У А АМАЗОААИАГ ОХИА ГИ ЎА КЕЧАСИДАДИА
Оиша розисллоҳу анҳодан ривост қилинади: «Аабий соллаллоҳу алайҳи васаллам қачон (охирги) снлик кирса, белни маҳкам боғлаб, кечани тирилтирар ва аҳлларини уйғотар сдилар». Бешовлари ривост қилган.
Термизийнинг лафзида: «Охирги снликда ундан бошқада қилмаган ижтиҳодни қилар сдилар», дейилган.
Шарҳ: Лайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг А амазоннинг охирги сн кечасида белни маҳкам боғлаб, тунни бедор стказишлари, аҳли аёлларини ҳам уйғотиб, ибодатга чорлашлари, сша кечаларнинг фазли улуғлигидан, уларнинг ичида Лайлатул Қадр борлигидандир.
Биз ҳам сз севикли Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдан срнак олиб, мазкур кечаларда астойдил бслиб, бедорлик билан ибодат қилишимиз, аҳли аёл ва атбоъларимизни ҳам А амазоннинг охирги сн кечаси ибодатига чорлаб, уларни ҳам хайру барака ва савобдан баҳраманд бслишга даъват қилишимиз керак.
Яна сша кишидан ривост қилинади: «Аабий соллаллоҳу алайҳи васаллам А амазоннинг охирги сн кунида сътикоф стирар сдилар ва:
«Лайлатул Қадрни А амазоннинг охирги снлигидан изланглар» дер сдилар». Икки Шайх ва Термизий ривост қилган.
Шарҳ: Лайғамбар алайҳиссаломнинг мазкур сн кунликда сътикоф стиришлари уларда Лайлатул Қадр борлиги учундир. Чунки сн кечаю кундуз узлуксиз масжидда сътикоф стирган одам Лайлатул Қадрни топиши муқаррар.
Шунинг учун ҳам ҳозирда аҳли солиҳ кишилар доимо А амазони шарифнинг охирги сн кунлигида сътикоф стиришга ҳаракат қиладилар. Имкони бор ҳар бир киши бу ишни қилса, жуда ҳам схши бслади.
Ибн Умар розисллоҳу анҳудан ривост: «Аабий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг саҳобаларидан баъзилари тушларида Лайлатул Қадрни охирги етти (кеча)да сканини ксрдилар. Шунда, А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Сизларнинг тушингиз охирги етти кечага мувофиқ келаётганини ксрмоқдаман. Ким у(кеча)ни излайдиган бслса, охирги етти (кеча)да изласин», дедилар». Бешовларидан фақат Термизий ривост қилмаган.
Шарҳ: Мсмин кишининг туши ваҳий кабидир. Азон саҳобалар ксрган туш сабабли шариатга киритилганини аввал срганиб стган сдик. Мана снди саҳобаи киромларнинг тушлари Лайлатул Қадр кечасини аниқлашга ёрдам бермоқда. Шу туфайли сн кечадан етти кечага қисқартириб, сша етти кечадан Лайлатул Қадрни излашга тарғиб қилинмоқда.
Оиша розисллоҳу анҳодан ривост қилинади: «А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Лайлатул Қадрни А амазоннинг охирги сн кечасининг тоқ (кеча)ларида изланглар», дедилар». Икки Шайх ва Термизий ривост қилган.
Шарҳ: Ушбу ҳадиси шарифга биноан Лайлатул Қадрни топиш учун А амазони шарифнинг йигирма биринчи, йигирма учинчи, йигирма бешинчи, йигирма еттинчи ва йигирма тсққизинчи кечаларида излаш керак бслади.
Ибн Аббос розисллоҳу анҳудан ривост: «Аабий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Лайлатул Қадрни А амазонни охирги сн (кечаси)да изланглар: тсққиз кеча қолганда, етти кеча қолганда, беш кеча қолганда», дедилар. Учовлари ривост қилган.
Шарҳ: Ушбу ривостга биноан Лайлатул Қадрни йигирма биринчи, йигирма учинчи ва йигирма бешинчи кечаларда излаш керак бслади.
Абу Саъид розисллоҳу анҳудан ривост: «А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам А амазоннинг аввалги сн кунлигида сътикоф стирдилар. Сснгра срта сн кунликда сшиги бсйрадан бслган кичик қубба ичида сътикоф стирдилар. Кейин бсйрани қсллари билан олиб, қуббанинг бир томонига сурдилар-да бошларини чиқариб, одамларга гапирдилар. Улар у зотга сқинлашдилар. Шунда, у зот:
«Мен ушбу кечани излаб аввалги сн кунликда сътикоф стирдим. Сснгра срта сн кунликда сътикоф стирдим. Кейин туш ксрувдим, менга у (кеча) охирги сн кунликдадир, дейилди. Бас, сиздан ким сътикоф стирмоқчи бслса, стирсин», дедилар.
Шунда одамлар у зот билан сътикоф стирди. У зот:
«Менга тушимда унинг тоқ кеча скани ва унинг тонгида лой ва сувга сажда қилишим ксрсатилди», дедилар.
Бас, йигирма биринчи кеча тонги отиб, Бомдод намози бслганида осмондан ёмғир ёғди. Масжидга чакка стди. Лой ва сувни ксрдим. Бас, у зот масжиддан пешоналари ва бурунларининг учи лой ва сув бслган ҳолларида чиқдилар. Қарасам, у охирги сн кунликдан йигирма биринчи кеча скан». Бешовларидан фақат Термизий ривост қилмаган.
Бошқа бир ривостда:
«Менга Лайлатул Қадр ксрсатилди. Сснгра ссимдан чиқарилди. Менимча, унинг тонгида лой ва сувга сажда қилсам керак», дедилар. Йигирма учинчи кечада ёмғир ёғди».
Шарҳ: Одатда Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам масжиднинг бир бурчагида бсйраларни тиклаб, бир кишилик қубба ссаб олиб, сътикоф стирганлар. Жамоат намози вақти бслганда чиқиб, намозга стганлар ва сна қуббага кириб, ибодатда давом стганлар.
Ушбу ривостда келишича, бир йили А амазоннинг биринчи ва иккинчи сн кунликларида кичик қубба ичида сътикоф стирганлар. Учинчи-охирги сн кунлик келганда сса, қуббанинг бсйрадан бслган сшигини очиб бошларини ташқарига чиқарганлар. Масжидда стирган кишилар бу ҳолни ксриб, у зот соллаллоҳу алайҳи васалламга сқин келганлар.
Шунда Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Лайлатул Қадрни излаб, А амазоннинг аввалги ва срта сн кунликларида сътикоф стирганлари, аммо тушларида у кеча охирги сн кунликда скани, сша кечанинг аломати слароқ У зот тонгда лой ва сувга сажда қилишлари ксринганини ссзладилар. Сснгра одамларни ҳам сътикоф стиришга тарғиб қилдилар.
Бир куни тонгда ёмғир ёғди. Масжиди Аабавийнинг томига хурмо шохлари ёпилган сди, холос. Аққан ёмғирнинг ксп қисми масжиднинг ерига тушар сди. Бомдод намози сқилганда Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак пешоналари ва бурунлари учига лой ва сув тегди. Кишилар дарҳол Лайлатул Қадр аломатини ссладилар. Қарашса, йигирма биринчи кеча скан.
Бу ҳолдан воқиф бслган уламоларимиз Лайлатул Қадр бир йил у кечада, бир йил бу кечада бслиб, ксчиб юради, деган фикрни айтганлар. Шунинг учун у кечани топмоқчи бслган киши А амазон ойининг ҳамма кечаларини ибодат ила стказса, шубҳасиз, уни топган бслади. Зотан, Лайлатул Қадрни маълум бир кечага тайин қилмасликдан мурод ҳам, кишилар бир кечага сътимод қилиб қолмасдан А амазони шарифнинг барча кечаларида ибодат қилиб, кспроқ ажри савобга сришсинлар, дейишликдир.