Asarni bir joyida Unsin Shokir otaga "Ota, to'p otildi, choyingizni ichib oling" deydi.
Unsinni 17-18 yoshli dugonalari, Unsin ro'za tutishmagan...shunga hayronman.
Dinni yomonlayman, deb Oybek domla bazi joylarda faqat bir taraflama yondoshganlar (yoki yondoshtirilganlar)

Yana bir narsani bilib olish mumkin bu jumladan, demak eskidan iftor paytida bizda ham to'p otilgan ekan:) Turkiyani juda ko'p joyida, ayniqsa baland qal'alari bo'lgan joyda iftorga azon aytilishi bilan to'p otiladi: "Gum" 

Rahmatli Oybek domla hayottda bo'lganlarida mendan balki qattiq ranjigan bo'lishlari mumkin edi, chunki fikrlarim asosan tanqiddan iborat bo'lyabdi:(

Asardagi ikki qahramon Umarali bilan Zumrad bir-biriga oshiq, lekin ikkalasi qachon ko'rishsa, albatta darrov Petrov amaki, Bolsheviklar haqida suhbatlashishadi, bu ham tuzumni tazyiqi afsus. Ishq insonni ko'zini ko'r qilib, aqlini boshidan olishini Sovet tuzumi tan olmasdi, demak!

Umarali judayam qo'rqoq meni nazarimda, chunki sevgan yorini hayotini poymol qilmoqchi bo'lganlarga qarshi hech qanday chora ko'rmadi:(

Asarni ohirida Umarali qo'lida qurol bilan ashaddiy jang qiladi, hay Oybek domla, Umarali madrasa talabasi bo'lsa, qachon o'rgandi bu qurolni ishlatishni   bu yerlarini tarjima qilar ekanman, kulgidan o'zimni to'htata olmadim, yosh bola ham ishonmasdi agar bu ertak bo'lsa edi....

Asarni u yer, bu yeriga tashqaridan tazyiq bilan o'zgartirish kiritilgani yaqqol seziladi.

Umarali turib turib: Men ateistman, deyishiga nima deysiz. Alloh, Alloh, peshonamdan ter chiqib ketdi, bu yerlarida. Madrasa talabasisan, sen hammadan ham kuchli bilimga egasan, qanday qilib kambag'al bo'lding, bir iki zulm ko'rding, deb iymoningdan voz kechasan-a???

O'zimni ovutdim, Umarali yaxshi obraz, faqat bazilari shu jumlalarni kiritishni xohlagan, deb. Bo'lmasa qanday tarjimaga majburlay o'zimni.

Madomiki, Umarali ateist, unda nimaga Zumrad bilan nikoh o'qitamiz, deydi. Unda nimaga Lutfiy, Navoiy, Fuzuliyni asarlarni jondan ortiq sevib o'qiydi,...

Ah, xullas, juda qattiq azob edi, asarni bazi joylarini tarjiam qilish, hech bir mantiqqa sig'mas edi....

Asarni ohiri shoshilib tugatilgan, nazarimda. Zumrad uyidan qochib ketaverdi, ota-onasini xoli nima bo'ldi, bu haqda fikr yuritilmagan.

Umarali ishtirok etgan jang maydoni tasvirlanar ekan, o'ylanib qoldim. Muallif "oqlar" o'ldi, deb yozar ekan, Xudo biladi qanchadan qancha Musulmon avlodi faqat dindor, faqat boy, deb o'ldirildi haqiqiy hayotda?

Koshki o'sha kunlarda bo'lgan voqealarni haqiqiysini yozgan asarlar bo'lsa...

O'zbekistonimizni bundan 100 yilgina muqaddamki tarixini oydinlanishini judayam xohlardim....

Mavzudagi so'nggi ikki postim o'chirilbdi. Ajoyib 

Qandaydir ishoratlarni sezyapman.  Buning uchun rahmat.