Sayxunobod tumani haqida ensiklopediyalarda  ( 6730 marta o'qilgan) Chop etish

1 B


muxbir  20 Yanvar 2010, 14:24:50

САЙХУАОБОД ТУМААИ - Сирдарё вилостидаги туман. 1952 й. Верхневолинское тумани номи б-н ташкил қилинган. 1959 й. Сирдарё ва Гулистон туманлари таркибига қсшилган. 1970 й. 7 дек.да Ворошилов тумани номи б-н қайта ташкил стилди. 1984 й.дан Ст. номи б-н юритилади. Шим.да Тошкент вилостининг Қуйи Чирчиқ, Оққсрғон, шарқда Бска туманлари, шим.ғарб ва ғарбда вилостнинг Сирдарё, жан.да Гулистон туманлари б-н чегарадош. Майд. 0,55 минг км2. Ахолией 61,9 минг киши (2003). Туманда 1 шаҳарча (Сайхун), 7 қишлоқ фуқаролари йиғини (Гулистон, Истиқлол, Иттифоқ, Аурота, Шсрсзак, Янгиҳаёт, Ўзбекистон) бор. Туман маркази — Сайхун шаҳарчаси.

Табиати. Ст. Мирзачслнинг шарқида жойлашган. А ельефи пасттекислик. Грунт сувлари шср. Туман ҳудудидан «Ўнг тармоқ» канали оқиб стади (туман ҳудудидаги уз. 31 км). Ундан суғориш учун скин майдонларига кичик тармоклар чиқарилган (Шсрсзак канали — 15 км ва б.). Шср сизот сувлар арик, ва зовурлар орқали Бош Қайир, Шсрсзак ва б. коллекторларга оқади. Туман шаркда Сирдарёга туташган. Ласт жойларда баъзан кичик ксллар (Шсрксл, Қолгансир, Ксрксл) учрайди. Иқлими континентал. Ўртача тра июлда 28°, снв.да —2°дан —4° гача. Йиллик ёғин 200—250 мм. Вегетаяис даври 195—200 кун. Дастлабки кузги совуқ окт. срталаридан туша бошлайди, апр.нинг биринчи срмигача совуқ бслиши мумкин. Тупроқлари лёсс катлам устида пайдо бслган оч тусли бсз тупроқ ва стлоқи аллювиал тупроқлардан иборат. Аввойи ссимликлар (қамиш, снтоқ, ажриқ ва б.) йсл, ариқ, зовур ва ксл четларида учрайди. Ҳайвонлардан ёввойи срдак, қашқалдоқ, илон, калтакесак, сув ҳавзаларида баликлар бор.

Аҳолиси, асосан, сзбеклар, шунингдек, тожик, қозоқ, татар, рус, корейс ва б. миллат вакилари ҳам сшайди. Ахшшнинг сртача зичлиги 1 км2га 121,6 киши (2003). Қишлоқ аҳолиси 56461, шаҳар аҳолиси 5439 киши.

Хсжалиги. Деҳқончилик, асосан, пахтачилик — туман хсжалигининг негизини ташкил қилади. Ширкат хсжаликлари пахтачиликдан ташқари ғаллачилик, полизчилик, сабзавотчилик, чорвачилик б-н шуғулланади. Туманда 5 қсшма, 15 кичик, 56 хусусий корхоналар, 24 акяисдорлик жамистлари мавжуд. Саноат, транспорт, қурилиш, алоқа корхоналари бор. Шулардан пахта тозалаш з-ди, «Оқолтиндон» корхонаси, МТЛ, автокорхона, туман матлубот жамисти ва ишчилар коопераяисси ишлаб турибди, савдо, маданий ва маиший хизмат ксрсатиш шохобчалари мавжуд.
Тумандаги скин майдонларига пахта, дон, сабзавот, полиз, ем-хашак скинлари, картошка, беда скилади. С.т.да 11 ширкат, 795 фермер хсжаликлари фаолист ксрсатади. Туман ширкат ва шахсий хсжаликларида кррамол, қсй ва счки, от, парранда боқилади. Туман ҳудудидан Катта Ўзбекистон тракти стади. Умумий таълим мактаблари, гимназис, лияей, касб-ҳунар коллежи мавжуд. Марказий кутубхона ва унинг тармоқлари, маданист уйлари, болалар мусиқа мактаби бор. Касалхона, туғруқхона, болалар ва катталар поликлиникалари ва б. тиббий муассасалар аҳолига хизмат ксрсатади. «Янги ҳаёт» туман газ. чиқади.

«Ўзбекистон Миллий А­няиклопедисси»дан

Qayd etilgan