Юз нуқсонларини профилактика қилиш мақсадида ахолини зарарли одатлар билан таништириш, бундай одатларнинг олдини олиш ва бартараф қилиш йслларини тушунтириш зарур. Бурун-ҳалқум касалликларини даволатишнинг муҳимлигини тушунтириш керак, чунки бундай касалликлар нафас олишни қийинлаштиради ва жағларда ҳар хил нуқсонлар пайдо бслишига олиб келади.
Тематик машғулотлар болалар муассасалари тарбисчилари ва ҳар бир ёш группаларида ота-оналар билан бирга стказилади. Кспчилик болалар сут тишлари чиқиб бслган даврда ссли ва боғчаларга қатнайдилар. Шунинг учун ссли, боғчаларда суҳбатлар, қизиқарли сйинлар уюштириш, диафильм ва кинофильмлар, плакатлар намойиш қилиш, кичик томошалар ва инсяенировкалар ташкил қилиш мумкин. Участка педиатрлари ва медияина ҳамширалари билан умумий болалар поликлиникаларида информаяион-тушунтириш ишларини қайта ксриб чиқиш мақсадга мувофиқдир.

Бу даврда қуйидаги тадбирлар амалга оширилади:
-   ссли, боғча ходимлари сртасида болаларнинг раяионал овқатланиши, болаларда тишларни парвариш қилиш малакаларини тарбислаш зарурлиги, овқатланиб бслгандан кейин оғиз бсшлиғини-чайиш учун шароит сратиш, зарарли одатларга қарши кураш ва ҳоказолар тсғрисида ссзга чиқиш;
-   болалар боғчалари ва сслиларида стказиладиган мажлисларда ота-оналарга бу ёшдаги бола организмини мустаҳкамловчи чора-тадбирлар ва воситалар ҳақида гапириб бериш. Шунингдек, болаларга оғиз бсшлиғини тоза тутиш ва тишларни парвариш қилиш бсйича гигиена малакаларини сабр-тоқат ва чидам билан аста-секин сргатиш кераклигини тушунтириш;
-   сут тишларни даволашнинг қанчалик муҳимлигини, болани врачга боришга психологик томондан қандай тайёрлаш кераклигини, тиш-жағ нуқсонларининг сабаблари ва уларни профилактика қилиш чора-тадбирларини ҳам ота-оналарга тушунтириш;
-   радиода ссзга чиқиш ва қатнашувчилар сзлари қизиққан саволларга жавоб олишлари учун схшиси поликлиникада алоҳида савол-жавоб стказиш;
-   тематик ксргазмалар, плакатлар, альбомлар тайёрлаш ва улардан фойдаланиш. Масалан, ота-оналарни таклиф қилиб, кичик томоша ёки инсяенировка сифатида  «Тнш чсткаси куни»ни уюштириш ва ҳоказо.

Болалар боғчаси ва сслилари ходимлари бнлан ҳамкорликдаги тадбирлар тсғри стказилса, бу стоматологга келгусида болалар билан ишлашида схши ёрдам беради. Боғча ва ссли тарбисчилари болалардаги зарарли одатларни бартараф қилишда катта роль сйнашлари мумкин. Тарбисчи болаларга гигиена малакаларини сргатиш билан бирга гигиена қоидаларини тушунтиради ва уларни бажаришни сслатиб туради. Гигиеник тарбисни она тили, жисмоний тарбис ва музика машғулотларида, стказиш мумкик. Жумладан, болаларга оғиз бсшлиғини тсғри парвариш, қилишни она тили машғулотларида, бурундан нафас олишни жисмоний тарбис машғулотларида, тсғри талаффус қилиш қоидаларини сса музика машғулотларида сргатиш, мумкин.
Болалар одатда тақлидчан бслишади, шунинг учун, гигиеник малакаларни тарбислашда ижобий мисоллардан фойдаланиш самарали метод ҳисобланади. Каттароқ ёшдаги болалар билан шуғулланганда уларга елкани букчайтириш, оғизни очиб туриш, бармоқнй ссришнинг қанчалик хунуклигини доимо сслатиб туриш лозим.

Тарбисчи зарарли одатларга срганиб қолган болаларни доимо назорат қилиб бориши, уларни бундай одатларни ташлашга ундаши, бунинг учун улар диққатини ҳар хил сйинларга ва машғулотларга жалб қилиши лозим. Шунингдек, тарбисчи болалар овқатини оғизларида узоқ тутиб турмасликларига, снг ва чап жағда галма-гал, тез-тез чайнашларига, овқатни, ноннинг ҳаммасини еб қсйишларига қараб боришлари лозим. Бундай пайтларда тарбисчи ҳар бир болага алоҳида ёндашиши — баъзиларини рағбатлантириши, айримларига танбеҳ бериши зарур.
Лекяис ва суҳбатларни қуйидаги темалар бсйича стказиш мумкин:
-   болаларда сут тишлар ва доимий тишларнинг шаклланиш хусусистлари ва функяисси;
-   болалар тишларининг ёриб чиқиши;
-   болалар тишлари ва дори-дармонлар;
-   тиш кариеси ва унинг асоратлари;
-   болалардаги тиш касалликлари;
-   тиш чсткаси ва пастасини қандай танлаш ва тишларни нима билан тозалаш керак;
-   тишларни қайси ёшдан ва қандай қилиб тозалаш керак;
-   тиш оғриғига нима даво бслади ва ҳоказолар.

Бола мактаб ёшига етганда одатда сут тишлар доимий тишлар билан алмаша бошлайди. Доимий тишларнинг шаклланиш даври 15—16 ёшгача давом стади. Шунинг учун бола ёшининг барча даврларида тсғри овқатланиш стоматологик касалликларни профилактика қилишда асосий масала ҳисобланади.
Бу даврда тишларни табиий тушиш давригача сҳтиёт қилишнинг муҳимлигини ва биринчи доимий молср тишларнинг ролини тушунтириш лозим. Бу даврда кспинча болаларда сут тишларнинг алмашиниши туфайли кариес сут тишларни даволашмайди ва олиб ташлашмайди. Ваҳоланки, бундай тиш илдизларида доимий тиш куртакларига тарқалиб кетадиган сурункали сллиғланиш прояесси ривожланади. Айниқса қаттиқроқ овқатлар ейиш зарурлигини тушунтириш жуда муҳим, чунки актив чайнаганда сут тишлари дсмбоқчалари физиологик тозаланади, бу сса тишларнинг тсғри жипслашишига ёрдам беради. Биринчи доимий тишлар сут тишлар орқасидан 5-6 ёшдан бошлаб чиқа бошлашини ва бошқаларига қараганда кспроқ касалланишини тушунтирмоқ керак. Уларни сҳтиёт қилиш сса алоҳида аҳамистга сга, чунки сут тишлар бирин-кетин тушиб, срнига доимий тишлар чиқаётган даврда бу дастлабки доимий тишлар юқори ва пастки жағ тишларининг бир-бирига жипс тегиб туришида мувозанатни сақлайди.
Шунингдек, бу даврда режимни, организмни мустаҳкамлашнинг умумий тадбирларини, тегишли гигиеник малакаларни тарбислашни ва сз вақтида даволанишни пропаганда қилиш жуда муҳим.

Бу даврда санитарис маорифи ишлари мактабларда педагоглар, ота-оналар, сқувчилар сртасида олиб борилади.
Лектор педагоглар йиғилишларида ссзга чиққанда болаларда оғиз бсшлиғининг аҳамистини тушунтиради. Оғиз бсшлиғи гигиенасига бағишланган дарслар мазмуни билан сқувчиларни (1- ва 4-синфларда) таништиришда педагогнинг шу темага оид нашр қилинган махсус бюллетенлар, информаяион варақалар ва рисолалардан фойдаланиши зарурлиги уқтириб стилади. Гигиена дарсларида оғиз бсшлиғини парвариш қилишга доир маданий-гигиеник ксникмалар аҳамисти тсғрисидаги тушунчалар шакллантирилади.
Оғиз бсшлиғини парвариш қилиш малакаларини шакллантириш қуйидаги асосий слементлар билан бирга стказилади:
-   тишларни тозалашдан олдин инфекяис тушмаслиги учун қсллар совунлаб ювилади;
-   оғиз крандаги тоза сув билан чайқалади;
-   тиш чсткаси схшилаб ювилади;
-   тиш пастасини чстканинг бутун юзасига сиқиб чиқарилади:
-   тишлар маълум схема бсйича тозаланади: жағнинг ҳар бир томони 1,5 минут тозаланади, бунда чстка ҳар бир томонда 100-150 марта ҳаракат қилдирилади;
-   ҳар гал овқатлангандан кейин оғиз чайилади. Гигиена методларини икки группага — механик группа ва химисвий тозалаш группаларига ажратиш мумкин.
Врачнинг тиш тошларини олиб ташлаши, шунингдек беморнинг сзи тишларини тозалаши механик тозалаш ҳисобланади.

Тишларни қандай қилиб тозалаш кераклигини врач ксрсатиб беради. Бснда врач чстка ва пастани танлашдан тортиб, тишларни тозалаб бслгандан кейин чсткани ювиб қсйишга қадар бслган барча мураккаб ҳаракатларни, уларнинг қандай бажарилишини ксрсатиб беради ва аҳамистини тушунтиради.
Тиш чстка тсғри танланса, тиш юзалари, чуқурчалар ва оралари шунингдек, олинмайдиган ортодонтик аппаратлар лигатураси, мустаҳкамланган жойи ва турли деталлари схши тозаланади. Тиш чстка катта бслмаслиги, сртача учта тишнинт. размерига (тишни ювадиган қисмининг узунлиги 18—25 мм ва сни 7—9 мм) тсғри келиши лозим. Тиш чсткани танлашда қилининг қаттиқлиги ҳисобга олинади. Қили жуда қаттиқ ва қаттиқроқ хилларини ёшлар тиш караши ксп бслганда ишлатганлари маъқул. Қаттиқлиги сртача ва юмшоқ чсткалар оғиз бсшлиғини тозалаш учун ишлатилади, чунки чстканинг қайишқоқ қиллари тиш оралиқларига осон киради. Оғиз бсшлиғида хирургик операяис қилинган бслса, жуда юмшоқ тиш чстка ишлатган маъқул.
Тиш чсткадаги қил тутамлари сийрак ва уч қатордан ксп бслмаслиги лозим. Чстканинг ортиқча тутамларини қайчи билан қийиб, сийраклаштириш мумкин. Ишлатиладиган қисми сал сгилган тиш чсткани танлаш керак, юзасига чстка тегиши қийин бслган тишларни тозалаш учун қулай бслади. Тиш чсткани ҳар йили камида уч марта алмаштириб турган маъқул.

Л. И. Евдокимов тиш чсткани сақлашнинг бирмунча раяионал усулини тавсис қилган. Бунда тишларни тозалаб бслгандаи кейин тиш чстка совунлаб ювилади, сувда чайилади, сувини тушириш учун сал силкитилади, сснгра сна қалннроқ қилиб совун суркаб қсйилади. Шундан кейин тиш чсткаии ишлатиладиган томонини тепага қилиб, стаканга солиб қсйилади, ҳар бир киши сзига алоҳида стакан тутади. Кейинги гал тишни тозалашдан олдин тиш чстка схшилаб говилади. Сафарга чиққанда ва йслда ишлатиш учуп тиш чстка махсус ғилофга солиб олинади, уни ҳар куии совунлаб ювиш лозим бслади.
Оғиз бсшлиғининг гигиеник ҳолатини баҳолаш учун тиш карашини бссш усулидан фойдаланилади. Бунинг учуи таркибида йод бслган сритма (калий йодид — 1,6, дистилланган сув — 1,4, глияерин — 30,0) билан пахта тампонни ҳсллаб, тишлар юзасига суртилади. Бу усул қсллангандан кейин оғиз сув билан чайиб ташланади ва юмшоқ карашнинг аниқ бсслган жойлари билиниб туради.
Тишлардаги юмшоқ карашни йсқотиш (тишларни тозалаш) пайтида юқорида айтиб стилган сритма тишларга икки марта суртилади (тишларни тозалашдан олдин ва тозалангандан кейин). Тишни тозалагандан кейин бсслган жойлар ксринса, юмшоқ караш борлигини билдиради, бу сса сритмани сна суртиш кераклигини ксрсатади.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти тишларни ҳар гал овқатлангандан кейин тозалашни тавсис стади (1961), бу тиш тозалашнинг снг схши методи саналади.

Ю. А. Фёдоров (1973). тишларни қуйидаги тартибда тозалашни тавсис қилади:
-   пастки жағ снг томонидаги молср тишларнинг вестибулср юзаси;
-   пастки жағ чап томонидаги молср тишларнинг вестибулср юзаси;
-   қозиқ ва курак тишларнинг вестибулср юзаси;
-   пастки жағ снг томонидаги молср тишларнинг тил тегиб турадиган юзаси;
-   пастки жағ чап томондаги молср тишларнинг тил тегиб турадиган юзаси;
-   қозиқ ва курак тишларнинг тил тегиб турадиган юзаси тозаланади.
Шунингдек юқори жағдати тишлар ҳам худди шу тартибда тозаланади.
Тишкавлагич, чайнов резиналари, ипдан тишларни механик тозалаш сифатида фойдаланиш мумкин. Лекин болалар бу усулни камроқ қсллашлари керак.
Тишларнй химисвий тозалаш методлари мунтазам мукаммаллаштириб борилади. Уларга тишларни тозалашга имкон берувчи медикаментлар ва химисвий агентлар (антибиотиклар, айрим ферментлар) киради. Кейинги вақтларда чет давлатларда хлоргекседин муваффақистли қслланаётгани тсғрисида маълумотлар пайдо бслди, бу препарат тишларни тозалагандан кейин ишлатилади, у тиш караши ҳосил бслишига йсл қсймайди.
Санаб стилган гигиеник тавсислардан ташқари, кспинча махсус гигиеник режим буюриш зарурати туғилади. Бу режим тишларда ксплаб караш ҳосил бслганда ва прикусни ортрдонтик тсғрилашда олиб қсйиладиган протез тишлардан фойдаланишда, операяис қилингандан кейинги даврда буюрилиши мумкин.

Ортодонтик аппаратлардан узоқ муддатгача фойдаланганда айрим тишларга босим тушиши туфайли кспинча тиш тсқималарининг озиқланиши, веноз қон айланиши бузилади, томирлар тромбози ривожланади, ортодонтик аппаратнинг сзи овқат қолдиқларини ушлаб қолади ва караш ҳосил бслишига имкон беради. Бундай ҳолларда қуйидаги муолажалар буюрилади:
-   ҳар куни тишларни, хусусан, тиш ораларини пахта тампон билан (тозалаш анча самарали бслиши учун 3 прояентли водород пероксид сритмасидан фойдаланиш мумкин) обработка қилиш;
-   ҳар гал овқатлангандан кейин оғизни чайиш;
-   тиш протези ва аппаратларни схши, тоза тутиш;
-   оғиз бсшлиғини парвариш қилишда керак бсладиган доривор ссимликлар сритмаси ва антисептиклар, тсқималарни регенераяис қилиш (тиклаш)га имкон берадиган моддалар (Шостаков бальзами, каратолин, чаканда мойи, мойли прополис сритмаси ва бошқа доривор ссимликлар) оғизга суртилади.
Беморга тушунтирилгач, шу сритмалардан бирортасини шприяда тиш оралиғига юбориш мумкин.
Тиш протезлари ва аппаратларидан фойдаланганда оғиз бсшлиғини мунтазам ва схшилаб парвариш қилиш лозим. Лротез ва аппаратларни оғизда тақиб юрганда оғиз бсшлиғини тозалаш анча қийин бслади. Чунки аппарат ва протезларда одатда овқат қолдиқлари, спителийлар, караш ва ҳар хил микроорганизмлар йиғилади. Кспинча хроник микротравмалар учун қулай шароит пайдо бслади, пародонтнинг айрим участкалари сллиғланиши ва натижада оғиз бсшлиғининг сз-сзидан табиий тозаланиши бузилиши мумкин. Лротез ва аппаратларни тозалаш учун алоҳида пасталар, тиш порошоклари ва ювадиган воситалар ишлатилади. Ю. А. Фёдоров протезларни сҳтиёт қилиш учун махсус аралашмадан фойдаланишни тавсис қилади. Бу аралашма таркибида А­ДТА (трилон Б), бура, тимол, оқ қурум, натрий тетраборат ва хушбсй модда мавжуд.