* * *

O‘rni kelganda mag‘rur bo‘la bilish ham — ilm! Senga xiyonat qilgan erkagingga yalinma, iltijo qilma! Mag‘rur bo‘l, ammo uning ko‘ngli qoladigan ish qilma. Sabr qil, bugun bo‘lmasa ertaga seni unga solishtiradi. O‘shanda sening fazilatlaring ustun kelguday bo‘lsin. Nikohning ohangrabosi, ko‘z ochib ko‘rgan ro‘zg‘orning mehri o‘lmaydigan narsa, bir kuni jufting ostonangga zor bo‘lib qaytib keladi. Xalqning "œkel-kel desa kelmaydi, kelma desa keladi", naqli ro‘zg‘orga ham taalluqli! Sabr qil!

XOTIMA

"œTug‘iladigan bola qiz bo‘lsa, to‘lg‘og‘i achchiq bo‘ladi", — derdilar onam. Dunyoga inqilobiy jarayon bilan kelayotganining o‘zi bu zot oddiy emasligi, unda bir gap borligiga ishora. Buni qarangki, o‘g‘il bolaga qaraganda, qiz bola jismonan pishiq tug‘iladi va oson katta bo‘ladi, bu ham bir sir! Qolaversa, ayol zoti nisbatan uzoqroq yashaydi, bu ham sinoat! Yana: yo o‘qiganman, yo eshitganman — agar erkak yillabmas, aqalli bir necha kun davomida bir ayol o‘taydigan yumushni surunkali bajarib ko‘rsa, charchabgina, kasal bo‘libgina emas, hatto o‘lib qolishi mumkin ekan! Ayol esa uzilaman, deb turgan qilday beli, gulday nozik jussasi bilan bu dunyoning erkaklar ko‘tarolmagan zil yuklarini ko‘tarib o‘tadi! Uning harakatlari bamisli asfaltni yorib chiqayotgan maysaday! Yana buning ustiga birday yashnab turaverishini aytmaysizmi! Esimni tanibmanki, o‘z toifamni hayrat bilan kuzatishdan charchamadim! Ayol — asrorxona! Ayol — mo‘’jiza!

* * *

Mo‘’tabar oyim. Dunyo seni shunday intiqlik bilan qabul etdi, seni o‘zi aziz qildi, ammo bu bilan faxrlanmagaysan, aksincha, yelkangga qo‘yilayotgan yuk juda og‘ir, uni ko‘tara olish, torta olish mushkuloti bor. Hamma mo‘’jiza sendagi o‘sha yukda! Atrofdagilarga balogardon bo‘ladigan va ularni saodatmand qiladigan ne’mat bor senda! Sen uni odamlarga tiling bilan, qo‘ling bilan ulashib yashaysan. Ilohim, shu yo‘lda adashtirmasin!
Bebarakot ro‘zg‘orlar, qo‘ydi-chiqdilar, bolalardagi badfe’llik, og‘a-inilar o‘rtasidagi uzilishlar, farzandlarning boshiga tushadigan kulfat, asosan, ayol zotining xatolari tufaylidir! Bilib qo‘y, sendan, ya’ni ayol zotidan, faqat yaxshilik tarqalishi kerak! Chunki jisming to‘la xosiyat! Seni Ollohning oliy ne’mati atadilar! Shu buyuk ne’matni, bu bebaho imkoniyatni isrof qilib qo‘yma.
Odamlarga baxt ulash va o‘zing ham baxt ichra yashab bor!

Bismillahir rohmanir rohiym. Umomaning qizi Ummu Inasni turmushga berayotganida qilgan nasihatlari:"Jonim bolam! Bir kimsani yahshilikka undash uchun nasihatlar beriladi.Odob - ahloqli  yoki boy kishining farzandi bo'lish yoki barchaga maqbul hislatga ega bo'lishning o'zi inson uchun kifoya qilganida edi, senga nasihat qilib o'tirmasdim. Aslida nasihat unutilganlarni eslatadi. Shunga ko'ra nasihatlar juda foydalidir. Suyukli qizim! Agar birorta qiz otasi boy bo'lganidan turmushga chiqishga muhtoj bo'lmasaydi, sening hech qachon bunga mutojliging bo'lmasdi. Ammo bu hayot qonuni. Erkaklar biz uchun biz erkaklar uchun yaratilganmiz. O'zing tug;ilgan uydan chiqb mutlaqo begona bir uyga borasan. hech ko'rishib gaplashmagan, hulq atvorini bilmagan bir kishining umr yo'ldoshi bo'lasan. Sen uning hizmatkori bo'lgilki, u ham sening yordamching bo'lsin. Bolam! Kel endi senga ba'zi nasihatlar berayin.Ularni o'rganib chiroyli amal qilsang umr bo'yi rohatda yashaysan.Umr yo'ldoshing bilan hech qachon orangiz buzilmaydi. Bu dunyoda bahtli hayot kechirganing kabi, ohiratda ham abadiy saodatga erishasan InshaAlloh.

1.Qanoatli bo'l, umr yo'ldoshing olib kelgan oziq - ovqat va kiyim - kechakni hammasini doimo mamnuniyat ila qbul qil. Chgunki qanoat qalbga huzur halovat bag'ishlaydi.
2.Aytilayotgan gaplarni doimo diqqat ila eshit va hamisha itoatda bo'l. Umr yo'ldoshingga e'tiroz bildirma. u bilan hamfikr bo'lishga harakat qil. Bunday harakatlaring bilan Janobi Haqni ham roziligini topasan.
3. Umr yo'doshingni ko'zi tushadigan hamma joyga e'tiborli bo'l, shunday qilgilki uning ko'zi hech qachon nojo'ya holatlarga tushmasin.
4.Yomon hid chiqishi mumkin bo'lgan narsa va yerlarga diqqat qil. Ularni topib tozala.Uyingdan har doim hushbo'y hid taralib tursin.
5. Shuni yahshi bil: tozalik va latofat suvga bog'liq. har qanday narsa suv bilan toza bo'ladi. Uyda suvlar toza turishiga ahamiyat ber.

1.Qanoatli bo'l, umr yo'ldoshing olib kelgan oziq - ovqat va kiyim - kechakni hammasini doimo mamnuniyat ila qbul qil. Chgunki qanoat qalbga huzur halovat bag'ishlaydi.
2.Aytilayotgan gaplarni doimo diqqat ila eshit va hamisha itoatda bo'l. Umr yo'ldoshingga e'tiroz bildirma. u bilan hamfikr bo'lishga harakat qil. Bunday harakatlaring bilan Janobi Haqni ham roziligini topasan.
3. Umr yo'doshingni ko'zi tushadigan hamma joyga e'tiborli bo'l, shunday qilgilki uning ko'zi hech qachon nojo'ya holatlarga tushmasin.
4.Yomon hid chiqishi mumkin bo'lgan narsa va yerlarga diqqat qil. Ularni topib tozala.Uyingdan har doim hushbo'y hid taralib tursin.
5. Shuni yahshi bil: tozalik va latofat suvga bog'liq. har qanday narsa suv bilan toza bo'ladi. Uyda suvlar toza turishiga ahamiyat ber.

Assalamu alaykum!
Judayam to'g'ri maslahatlar.
Har bir qizimizda mana shunday xulq bo'lishini hohlardim...

6.Eringni ovqatlanish soati bilan uyqu vaqtiga diqqat qil.Ovaqtni hamisha uning odati bo'yicha tayyorla.Vaqtida uhlashi uchun ishlaringni vaqtida tamomla. Chunki ochlik kishini tajanglashtiradi, uyqusizlik esa hafalikka sabab bo'ladi.
7. Uyingdagi mol - mulk va jihozlaringni ehtiyot qil, bu narsa sening ishbilarmonligingni ko'rsatadi.
8.Eringni yaqinlariga doimo chiroyli muomalada bo'l.Bu narsa sening yahshi uy bekasi ekanligingni bildiradi.
9.. Eringni sirlarini zinhor birovga aytma.Agar sirlarini atrofga yoysang, sendan ranjiydi.Bevafolik yo'liga ham kirib ketishi mumkin.
10.Eringni hurmat qil, buyruqlarini bajar, gap qaytarib unga qarshi chiqma. Agar qarshi borib isyon qilsang,jahli chiqib ranjishiga,hatto dushman kabi harakat qilishiga sabab bo'ladi.Ering hafa bo'lganida o'zingni hursand tutma,agar ering hursand bo'lsa o'zingni hursand tutishga harakat qil.
( Menimcha bu nasihatlarga izohni hojati yo'q)

Har bir ayol ( qiz) eriga qanchalik hurmat va itoat etsa, shunchlik suyukli bo'ladi. Qanchalik rozi qilsa shunchalik muhabbat ko'radi. Shuni ham aytib o'tish kerakki, har bir ayol bularga, faqat uning istakalrini o'z hoyu-havaslaridan, uning roziligini o'z orzularidan ustun qo'yish bilan uddalaydi. Janobi Haq bizga o'zining kuch qudratini ko'rsatish uchun yaratgan mahluqlarini dunyoda ko'paytirib qo'ydi. Shu sababdan erkak bilan ayolni bir birlariga muhtoh qildi.Aql-zakovat bialn sharafladi, ularni boshqa mahluqlardan ustun qildi.Insonlar birlashib yuzaga keltirgan jamiyatlar kuchli va mustahkam bo'lishi uchun ayol va erkakning o'zaro munosabatini nikoh vositasida shar'iy holga keltirdi. Ehtiyojlarini ta'minlashga shu yo'l bilan izn berdi.Erkak bilan ayolning birgalikdagi turmushi shar'iy nikohga asoslanadi. Bu amr olamning nizomi, insonlarning go'zal ahloqli bo'lishlari va sog'lom jamiyatning vujudga kelishi uchundir. "Tafsiri Kabir" muallifi Fahriy Roziy hazratlari " Va jaalna baynakum mavaddatan va rohmatan"oyati karimasini shunday tafsir qiladilar:" Er-hotin o'rtasidagi sevgi faqat nafsoniy lazzatdan iborat emas.U muhabbat bevosita Allohning lutfiga oid kayfiyatdir. Chunki nafsoniy lazzatsiz ham muhabbat davom etaveradi.Agar er - hotin orasidagi rishta faqat shahvatdangina iborat bo'lsaydi, shahvat bo'lmagan vaqtlarda o'zaro kelishmovchilik kuchayib,ayirilishlar yuzaga kelardi". Demak, shar'iy nikoh sevgiga, murosa ila yashashga va yahshi hayot kechirishga sabab bo'ladigan yagona bog'dir. "Nikohda karomat bordir" iborasi ham shu tajribalar tufayli maydonga kelgan haqiqatdir.O'zaro chiroyli munosabat insonlar uchun juda zarur. Dunyo hayoti ham bizdan shuni talab qiladi. Rasululloh s.a.v. hazratlari:" Siz hammani molingiz bilan o'zingizdan mamnun qilolmaysiz. Hech bo'lmasa ahloqingiz bilan mamnun eting", deya marhamat qilganlar.

Buyuk olim Abu Lays Samarqandiy bu mavzuda shunday deganlar:"Inson yumshoq so'zli, go'zal ahloqli bo'lishi kerak. Hech kimga yaltoqlanmasligi va birovni yuziga maqtamasligi kerak. Ahloqi va maslagi buzuq kishilar bilan suhbatda ehtiyot bo'lishi kerak. Ularning noto'g'ri fikrlarini ma'qullayotganga o'hshab jim turish juda katta hatodir". Bundan tashqari hamma bilan yahshi munosabatda bo'lish, yomonlikdan yiroqlashish lozim. Janobi Haq Muso va Horun a.s.ga:" Fir'avnga yumshoq so'zlar bilan gapiring", deb buyurmaganmidi? Insonlar orasidagi munosabatlarda shirinso'z va ochiq yuzli bo'lishga buyurilgach, er-hotinning bir-biriga mehr - muhabbati ortishi tabiiy. Demak, nikohlar har ikki tomon tashabbusi bilan yanada kuchayishi kerak. Er - hotin zimmalaridagi vazifalarni chiroyli bajarishlari bilan bu munosabatning yanada mustahkam bo'lishiga zamin tayyorlaydilar. Bir-birlarini arzimas kamchiliklariga ahamiyat bermasdan hayotlarini tinch - totuv o'tkazadilar. Aks holda, ya'ni, o'zaro yomon muomala-munosabat o'z haqlariga amal qilmaslik oqibatida oradagi mehr muhabbat yo'qoladi.Keyin arzimas kamchiliklar tuyadek ko'rinib, shu thlit kelishmovchiliklar yuzaga keladi.Urush-janjal kun sayin kuchaya boradi. Bunday oilada halovat ketadi, tinch - totuv yashash mumkin bo'lmay qoladi.Mana shu sababdan ayollar erlariga oid haq va vazifalarini bilib, unga amal etishlari kerak. Erlarining tabiatlarini o'rganib, uni rozi qilishlari, osoyishta hayot kechirib, dunyodan o'tgach, yahshi hotiralar bilan eslanishlari kerak.

Janobi Haqning amriga binoan hamma ishda erga itoat shart. Allohning roziligiga yetishish uchun eri bilan go'zal hayot kechirishni istagan ayol erining so'zlarini diqqat bialn tinglashi va buyruqlarini o'z vaqtida bajarishi lozim. Mashhur arab adabiyotchisi Asmuiy bir kuni yo'lda ketayotib er-hotinga duch kelibdi. Ayol nihoyatda go'zal, er esa o'ta hunuk ekan. Asmuiy ayolga qarab:
- Ey honim! Shu husn bilan nega bunday hunuk odamga turmushga chiqding, u bilan qanday qilib yashaysan?- debdi.
- Jim bo'l, ey ahmoq odam! Nega o'ylamasdan gapirasan? Kimbiladi balki erim Allohning rizoligini topgandir. Janobi Haq unga mukofat qilib mendek go'zal honimni nasib qilgandir.Balki mening qaysidir gunohim uchun Haq taolo shu bandasini menga ravo ko'rgandir. Biz taqdiri ilohiyni bilmasmiz va unga aralasha olmaymiz,- deya javob qilibdi. Ilohiy haqiqatni anglagan bunday ayollar naqadar bahtli... Boshqa bir toifa ayollar, men chiroyliman yoki boyman, deb erga itoat qilmaydi. Eri esa oilasining buzilishini istamay bunga sabr etadi.Bunday ayollar Allohning huzurida qilmishlari uchun javob beradi.Inson o'z vazifasini bilsa go'zallashadi va, aksincha bilmasa hunuklashadi. Erkagu ayol o'z zimmasidagi vazifasini bilsa va unga amal qilsa ikki bahtli hayot kechiradi. Agar erkak o'z vazifasini bajarmasa ayol atayin teskarilik qilishi yahshi fazilat emas. Balki go'zal muomala haqiqiy fazilat sanaladi. Rasululloh s.a.v.dan:" itoat qilishda erkaklarning ayol ustidagi haqqi mening sizning ustingizdagi haqqim kabidir". Yana ul muborak zot shunday marhamat qiladilar:" Ayol kishi erining jabr-zulmiga sabr ila chidasa janobi Haq unga hazrati Osiyoga nasib qilgan savobi ajrni beradi".Bunday fazilat sohibi bo'lish uchun esa doimo yahshilikka intilish kerak.