Nurdinboy => Hikoyalar

[Nurdinboy]

Маҳкам тутилган жилов

   Ð‘угун кетма-кет учта имтихоним бориди. Иккитаси тушдан олдин, қолган биттаси тушдан кейин. Сессия авжида. Талабалар ҳам авжида. Янги Ñžқитувчиман. Қалам ушлашга имкон йўқ, негаки ўзимнинг имтихоним бўлмаса ҳам ўзимдан катта кафедрадош Ñžқитувчиларнинг оладиган имтихонларига ёрдамлашаман. Машаққатли касб, деганлари шу экан.
   Ð¢ÑƒÑˆÐ»Ð¸ÐºÐ´Ð°Ð½ сўнг охирги имтихонни олдим. Тўғриси чарчабман. Талабалик йилларинг имтихонни домлалар учун бу қадар қийин кечишини билмаган эканман. (Қаёқдан ҳам билардим!) Мана, энди ўзимнинг чекимга тушиб турибди. Институт – жиддий даргоҳ. Чидашдан бошқа чора йўқ.
   Ð¢ÑžÑ€Ñ‚инчи қаватнинг нариги четидаги орқа эшикка чиқадиган зинадан ҳеч ким юрмайди. Орқадан чиқиш эшиги беркитилган. Пастроғига тушиб шу ҳаёллар билан сигарета чекиб турганимда бирдан телефоним жиринглаб қолди. Нотаниш номер. Кўтардим.
-   ÐÐ»Ð»Ð¾...
У томондан аёл кишининг овози келди. Ёши каттароқ кўринади. Овозини мулойимлаштиришга уринаётгани сезилиб турибди. “Алло”, дейиш одобдан эмас, салом бериш – топ этди, товоқ синди кабилида бўлади. Ниҳоят “Лаббай”, дедим.
-   Ð¢ÑžÐ»қин Сафаров, деганлари сизми?
-   ÐœÐµÐ½Ð¼Ð°Ð½, ҳизмат опа.
-   ÐœÐ°Ð½Ð¸ танимадизми?
Тавба, шунақаси ҳам бўларканда? Ўзи исмимни менсимай сўраганидан асабим қўзиб турганда тағин бунақа муомала. Қайёқдан танийман?!
-   Ð™Ñžғ-а, танимабма, - дедим.
-   Ð¨ÑƒÐ½Ð°қами? Унда эшитинг. Ман, Роза опайиз бўламан.
-   Ð Ð¾Ð·Ð° опам? Узр, мени бунақа опам...
-   Ð¢Ð°Ð²Ð±Ð°, бу қанақа гап-а? Мани танимасая? Майли, гапни чувалаштирмайлик. Танимасайиз гаплашиб бўлганимиздан кейин деканиззи олдига кириб, Роза опам салом дедилар, денг. Ҳа, танимаганиззи ҳам айтинг, ҳоп?
-   Ҳоп... йўғ-е... ўзи сиз...
-   Ð£ÐºÐ° сўрарсиз. Менга қаранг. Уф... сиз ўзи Ф. факультетида дарс берисизми?
-   Ҳа, мен ҳалиги янги...
-   Ð•Ñ‚арли. Хуллас, 3-курс А гуруҳида манга қарашли бир қиз Ñžқийди. Оти нимайдия? Гўзал, йўқ, Гўзалмас. Ҳа, мана, Говҳар. Орзиқулова Говҳар.
-   Ҳўш?..
-   Ð¨Ñƒ қизни баҳосига бир қараб қўясиз. Манимча унга беш керак. Тушундингизми?
-   Ð›ÐµÐºÐ¸Ð½ мен... сизни танимасам...
-   Ҳей! Менга қаранг. Мен шу пайтга қадар сизга ўхшаган “оддий аскар”ларга илтимос қилмаганман. Деканиз билан Ñ‚Ñžғридан Ñ‚Ñžғри гаплашадиган одамман. Лекин охирги пайтлар илтимосномаларим кўпайиб кетди. Тилим қисилмаслиги учун.
-   ÐœÐµÐ½ сизни танимасам. Қандоқ қилиб...
-   Ð£ÐºÐ°, янги экансиз. Мени кимлигимни любой домладан сўранг, айтади. Ҳал қилиб менга телфон қилинг. Шу номерга.
-   ÐÑ…ир сиз...

[Nurdinboy]

Тамом. У Ñ‘ғдан фақат қисқа гудокларнинг саси келди ҳалос. Минг лаънат бу сессия деганларигаям! Ўзи бу қандай ташкилот-а? Хотин одам буйруқ берсаса! Сигаретамниям чала-чулпа чекиб-чекмай асабийлашганча кафедрага кирдим. Хонада биргина Шойимқул ака ўтирибди. Унинг ҳам авзойи бутунга ўхшамайди.
-   Ҳа ука, кайфинг йўқ, - қаламини тиқиллатганча гап бошлади.
-   Ð­, кўрмайсизми буларни.
-   Ð¢Ð°Ð»Ð°Ð±Ð°Ð»Ð°Ñ€Ð½Ð¸Ð¼Ð¸?
Қойил-е икки оғиз гапимдан дарров илғади. Барибир тажрибали Ñžқитувчида.
-   Ҳа-да...
-   Ð˜Ð»Ñ‚имосномалардан келдими?
-   ÐœÐ¸Ð½Ð³ лаънат!
-   Ҳа ука-я, бу ҳолва. Мана мен. Ҳозирнинг ўзида бунданам баттарини кўриб чиқаяпман. Дийданг ҳам қотиб кетаркан.
-   Ð¢Ñžғрику-я...
-   Ðžғирроқ бўл ука, оғирроқ бўл. Анави учинчи курсларнинг оҳирги гуруҳини биласан-а? Биласан. Ҳозир ўша гуруҳдан имтихон олиб чиқдим.
-   Ð¢ÐµÐ· чиқибсиз.
-   Ð Ð°ÑÐ²Ð¾. Бундан расвосини кўрмаганман. Атиги олтитагинаси “танка” сурмаган. Бу номардлар, ўша “танка”лариниям нуқул танишлардан топганда.
-   Ð¡Ð¸Ð· нима қилдиз? Қизиқиб сўрадим.
-   ÐÐ¸Ð¼Ð° қиламан? Қўйиб бердим баҳосини.
-   Қолганларичи?
-   Қолган олтитасими? Ҳа, ука, мен тўртта талабадан имтихон оладиган ахмоқманми? Уларга ҳам айтган баҳосини қўйиб бердим. Гуруҳда Ñžқийдиганлари йўқ эмас, бор. Битта, нари борса иккита. Ома шу гуруҳ бутун факультетни кудиргани куйдирган. Бу “кўр”лар бир-бирини тоза топганда.
-   Ð¨Ð¾Ð¸Ð¼қул ака. Бу, Роза опа деганлари ким?
-   Ð­ҳ... ҳе... жа ёмонидан учрабди-ÑŽ. Уни танимасмидинг?
-   Қаёқдан таний. Исмини биринчи марта эшитиб туришим.
-   Ð£ ... жойда ишлайди. Обрўси катта хотин.
-   ÐŽÑˆÐ° обрўси катта телефон қилиб...
-   Ð˜Ð»Ñ‚имос қилди шундайми?
-   Ð¨ÑƒÐ½Ð°қа.
-   Ð¡ÐµÐ½ нима дединг?  - Шойимқул ака истеҳзоли жилмайганча тикилди.
-   Ð“апиргани қўймади. Хотин киши иш буюрса жа алам қиларкан. Эҳ бунақаларни замон кўтаргандами...
-   Ҳа, буларни масаласи қийин. Кеча ўзинг кўрдинг. Бир семестр дарсимни бир тийинга илмай келган боланинг номини айтиб нариги факультетда ишлайдиган синфдошим қўнғироқ қилди. Жияни экан. Тилимни ғирчиллатиб тишладим. Ишонасанми, қонаб кетди. Бу ярамаслар бир кун келиб яқинларинг билан уриштириб қўймаса гўргайди.
-   ÐœÐµÐ½ нима қилай ака?
-   Ð§ÐµÐºÐ¸Ð½Ð³Ð³Ð° тушса чекчайма. Шуни билки, ҳозир сен катта иккита йўлнинг бошидасан. Қаршингдаги икки йўлдан қайси бирига юриш – сенинг қароринг. Бошланишидан жиловни маҳкам тутиш ҳам бўш қўйиш ҳам айни дамда ўзингнинг қўлингда. Муҳими, танлаш имкониятида адашмаслигинг.

[Nurdinboy]

Имтихон тугаган кўринади, зал талабаларнинг шовқини билан тўлиб кетди. Ҳали униси эшикни очган, ҳали буниси. Шойимқул ака шарт ўрнидан турди-да, эшикни шаҳд билан очиб ташқарига чиққанди ҳамки, гўё залдаги талабалар “пирр” этиб учиб кетгандек тинчиб қолди. Шундоқ қатиққўл домлага қиладиган муносабатларини қаранг. Мен ким бўпман. Йўқ, бунақаси кетмайди. Шу ўйлар билан иккиланиб ҳам ўтирмай устозимга қўнғироқ қилдим.
-   Ҳа шоир...
Қаранг-а сезмаганимни. Лаҳзалик ўйларимни домламнинг сўзлари тарқатиб юборди.
-   Ð¡Ð°Ð»Ð¾Ð¼Ð°Ð»Ð°Ð¹ÐºÑƒÐ¼ домла. Тинчмисиз?
-   Ð Ð°ҳмат, ҳа тинчликми?
-   Ð­, кўрмайсизми? – деганча дарров муддаога ўта қолдим – шу узун гапнинг қисқаси... – бугунги бўлиб ўтган воқеани айтдим.
-   Ð¨ÑƒÐ½Ð°қада Ñžғлим. Ўзинг ҳам Ñžқигандингку институтда, Ñ‘ янгиликми?
-   Ð‘унчаликмасда энди.
-   Ҳаммаям сенмас, Тўлқин. Кутубхоналардан ташқаригаям чиқиб туриш керагиди. Тўрт йил бакалавр, икки йил магстрни Ñžқиган, уч монографиянинг муаллифи бўла туриб, теран ақлиз шу нарсаларга етмасмиди?
-   Ð˜Ð»ғаган домла, лекин...
-   Ð‘ўлади, ҳаётда бундан баттарлариям бўлади. Шунинг учун ҳам айтгандим аспирантурани фанлар академиясидан ол, деб. Институт сиздек илм бандалари учун – жиннихона. У ерда ишлаш учун метин ирода керак бўлади. Ҳамманиям қўлидан келавермайди. Энди юрасанда, ўзидан бошқа бир олам кўрдим, дея.
-   Ð”омла, бу Роза опа деганлари ким ўзи?
-   ÐÐ½Ð° ҳалос. Танимайсанми?
-   Ҳозир эшитдим.
-   Ð‘угун, Ñ‚Ñžғрими? Мени эшит. Сен ўзинг Ñžқиган мактабни эслайсанми?
-   ÐÐ»Ð±Ð°Ñ‚та.
-   ÐœÐµÐ½Ð¸ мактабдаги оҳирги иш пайтларимда сен биринчи синф эдинг. Ўша пайтлари мактабда дарсга кирмай майдончада ўйнаб юрган, тўпалон қилган болаларни кетидан чопиб юриб уларни дарсга киритадиган вожатий опаларинг бўларди, эслайсанми?
-   Ð™Ñžқ, унчалик эмас.
-   ÐŽÑˆÐ° вожатийнинг исми Раҳима Пўлатова ҳозир Роза Полатовна бўлган.
-   Ð­, ўзимизни Раҳима опами?
-   ÐÐ½Ð° танидинг. Ўша опанг шаҳарлик бир каттаконга иккинчи хотин бўлиб тегиб кетган. Юриб-юриб ҳозир ... ташкилотиниг катталаридан бири бўлиб қолган.
-   Ð‘ўлди, бўлди. Энди тушундим.
-   Ð¢ÑƒÑˆÑƒÐ½Ð³Ð°Ð½Ð¸Ð½Ð³ яхши, лекин сен Тўлқин, улар билан экаришма. Яхшиси ҳалиям кечмас. Бу Ñ‘ққа келсанг аспирантурангни Фанлар академиясига кўчирамиз. Сени жойинг бу ерда.
-   ÐœÐ°Ð¹Ð»Ð¸ домла, ома мен шу сессияни ҳал қиволай. Битгани ҳамоноқ олдизга ўтаман.
-   Ð¨ÑƒÐ½Ð´Ð¾қ қил. Ҳа-я, мен диссертация ҳимоясига киришим керак. Танаффусни олимлар билан мунозарага эмас, сенга бағишладим. Кечроқ уйга ўт, бафуржа...
Тағин қисқа гудоклар садоси. Лекин бу сафаргиси бошқача янграяпти. Ҳали мендан кўради бу вожатий. Шундай дедимда, журналдан Орзиқулова, деганларини топиб Ñ‚Ñžғрисига бир ойлик стипендиядан “маҳрумлик” маъносини англатувчи узун чизиқ тортдим.

***

[Nurdinboy]

***
Орадан икки кун ўтмай мени декан йўқлаётганини айтишди. Бордим. Эшикни тақиллатганча салом бериб кирдим. Тўрида декан. Қаршисидаги стулда юзи чала ғижимланган қоғозни эслатувчи, сочларини мусичанинг учсидай юмалоқ қилиб олган, буғдойранг (лекин упанинг кучи билан мисоли арвоҳранг), елликларни уриб қўйган аёл ўтирарди. Ўша!
-   ÐšÐµÐ»Ð¸Ð½Ð³ Тўлқинжон. Бу йигит – декан шундай дея қўли билан мени кўрсатиб гапида давом этди, - факультетимизнинг ёш аспирантларидан. Деярли олим, истеъдодли йигит.
Опа эса қошларини чимирганча менга қаради-да:
-   Ð¡Ð¸Ð· бизни рад этганакансиз, мана, ўзимиз келдик. Албатта кичкина бошлар билан.
-   ÐžÐ»Ð¸Ð¼Ð»Ð°Ñ€Ð½Ð¸Ð½Ð³ ёмони амирларни зиёрат қилаги, амирларнинг яхшиси эса олимларни зиёрат этганидир, дейишган машойиқларимиз.
-   Ð”емакки олимликка даъвогарсиз? Ҳалиттан ўзингни олим санаб юбормадингизми?
-   ÐŽÐ·Ð¸Ð¼Ð½Ð¸ олим деган бўлсам, сизни амир дедим опа!
Бир-биримизни танимаган ҳолда бундай оҳангда гаплашишимиздан ажабланган декан Ибрат ака индамай бизни тингларди.
-   ÐÐ¼Ð¸Ñ€Ð»Ð°Ñ€Ð½Ð¸, яъни катталарни катталигини билганингиз яхши, аммо фарқингизни билмаяпсиз.
-   Ҳозиргина айтдим сизга. Майли, такрор айтаман. Фақирнинг эшигига келган амир нақадар ҳуш, аммо амирнинг эшигига борган фақир нақадар ноҳушдир.
-   Ð­Ð¹ ука! Мен лекция эшитгани келмаганман, балки ўзимни бир танитиб қўйишга келганман.
У шундай дея қошларини чимириб менга олайиб қаради. Туртиб чиққан ияклари ва юзларига суртган упасининг салмоғи барибир унинг ёши ўтганлигини беркитолмасдилар. Бироқ дадил аёл эди. Ўз дадиллигини йўқотмаган ҳолда.
-   ÐœÐµÐ½, Роза опайиз бўламан, - дея ўтирган ўрнидан қўлини чўзди.

[Nurdinboy]

Асло гангимадим. Олдиган бориб менга узатган ингичка, қуриган дарахтнинг шоҳларига қўлларини дадил сиқиб:
-   ÐœÐµÐ½ ҳеч қандай Роза опани танимайман ҳам, билмайман ҳам, дедим.
-   Ð’ой, бу бола нима деяпти ўзи Ибратжон.   
-   Ð¢ÑžÐ»қинжон! Ахир бу нима деган гап-а? - ҳалиттан буён жим турган декан бирдан ўрнидан туриб кетди. “Опам”нинг юзлари эса баттар тиришди. Бу сафар юзи тўлиқ ғимжимланган қоғозининг ўзи эди. Мен эса уларнинг гапларига эътибор ҳам бермай, ўша туришларим билан жавоб бердим.
-   ÐœÐµÐ½ аввал айтганимдай ҳеч қандай Роза опа, деганларини танимайман. Мен фақат бир вақтлар Охунбобоев номли 1-сон мактабининг залда тўпалон қилсак, деворларга чизсак, дарсга кирмай майдончада ўйнаб юрсак орқамиздан қувлаб уришиб юрадиган, катта танаффусларда мактаб радиосида бизга бир нималарнидир гапириб берадиган вожатий Раҳима опанигина танийман.
Гапим тугаши биланоқ бошлаганимдан буён ҳайрати ошиб бораётган Роза опа шарт ўрнидан туриб:
-   Ð¨Ð¸Ñ€Ð¼Ð¾Ð½Ð±ÑƒÐ»Ð¾қданмисан!? – деб юборди.
-   Ҳа, ўша тарафданман, - дедим.
-   Ð¢Ð°Ð²Ð±Ð°, мағрурлигинг ўзимиз томонларнинг исини келтираётганди. Қани  мундоқ ўтирчи.
У шундай дея Ñ‚Ñžғрисидаги ўриндиқни кўрсатди.
-   ÐšÐ¸Ð¼Ð½Ð¸Ð½Ð³ Ñžғилсан?
-   Ð­Ñ€ÐºÐ¸Ð½Ð±Ð¾Ð¹ дўхтирри.
-   Ð? Ҳалиги Эркин акани-я?
-   Ҳа, ўша кишини. Танийсими?
-   Ð¢Ð°Ð½Ð¸Ð³Ð°Ð½Ð´Ð° қандоқ. Яқинда даданг мани ойимни кўзларини...
-   ÐÐ½Ð°Ð²Ð¸ қиз кимиз бўларди – мен ҳам атай сўзини кесдим.
-   Ð­, қўйсангчи. Арзимайди...
Бу Ñ‘ғини айтишим шартмасдир. Бир димоғдор раҳбар аёлнинг кечмишини билганим, яъни озроқ бўлсада тажрибам хотин кишининг олдида эгилишдан қутқариб қолди. Муҳими, мен жиловни бошиданоқ маҳкам тутдим.
Nuriddin O'ktamov

P.S. Bu mening hikoyam. Fikrlaringizni kutaman.

[CHAMPION]

yahshi hikoya. Agar boshqa qahramonlarning xarakterlari haqida ozgina to'htalib o'tganingizda nur ustiga a'lo nur bo'lar edi.

[Mr_NoNe]

JOYIB HIKOYA EKAN