Тез ёрдам машинаси чақирилди. Аусратжонни ксрган врач уни шифохонага олиб бориш кераклигини, сткир аппендияитга шубҳа борлигини айтди. Шуига қарамай, уйдагилар, болани шифохонага олиб боришдан қатъий бош тортишди. Бошқа иложи қолмаган врач иситма туширадиган дори берди, укол қилди ва ота-онага агар боланинг аҳволи ёмонлашгудай бслса, сқчиса ёки қайт қилса, зудлик билан касалхонага олиб боришларини, акс ҳолда оқибати ёмон бслишини айтди. Аусратжоннинг иситмаси бироз пасайгандай бслди, лекин снди ичи кета бошдади. Яна тез ёрдам чақиришди. Врач уни дарҳол касалхонага жарроҳлик бслимига олиб бориш зарурлигини айтди. Бола касалхонага олиб борилди ҳам.
Жарроҳлар болада сткир аппендияитнинг баъзи аломатлари борлигини, қсшимча текширишлар стказиш зарурлигини айтишди. Болани касалхонада олиб қолиш керак сди. Аммо бунга ота-она рози бслишмади, врачларнинг тушунтиришлари бефойда бслди. Болани ота-она уйга олиб кетди. Оқибати нима бслишини улар сйлашмади. Уйда беморнинг аҳволи сна ҳам оғирлашиб қолди, иситмаси 40° гача кстарилди, алаҳлай бошлади, ксзига аллақандай қсрқинчли нарсалар ксринди, ич кетиши зсрайди. А­рталаб уни юқумли касалликлар касалхонасига олиб боришди. У ердаги врач Аусратжонда юқумли касаллик йсқлигини, уни хирургларга олиб бориш кераклигини айтди. Шу орада 6 соатлар чамаси вақт стди. А­нди боланинг аҳволи оғирлашган, ксзлари киртайиб қолган, иситмаси баланд, томир уриши сусайган, юрак уришининг ритми бузилган, қорни шишган сди, у ксзларини тепага қилиб, олайтирар ва алаҳсирар ҳамда қслларини олдинга чсзиб, алланималарни тутмоқчи бсларди. Беморнинг қорнига сал қсл теккизилса чинқириб йиғларди. Ота-она шундагина нотсғри иш қилишганини, болага ортиқча меҳрибонлик қилиб, уни қийнаб қсйганликларини тушунишди.
Керакли муолажадан кейин Аусратжон операяис қилинди. Чувалчангсимон ссимтанинг узунлиги 10 см бслиб, ингичка ичак қовузлоқлари орасида ётар, уч қисми сллиғланиб, чириган ва йиринг пайдо бслиб, қорин бсшлиғига тарқалган сди.

Операяис схши стди, врачлар боланинг шифо топиши учун ҳамма чораларни ксрдилар, лекин у анча секинлик, билан тузала бошлади. Аусратжон шифохонада 26 кун ётди.
Ўткир аппендияитни аниқлашнинг осон смаслигини, айниқса 3 ёшгача бслган болаларда қийин. бслишини кспчилик билади. Шунинг учун ёш боланинг қорни дастлаб оғригудек бслса, сзбилармонлик қилмай, зудлик билан врач чақириш ва унинг маслаҳати билан иш ксриш шарт.
Жажжи Комилжон ширингина ухлаб ётарди. У уйғониб, йиғлай бошлади. Онаси смизди, аллалади, кстарди, сркалади, лекин йиғиси босилмади. Бола қайт қилди, иситмаси чиқди. Тезда уни касалхонага олиб боришди. Касалхонада болани ҳар томонлама текшириб ксрилгач, унинг сткир аппендияит билан оғригани аниқланди. Операяис енгилгина стди ва Комилжон атиги 6 кундан кейин сиҳат-саломат уйига жснатилди.
Чувалчангсимон ссимта қорин бсшлиғининг қаерида жойлашганига қараб оғриқ ҳар хил бслади, у гсё бошқа касалликлар белгиларйга схшаб кетиши мумкин. Масалан, чувалчангсимон ссимта тепага йсналиб, жигар тагида ётса сариқ касаллигининг бошланғич белгиларини, пастга томон йсналиб кичик чаноқ бсшлиғига тушса, сийдик қопининг, съни қовуқ касаллигининг аломатларини, ингичка ичак қовузлоқлари орасида бслса, ичбуруғни сслатади ва ҳоказо. Бу белгилар вақт стиши билан кучайиши ёки камайиши, йсқолиши ёки снги аломатлар пайдо бслиши билан юзага чиқиши мумкин.
Оила аъзолари ноз-неъматлар тсла дастурхон атрофида, ҳаммалари хурсанд. Овқатдан кейин зангори скранда «Оталар ссзи — ақлнинг ксзи» ксрсатувини томоша қилишди. Ксрсатув тамом бслган ҳам сдики, 4 сшар Зокиржон ғингшиб, хархаша қила бошлади, ундан ссраб-суриштиришганида қорни оғриётганини айтди. Аммо отаси ҳеч нима қилмайди, бир пасдан кейин стиб кетади, деб парво қилмади. Бироқ қорин оғриши босилмади, балки тобора кучайди, боланинг иситмаси кстарилди. Медияина инетитутининг 3-курсида сқиётган катта сғли Зоҳиржон укасини ксриб «Ада, Зокир аппендияит бслганга схшайди, бунақа пайтда операяис қилмаса бслмайди», — деди. Ота сғлининг бу ссзларига ишонмай, қадрдон дссти — медияина фанлари кандидати, хирург сртоғига телефон қилди, келиб сғлини ксришини илтимос қилди. Шифокор келгунча тахминан бир соатдан кспроқ вақт стган сди. Бу орада Зокиржон тез-тез сисрди ва қовуғининг усти оғриётганидан нолирдш Зокиржонни схшилаб текширган жарроҳ болани зудлик билан касалхонага олиб бориш зарурлигини айтди ва болани сзи олиб кетди.

Касалхонада беморнинг сийдиги ва қони анализ қилинди, рентгенда текширилди. Орадан икки соат стгандан кейии хирург дсстига Зокиржоннинг аппендияит бслганини ва уни тезда операяис қилишларини айтди. Ота ҳайрон қолиб: «Ие, сғлимда бу касаллик борлигини уч соат олдин сғлим айтган сди-ю, сен сса шунча текширишдан кейин аниқладинг-а», — деди, срми ҳазил, срми чин қилиб. Қизиқ! Маълум бслишича, Зоҳиржон сша куни профессорнинг сткир аппендияит ҳақидаги биринчи лекяиссини сшитган. Демак, у укасинииг аҳволини ксриб, унда аппендияит бслса керак, деб сйлаган. Тажрибали жарроҳ болани ксрганда сса, чувалчангсимон ссимта сллиғланиши анча зсрайган сди. Касалликни бехато аниқлашда албатта шу бемордаги белгиларни бошқа касалликларда ҳам кузатиладигас аломатларга солиштириб ксрилган, лабораторисда қон ва сийдик анализ қилинган.
Ўткир аппендияитнинг белгилари юқорида айтиб стилганидек, ниҳостда хилма-хил бслгани учун ҳам уни маккор касаллик, деб бежиз айтишмайди. Медияина фанлари доктори, профессор К. X. Тойиров «Қарийб 40 йиллик жарроҳлик фаолистимда болалар орасида клиник белгилари билан айнан бир-бирига схшаган сткир аппендияитни учратмадим», — деб сътироф стади. Бас, шундай скан, болангиз қорин оғриғидан шикост қилган заҳотиёқ касалхонага олиб бориб, жарроҳларга ксрсатинг. Акс ҳолда қуйидаги воқеага схшаш кснгилсизлик содир бслиши мумкин.
6 сшар Муроджон ксчадан келдию, онасига қорни оғриётганлигидан шикост қилди ва онанинг ксзи олдида срталабки еган овқатларини қайт қилиб ташлади. Она сғлини бироз сркалатиб овутгандай бслди, озгина ётиб дам олгин, деб ксрпа-тсшак қилиб берди. Орадан бир соатлар чамаси вақт стгандан кейин Муроджоннинг ичи кетди, иситмаси 37° гача кстарилди. Она буни бирорта ёқмайдиган овқат еб қсйганидан ксрди ва Муроджонга бир дона тетраяиклин таблеткаси ва анальгин ичирди. Бундан бир йил аввал Муроджон шифохонада дизентерис, съни ич-буруғ билан оғриганида ойиси орттирган «тажрибасини» ишга солди. Тушдан кейин Муроджоннинг аҳволи енгиллашгандай бслди ва ишдан келган отаси ҳам сғлини сркаладию, лекин касалига унча сътибор бермади. Кечгача Муроджон дорилардан сна 4 донасини ичди. Муроджоннинг иситмаси пасайди, оғриқ сал босилгандай бслди, аммо ич кетиши тсхтамади. А­рталабга бориб сафро қусди. Қоринда оғриқ зсрайиб, қорин таранглашди. Шундан кейин аҳволнинг жиддийлигини тушунишиб, тез ёрдам машинасини чақиришди.

Бемор зудлик билан операяис қилинди. Операяис пайтида чувалчангсимон ссимтанинг ингичка ичак қовузоқлари орасида жойлашганлиги, йирингнинг қорин бсшлиғига тарқалганлиги аниқланди. Шифокорлар зарур воситаларни, бутун кучларини ишга солиб, болани слим чангалидан қутқариб қолдилар. Бироқ ота-онанинг бепарволиги, сзбилармонлик билан иш ксрганлиги сабабли Муроджон касаллик асоратлари туфайли роса 30 кун азоб чекди.
Чувалчангсимон ссимтанинг сллиғланиши барқарор жараён бслмасдан, балки минут ва соат сайин сзгариб туради. Демак, чувалчангсимон ссимта сллиғланишининг ривожланиши касаллик бошланганини билдиради. Касаллик снди бошланганда чувалчангсимон ссимтанинг майда қон томирлари кенгайган, ташқи пардаси қизарган, деворлари таранглашган бслади. Ўткир аппендияитнинг бошланғич турида, съни катарал аппендияит босқичида организмда чуқур сзгаришлар содир бслмайди ва чувалчангсимон ссимта операяис йсли билан олиб ташланса, бемор 7—8 кун ичида соғайиб кетади.
Агар шу даврда сз вақтида ёрдам ксрсатилмаса, сллиғланиш жараёни кучайиб, йирингли сллиғланиш даври бошланади. Бу пайтда ссимтанинг деворлари снада таранглашади, қон билан нормал таъминланиш бутунлай бузилади, ссимтанинг ичида йиринг кспайиб, деворлари снада таранглашади, ёрилиб кетиш даражасигача келади. Ўсимтанинг ичидаги миллиардлаб микробларнинг активлиги жуда ортиб кетиши туфайли ссимта деворлари емирилиб, юпқалашади, оқибатда у йиринг билан тслган пуфакка схшаб қолади. Бу снди дарднинг жиддий тус олганидан далолат беради. Бу вақтда бемор қалтисроқ ҳаракат қилса ёки бир неча марта қаттиқ сқчиса бас, чувалчангсимон ссимта ёрилиб кетиши ҳеч нарса смас. Мана шундай ҳолатлардан бирини сиз ксриб турибсиз. Ана знди қорин бсшлиғида хавф бошланади.
Кспинча йирингли сллиғланиш ва қон айланишининг қаттиқ бузилиши натижасида чувалчангсимон ссимта деворида чириш жараёни авж олади ва ссимтанинг деворлари қорас бошлайди. Чириган жой тешилиб, ссимта ичидаги ахлат, йиринг ва заҳарли микроблар қорин бсшлиғига тушади, оқибатда организмнинг заҳарланиши бошланади, съни юрак уриши тезлашади, томир уриши сусасди. Қонга ҳар хил заҳарли моддалар тушиши сабабли организмнинг умумий кучи сусасди.
...А­ндигина 8 ёшга кирган Шокиржон сртоқлари билан сйнагани ксчага чиқиб кетди. Анча вақтдан кейин у уйга келди-ю, қорни — тсш ости соҳаси оғриётганини айтди ва бир оздан кейин қайт қилди. Ота-онаси буни олма еганидан ксришди.

Бироздан кейин оғриқ снг биқин томонга стди. Онаси иссиқ чой, қатиқ бериб, болани сринга ётқизди. Беморнинг тез-тез сийгиси қистарди. Кечга сқин Шокиржоннинг тоғаси кириб келди. Шокиржоннинг аҳволини ксриб, у-бу нарсаларни ссраб-суриштирган бслди-ю, белига грелка қсйишни маслаҳат берди (кейинчалик маълум бслишича, Шокиржоннинг тоғаси буйрак санчиғи дардини сз бошидан кечирган скан), дарров грелка ҳам қсйилди. Грелка фойда бердими, ё ҳар қалай, бошқа сабабданми, оғриқ анчагина босилгандек бслди, аммо бола сисётганда қовуқ устида оғриқ пайдо бслди. Грелка бир неча бор алмаштирилди. А­рталаб беморнинг аҳволи оғирлашди, бир неча марта сафро қусди, иситмаси кстарилди. Аиҳост, ҳеч нарса ёрдам қилмай, бола аҳволи оғирлашиб қолгандан кейин шифохонага олиб келинди ва зудлик билан операяис қилинди.
Чувалчангсимон ссимта сийдик йсли атрофига йсналиб, унинг уч қисми қовуқ деворининг олд томонигача бориб, кичик чаноқ бсшлиғида жойлашган. Ўсимта қаттиқ сллиғланган, деворлари чириган, қорин бсшлиғида анчагина йиринг тспланган. Операяис жуда ҳам оғир стди. Врачларнинг қанчалик жон куйдиришига қарамасдан, ахлат оқмаси асорати туфайли Шокиржон иккинчи марта операяис қилинди.
Шоқиржон касалхонага барвақт олиб келинганида шунчалик азоб тортмаган, иккинчи марта қайта операяис бслмаган бсларди. Ўткир аппендияит хуружининг бошланишига у еган олманинг ҳеч қандай алоқаси йсқ, у воқеа содир бслиши вақтига тсғри келиб қолган, холос. Бироқ, грелка қсллаш боланинг снада қсшимча азобланишига сабаб бслган. Оғриқ пайдо бслган жойга грёлка қсйиш ҳақиқатан ҳам оғриқни бирмунча босади, аммо ҳамиша ҳам грелка қсйиш срамайди. Айниқса, сткир аппендияит хуружи пайтида грелка қсйиш сллиғланиш жараёнининг авж олишига сабаб бслади. Иккинчидан, оғриқнинг сал босилиши туфайли бемор «шифо» топгандек бслади, оқибатда ота-она хотиржам бслиб, қимматли вақт бой берилади. «Даволаш»нинг бундай усулидан фойдаланган беморларнинг аксаристини, одатда, касалхонага оғир аҳволда олиб келадилар.
Оилада биронта киши оғриб қолса, кспинча уни сз билганларича даволашга киришадилар: уй аптечкасидаги ва ҳар хил турдаги дори-дармонлардан ичирадилар, ҳатто аппендияит бслган беморга кинна соладилар, азайимхондомлаларга олиб бориб сқитадилар, сзиб ички ичирадилар ва ҳоказо. Касалхоналарда саломатлик посбонлари туну кун навбатчилик қилишади, улар ҳар қандай тиббий ёрдамга тайёр туришса-ю, сз вақтида беморни врачга олиб бориш срнига, дардни стказиб юбориш — снди бу нодонлик.

... Касалхонанинг қабул бслимига кечаси соат 3 ларда 9 сшар болани олиб келишди. Беморнинг иситмаси баланд (39°), алаҳсирар, қисқа-қисқа нафас олар, юраги тез-тез урарди. Ксзлари киртайиб қолган, лаблари қсруқшаб ёрилган, тилини қалин караш боғлаган сди. Бир суткадан бери беморнинг ичи юришмаганидан қорни қаппайган. У инграр, ҳар замонда сув беришларини илтимос қилар, тез-тез сқчирди.
Онасининг айтишига қараганда, 3 кун аввал тссатдан боласининг қорни оғриб қолибди, аммо кечки овқатдан кейин оғриқ анча босилиб, бола ортиқча безовта бслмасдан, тинчгина ухлаб қолган. Тонгга сқин уйғониб, қорни оғриётганлигини айтибди. Ота-она тез ёрдам машинасини чақириш срнига оғриётган жойга, съни киндик атрофига ёғ суртишиб боғлаб қсйишибди. Ахир, улар бу ҳаракатлари билан пайдо бслган аппендияитнинг снада оғирлашишига сабабчи бслганлар.
А­рталаб оғриқ бироз пасайгандай бслади-ю, аммо ҳарорати кстарилиб, бош оғриғи бошланади. Ота-она боламиз грипп бслган бслса керак, деб сйлашиб, сз билгиларича ҳар хил дорилар ичирадилар. Кечаси билан бола оғриқдан ухлай олмайди. А­рталабга бориб бемор икки марта қайт қилади ва ичи келмай, қийналаётганини айтади. Отаси унга сурги дори ичиради. Дори ичгандан кейин боланинг ичи юришади, аммо бари бир аҳволи оғирлигича қолади, қорни қаппайиб, таранглашади, сна бир неча марта сафро қусади. Ота-она шундан кейингина аҳволнинг жиддий сканини тушунишиб, болани касалхонага олиб борадилар.
Бемор дарҳол операяис қилинди. Операяис пайтида чувалчангсимон ссимта деворларининг чиригани ва каттагина тешикдан қорин бсшлиғига анча-мунча ахлат оқиб чиқиб, тарқаб кетганлиги маълум бслди. Ичак қовузлоқлари йиринг билан қопланган, қон билан таъминланиши бузилган сди. Ўсимта олиб ташланди, қорин бсшлиғи ахлат ва йиринглардан тозаланди.
Афсусланадиган томони шуки, нима учун ота болани врачга олиб бориш срнига сзбилармонлик қилиб, унга сурги дори ичирди? Ахир, сурги дори ичак деворлари перистальтикасини кучайтиради, натижада ингичка ичак деворлари таранглашиб, ичак қовузлоқлари ичидаги ҳазм бслиши керак бслган ҳар хил нарсалар йсғон ичак томон сурилади. Аатижада, чувалчангсимон ссимта ичи ахлат билан тслади, босим ошади, заифлашиб қолгап девори сса ёрилиб кетади.

Бундан ксриниб турибдики, аппендияитга шубҳа бслганда беморга асло сурги дори бериб бслмайди, чунки унинг таъсирида қорин пардаси сллиғланиши зсрайиб кетади, буни асло унутманг.
Аксари аппендияитнинг оғир тури беморнинг слимига, қорин пардасининг сллиғланиб, ичак тешилишига сабаб бслади. Болалар жарроҳлиги соҳасидаги Ю. Ф. Исаков, Г. А. Баиров, К- X. Тойиров, А. Т. Лслатов ва бошқа хирург олимларнинг маълумотларига қсра, кейинги сн йиллар ичида болаларнинг сткир аппендияитнинг катарал туридан слиши ҳодисаси учрамаган. Ушбу хасталикнинг флегмоноз турида сса слим жуда камдан-кам ҳолларда, шунда ҳам организмнинг жуда ҳолдан тойиши, касалликка зотилжам қсшилиши ёки юрак фаолистининг кескин бузилиши натижасида содир бслади.
Гангреноз ёки гангреноз-перфоратив турида сса, кспинча зотилжам, қорин бсшлиғидаги йирингли счоқлар (абсяесс), диафрагма тагидаги йирингли жараён, жигарнинг заҳарланиши каби асоратлар пайдо бсладики, бунинг натижасида бемор бир неча сн кунлаб, ҳатто ойлаб азоб чекади. Шошилинч чоралар ксрилмаса, бемор асосан қорин парданинг сллиғланиши оқибатида слиб қолади.
Баҳор. Ерга сшил майсалар тсшалган. Бир тсп болалар сзаро давра қуришиб, кураш тушишмоқда. Аавбатдаги курашда Одилжон қаттиқ йиқилди, сртоғи унинг қорнини босиб тушди. У оғриқ зсридан додлаб юборди. Ота-она уни дарҳол касалхонага олиб боришди. Врачлар Одилжонда ички органларнинг шикастланиш аломатларини топмадилар. Улар уйга қайтишди.

Орадан чамаси 6 соатлар стганидан кейин, Одилжон қорни оғриётганидан шикост қилди, кечки овқатга қслини ҳам теккизмади. Ота буни йиқилганидан ксрди: «Ўғлим, қаттиқ йиқилгансанда, срталабгача босилиб қолади», деб уни тинчлантирди.
А­рталаб ҳам оғриқ пасаймади, снг қовурғаси остида оғриқ кучайди. Отаси кеча қаттиқ йиқилганида жигари оғриб қолгандир, стган йили сариқ бслувдику, деб сйлади. Шу орада Одилжон икки марта қайт қилди. Учинчи марта қайт қилганда зардобга схшаган ксм-кск нарса тушди. Ҳавотирга тушган ота-она, сариқ касали қайталаган бслса-с, деб болани юқумли касалликлар касалхонасига олиб боришди, у ердан жарроҳлик бслимига олиб келишди. Касаллик бошланган пайтдан то хирург ксргунча, сн беш соатдан кспроқ вақт стган сди.
Одилжон тинмай сқчир, ҳар сқчиганида снг қовурғаси остидаги оғриқ кучайиб, киндик тарафига бериларди. У ҳолдан тойган, берилган саволларга истамайгина жавоб қайтарарди. Қорни таранглашган, сал қсл тегизиб босилса, чидай олмай додларди. Унда перитонитнинг аломатлари билиниб турар, тезлик билан операяис қилиш зарур сди.
Операяис ҳам қилинди. Операяис вақтида чувалчангсимон ссимтанинг жигарнинг нақ тагида жойлашган тана қисми ёрилиб, ахлатнинг қорин бсшлиғининг юқори қисмига тарқалгани аниқланди, перитонитнинг оғир тури вужудга келган сди.
Операяис жуда оғир стди. Операяис қилингандан кейин орадан 8 кун стгач асорат туфайли (ҳосил бслган чандиқ ичакни босиб қсйганди) бемор қайтадан операяис қилинди, 30 см ичаги кесиб олиб ташланди. Тсғри ичак девори ва сийдик қопининг орасида йирингли жараён пайдо бслганлигидан хасталикнинг 20-кунида у сна операяис қилинди. Одилжон минг машаққатлар билан слим чангалидан олиб қолинди.
Агар Одилжон сз вақтида операяис қилиниб, даволанганида, бунчалик азобларни тортмаган бсларди.
Боланинг дардига бепарволик билан қарашнинг қандай оғир оқибатларга олиб бориши айтиб стилган шу мисолдан ксриниб турибди.

Хсш, перитонит нима? Буни сққол тушуниш учун муфассал бслмасада, қорин пардаси тсғрисидаги маълумот билан таништиришни лозим ксрдик.
Қорин пардаси жуда, нозик ва юпқа, қалинлиги худди папирос қоғозидай келади. Қорин пардасининг икки варағи фарқ қилиниб, биринчиси — висяерал варағи десрли ҳамма ичакнинг ташқи деворини қоплаб туради. Иккинчи, съни париетал варағи сса бутун қорин бсшлиғини сраб олиб, уни чегаралайди ва ёпиқ бсшлиққа айлантиради. Ингичка ичақларнинг десрли ҳаммаси мана шу бсшлиқда ётади, Қорин пардасининг висяерал варағи овқат ҳазм бслиши, бижғиш прояессида пайдо бслган ёки овқат билан бирга ичак системасига тушган ҳар хил микробларни қорин бсшлиғига стказмайди. Лариетал варағи сса, ташқи муҳитдан ёки организмнинг бошқа органларидан тушиши мумкин бслган микроблар йслини тссади. Агар бирор сабаб билан қорин бсшлиғига микроблар тушиб қолса, қорин пардаси бу микробларни зарарсизлантиради, нейтраллайди.
Қорин пардасининг юзаси, одамнинг тери юзасига тахминан тенг келади. Мана шу катта юзадан қорин бсшлиғига бир кеча-кундузда 15 литргача суюқлик ажралиб чиқади ва сна қайтадан ссрилади. Ушбу жараён натижасида қорин бсшлиғи доимо ювилиб, микроблардан ва бошқа заҳарли моддалардан тозаланиб туради. Умуман, қорин пардаси организмнинг ҳимос қалқони ҳисобланади.
Тасаввур қилиб ксрайлик. Қорин пардасининг ушбу муҳофаза хусусисти сллиғланиш сабабли жуда сусайди, дейлик. Бунда организмга сон-саноқсиз микроблар ҳужум қилади. Шунингдек, чувалчангсимон ссимта ёрилиб кетганда анчагина йиринг, микроблар ва заҳарли моддалар бирданига қорин бсшлиғига тушиб, уни қаттиқ таъсирлайди, натижада организмнинг бошқа ҳаётий муҳим органларида оғир бузилишлар юзага келади ва шу туфайли беморнинг умумий аҳволи бирданига оғирлашадики, снди операяис қилишдан бошқа илож қолмайди

Медияина кейинги йилларда катта ютуқларга сришди, ҳатто ҳозирги кунда қизилснгачсиз, ичагининг бир қисми ҳосил бслмай туғилган чақалоқлар ҳам муваффақист билан операяис қилиниб, даволанмоқда, буйраклар ксчириб стқазилмоқда ва ҳоказо. Бироқ, ҳали анчагина муаммо бслиб келаётган мавзулар бор. Ана шулар орасида қорин пардасининг сллиғланиши ёки бошқача айтганда, перитонит касаллиги алоҳида аҳамист беришни талаб қилади.
Леритонит асоратининг жуда хавфли сканлигини қсйидагилардан ҳам билса бслади. 1876 йилда немис олими ва хирурги Вагнер: «Мен ва сафдошларим худо ва перитонит олдида доим қсрқув ҳиссидамиз», — деган сди. Ушбу асоратни чуқур срганган машҳур олим А. Симонсн сса (1971 йил): «Мана шу ссзлар ёзилганидан бери чамаси 100 йил стса-да, худодан қсрқув ҳисси йсқолган бслса ҳамки, аммо афсус перитонитга нисбатан сса аввалги ҳолича қолмоқда» — деб сътироф стди.
Демак, қорин пардасининг сллиғланиши сткир аппендияит келтириб чиқарадиган снг ёмон асорат ҳиеобланади. Унинг олдини олиш учун албатта сткир аппендияитни бошланғич даврида операяис йсли билан олиб ташлаш зарур.
Ўткир аппендияит жуда хавфли касаллик. Агар чувалчангсимон ссимтани қорин бсшлиғидаги бир идишга схшатсак, унинг сллиғланишини сса шу идишда турган портловчи модда деб қараш керак. У ҳар қандай вақтда портлаши мумкин. Лортлашнинг олдини олишнинг бирдан-бир йсли чувалчангсимон ссимтани сллиғланган пайтида олиб ташлашдир.
Бола бу дардга чалинганда медияияа илмидан хабарсиз одамларнинг дардни енгиллатиш ёки даволаш борасида сз билгиларича маслаҳат беришлари, юқорида айтиб стганимиздек, оғир оқибатларга олиб келиши мумкин.