Bu yil asalarilarimiz nimagadur o'lib ketdi. 12 ta qutidan 2 donasigina tirik qoldi. Hammasini boshqatdan boshlash kerak, judayam injiq bo'ladida bu asalari deganlari.

Bu yil asalarilarimiz nimagadur o'lib ketdi. 12 ta qutidan 2 donasigina tirik qoldi. Hammasini boshqatdan boshlash kerak, judayam injiq bo'ladida bu asalari deganlari.qaysi mavzuga yozishni bilmadim.

Яқинда «National Geographic»да асаларилар ҳпақида фильм ксргандим. Асаларилар слими нафақат бизда, балки бошқа давлатларда, айниқса, АҚШда ксп кузатилмоқда скан. Бунинг аниқ сабаби ҳали срганилмабди. Тахминларга ксра, усли телефонлардан ва бошға аппаратуралардан чиққан радиаяис оқибатида, асалариларда ҳам СЛИДга схшаган касаллик тарқабди.

Одатда асалари, сз маршрутини жуда схши биларкан. Бу касалликни юқтирганидан сснг сса, худди маст одамдек сз уйини унутиб қссркан ва нобуд бсларкан.
Олимларнинг таъкидлашича, агар асаларидар слими шу тарзда кетса, 2050 йилга бориб, уларнинг йсқолиб кетиш завфи бор скан. Асалари йсқолиб кетиши у иш бажарадиган соҳа мева боғларининг ҳосилдорлиги йсқ бслишига олиб келаркан.

Хитойни ксрсатишди. Бизга келаётган оқ-сариқ ноклар бор-ку, ана сшаларни сунъий чанглатишаётганини ксрдим. Боғбонларнинг айтишича, сша ерларда асаларининг йсқ бслиб кетиши оқибатида сунъий чанглантиришга мажбур бслишспти скан. Қишлоқ аёллари қслларига сунъий чанглатувчи мосламани олиб, ҳар бир гулга уриб чиқишспти. Боғбоннинг хавотирича, бунинг ҳам келажаги йсқ скан, чунки Хитойда ҳам ёшлар қишлоқ ҳаётидан қочиб, шаҳарга ишлагани кетишспти скан.

Ўзига осон, Ўзи ислоҳ қилмаса, бандасининг қслидан ҳеч нарса келмайди.
Аеъматларидан қисиб қсймасин!

Бир вақт муқаддам асаларилар, қалдирғочлар, китлар ва сна бир хил жониворларнинг оммавий қирилиши хақидаги илмий тахлилий мақолани сқиганидим. Ўша жойда биологис ва астрофизика мутахассиларининг биргаликдаги кузатишлари ва тадқиқотлари баён қилинган. Айтилишича мавжудотларнинг шундай оммавий равишда  қурбон бслиши хар 11 йилда даврий такрорланар скан, бу сса қуёшдаги магнит майдони фаоллиги билан боғлиқ скан. Чунки қуёшда айнан 11 йилда даврий слектромагнит портлашлари ва жудасм катта миқдорда магнит майдони снергисси ва заррачалари ажралиб чиқиб очиқ фазога сочилиб туради. Буни Галилей 16-асрдаёқ пайқаган скан. кейинги даврда олимлар бу ходисани систематик равишда кузатиб ва срганиб хар хил табиий ходисаларнинг асосий мухим сабабларидан бир сканлигини исботлашди. айнан қуёш слектромагнит майдони фаоллиги даврида нафақат жониворларда балки одамларда хам хам биологик хам психофизиологик сзгаришлар рсй беради. бу даврийлик вақтида ерда хар хил спорали ссимликлар (замбруғлар, қсзиқорин, мох, моғорлар) бошқа вақтдагидан жадалроқ ссади. Қонли мавжудотларда қон-томир тизимида сзгаишлар келиб чиқади. Манимча сизлар айтган ваоқеларга асалариларнинг слимига айнан қуёш фаоллиги сабаб. Чунки айнан хозирги вақтда қуёш сзининг фаоллик даврига кирди. буни табиатдаги сзгаришлар ва одамлар хаётига таъсиридан сезишингиз хам мумкин. сна Тангри билгувчироқдир...

Men asalarichilikni endi boshladim. Asalarimizni ikkita uyaga ajratganimizgayam 1 haftadan ortdi. Bizga sotgan odamning o'zi kelib bo'lib ketgandi. Lekin nimagadir yangi bo'lingan uyadagilar deyarlik uyalaridan chiqishmayapti. Qiyom bersam qiyomgayam tegishmabdi. Ochidan qirilib o'lib ketishmasmikin???

Men asalarichilikni endi boshladim. Asalarimizni ikkita uyaga ajratganimizgayam 1 haftadan ortdi. Bizga sotgan odamning o'zi kelib bo'lib ketgandi. Lekin nimagadir yangi bo'lingan uyadagilar deyarlik uyalaridan chiqishmayapti. Qiyom bersam qiyomgayam tegishmabdi. Ochidan qirilib o'lib ketishmasmikin???

Uka hozir deyarli qiyom yemaydi, hozir atrofda gul ko'p. Shira yetarli hozircha, havo yaxshimi,past havodayam uyidan chiqmaydi asalarilar, matkasiyam bormi, bo'lgan odam topib, qo'ygandir

Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳ!

     Асалари нега йсқолиб бормоқда?

     Сснгги йилларда олимларнинг саъй-ҳаракатларига қарамай, асаларилар сони бутун дунёда фожеали равишда камайиб кетспти. Бунинг сабаблари ҳали узил-кесил аниқланганича йсқ. Олимларнинг башоратларига ксра, асалариларнинг камайиш суръати ҳозиргидек давом ставерса, сайёрамизда 30-35 йилдан сснг битта ҳам асалари қолмаслиги мумкин.
     Кейинги вақтларда асалари вируси пайдо бслган. Лекин унинг қаердан келганлиги маълум смас. У ҳозирда Австралис, Хитой, АҚШ, Исроил ва бошқа бир қатор мамлакатларда жунбушга кирган. Ҳозирча бундай вирус Ўзбекистонда йсқ. АҚШ асаларичиларининг гапига қараганда, уларнинг мамлакатига вирус спидемисси Хитойдан кириб келган. Гап шундаки, Хитой ҳар йили сзга мамлакатларга 13 минг тонна асалари сути сотади. Бу жаҳон асалари сути скспортининг 90 фоизини ташкил стади. Асалари сутининг ксп қисмини АҚШ асаларичилари сотиб олишади. Сотиб олинган асалари сутидан сз хсжаликларида асалариларни кспайтиришда фойдаланишади.
     Асаларилар нафақат АҚШда, балки Бразилис, Гватемала, Испанис, Лортугалис ва Европанинг бошқа бир қатор мамлакатларида йсқолиб бормоқда, лекин бу жараён А оссисда ҳали спидемис даражасига етгани йсқ. Бироқ бундан 5 йил мукаддам А оссиснинг марказий минтақаларида асалари оиласининг 50 фоизгача ҳалоқ бслганлиги кузатилган.
     Инсонист асалариларнинг Ер биосферасида мавжудлиги нақадар муҳимлигини 2006 йил охирларида асаларилар сони номаълум сабабларга ксра кескин камас бошлаганидагина фаҳмлади. Мабодо асаларилар буткул йсқолиб кетадиган бслса, инсонист чинакам биологик фожиага учрайди: кундалик озиқ-овқатларимиз сирасида нафақат хуштаъм ва кони фонда асал, балки барча сабзавот ва мевалар ҳам йсқолади. Асаларилар чанглатиш воситасида инсонистни умумжаҳон озиқ-овқат захирасининг тсртдан бири микдорида таъминлаб туришини назарда тутсак, асалариларнинг йсқолиб кетиши инсонистга очлик хавфини келтириши тайинлигига амин бсламиз. Асалари бслмаса, Ерда ҳаёт атиги тсрт йилча давом стиши мумкин скан.
     Италис асаларилари вирусга жуда берилувчан. Фақат Африка асаларисигина вирусни писанд қилмайди. Лекин улар жуда тажовузкор. Агар Африка асаларилари одам ёки бирон уй ҳайвонини таласа, аксарист ҳолларда слимга олиб келади. Африка асалариларининг фойдасини ксзлаб уларни Жанубий Американинг шимолий қисмига олиб келишди, бу ердан улар Американинг қуруқлик қисми орқали аста-секин таркалиб, ҳозир Мексиканинг жанубий томонларига етиб келди.
     Селекяионер асаларичилар Африка асалариларини Европа асаларилари билан чатиштириб, шу йсл билан вирус ва бошқа касалликларга чидамли, айни вақтда одам ва ҳайвонларни ҳуда-беҳуда чақавермайдиган асаларилар олиш устида тажриба олиб боришспти.
     Йснғичқани асаларилар ёрдамида чанглатиш борасида олимлар стказган тадкиқотлардан маълум бслишича, фақат ёввойи ҳашаротлар ксмагида чанглатилганда хосилдорлик гектарига 1,2 яентнерни ташкил стган. Дала чеккаларига асалари услари жойлаштирилганда ҳосилдорлик гектарига 8 яентнергача ошган. Битта асалари оиласи бир дақиқада 11-17 та гулни чанглатади, умуман кундузи ҳаво очиқлигида бир срим миллионтагача гулни чанглатишга улгуради. Бир гектар уруғлик йснғичқа майдонида сртача 500-800 миллионта гул бслади.
     Америкалик олимларнинг ҳисоб-китобларига ксра, мевали дарахтлар, буталар, полиз скинлари ва ҳоказоларни қслда сунъий чанглатиш биргина АҚШ ҳудудида йилига 90 миллион долларга тушар скан. Бундан асалари ва ёввойи ҳашаротлар қандай улкан ишни беминнат бажаришлари ксриниб турибти.
     Асаларининг душманлари ксп. Баъзан асалари қутилари қсйилган ерларда ари кспайиб кетади. Улар асаларилар ишига ҳалақит беради, усга кириб олиб, асал билан озиқланади. Ус атрофидаги ва учиб бораётган асалариларни паққос туширадиган қушлар ва тукли арилар хам асалариларга катта зиён келтиради. Сичқонлар асалари қутисининг туйникларидан усга кириб, у ерда сшайди, гулчанг, асал ва ҳатто, асалариларнинг сзи билан ҳам озиқланади.
     Олимларнинг фикрича, гулларни чанглатишда дастёри беминнат бслган асаларилар ва бошқа ҳашаротларнинг йсқолиб бораётганлигининг сабабларидан бири усли телефонлар ҳамда телеалоқа воситалари чиқараётган юқори частотали радиотслкинлар зичлигининг тобора ортиб бораётганлигидир. Учиб бораётган асаларилар радиотслқинлар таъсирида мслжал олиш қобилистини йскотади, деб тахмин қилишмоқда олимлар.

      Arining qorinchalari va asalning shifosi.
Uzunligi tahminan 13mm keladigan arining vujudi bosh,kukrak va qorindan iborat.Arilar qornining ichki qismida bittasiga asal turvasi va ikkinchisiga qursaq ismi berilgan 2ta oshqozon mavjud.Ari gullardan olgan asal nektarini avval qursoqida asal holiga keltiradi.Arining qorin qismi kimyo labaratoriyasi singari ishlaydi va asal ishlab chiqaradi.Asalari gul konini topgach uni qaerda ekanini bildirish uchun raqsga tushib,boshqa arilarga uning koordinatalarini bildiradi.Raqs vositasida berilgan ma'lumotlarda manbaning hususiyati va qaerda ekani aniq etkaziladi.Ari asal hom ashyosi manbaini faqat quyoshga qarab aniqlay oladi.U qutini aylanguncha quyosh har 4 daqiqada 1 daraja joy uzgartiradi.Bu bn ari ham manbani topadi,ham qutiga borishning eng yaqin yulini aniqlaydi.Ari bu ishni bekami kust bajaradi.Bularning bari arilarga hos tugma instinktdir. Bor yugi 6 hafta yashovchi bu arilar uz ishlarining ustasi.Yaratuvchi arini ana shunday mukammal tarzda yaratgan
    

   "Ey,Muhammad! Robbingiz asalarilarga vahiy[buyruq]qildi;

"Toglarga,darahtlarga va[odomlar] quradigan narsalarga in quringiz.
 Sungra turli mevalardan eb,Parvardigoringiz[siz uchun] qulay qilib quygan yullardan yuringiz!"Ularning qorinlaridan odomlar uchun shifo bulgan turli rangdagi sharbat[asal] chiqur.Albatta, bunda fikr yuritadigan qavm uchun alomat bordir".

THE BEE MOVIE -multfilimini ko'pchilik ko'rmagan bo'lsa kerak..
Bu multifilim, hayolda, yosh bollarga emas, balki kottalarga bag'ishlangandey tuyuladi doim ko'rsam..
doim ko'rsam, boshida rossa rahmim keladi, kiyin esa..
Ishqib bu multfilim, bir asalarini hayotdi haqida gapiradi.
Multfilim bo'yicha, har bir asalari, yoshi kotta bo'lgani bilan, hayotiy ishlari-yaniy asal terish bilan shug'urlanadi, biri uyini ichida ishlasa qogani, ko'chadan asal yeg'ib keladi.. to bir *qitmirog'i* chiqmagungacha.. ishqib, asallarilar, inson hayotiga kelib, o'zlari tinib tinchamay qilgan asalarini, uxlamay yeg'gan asllarini qanchalak serob *hor* bo'lganini ko'rib, odamlarga Asal bermaslika, va gullardan asal yeg'maslika qaror qilashadi *Boycott* qilishadi-de.
ishqib, asalari qonmagan gullar, daraxtalr bir pasda sunib boradi..
kinoni ohiradda- esa, odamzot asalarisiz, hayot yog'ligini tushinib yetishadi va asalarni asrab, asalarga bo'lgan nazar o'zgaradi..

Lekin hayronman, qo'l telfonlar haqida esa ko'pchilik gapirmaydi... Anu antenalik telfonlar yana chiqsa bo'lardi.. asalariyam kam o'larmidi...

Ishqib, Allah mo'jizasiga hayron qolasan kishi.... bir barmoqchayam kelmaydigan jonzot, butun tabiatni boshqarsaya... ... shu bir jonvor, dunyodagi eng shirin mahsulot ishlab chiqarsa-ya///

Siz ularning ishlash jarayonini kuzating-da,mazza qilasiz. Eshik oldida 2ta soqchisi bo'ladi. Gullardan "boshqa" joylarda yuradigan,yoki iflos joylarda yurgan arilarni ichkariga qo'yishmaydi.