4. Qiz
on toqquz yéshimda on toqquz bahar,
on toqquz baharda on toqquz chéchek.
On toqquz chéchekke iytip elwida
yighlaydu köksümde bir qanliq yürek.
Bu yürek sharabqa liq tolghan qedeh
bu yürek naxshida yarilan'ghan gül.
Bu yürek söygüge mangghan yoluchi,
bu yürek bir qizda ölüwalghan chöl.
Xiyallaryürekke tashlaydu otun,
yekshenbe ezeldin dozaxqa tutash.
Ah,'u qiz jénimning jananiside
seherde sherqtin balqighan quyash.
Ah u qiz kirpikim aldidin ötken
yaridar kiyikning yash yuqi közi.
U kiyik taghlargha qachqanda ürküp
qapqara tashlarning aqarghan yüzi.
U qizning échilghan derwazisi yoq
u qizning eyniki yettinchi asman.
U qizning qiz bolghan mesum ghunchisi
qarangghu ormanda huwlighan haywan.
Köngliki shamalgha etles toquydu,
gül bergi ishtini gahida bulbul.
Putliri jiringlap qilghanda neghme
pelekmu örgilip oynaydu ussul.
Közide chöchekchi ming bir kéche bar
her kéche ölidu birdin shehrizad.
Léwide kipinek qebristanliqi
jesedsiz köngüller ünleydu nashad.
U qiz bir yalingach shéirdin chiqqan
u qiz bir resimde karwatta yatqan.
U qiz bir naxshining qurimas yéshi,
u qiz bir ölümge jénini chatqan.
U qizning chöl bolup qurughan téni
bir teshna bulaqta aqar bulduqlap.
U qizni hettaki köktiki aymu
oquydu, oquydu, cheksiz duduqlap.
U qizgha dutarning meyli barmikin,
shaxlarni sundurup sayraydu quchqach.
Qarlighach kétidu dehshetni késip
qan yuqi perdini ghuwa qayrighach.
Ussulgha salidu sarang jinlarni
gülexchi rawablar bayawanida.
Chöktürüp oynaydu ming qelenderni
tenburchi muqamning quruq jamigha.
U qizda tiz pükmes suwadan tirek
u qizda chécheklep turar jigdiler.
U qizda turatti iytip elwida
bir- birige sansiz qebriler.
U qizda qedimqi ap'aq songekler
ölüshtin burunqi shanliq jesedler.
Eng igiz binalar, chongqur azgallar
yamghurdek sharqirap yighlighan xetler.
Pullarning sharaqlap sayrighan üni,
sharablar léwide qétip qalghan qan.
Mashina ölgen kün, tümürdek soghuq
sulyawgha oralghan bügünki zaman.
Ah u qiz... Urushtin atqan yéngi tang
quyashtin qutulghan seltenetlik qul.
Ölümge barmaymen dégen er kishi
dozaxtin jennetke mangghan uzaq yol.
Restide yalingach yatqan ay nuri,
qarangghu yotqandek mudhish we soghuq.
Chüshidin chiqipla iziqip qalghan
heddidin tashqiri zulmetlik yoruq.
Muzika ewjide leylep tumandek
köz yéshi éqitip ekelgen zindan.
Payansiz wadidur u qizning téni
baghlardek méhriban, taghdek qehriman.
Ah u qiz qiz turar qiyametkiche,
chünki u qelbimde nurlan'ghan yoq qiz.
Tughulup men ölgen küni jahan'gha
shermende yüzümni qilghan yoruq,qiz.
Shéirning chéchini sörep kéchidin
ölümning közige tiqip qolini,
qatmu- qat échilghan gülning ichidin
sugharghan türmining daghdam yolini...
Yürekni mixlashni derwazilargha
ügetken sayrashni zenjir- kishen'ge,
payansiz yotqanning qarangghusida
tügetken chüsh körüp ana wetenni...
Jénini bérishke tilemchilerge
her küni quyashqa mejburlan'ghan tang,
özini öltürüp oynashqa erni
görlerdin yangrighan sewdayi ahang...
Ah u qiz, qolumni qilar axiret
baghrimda tipirlap öler retmu- ret.
Buluti asmanni qilar astimda
u qizning kiyimi güzel tebiet.
Uninggha jénmini bérip bolalmay
hayatmen hettaki ming jesedkiche.
Naxshamni qepezge solap qoyunglar
sozular bu ölüm qiyametkiche...
5. Yar
qelbimge kelgende yalingach idim
turatti köksümde parlap kéchiler.
Asman'gha qarayittim, tengri barmu- yoq?...
Yashimay turupla ölse kishiler.
Eng güzel bir gülni qilattim xiyal
eynekning keynide tursa ayallar.
Yar yighlap turatti ishtan béghimda,
eng issiq qan ara chaqnayitti bahar.
...
Yolning ong chétide mangsam mulayim
desselgen erwahlar turmaqta qarghap.
Wehime yapyéshil közlük pahishe
ayallar yirtilghan yürekni yamap...
Tapanning matkisi ghayet qizil gül
sanggilap échilghan idi hayajan.
Karwatni qoghlighan késel muhebbet
madarsiz tünlerni qilatti makan...
Izimda qebriler pulanglitar qol
men qachan ketkenmen quyashni közlep?
Yoluchi ölümni kirgüzsem öyge
bérermu tengridin hékaye sözlep?
Ah tengri, men sanga boldum intizar
sen méni qul qilsang dégeymen janan.
Quligha igisi bermise qelem
nepretlik teqdirni yazidu qachan?
Bu yolda atlarning yayli qara chach
ketken chöl- qelender, sewdayi jahan.
Ölümni ichimge qoydum toshquzup
yashaymen her künni bir- birlep asan...
Her küni men sanga kétiwatimen
yiqinda körün'gen yiraqqa qarap.
Yettinchi asmanning pelempiyidin
bir- birlep chüshimen chéchingni tarap.
Yar dégen dar emes démidim haman
mermerdek téningdin qelbimni yasap,
men yazghan shéirda dozax barmu- yoq,
ah, séning ishqingda manga ot qalap?...
Ah séning ishqing ot, ishqing qizil ot
otlarni ulghaytip turghuchi sen yar.
Jehennem éyining birinchi küni
tawutqa egiship kelgüchi sen yar.
Jüp cheshme bulaqtin oxchup aqar qan
zenjirler tartilghan aydin quyashqa.
Qan yuqi kirpikler sayrar lawuldap
dildiki yaghliqni qan'gha boyashqa.
Méning zar qelbimni tögige artip
yalingach chöllerde yürgüchi sen yar.
Adaqqi jénimni ténimdin yéship
bir tamche qénimda külgüchi sen yar.
...
Sen üchün razimen milyun jesedke
razimen yashashqa qiyametkiche.
Tamlarni köngüldin chaqay sarangdek
öltürey ölümni muhebbetkiche.
Yar!... Dégen aghzimdin aqsun qizil qan
yüzümni yirtay hem közliring bilen.
Qebremde özümni yalay müshüktek
jénimni qurutay sözliring bilen.
Ormanda shaxliring bileklirimdur
eyneksiz shehringge kirey yalingach.
Sen méni öltürme, séni dep öley
qarangghu chüshüngde bolghanda qach- qach.
Men séni ölümdek qorqup séghinay
men séni naxshidin chiqay qutquzup.
Ah sendek yalghuz hem dehshetlik meyni
ichey men téningge lipliq toldurup.
Sen ongda yatqanda quyash bolup men
bayawan téningge qilay jan pida.
Yügürey jesedke körgili séni
bir siqim topigha qilip iltija...
Bu alem yar bilen liq tolghan deydu
bu séning yoq bolghan barliqingmidu?
Yürikim yar üchün ölmiding deydu,
bu séning adaqqi yarliqingmidu?
Yamghurlar simildar teshnaliq bilen
séni her oylisam zémindek yétip.
Ichimde bolsang ger téshimda yoqsen
men qandaq ölimen, chiqmisang qéchip.
Qéchip chiq, bu yoruq alemge ey yar
gürkirep chapmaqta sansiz mashina.
Qaqaqlap külmekte pullar qipqizil
sharablar mest bolup qusmaqta rasa.
Kiyimni yalingach qilghan ayallar
ténidin zirikip salmaqta chuqan.
Naxshilar yüzige keynini qilip
eng suyuq chüshlerni qilmaqta rawan.
Étizda minglighan emgekchi xelq
chapmaqta ketmenni jennetkiche ta.
Yigitler qizlarni yitilep yürüp
ketmekte kinodek ölüp, ah xuda...
Qéchip chiq, ichim bir zulmetlik saray
türmige solan'ghan qebridiki sham.
Qan- zerdap usulghan bir eski chilek
ölümdin özge ah, hichnime yoq jam.
Tolghandur wehime, qanliq intiqam
weswese, jinayet, shéir... Uninggha.
Ebediy ölelmey, qandaq azab bu
dozaqta qiynilip... Ne kün bu sanga?!
Qéchip chiq, toxtima minut, sékinut,
qéchip chiq, qéchip chiq, qéchip chiq haman.
Sen chiqip bolghanda andin men öley
ah, séning ishqingda bolup qehriman!
6. Shéir
menki bu zeherni ölgende ichken
menki bu sözlerni qilghanda jeset.
Tilimda aqqanda sözler topani
ghayet zor kimide aqar qiyamet.
Biraqla yighlidim asman we pelek
ah azab sen manga qedehni uzat.
Jénimni bermeymen yardin bölekke
tupraqqa adaqqi tiniqimni chat.
Iziqip yürmisem tapalmidim yol
chöl dégen ayalni muqamlargha sat.
Yalingach bolghuchi körset özüngni,
téningde kolan'ghan lehetlerde yat...
U küni chüshidin oyghandi kariwat
u küni etirgül késel muhebbet.
Quyashqa bérilgen axirqi tünde
közümdin bashlandi qapqara zulmet.
Töshükler échildi yirim kéchige
arqisi tartildi aldi terepke.
Yighlidi qayghudin igiz olturup
bilmidi, bilimdin qaytip edebke.
Her yerde bir yerning tash- tupraqliri
her kimde bir adem kötürdi chuqan.
U dédi: men bilen ketkin xudagha,
peqetla ketmeslik yoldur eng rawan.
Eynekler chaqqandek asmanlirini
yirtilghan qiz dédi shéir özini.
Qaghilar choqulap bir jup közini
qanlargha boyidi ap'aq yüzini.
Qanlarning ichide bélini tolghap
köz yéshi kületti shallaq hem reswa.
Ornidin turatti birdem yügürüp
yükünüp kéletti darning aldigha:
heyranmen dar séning igizlikingge
sanga kim ésilip asmanda yashar?
Nichün bar qilishqa kelgende ölüm
upuqta lepilder yene bir bahar?
Bu orman kimlerning put- qolliridur
bu janggal qeyerge kétiwatqan jan?
Hu!... Dégen qaysi chöl bedinimdiki
xuda dep qelbimde ingrisa iman...
Xiyalning tükliri uzun we qara
qurtlar chéchekler armanlirida.
Eng xushal qayghular yarni séghinar
köngülning qarangghu aywanlirida.
Deryamu yighlighan shildirlap ebed
peqetla bir parche qol yaghliq üchün .
Hichqachan bolghandur misralar ara
bolmastin men yashap turghanda bügün.
Asmanlar ölidu qepezdin chiqip
chiqmisun shunglashqa dildin shéirmu.
Buni kim iyitmighan bolsimu manga
untushlar aqiwet shundaq ighirmu?
Men chekken bu azab, hesret- nadamet
men turghan yalingach, sürgen paraghet,
men tutqan ateshler, mangghan nepesler
men turghan ölükler, ketken hewesler...
Kirleshken axshamlar, jinlar, balilar
kitablar, urushlar, qanlar, chéchekler,
oq atqan güller hem shihit yürekler
kirpikler, barmaqlar, qollar, bilekler...
Dehshetlik tünglüngler, qizghin yilanlar
ay iyitqan yultuzlar, peshtaqliq dillar
hemmisi yaltayghan shéir bolushtin
qalmighan bihisab, cheksiz we ghayet...
Bolushtin bolmasliq shundaq xushalmu
men qachan bolmaymen, chawak chalimen?
Men qachan men emes, qachan hichqachan,
jénimni ölgendek yolgha salimen?
Ershtin sanggilap turar yalghuzluq
bu gülni tashlidi zémin'gha hichkim.
Qutulup ölgende adem bolushtin
tupraqni yitilep yüretti her kim.
Soridim: qeyerge baridu tupraq,
qoysangchu sen uni ölükte bir dem?
Dédi u: tengrining desmayisi u
her küni uningdin yasaydu adem...
7. Shair
besh yüz yil burunqi sayrighan qagha
neqeder qarisen, neqeder uzaq?
Chüsh körgen karwatlar qopqanda sendin
qelbingde parlighan u qandaq piraq?
Asmanni qaniting astigha élip
turisen tirekning uchida zulmet.
Séni bu kéchiler qandaq ayrighan
talu- tal chachlardin ebedil- ebed?
Buzdi bu zeherni kimning hesili,
bir qedeh yighlapla mest boldi sharab.
Ölüshke tashlighan her bir qedemni
asta ah, bek asta turmaqta yashap.
Men sanga iytimen tughulghinimni
ölümdin ölümge yügürginimni.
Shéirning derdide tengrimge qarap
özümni özümge tükürginimni...
Hichqachan bolsimu bolidighan ish
tixiche bolmighan qebrisizlikim,
ah, pütkül ayalgha qilip jan pida
söygüsiz dunyagha yükün'ginimni...
Ölimen, ölimen... Depla yashidim
mashina ghuyuldap öter üstümdin
binalar béshimda turar qed kérip
bek éghir késelmen pani alemning
nazuk we uyatliq bedinidiki,
yamghurluq xiyaldin kéchip ötimen
ah, birla karwatliq qebremde yétip
u yoruq dunyadin kimni kütimen?...
Baharning qayghuluq bir etigini
bilmeymen, shéirdin bashqa bir ayal.
Yüzümni silighan yopurmaqliri
köngliki astidin chaqirghan xiyal...
Bu méni yashashqa ewetkiningmu,
ey tengri!... Deymen- de bezi warqirap.
Men emdi eynekler heqqide sözlep
köktiki deryani aqay sharqirap.
Sözlermu ornidin qozghalsun emdi
tük basqan kéchiler ketken shepeqte.
Hayatning qarangghu wagonlirida
waqitning quyruqi höldur hemishe.
Olturup tebessum güllükliride
esley ih, türmining tamlirini men.
Tamlarning chachliri kimning qolida,
shepqetsiz héssiyat sewebi bilen?
A. Uyghur solan'ghan türmining témi
soqulghan qatmu- qat yoruqluq bilen.
Undiki eng yoruq tamliq kamirda
u shéir yazatti xushalliq bilen.
Mutellip solan'ghan türmining témi
soqulghan idi gül- chéchekler bilen.
Undiki qizilgül tamliq kamirda
u shéir yazatti qizilliq bilen.
Ah méning türmemning birmu témi yoq
tamgha shéir yézishtin özge men nime?
Xelqimning aldida meydemni kérip
emdi ne yüzümde qilay tentene?!...
Ha,ha,ha... Yaq, yaq, yaq... Méning xelqim men
men méning xelqidur itning tükidek
herküni ölsemmu qalmaymen tügep.
Ölüküm uchraydu qedem- qedemde
ölimen men yene hesse- hessilep.
Ölüshning bu qeder aliyjanabliqi
ölüshning chinliqi, güzelliki hem
neqeder yüksektur öltürüshtin ah!
Egerde asmanda yashighan bolsam
bolattim choqumki ölgüchi ilah...
Shu chaghda esheddi asiy ataldim
bolmighach türmemning bir talmu témi.
Ölgech men herküni sansiz- sanaqsiz
shu qeder qizghin we shunche semimiy.
Meylila, aldimda yol yoqtur méning
keynimde bir talmu qebre qalmighan.
Kötürüp bir özüm jinazamni men
shemu- she, deshtmu- desht yürey sergerdan.
Yar déseng yalghuz bol dédi bir kitab
neki, men yalghuzmen xudadin bölek?
Kélinglar, wetenni tépiwilinglar
yérilip ketmekte mendiki yürek...
8. Hichkim
bu boshluq, menisiz til üstidiki
chüshtiki janggalda körüner ghuwa.
Hichkim yoq olturghan orunduqlarda
kim asta ornidin turmaqta algha!...
Uh!... Méni atashtin qilinglar juda
méni bu ismimdin qilinglar halak,
ténimning mezmut hem berdemlikini
qarangghu kiyimge yéqinglar chiraq.
Méning bu dehshetlek namu- emalim
qurtlardek yashashqa qilmaqta mejbur.
Tiremni salmaqta idim tangghiche
göshümni ishqimgha qaqlap behozur...
Tiz poyiz kelmekte aq sütni élip
ketmekte bu yerler ademsizyerge.
Ormanlar yoluchi boluwalmaqta
ayallar ornidin turmaqta erge.
Ishtanning béghida baqqan balilar
muhebbet aldida qalar ishtansiz.
Bilmeydu shéirni menggülük makan
kéchide ténidin qéchip chiqqan qiz.
Qum köchüp, muqamni élip ketken ay
yultuzgha sözleydu qaysi deryani?
Salidu toxtimay kiyimlirini
körsetmek bolup u shermi- hayani.
Bilmidim bu qarliq kéchide ölsem
men üchün ornidin turidighan tagh...
Chölni bir bulaqqa qandurghan jeren
qebride songekchi yandurghan chiragh...
Ah xuda!... Men xuda dégendin kiyin
yoqulup ketsem ah, yumshaq we shirin.
Bolmisam tünügün olturghan yerde
lewlerge chishimni qanitip shirin...
Bolmisam kitabning gülzarliqida
güllerning bergide kipinek jesed.
Bilmisem ténimning qaysi yéride
manga bu hayatni bergen tebiet?!...
Shu chaghda astimda uchqur mashina
qolumda yalqundek hararetlik pul.
Shu chaghda putlirim her bir muqamda,
yüzlirim asman'gha qaraydighan qul...
Shu chaghda pit basqan qebristanliqim
erwahlar aqirip oynaydighan toy.
Shu chaghda bu chaghdin bekmu yiraqta
bir qedeh sharab ah, shirin we xushbuy...
Méni men bir pichaq bilen öltürmes,
öltürmes sirtmaq hem hetta oq bilen.
Öltürmes bir shanliq kishi hettaki
chiqirip qelbidin lipmu- liq weten!...
Méni söz öltürer, sözsiz öltürer
öltürer, öltürer, cheksiz öltürer.
Men sözler ichide sözlewatqanda
ölümni yashashqa shéir keltürer.
U shér sözlerning xaniqasidur,
sejdide kupridin qaytmas xiyali.
U shéir sözlerning rehnimasidur
qutulush üchün hich yoqtur amali.
U shéir sözlerning qatili goya
topliship ölidu kitabta xetler.
U shéir sözlerge chümülgen derya
ichide chöl bolup ketken jesedler...
U shéir héchnime söz bolmighanda
hichkim u shéirni yéziwatqan men.
Bir sözdin bir sözge kétiwatqanda
ölümdin ölümge qéchiwatqan men...
Hazir men qutulghan shéir yézishtin
hazir men burunda belkim yoq idim.
Kimki bir namelum duduqlighanda
denglar bu shéirni yazmighan hichkim!
9. Ölüsh
adaqqi bir shirin tiniqtin kiyin
güzel bir shéirdek axirlashti ten.
Tügidi sözlermu sharabtek goya
tügidi muhebbet, el- yut we weten...
Méni kim öltürdi, özümmu, emes?
Xeyr! Dep bashlan'ghan bir bet salam xet?!
Baharning bir tamche illiq yamghuri,
ichimde tughulghan chaghdiki jeset?
Ezeldin mendiki yoshurun késel,
binaning oninchi qewiti yaki?
Arghamcha, bir pay oq, pichaq ya zeher,
xudini yoqatqan mashina chaqi?...
Muhebbet, qatilliq, urush, yer tewresh
ot kétish, su bésish, qorqush, wehime?
Bir dehshet inqilab, sanduq- sanduq qan,
chirayliq ayallar qilghan tentene?!...
Méni kim öltürdi, öltürdi méni
shatliqmu, ya uning azablirimu?
Ular adem öltüridighan
ezrailning eswablirimu?!...
Men öldüm... Soranglar sualinglarni
men emdi sélerge bermeymen jawab.
Séler méni körelmeysiler
sélerge men menggü turimen qarap.
Ismimni herqanche chaqirsanglarmu
he!... Dégen awazim kéter ebedke.
Chilaydu perishte qanatlirini
siler gösh yémigen sisiq jesedke.
Men öldüm... Silerni qilishqa ölük
men öldüm... Sélerni tügitishke yep.
Yene yüz ming yilliq dozaxtin kiyin
(ichim bir jennettur) tirilinglar dep...
...
Séler héch qorqmastin tillanglar emdi:
idi u bir mejnun, ashiq- qelender.
U shéir yazatti yarni öltürüp
wujudi bayraqtek herdem lepilder.
Ichidin chiqatti goya ölümdek
téshida turatti daim biz bilen.
Ayalning ténini sizatti tanggha
özining chüshini körmeyitti qesten.
U haman ölmekchi idi kündüzde
yashayitti shunglashqa yirim kéchni.
Ténini sundurup qilatti hasa,
talagha qoghlayitti öyning ichini.
U dehshet qarighu idi quyashtek
u zulmet gas idi aysiz, yultuzsiz.
U idi eng shawqun- sürenlik gacha
u idi özige egeshmigen iz...
Tillanglar: karwatni qilatti sersan
otni gül échide échilduratti.
Yalingach yighlisa ayning shéxida
qelbini shéirlar körüp qalatti.
Xetlerni kitabtin qoghliwetti u
urushlar toxtisun dédi tarixta.
Méni kim öltürse xudadur dédi,
u öldi axiri, ketti xudagha!...
10. Kiyin
xushalliq, tentene, burch we wijdan
ar- numus, shan- sherep, ghezep- nepret hem
rezillik, chüshkünlük, söygü we qisas...
Yoq
goyaki chinidek pakiz bir alem
turatti aldimda pichirlap manga:
sen kim dep sorisa: dégin men adem
ölüshni bilmeymen tughulmighachqa
ismimni bilmeymen chaqirmighachqa
körmeymen ténimning yalingachliqini
qelbim yoq hettaki özüm yatqudek
bu alem peqetla menla patqudek
bilmeymen, bilishtin nurghun ilgiri
hazirqi hichyerde turghan hichkimmen...
Yene bir alemlik elmisaqtiki
egerde ikkinchi adem bolsam men
qowurghamni obdan saqlaymen,
menggülük payansiz adem bolghili
her yerdin kélip men manga tolghili
étimen menggülük qulaqlirimni
sözleshke bashlisa ayal qowurgham...
Yene bir adem- u méning düshminim!
...
menbesi :
www.xjzjxh.com/bbs
