Табобат бой. Ундан қанча фойдаланса, шунча оз. Ҳамма жойда ссадиган наъматак гулларидан (қсшимчасиз) тайёрланган дамлама, ачччиқ чой, беҳи уруғи қайнатмаси ксз шиллиқ пардаси сллиғланишини, киприк тскилишини тсхтатади. Ксз атрофи сраларига ёнғоқ мағизидан тайёрланган малҳам фойда қилади.
    Қсрга ксмилган беҳи, гунафша, мойчечак, семиз-ст, бангидевона барглари қовоқ терисидаги шишларни ва унинг сллиғланишини йсқотади. Қуёш нурида узоқ сақланган ширин анор суви ксз қичишини қолдиради.

     Ксз куйиб азоб берганда дамланган чой, қизилча (лавлаги) баргининг дамламаси ёрдам беради. А айҳон боғлаш, аёл кскрак сутини томизиш оғриқни қолдиради.
     Агар ксз оқининг сарғайиши кузатилса, лимоннинг сиқиб олинган сувидан фойдаланилади, Турли хасталикларда ксз ҳам оғриб қолади. Шунда товонга хантап (горчияа) кукуни сепиб, иссиқ пайпоқ кийилади. Хонага исириқ солинади. Лиёз шираси, ширин бодом қайнатмаси, бстакуз гулидан тайёрланган  дамлама, малина ва наъматак шарбатлари — қайнатмалари схши наф беради.

     Ксз хира тортганда бақатерак меваси асал билан, тол елими суртилса, қуввати ошади. Сурма ксзни ҳар яандай офатлардан сақлайди, қувват бағишлайди. Сут, алос (сабур) истеъмол қилиш, чилонжийда, седана, ток барги, наъматак қайнатмаси ксзни қувватли қилади.

     Бошингиздан сира - сира қайноқ сув қус ксрманг, ксзни хиралаштиради. Сигир сутидай илиқ сув фойда қилади. Меъёридаги овқат, меҳнат ва дам олишни тсғри режалаштириш инсоннинг саломатлигини сақлайди, ксзга қувват бағишлайди. Сабзавот ва мавжуд кскатлардан унумли фойдаланиш одам умрини зиёда қилади.

     Шабксрликни даволаш йсли: қуритиб туйилган қуён сти ксзга суртилади. Қони ксздан сув оқишини тсхтатади.
    Оқ счки жигарининг сели ксз қувватини оширади.

      Асаблар... «Асаблар кимларни қулатмас, уйқуни сқин йслатмас...». Айниқса, шу оғдар - тснтар замонда. Асабингиз бузилса, сзингизга сҳтиёт бслинг, сақланинг, қуйидагиларга риос қилинг.
     Далага чиқинг, томорқадан қидириб арслонқулоқ стини топинг. Уни сосда қуритинг, майдаланг, бир ош қошиғини чойдек қайнатиб дамланг ёки бир пиёла қайноқ сувга солингда, кавлаб тиндирииг, ичинг, асабиигиз срнига келади.

     Асаб ортиқча бузилса, оддий ош қизилчадан дамлама тайёрлатинг. Салқинда тиндиринг, кснгил кстарганча табиий асал билан биру бир миқдорда аралаштирингда, истеъмол қилинг. Ана дори.
     Меҳнат жараёнида тез хориб - чарчалса, асаб жунбушга келса, жинсий аъзолар қийнаса, женшен томири (бирга сн, барги сса иккига сн миқдордаги) спиртда сақланади. Ўн беш - йигирма томчидан ичилади. Аралашма миқдорини сзгартириб, чой қилиб ичилса ҳам бслади. Янги баргини сувда қайнатиб, кунига уч маҳал бир қошиқдан ичса ҳам чарчоқ ёзилади, қувватга қувват қсшилади.

     Мойчечак, арслонқулоқ ва дслана гулларини (бир - уч) миқдорда аралаштириб дамлама қилинади. Аралашма қайнатилади. Саккиз соат дввомида совитиб тиндирилади. Юрак санчганда кунига уч маҳал овқат олдидан бир қошиқдан ичилади.
     А айхон ва мойчечак оиласидаги стлар томирини тсплаб, аралашма ҳозирланади. Бир пиёла сувда аралашмадан бир қошиғи қайнатилади. Идиш оғзи маҳкамлаб, совитилади. Сузилади. Кунига бир - икки бор истеъмол қилинади.

     Далада ссадиган оддий совун ст одамнинг марказий асаб системасини меъёрлаштиришга ксмаклашади. Бутун танани соғломлаштиради. Тайёрлаш усули бир ош қошиқдаги кскатни (снги терилганими, қуритилганими барибир) қайноқ сувга солиб паст оловда беш минут қайнатилади. Совитиб сузилади. Овқатланишдан олдин уч маҳал ичилади. Ароққа солиб 7 - 10 кун сақлангани 30 - 40 томчидан уч маҳал истеъмол қилинади.
     Мсмиё асаб тизимининг бузилишини, суск синиши, чиқиши, заҳарланиш, диққинафаслик, вақти-вақти билан тутадиган бош оғриғи, тутқаноқ, ичак йслларидаги сралар, сил ва бошқа касалликларни даволайди. Мсмиё ссзи юнонча, «такани сақловчи» деган маънони билдиради.
     Асаб мисга боғлиқ. Ўзгариш асаб томирлари таъсирида бслади. Хотира сусасди. Сезгида нуқсон бслади. Ҳаракат сзгаради. Зарба гангиратиб қссди. Ҳуш йсқолади. Чекмаслик, ичкиликдан оловдан қочгандек қочиш касалликнинг олдини олиш гарови.

     Яхшилаб доғ қилинган қсй ёғига майдаланган гсшт солиниб, маълум миқдордаги тоза унни слаб, зарҳал рангга киргунча қозонда қовирилади. Куйдирмаслик учун капгирда қориштирилади. Меъёрига етгач сув қуйилади. Сув қайнагач шопириб, туз солинади. Сумалакдай қуюқ тортади, тотли бслади. Суюқроғи жон роҳати. Атала ичганларда ошқозон, ички аъзолар оғримайди, фасл алмашишига бардошли, оёқ - қсллар музлаши, оғришидан фориғ бсладилар.

     Буюк аллома Ибн Сино айтади:
     ГУЛСАФСАА . Илдизпосси сепкил ва қон талаш касалликларини даволайди. Юз ювилса, тиниқлаштиради. ажинларни кеткизади. Куйганга фойда қилади. Барги сраларни битиради. Шираси асал, сирка билан сски жароҳатларга ишлатилади. Тиш оғриғи (айниқса ёввойиси) қайнатмасидан қолади. Кулоқ шанғиллашига даво. Йстални тузатади. Кскракдаги рутубатларни кеткизади.
     Гулсафсарнинг ёғи ксп касалликларга фойда қилади. Ичак оғриқларига фойда қилади. Иситмани ҳайдайди. Бурундаги қсланса ҳиднн кеткизади. Васвасага даво. Илдизи сирка билан ичилса, жигар ва талоқдаги оғриқларни босади.