TO'G'RI TUTILGAN PARHEZ.

          Hozirgi kunda ozish xaqida ko’p gapirilmoqda. Turli hildagi parhezlar zamonaviy rusmga aylanib qoldi. Lekin bu o’rganizmga kerakmikin? Ba’zi kerakli oziqalardan o’rganizmni mahrum qilib hato qilmayotganmikinmiz?Ma’lumotlarga ko’ra ohirgi yillarda avj olgan ozdiruvchi parhezlar ko’pgina kasalliklarga, jumladan xolsizlanish, stress, aqildan ozish, oshqozon-ichak kasalliklari, sklerozlarga sabab bo’lmoqda. Fotomodel bo’lishni orzu qiladigan qizlarda yog’ tanachalarningetishmasligi sababli farzandsizlik kasalliklari kelib chiqmoqda. Xammasini toshu taroziga qo’yib parhez qilishga ahd qilgan ekansiz ba’zi narsalarni bilib qo’yish kerak. Avvalambor oqsilni kohi bo’lmish go’shtdan voz kechish mumkin emas. Qon o’z funksiyasini to’liq bajarishi uchun kerak bo’lgan temirni biz aynan go’sht, baliq, jigar mahsulotlaridan olamiz. Voz kechish kerak bolgan mahsulotlar bu ozida uglevodlarni saqlovchi mahsulotlardir. Ularga hamir ovqatlar, kartoshka, pishiriqlar shirinliklar, hayvon yog’lari, tuzlamalar, dudlangan mahsulotlardir. Sut mahsulotlari, tuhum, sabzabot, meva, yong’oq, ko’katlar, pishloq doimiy rasioningizda bo’lishi kerak. O’simlik yog’lari hujayra va ichak faoliyati uchun juda zarur bo’lib, kundalik oyqatimizni ajralmas mahsuli bo’lishikerak. Oz miqdorda qand istemol qilish kerek, chunki uenergiya manbai, qolgan qand miqdorini shirin mevalarningi glukoza va fruktozadan oladi, Lekin oshirib yubormaslik kerak chunki qandning o rtiqchasi organizmda zahira holda yog’ga aylanadi. Parhezga berilib ketib miyani oziqlantirishni unutib qo’ymand. Bazi moddalar miya uchun zarur. Masalan:toyinmagan yog’ kislotasi miyani uchdan bir qismini tashkil qijib, qon aylanishini vamikrosirkulasiya jarayonini boshqaradi. U etishmaganda hotira pasayadi . Manbalari: o’simlik yog’I, hamma baliq turlari. Glusidlar-bu miyani energiya manbayi. Uni non, kartoshka , makaron mahsujotlari shakarqamishning jigarrahg qandidan olamiz. Konfet, pishiriqlar, oq qanddagi glusiddan ehtiyot bo’lish kerak,ortig’I giperglikemiyaga olib keladi. Bu esa o’z navbatida hotirani pasayishiga olib keladi. Proteinlar—bu hayvonlardan olinadigan oqsil bo’lib tarkibida hujayralarimiz o’zi sintez qilmaydigan (ishlab chiqarmaydigan) aminakislotalar bor. Ularni biz yog’siz mol va tovuq go’shtlaridan olishimiz mumkin. O’simlik proteinlarini guruc , soya, qizil loviyadan olishimiz mumkin. B guruhidagi darmondorilar —eslab qolish qobiliyatini kuchaytirishda asosiy o’rin tutadi. B2 hujayra va neru tolalari bog’ xosil qiladi. Ularni pishloq, no’hat, grechiha , yong’oqni hamma hillaridan olishimiz mumkin. Miyani faoliyati uchun mikroelementlardan ayniqsa temir, magniy elementlari kerak bo’lib ular yashil olma, bolgar qalampirida , mayiz, turshakda istimol qiling Ko'rib turganingizdek ozish uchun ko'p narsadan vos kechip bo'lmaydi. Eng asosiysi yoshishga kerak bo'lgan kaloriyalarni hisoblab osiqlanish, ko'plab suv ichishni unidmang. Shuni unutmangki inson gavtasini to'la yoki ozg'in bo'lishi genofondga bog'liq. U odamga irsiyatdan o'tadi bog'cha va maktab yoshidagi bolalarga ozdiruvchi parhez tutish mumkin emas.

                                                         SUVDAN TO'G'RI FOYDALANAMIZMI?
 
               

           Suv- hayot uchun eng kerakli manba bo’lib, o’zida ko’plab inson uchun kerakli mikroelementlarni saqlaydi. Inson organizmini 85%ni suv tashkil qiladi.Bir kecha kunduzda inson 4 litrgacha suv istemol qiladi.Lekin bu kerakli suvmikin? Statistik malumotlarga ko’ra biz chanqog’imizni butunlay gerakmas suyuqlikiar bilan qondirar ekanmiz.Bunga televideniyadagi reklamalar sabab bolsa kerak.2 litrr sharbatni tugatayotgan qizaloq,pivoga kim borishini aniqlashayotgan o’smirlar yokikatta talofatdan bir shisha ko’ka kola bilan qutilib ketayotgan yiditcha ba h.k.z. Kundalik hayotimizda biz suvni o’rnini "œbegona" suyuqliklar bilan (choy, ko’fe , sharbatlar), to’ldiramiz-u organizm uchun zarur bo’lgan suvni esdan chiqaramiz . Natijada organism suvsizlanishdan aziyat chekadi. Tez-tez bosh og'riydi, teri quruqlashib, rangsiz bo'lishi,tez charchash, hotiraning pasayishi, diqqatni buzilishi, arterial bosimni o’ynab turishi, oshiqcha vazn muammolari ovnizmda ichimlik suvini etishmasligidandir. Katta yoshdagi odam organizmi issiq kunda 4litrgacha, salqin kunda 1.5-2 litr toza ichimlik suvi talab qiladi. Suvni meyorida istemol qilgan odamda oshiqcha choy, kofe, ovqatga talab bo’lmaydi. Organizm suv tanqisligini sezmasligi kerak, chunki suv tana harorati muayyanligini ta’minlash bilan birga oziq bilan kirgan mineral va mikroelementlarni erishini , oziq moddalarni kerakli "œmanzilga" etqazib berish ,moddalar almashinuvini boshqaradi. Shuni aytish o’tish kerakki choy, ko’fe, sut, sharbat, sho’rvadagi suyuqliklar o’rganizmda ma’lum vazifani bajarib suvni o’rnini bosa olmaydi.Olimlar fikricha kerakli miqdorda syv istemol qilish bel og’rig’i , revmatizm, megren kabi kasalliklarni kechishini engillashtiragi, qondagi holesterin miqdorini kamaytiradi. Kuniga 2.5 litr suv istemol qiladigan erkaklarda siydik pufagi saraton kasalligi havfini kamaytiradi. Suvni doim istemol qilishni odat tusiga kiritish ychyn o’zingiz bilan doim suv olib yurish tavsiya qilinadi. Olimlar fikricha ko’p gazlangan ichimliklar istemol qiladigan davlatlar aholisini oshqozon, me’da, ichak saratoni kasalliklari bilan kasallanish hollari yuqori o’rinda turadi. Qaynatilgan suvda temir va kalsiy cho’kindiga aylanadi. Distirlangan suv ham ichishga yaroqsizdir .Uni organizmni chiqindilardan tozalayi degan fikr noto’g’ri bo’lib, u faqat kerakli elementlarni yuvib chiqaradi. Bir kunda ichadigan suvni 1.5 litrdan kam 4 litrdan oshmasligi kerak. Inson vaznining har 1 kg.ga 40 ml. syv kerak bo’ladi,ya’ni 60 -70kg. li odamga bir kunda 2.5-2.8litr suv kerak. Tanada tuz-suv aimashinuvi,iqlim , insonni jismoniy aktivligi, milliy urf odatlarga qarab bu ko’rsatkich o’zgarishi mumkin. Issiq kunda, cho’milib bo’ldach, samolyotda, kuchli ovqatdan so’ng, ziyofat vaqtida, jismoniy mehnat yoki sport bilan shug’ullandanda bu ko’rsatkich yanada ortadi. Ozmoqchi bo’lgan odamlar, siydik haydoychi dori istemol qiluychi,chekadigan, yoshi katta,vazni qg’ir odamlarga suv

Тухумни снги, сскилигини аниқлаш учун банкага номокоп сув қуйиб, ичига тухумни соласиз.
Янги тухум чскади, сскиси сузади, сртада қолгани хали айнимаган бслади.

Бирор нарса қовурилганда ортиб қолган ёғга озгина сув қсшиб қиздирилса, ёғдаги хид парланиб чиқиб кетади.

Балиқ ва саримсоқ тозалаганда қслдан келадиган ёқимсиз хидни туз билан ишқалаб, сснг совун билан ювиб кетказиш мумкин.

Летрушка баргларини чайналса, оғиздан келаётган саримсоқ хиди йсқолади.

Това ва идишлардаги балиқ хидини қизитилган туз билан ишқаланса хид кстарилади.

Қошиқ ва санқичлардан балиқ хиди келса, уларни совунли совуқ сувда ювиб, ссимлик ёғи суртиб, юмшоқ сочиқ билан артиш керак.

Тахтача ва пичоқлардаги пиёз хидини қуруқ туз билан ишқалаб кетказиш мумкин.

Сут қайнатаётганингизда тошиб кетса, сут тскилган жойларга дархол туз сепиб устига қоғоз босиб қсйсангиз, хиди хона бсйдаб тарқалмайди.

Агар уйингиздаги тамаки хидини йсқ қилмоқчи бслсангиз, ойналарни очинг ва уйнинг 3-4 жойига сочиқларни ҳсллаб ёйиб чиқинг. ҳсл сочиқлар хидни сзига тез тортиб олади. Сочиқларни ювиб юборсангиз, ундаги хид йсқолади.

Хамир тезроқ кспчисин десангиз, хамирга 3-4та макарон бслакларини суқиб қсйинг

Юмшоқ хамир қслга ёпишиб қолмаслиги учун, қслингизни ёғлаб олинг.