даргоҳда бош ошпаз лавозимида ишлайди. Ўз ишининг устаси, моҳир ошпаз Қосимжон Толибжонов 1959 йилда Тошкент шаҳрига қайтиб умрининг охиригача умумий овқатланиш тармоқларида бош ошпазлик вазифасида хизмат қилади.
Оқилхон Исахонов (1926-1994)
Иккинчи жаҳон уруши фронтидан қайтган Оқилхон Исахонов Шайхонтоҳур тумани ошхона трестининг 1-ошхонасида ошпаз бслиб ишлаган. Ўттиз йил давомида А еспублика савдо вазирлигидаги савдо-пазандалик билим юртида ишлаб чиқариш таълими устаси вазифасида фаолист ксрсатган. Ўзбек миллий пазандалиги ривожини Оқилхон Исахонов меҳнатисиз, у тарбислаган юзлаб ошпазларсиз тасаввур қилиш қийин. О. Исахонов мураббийлик фаолисти давомида ксплаб давлат мукофотлари, фахрий унвонлар билан тақдирланган.
Давоми бор....
