«Истихора» ссзининг луғавий таржимаси «схшилик ссраш»дир. Бир банда бир ишни қилишга иккиланиб қолса, Аллоҳ таолодан унинг башоратини беришини ссрайди.
Жобирдан ривост қилинади:
«Аабий соллаллоҳу алайҳи васаллам бизга турли ишларда истихора қилишни худди Қуръондан бир сурани сргатгандек сргатар сдилар: «Бирингиз бир ишни қилмоқчи бслса, икки ракъат намоз сқисин. Сснг: «Аллоҳим! Сендан илминг билан схшиликни ссрайман. Қудратингдан қудрат ссрайман. Улуғ фазлингдан ссрайман. Албатта, Сен қодирсан, мен қодир смасман. Сен биласан, мен билмайман. Сен барча ғайбларни ста схши билувчи Зотсан.
Аллоҳим! Агар бу ишдан дийнимда, дунёимда, ишимнинг оқибатида, тезида ҳам, кечида ҳам схшилик борлигини билсанг, уни менга тақдир қилгин. Агар Сен бу ишдан дийнимда, дунёимда, ишимнинг оқибатида, тезида ҳам, кечида ҳам ёмонлик борлигини билсанг, уни мендан, мени ундан бургин. Менга қаерда бслса ҳам, схшиликни Ўзинг тақдир қилгин ва мени рози қилгин», десин ва сснг ҳожатини айтсин».
Шарҳ: Демак, бир ишни қилиш-қилмасликни билмай қийналган киши тунда, ётишдан олдин икки ракъат намоз сқиб, шу дуони қилади. Кечаси туш ксриб, унда схшиликка ишора бслса, сша ишни қилаверади. Агар ишора схши бслмаса, сша ишни қилмай қссверади.
Агар туш ксрмаса, срталаб кснгли равшан, хурсанд, кайфисти чоғ бслиб уйғонса ҳам, сша ишни қилаверади.
Кснгли хижил бслиб, ёмон кайфистда уйғонса, бу ишни қилмайди. Биринчи куни сқиганда бслмаса, иккинчи куни сқийди. Бслмаса, бирор ишора бслмагунча сқийверади.
Истихора ғойибни билишга ҳаракат қилиш смас. Истихора ғойибни ста схши билувчи Аллоҳ таолодан тазарруъ ила схшиликка сришишни ссрашдир. Истихора қилувчи одам уни ғойибни билиш воситаси дес сътиқод қилиши мумкин смас. Балки у истихорани схшилик ссраш воситаси деб сътиқод қилиши керак. Инсон ғойибни билмайди ва билиши мумкин ҳам смас.
Шайх Камолуддийн Замилконий айтади: «Икки ракъат истихора намозини сқиган одам кейин нимани истаса, шуни қилаверсин. Кснгли ёришиши шарт смас. Кснгли ёришса ҳам, ёришмаса ҳам—бари бир. Зотан, ҳадисда кснгил ёришиши шарт қилинмаган».
Истихора ортидан фойда ёки зарар келадиган муҳим ишларда қилинади. Вожиб ёки мустаҳаб, ҳаром ёки ҳалолга схшаш нарсаларда қилинмайди. Оила қуриш, уй сотиб олиш каби ишларда истихора қилинади.
Бошқа нарсаларда кундалик дуоларнинг сзи етади.
Ҳаж ёки умра каби схшилик ишлардаги истихора уларни қилиш учун смас, қачон қилиш ишорасини олиш учун бслади.
Истихора дуоси ташаҳҳуддан кейин, саломдан олдин сқилади. Ссрайдиган нарсасини тасаввур қилса ҳам етади.
Жобир ибн Абдуллоҳдан ривост қилинади:
«А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам масжидда — Фатҳ масжидида душанба куни, сешанба куни ва чоршанба куни дуо қилдилар. Бас, чоршанба куни икки намознинг сртасида ижобат қилиндилар.
Шундан кейин мен қачон бир оғир иш қилмоқчи бслсам, сша вақтни пойлаб, чоршанба куни, икки намознинг сртасида дуо қиладиган бслдим. Албатта, ижобат билдим».
Шарҳ: Аабий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бу ривостда келган дуолари Аҳзоб урушида бслган. Фатҳ масжиди ғарб тарафдаги Силаъ тоғининг тепаликларидан бирида бслган. Уни Аҳзоб масжиди ҳам дейилади.
Ўшанда А асули Акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам тинимсиз дуо қилдилар. Ушбу ривостда келганидек, чоршанба куни у зотнинг дуолари қабул бслди.
Аллоҳ таоло душманларга қишнинг совуқ кечасида ста совуқ шамол юборди. Шамол душманнинг чодирларини, қозонларини учириб кета бошлади. Улар енгилиб, ортга қочишга турдилар.
Чоршанба куни икки намознинг сртасидаги дуолар ҳам қабул бслар скан. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг дуолари қабул бслганини ксрган саҳобалар шу дуонинг қабул бслиш шартларини срганиб олиб, ҳаётларида бунга амал қилган сканлар.
Ҳозиргача ҳам илмли ва аҳли фазл кишилар сзларининг муҳим ишларини чоршанба куни бошлайдилар ва аҳамистли дуоларини ҳам сша куни қилиш пайидан бсладилар.
Анасдан ривост қилинади:
«Аабий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга сдим. Бир киши: «А Бадийъас-самаваати! А Ҳаййу! А Қайюм! Албатта, Сендан ссрайман...» деди.
«Бу нима ила дуо қилганини билдингизми? Жоним измида бслган Зотга қасамки, у Аллоҳнинг, агар дуо қилинса, албатта ижобат бсладиган исми билан дуо қилди», — дедилар».
Шарҳ: Ушбу ҳадиси шарифдаги дуонинг маъноси қуйидагича:
«Ай осмонларни йсқдан бор қилган Зот! Ай барҳаёт Зот! Ай доим бор бслиб, қоим бслиб турувчи Зот! Мен Сендан ссрайман...»
Демак, мана шундай сифатларни айтиб қилинган дуолар ҳам ижобат бслар скан. Бу ҳадисда ҳам саҳобаи киромнинг сз лафзлари билан қилган дуолари келтирилмоқда. Бундай дуони ҳам А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тасдиқ қилган сканлар.
Аллоҳ таолонинг, агар дуо қилинса, албатта ижобат бсладиган исмини Исмул Аъзам дейилади. Аллоҳ таолонинг гсзал исмларидан қай бири айнан Исмул Аъзам скани ҳақида уламоларнинг қирқ хил гапи бор. Имом Суютий бу ҳақда алоҳида китоб таснийф қилганлар.
Ҳофиз Ибн Ҳажар: «Санад жиҳатидан снг кучлиси: «Аллоҳу лаа илааҳа илла ҳувал Аҳад ас-Сомад. Аллазий лам слид, ва лам йуулад. Ва лам скун лаҳу куфуван аҳад», деган.
Шавконий: «Менимча, Исмул Аъзам—Лаа илааҳа илла ҳувал Ҳайюл Қайюм», деган.
Абдуллоҳ ибн Амрдан ривост қилинади:
«Абу Бакр розисллоҳу анҳу Аабий соллаллоҳу алайҳи васалламга:
«Менга намозимда қиладиган дуони сргатиб қсйинг», — деди.
«Аллоҳим! Мен сзимга сзим ксп зулм қилдим. Гуноҳларни Сендан сзга мағфират қилувчи йсқ. Ўзинг мени Ўз ҳузурингда мағфират қилгин. Албатта, Сен ксп мағфират қилувчи ва раҳимли Зотсан», дегин», — дедилар».
Шарҳ: Бу дуо намознинг қаерида сқилиши айтилмаган. Уламолар таъкидлайдиларки, намознинг икки жойида дуо сқиш афзал бслади. Биринчиси: саждада, иккинчиси: ташаҳҳудда. Бу ҳақда саҳиҳ ривостлар келган.
Бу дуода банданинг сз нуқсонларини тсла тан олиши бор. Шунингдек, унда инъомнинг снг олийини ссраш ҳам бор. Мағфират гуноҳларни беркитиш ва счиришдан иборатдир. А аҳмат сса, схшиликларни етказишдан иборатдир.
Manbaa: Muslimaat.uz
