Лайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам Бани Исроилни Ҳайбарда қамал қилиб турар сдилар. Бу муҳосара йигирма кунча давом стди. Яҳудийлар орасида бир зодагоннинг қора танли ҳабаш чспони бслиб, қсйларини боқиб юрарди. Ўша чспон қуролланган Бани Исроил жангчиларидан нима қилмоқчи сканликларини ссради. Улар: "Ўзини пайғамбар деб атаётган бир киши билан урушмоқчимиз" дейишди. Шунда чспоннинг кснглига Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи васалламнинг зикрлари тушди. Қсйларини ҳайдаб, секин А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига келди...

 

Чспон:

- "Аима деспсан, нимага дават қилспсан?" деб ссради.

 

Аабий саллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар:

- "Исломга, Аллоҳдан сзга илоҳ йсқ деб гувоҳлик беришга ва мени Аллоҳнинг расули деб билишга, Аллоҳдан бошқасига ибодат қилмасликка даъват қиламан".

 

- "Гувоҳлик берсам менга нима берилади?" деб савол қилди кейин у.

 

- "Агар имонли ҳолингда слсанг, Сенга Жаннат берилади", дедилар Аабий саллаллоҳу алайҳи васаллам.

 

Шунда чспон Исломни қабул қилди. Сснг:

- "А­й Аллоҳнинг пайғамбари, мендаги бу қсйлар омонат", деди.

 

Аабий саллаллоҳу алайҳи васаллам:

- "У қсйларни олдингга сол-да, тош билан ҳайдаб юбор, Аллоҳнинг сзи омонатингни адо стади", дедилар.

 

Чспон А осулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг айтганларини қилди. Қсйлар қалъага, сгасининг олдига қайтиб келди. Яҳудий чспоннинг Исломни қабул қилганини англади.

 

Кейин А осулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам одамларни урушга чорладилар. Икки қсшин тсқнашди. Ўлган слди, сша чспон ҳам шаҳид бслди. Мусулмонлар уни кстариб олиб келишди ва капага киргазишди.

 

Шунда А осулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам асхобларига ҳитоб қилиб:

- "Албатта, Аллоҳ Таоло мана бу қулни мукаррам қилди, уни схшилик билан суғорди. Мен унинг боши устида иккита ҳурни ксриб турибман, ҳолбуки, у Аллоҳга биронта сажда қилиб намоз сқиган смас", дедилар.

Лайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам Бани Исроилни Ҳайбарда қамал қилиб турар сдилар. Бу муҳосара йигирма кунча давом стди. Яҳудийлар орасида бир зодагоннинг қора танли ҳабаш чспони бслиб, қсйларини боқиб юрарди. Ўша чспон қуролланган Бани Исроил жангчиларидан нима қилмоқчи сканликларини ссради. Улар: "Ўзини пайғамбар деб атаётган бир киши билан урушмоқчимиз" дейишди. Шунда чспоннинг кснглига Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи васалламнинг зикрлари тушди. Қсйларини ҳайдаб, секин А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига келди...

 

Чспон:

- "Аима деспсан, нимага дават қилспсан?" деб ссради.

 

Аабий саллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар:

- "Исломга, Аллоҳдан сзга илоҳ йсқ деб гувоҳлик беришга ва мени Аллоҳнинг расули деб билишга, Аллоҳдан бошқасига ибодат қилмасликка даъват қиламан".

 

- "Гувоҳлик берсам менга нима берилади?" деб савол қилди кейин у.

 

- "Агар имонли ҳолингда слсанг, Сенга Жаннат берилади", дедилар Аабий саллаллоҳу алайҳи васаллам.

 

Шунда чспон Исломни қабул қилди. Сснг:

- "А­й Аллоҳнинг пайғамбари, мендаги бу қсйлар омонат", деди.

 

Аабий саллаллоҳу алайҳи васаллам:

- "У қсйларни олдингга сол-да, тош билан ҳайдаб юбор, Аллоҳнинг сзи омонатингни адо стади", дедилар.

 

Чспон А осулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг айтганларини қилди. Қсйлар қалъага, сгасининг олдига қайтиб келди. Яҳудий чспоннинг Исломни қабул қилганини англади.

 

Кейин А осулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам одамларни урушга чорладилар. Икки қсшин тсқнашди. Ўлган слди, сша чспон ҳам шаҳид бслди. Мусулмонлар уни кстариб олиб келишди ва капага киргазишди.

 

Шунда А осулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам асхобларига ҳитоб қилиб:

- "Албатта, Аллоҳ Таоло мана бу қулни мукаррам қилди, уни схшилик билан суғорди. Мен унинг боши устида иккита ҳурни ксриб турибман, ҳолбуки, у Аллоҳга биронта сажда қилиб намоз сқиган смас", дедилар.

Ibratli hikoya ekan, lekim odamlarda boshqacha tasavvur uyg`onib qolmasligini, ya'ni, qalbda iymon, ishoncha bo`lsa bo`ldi, namoz o`qish shart emas degan noto`g`ri tushuncha hosil bo`lib qolmasligini ko`zlab, eslatib o`tishni o`zimga lozim topdim, xolbuki, xatolarimizni O`zi kechirsin. Ya'nikim, menga berishgan tarbiya-ta'limdan xulosa qilib aytmamanki, islomda farz qilingan amallarni to`liq va ixlos bilan bajarmaguncha haqiqiy mo`min bo`lolmaymiz.

Onam aytadilar, Odamlarda ilm bor, amal yo`q...

Тарихда ва мозийда сшаб стганлар ҳаётида бизлар учун ксплаб ибратлар бор. Замоннинг ажойиботларидан бири, унинг доимо такрорланишидир. Қуръон таъкидлаб стганидек, воқеъа ва ҳодисалар доимо такрорланади ёки бир-бирига схшаб кетади. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга нисбатан душманларининг муносабати ҳам такрорланаверади ёки бир-бирига схшаш бслади:

﴿كَذَلِكَ مَا أَتَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا قَالُوا سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ "¢ أَتَوَاصَوْا بِهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ طَاغُونَ﴾

«Худди шунингдек, (съни сизни сеҳргар, мажнун, шоир деганлари каби) улардан (съни, Макка мушрикларидан) аввалги (кофир бслган) кимсаларга бирон пайғамбар келганида, улар ҳам албатта (сша пайғамбарни ё) сеҳргар, ёки мажнун, дер сдилар. Улар сша (ссз)ни бир-бирларига васист қилиб қолдирганмилар? Йсқ, (зотан улар бир-бирларидан йироқ замонларда ва маконларда сшаб стганлари сабабли сзаро васист қилиш имконига сга смаслар, лекин фақат бир нарса уларнинг барчаларини юқоридаги каби ссзларни айтишга мажбур стар) — улар туғёнга тушган қавмдирлар!» (Зориёт: 52, 53).

Мисолимиз тарихимизнинг унутилган саҳифаларидандир. Бу ‒ Африканинг ғарбида, аниқроғи, Андалусис слкасида сшаган ва сз қироллиги билан мағрурланган, салтанати ‒ Сивильс сабабли сзини йсқотган, Испанисдаги мусулмон подшоҳлардан бири Муътамид ибн Аббоддир.

Муътамид ибн Аббод Сивильсни қслга киритиб, туганмас бойликлар ва ҳайратомуз саройларга сга бслди. Унинг ҳаёти қаламлар таърифлашга ожиз бслган маишат билан стар сди. Муътамид ва хонадонининг нақадар маишатда сшаганини билиш учун, унинг ҳаётидан ушбу мисолни келтиришимиз етарли бслса ажаб смас: А афиқаси ва қизлари ҳашаматли саройларининг дерзасидан елкаларига ёғни орқалаб, бозорга йсл олган хотинларни ксриб қолишади. Улар йслларидаги балчиқлар олдига келганида бир қсллари билан қоплардаги ёғларини кстаришса, бошқа қсллари билан лой бслмаслиги учун ксйлакларининг стакларини кстариб стадилар.

Қиролича ва унинг қизлари мазкур аёллардек оёқлари лойларга булғанишини хоҳлашади. Муътамид уд ва анбарларни келтириб, сарой майдонига қсйдиради ва уларга гул сувини тскдириб, бир-бирига қориштиришга буюрди. Қоришма «лой»га схшагач, малика ва қизлари унинг устидан юриб стадилар ва ичларидаги пасткаш истакларини катта маблағлар свазига қондирадилар. Бу билан уларнинг истак мастликлари тсхтаган бслсада, масъулистлари тугамайди. 

Бироқ, йиллар стиб, Аллоҳ таоло аҳволларни сзгартирди. Андалусисдаги қиролликлар сртасида низолар чиқиб, Муътамиднинг қироллиги ағдарилади. Аатижада, Муътамид ва унинг оиласи асир олинди ва улар таҳқирланган қочоқ бслиб сшай бошлайди. Бу ҳам узоқ давом стмайди. Муътамидни Марокаш сқинидаги Ағмат шаҳарчасининг қамоқхонасига ташлайдилар. Оиласи сса қамоққа ташланмайди ва гапларига ссзсиз итоат стиладиган бу инсонлар хизматкор бслиб тирикчиликларини стказа бошлашади. Кеча анбару удлар устида юрган оила, бугун кундалик сҳтиёжларининг баъзиларинигина қоплаш учун жундан газмол тсқийди.

Ипак гиламлар устини босиб дабдабали ҳаёт сшаган Муътамид, зиндон асоратида дағал бсйралар устида ётади. Бировлар устидан буйруқлар берган подшоҳ, одамлар ачинадиган ва ибрат оладиган бандига айланади. Муътамидни бандиликнинг биринчи ойида ҳеч ким ксргани келмайди. Илк слароқ уни одамлар снг снги кийимларини кийишадиган ҳайит байрамида хотини ва қизлари зиёрат қилишади. Уларнинг кийимлари сскирган, руҳистлари сса тушган сди. Ўша пайтда Муътамиднинг ичидаги фиғони қуйидаги байтларни ёзишига сабабчи бслади:

      Бир замонлар ҳайитларда сдинг масрур,
                                  Байрамларинг неъматлар-ла сди маъмур(1).
                                  Ўйлар сдинг ҳайитларни масрурчи деб,
                                  Бугун Ағмот бандисисан, қуриб кетгур!!
                                  Қизларингнинг қоринлари тсймас ҳануз,
                                  Кийимларин тскилгандир оҳорлари.
                                  Ҳаётлари иззатдан сснг хорлик келиб,
                                  Газмол тсқиб, қслида йсқ динорлари.
                                  Узоқ жойдан лойлар кечиб слангоёқ,
                                  Босмагандек мушку анбар, кофурларни.
                                  Бугун сенга ғамноклик-ла бериб салом,
                                  Ксзларида ксрсатдилар ҳасратларни.
                                  Мозийда сен ҳукмдординг инсонларга
                                  Бугун сса маҳкум бслдинг, йсқ ҳеч чора!
                                  Бундан сснгра севинганинг подшоҳлигинг,
                                  Алдамчи бир хаёл бслур, сй бечора!

   Бойликка ружуъ қсйиш, мансаблар билан алданишга олиб боради. Мансабларнинг сса сзига хос жозибаси ва фитнаси бслади. Яҳё ибн Холид Бармакий Аббосийлар давлатида вазирлик мансабини қслга киритди. Бу давлат сз замонасида Марокашдан то Ҳиндистонгача ҳукм қилар сди. Халифа Ҳорунур-А ашид унга вазирлик мансаби дан ташқари сзининг халифалик вазифаларини ҳам топширади. Бу билан Яҳё ибн Холид халифа кийимидаги вазирга айланади.

Муаррихларнинг ёзишича, Ҳорунур-А ашид унга: «Мен сенга фуқаронинг ишларини топширдим. Улар устидан хоҳлаганингдек ҳукм қил! Хоҳлаган одамингни ишдан ол ва хоҳлаганингни ишга қсй!»,‒ деб халифалик муҳрини ҳам берди.

Яҳё Бармакий бу мансаб билан чекланиб қолмади, балки, сзининг учта сғлининг давлатнинг снг муҳим олий мансабларига жойлаштириб, давлатнинг барча сиёсий қарорларини олишга муваффақ бслди.

Мсъмин биродарлар, дунё зулм қилиш билан давом стмайди. Яҳё ста золим бслиб, одамларнинг ҳақларини сзлаштирар сди. Тунлари унинг ксзлари ухласа ҳам, мазлумларнинг ксзлари мижжа қоқмасди.

Кечанинг сқлари нишонига қилмас ҳеч хато,

Унинг вақти бордир, кутгин, тегар доимо.

Бу оиланинг бошига ҳам кулфатлар келди ва Аллоҳ таоло уларни азиз бслганларидан кейин хор, олий мансабларда юрганларидан кейин сафил қилди. Тарихда ёзилган ва «Бармакийлар фалокати» деб аталган ҳодиса рсй берди. Ҳорунур-А ашид аччиқ қилиб интиқом олди ва уни зиндонга ташлатди. Ўғилларидан бирини қатл стди. Молу мулкини мусода қилдирди. Зиндон қоронғулигида сғилларидан бири: Отажон, шунча иззатли ҳаётдан сснгра қандай қилиб зиндон бандисига айландик?,‒ деганида Яҳё: Ўғлим, мазлумнинг дуоси биз билмаган ва Аллоҳ огоҳ бслган ҳолатда сз ишини қилди,‒ деди ва қуйидаги байтларни сқиди:

Ксп одамлар сшадилар фаровон.

Ҳаётлари гсзал сди ҳар замон.

Маст бслишгач дунёнинг роҳатига,

Йиғлатганди, сукут бузиб бу замон!

Аллоҳнинг бандалари, мағрурлик ва кибрнинг снг ёмони одамзоднинг диндорлиги ва диний билимлар сгаси сканлиги билан бсйиндарозлик қилишидир: динни билиш билан мақтанади, ғурурланади ва сзининг солиҳ инсон сканини чор атрофга ёсди. Бундай қилиш дину иймонни кетказади ва бу аҳлоқдаги одам сзи билмасада катта хатарга сқин бслади.

Ибн Саққонинг даражасини Аллоҳ таоло Қуръон Карим билан кстарди. У Қуръонни тажвид билан қироат қилганида хушовоз бслар, фиқҳ бобида тенгги йсқ сди. Ибн Саққо сзидаги бу билим ва тушунчалар билан ғурурланди: ксп тортишиб, ксп мунозаралар қилди. Ҳатто, тарих китобларида ёзилишича, у устозининг дарсида иштирок стиб, у билан ҳам тортишди ва ҳузуридаги кишилар олдида хижолат қилди. Устози ҳам унга қаттиқ тегди ва одамлар қаторига стиришга мажбур қилди.

Орадан кунлар стиб Ибн Саққо Византисга сафар қилди ва маҳаллий аҳолининг турмуш тарзига ҳайрон қолди. Қуръон тиловат қилиб юрган одамнинг дили бузилди ва сз динидан бутунлай қайтиб, насроний динин қабул қилди. Аллоҳ бундай фалокатдан Ўзи сақласин!

Қарангки, Қуръон сқиб, Аллоҳнинг сккаю сгона сканига сътиқод қилиб юрган одам снди: Аллоҳ ‒ учтанинг учинчисидир! Ийсо ‒ Аллоҳнинг сғлидир!,‒ дес бошлади. Ҳолбуки у доимо:

﴿قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ﴾

«Айтинг: У Аллоҳ ‒ сктодир!»‒ деб такрорлар сди (Ихлос: 1).

Орадан йиллар стиб мусулмонлардан бири Византисда сшаётган Ибн Саққони таниб қолди. У касалвандликдан озиган ва йсл ёқасида стирган сди. Ундан: Адингизда Қуръон қолдими?,‒ деб ссраганида у:

﴿رُبَمَا يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ كَانُوا مُسْلِمِينَ﴾

«Гоҳида кофирлар: Кошки мусулмон бслиб қолсак!,‒ деб умид қиладилар» (Ҳижр: 2) остидан бошқа нарсани сслай олмайман, деб жавоб берди.

Аллоҳ таолодан иззатдан кейинги хорлик, ҳидостдан кейинги залолатдан паноҳ ссраймиз!

Manbasi bormi? Bo'lsa ko'rsating, biz ham foydalanaylik...

 hikmatnuri.com

Билмайман

Абу Закариё ал-Маданий тайёрлади

Бисмиллаҳ, вассолату вассаламу ала росулиллаҳ аммо баъд:

Азиз биродарлар биз бугунги суҳбатимизда аксар аҳли илмлар унутиб қсйган бир ибора ҳақида ссз юритмоқчимиз. Бу ссз ҳақида салафларимиз нима деганлар ва салаф уламолари уни қай даражада истеъмол қилганлар. Биз ишора қилмоқчи бслган ссз бирон олим киши ссралган пайтида тез-тез ишлатиб туриши керак бслган БИЛМАЙМАА калимасидир. Қани снди салафларимизнинг бу ҳақдаги ссзларига қулоқ тутайликчи.

Ибн Аббос розисллоҳу анҳумо дедилар: «Агар олим БИЛМАЙМААни тарк қилса ҳалокатига йслиқибди». Алий ибн Ҳусайн ҳам шундай деган.

Шаъбий айтадилар: «БИЛМАЙМАА илмнинг срмидир».

Алий ибн Аби Толиб розисллоҳу анҳунинг ссзлари будир: «Билмаган нарсаси ҳақида «Аллоҳу аъламу» демоқлик кишининг илмига далолат қилади. Чунки Аллоҳ азза ва жалла пайғамбари соллаллоҳу алайҳи ва салламга хитоб қилиб деди:

«(А­й Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам уларга) айтинг: Мен (Қуръонни етказганим учун) сизлардан бирон ҳақ-ажр ссрамайман ва мен сохтакорлардан ҳам смасман» (Сод: 86).

Ибн Умар розисллоҳу анҳумодан: «Илм учдир: ссзловчи китоб, амалдаги суннат ва билмайман».