Ushbu ravishda kirlarni havoga qo‘yadilar. Havoga qo‘yish kirlarni juda oqartiradi. Kirlarni osti parma ila teshilgan bochkaga yoki savatga birma-bir, kirlarini ostiga, tozalarini ustiga qo‘ygandan so‘ng bochkani usti ochiq uch yoqli bir kursi ustiga qo‘yiladir. Ostiga tos qo‘yilib, ustiga bo‘z qop kabi qalin mato yopilib, bu matoning ustiga kirlarning har biriga yetarli chamada kul elab solinadir. So‘ng matoni bochkaning og‘ziga bog‘lab, kulning ustidan asta-asta issiq suv quyiladir. Bu suv kirlar orasidan o‘tib, teshiklardan tosga oqib tushadir. Bu oqqan suvni olib isitib, kulning ustiga yana quyiladir. Bir necha marta shunday qilinib, kulli suv kirlarning orasidan o‘ta-o‘ta kir tamomila oqarib, dog‘lari ketadir.
Kir yuvish uchun kerak bo‘lgan suvning — havoning yaroqli bo‘lgani sovunning ko‘piklanishi ila ma’lum bo‘ladir. Ko‘piklanmagan suv kir yuvishga yaramaydir. Hovuz, anhor, chashma suvlarida bu xosiyat bo‘lsa-da, eng yaxshisi yomg‘ir suvidir. Quduq suvlarida kir yuvish yaxshi emas. Lekin kirni sinkalash uchun quduq suvlari ishlatiladir. Chunki quduq suvlari ohakli bo‘lganidan bo‘yoqni kirga singdiradir. Bu vaqtda kir yuvish uchun kul iste’mol qilish unutiluv darajasiga kelgandir. Kir yuvuvchilar kul o‘rniga soda ishlatganligidan kirlarning chidamsiz bo‘luvi taassuf ila ko‘rinmakdadir, yangi usulda kirlarni qozonda qaynatib, par ila bir turli havo yasay boshladilar. Buning usuli esa kirlarni tosga birin-ketin joylashtirib, ustiga sovuq kul suvi yoki sodali suv, solib ivitgandan so‘ng, ertasiga maxsus bir qozonga quyib, ostiga o‘t yoqib qaynatiladir. Bu usullarning qaysi biri ila bo‘lsada, havo yasab bo‘lgandan so‘ng kirlarni sovun ila yaxshilab yuviladir. Havo yasalgan yoki kirlarni yuvishni boshlamasdan oldin yupqalik, qalinlik, yiriklik, maydalik, oqlik, ranglilik, ifloslik jihatidan kirlarni bir necha turga ajratmak, so‘ng ish boshlamak va har bir turi ayrnm-ayrim yuvilishi kerak. Agar ajratmay, qanday to‘g‘ri kelsa shunday aralashtirib, qaynatilib yuvilsa, juda kir bo‘lganlarining kirlari ikkinchn toza kirlarga o‘tib ularning avvalgadan ham kirli bo‘luviga sabab bo‘ladir. Oq kirdan boshqa rangli va bo‘yoqli kirlarni hech bir vaqt havoga qo‘yish yaxshi emas, ham oq kirlar ila aralashtirilmas.

Ilgari yozilganiga ko‘ra kirlar bir necha turga bo‘linur. Har bir tur ayrim-ayrim yuvilur. Kir yuvuvni boshlamasdan oldin bir bochkaga yarimdan ko‘proq juda qaynoq suv solinib, usti qoplab qo‘yilur. Kirlarni bittadan osti-ustiga sovun surtib, kir va dog‘lari ketguncha yuvib siqqandan so‘ng, boyagi bochkadagi qaynoq suvga solinur. So‘ng ikki-uch qavatli bo‘z ila bochka og‘zi berkitilib qo‘yilur. Ertasi kun bochkadan kirlar bittadan olinib, chayilgandan so‘ng yana sovun surtib yuvilur. Keyin kir qaynatadigan qozonga yarim qilib suv quyib, kir yuvgandan qolgan sovun bo‘laklarini to‘g‘rab, bir kichkina kastrulda eritib qozonga solinur. Suvi ko‘piklangandan so‘ng boyagi kirlarni solib, yigirma minut qaynatilur. So‘ngra bitta-bitta qozondan olib, yana sovun ila yuvilgach, chayqalib, juda yaxshi siqilib, sinkalash mumkin bo‘lganlarini sinkalab, g‘ijimlari tekislanib, shabada joyga yoki quyosh nuri tushib turgan yerga quritish uchun yoyilur. Mana shu ravishda yuvilgan kirlar g‘oyat oq va toza bo‘lur.
Rangli kirlar oq kirlar kabi yuvilsa-da, bularni issiq suv ila yuvish, hech bir qaynatmaslik kerak. Rangi chiqa turgan chit yoki junli narsalarni suvda hech saqlamay, tezgina sovuq suvda sovun ila yuvib, juda tez chayuv kerak. Hech bir vaqt ikki turli kirni birga yuvuv kerak emas, ayrim-ayrim solib chayuv kerak. Rangi chiqa turgan narsalarni bir hovuch tuz solingan suvga botirib, so‘ng chayuv kerak. Rangli paypoqlar yuvilgach, sirka aralashtirilgan suvga solib chayilur. Kirni sinkalamak uchun sinkaniig eng yaxshisini tanlamak kerak. Ikki qavat bo‘zga o‘rab yanchib, mayda-mayda tugunlar yasab, kirlarni sinkalab bo‘lgandan so‘ng bu tugunlarni kurituv kerak. Bo‘yoq bo‘yalmay quritilsa, ikkinchi ishlatuvga hozir bo‘lib turur. Sinkalash uchun bo‘yoqli tugunni suvga solib, suv kerak bo‘lurlik tusga kirgandan so‘ng kirlar bir oz vaqt bo‘ktirilur. Kirlar bir tusda bo‘luvi uchun oralatib bo‘yoqli tugunni solib siqilur. Sinkalangan kirlar tezda arqonga yoyib quritilur. Sinkaga solingandan so‘ng olinmay uzoq tursa yoki yaxshi botmay tursa, kirda yo‘l-yul chiziqlar hosil bo‘lib, xunuk qilib qo‘yadir. Kirni sinkalamasdan avval hozirlangan suvga bir latta botirib ko‘ruv lozimdir.
Flanellarni (ip yoki jundan to‘qilgan, ikki tomoni tukli gazlama) yuvmak. Flanellar sovunli, issiq suvda ustiga sovun surtilib, qildan yasalgan cho‘tkalar ila juda tekislab cho‘tkalanur. Agar juda kir bo‘lsa, bir oz soda solinur. Flanellar toza suvda namlansa qotib qolur, yumshoqligini saqlamak uchun sovunli suvda yuvmak kerak.
Flanellar un ila ham yuvilur. Flanellarni un ila yuvuv istalsa, uch qoshiq unni ikki litr sovunli suvga aralashtirib qaynatilur. Atala kabi bir narsa xosil bo‘lur. Buning yarmi issiq holida flanelga tamom singiguncha qo‘l ila ishqab surtilur. Qolgan yarmiga qaynoq suv qo‘shilib, flanel chayilur, so‘ng sovun surtilib, cho‘tkalab yuvib, chayib quritilur.
Flanelni kartoshka ila yuvuv istalsa, bir oz kartoshka artib, mayda to‘g‘ralgandan so‘ng ozgana sovunli suv ila ezib, qattiq bir turli xamir yasalur. Bu xamir sovun o‘rnida tutilur. Flanelni issiq suvga solib, kartoshka sovuni surtib, cho‘tka ila cho‘tkalab yuvilur, so‘ng avval issiq suvda, keyin sovuq suvda chayilib quritilur. Boshqa jun matolar ham shu usulda yuvilsa, yumshoq bo‘lib, avvalgi tusini hech yo‘qotmas.

Dunyoda tozalik kabi narsa yo‘qdir. Ifloslik ila mashhur bo‘lgan kishilar tengdoshlari oddida qadrli, e’tiborli bo‘lmaslar. Tozalikning eng katta dushmani dog‘dir. Moy, chang, loy izlari ko‘ringan eng yaxshi, eng chiroyli kiyimlar ham hech bir vaqt ko‘zga chiroyli ko‘rinmas, holbuki toza kiyimlarni ko‘rib ko‘z to‘ymas. Shuning uchun odam kiygan kiyimlarga dog‘ tushirmaslik uchun odatdan tashqari saqlanuvi kerak. Agar saqlanmay, dog‘ qilgan bo‘lsalar, tezda dog‘ni yo‘qotuvga g‘ayrat qilmak kerak. Turli dog‘larni yo‘qotuv uchun choralar bordir. Kiyimingizga yog‘ tomgan bo‘lsa, dog‘ ustiga bulut (doka) yoki qog‘oz qo‘yib, ustidan qizigan dazmol yengilgina yurgizilur, doka yoki qog‘oz olingandan so‘ng dog‘ning ketgani ko‘rinur. Agar bir martada ketmasa, bu amal ikki-uch marta qaytarilur. Bunday dog‘ni ketkazish uchun yana benzin ham tutilur. Benzin moy tekkan yerga bir bo‘z ila surtilur...
Qoramoy dog‘lari. Avval bu dog‘larning matoga singmagan qismi qaychi ila ko‘chirilib, qolganiga sariyog‘ yoki og‘och moyi surtilur, shundan so‘ng sovun ila yuvilgach, dog‘ osonlik ila ketadir. Frantsuz siyohi va zang tegib bo‘lgan dog‘lar milhi hammoz (kislota tuzi) ila ketkazilur. Dog‘li o‘rinni qo‘llab, ustiga bir oz tuyilgan milhi hammoz sepilur, so‘ng qaynoq suv bug‘iga tutib turilur, bug‘da milhi hammoz erib, dog‘ni yo‘qotur. Dog‘ ketar-ketmas milhi hammoz sepilgan yerni sovuq suv ila yaxshilab yuvmak kerak.
Meva dog‘lari. Meva dog‘lari oltingugurt ila ketkizilur, lekin oltingugurt matoning rangiga ta’sir qilmasligi uchun shul tariqa qilinur: dog‘ tekkan yerni qo‘llab, bir idshpda ozgina oltingugurt yondirilib, tutuniga dog‘li joy tutilur. Dog‘ ketar-ketmas dog‘ o‘rnini ko‘p suv ila yuvilur. Javel suvi (xlorli eritma) ham kirlardan dog‘ ketkazmakka foyda berur. Kirlarning dog‘li yerlari javel suviga solib qo‘yilur. Olti minutdan so‘ng mo‘l suv ila yuvilur. Olti minutdan ortiq tutuv kerak emas. Yurt ishlari qo‘liga topshirilgan xotun bolalardan yashirib bir shisha javel suvi, bir kichkina shishada milhi hammoz, bir shisha benzin olib qo‘ymog‘i kerak.
Sirka, limon suvi kabi narsalar dog‘lari. Bunday dog‘lar matoning tusini o‘zgartirib yuborur. Bunday dog‘lar sovunli suv ila yuvilsa yoki ko‘proq suv quyilgan nashatir spirti ila tozalansa, osonlik ila avvalgi holiga qaytur. To‘q tusli movutlardagi moy dog‘lari nashatir spirti qo‘shilgan suv yoki nashatir spirtining o‘zi ila ketkazilur.

Kirlar qurib yig‘ishtirilgandan so‘ng ularni olib nam holida yoki kraxmalga botirib dazmol urilur. Dazmol qiluvchi xotunning ishi faqat kirlarni dazmol qiluvgina emasdir, kirlarni yaltiratuv va ishlov beruv kerak bo‘lganligi uchun kraxmal tayyorlovni ham bilmagi kerak. Shuning uchun dazmolchilik fani kraxmalni eritib, quyuq-suyug‘ini bilgandan so‘ng, kirni botirib dazmollagan vaqtda bir cheti yaltirog‘-u, bir cheti xira, bir cheti qattig‘-u, bir cheti yumshoq yoki bir cheti g‘oyat sillig‘-u, ikkinchi bir cheti g‘ijim bo‘luviga hech o‘rin qoldirmay, hamma yerini bir xil qilib, ustalik ila dazmol qiluvni biluvdan iborat bir nozik fandir. Endi kraxmalni qanday tayyorlov kerakligini aytuv qizlar uchun katta foyda bo‘lajagini, quyida yozilgan bir necha yo‘lni bilmak uchun tirishib o‘quvlarini rijo qilaman. Kraxmallangan kirlar dazmollangan vaqtda ularda hech bir g‘ijim qoldirmay dazmollamak kerak. Agar g‘ijimlar qolsa, yangidan kraxmalga solib, ishga yangidan tutinmak kerak bo‘lur.
Odatdagi kraxmal. Bir kosaga ikki yoki uch qoshiq kraxmal va ozgina sovuq suv solinib, juda yaxshi ezilur. Shundan so‘ng uni tog‘oraga solib, ustiga kraxmallashga yetarli suv quyilur.
Qaynatnlgan kraxmal. Bu kraxmal ham xuddi yuqoridagidek tayyorlanadi. Kraxmal yaxshi ezilib yetilgach, keragicha asta-sekin qaynoq suv quyilur. Yog‘och qoshiq ila kavlab, past o‘tda yigirma minutcha qaynatiladir. Kraxmal qaynab yetilgach, yaxshilab kavlanib, dokadan suzilib, ko‘k bo‘yoq ila rang berilur.
Burali (natriy bor tuzi) kraxmal. Kraxmallangan kirlarni yaltiroq qilish uchun kraxmalni qaynatgan vaqtda, kraxmalning sakkizdan biri qadar buratosh qo‘shilur. Doka, parda kabi kraxmalga bo‘ktirilgan yupqa narsalarning har biri dazmollanmasdan avval birma-bir qo‘l ila g‘ijimlari tekislanur. Shunday qilinganda dazmollagan vaqtda ustlarida kraxmal yopishib qolmas ham juda yaltiroq bo‘lur.

Kraxmallangan buyumlarning qattiq bo‘luvi kerak bo‘lsa, uni bir kun avval qaynatilgan kraxmalga, ikkinchi kun chorak soat avval qayngtilmagan kraxmalga bo‘ktirilur. Kraxmallanadurgan buyum qanchalik yupqa bo‘lsa, kraxmal shunchalik quyuq va qanchalik qalin bo‘lsa, shunchalik suyuq qilib tayyorlanur. Ayollar yubkalari, kuylaklari, karavot chsyshablari, frantsuz ko‘ylaklarnning yoqayu yenglari qaynatilmagan kraxmal ila, doka, parda kabi yupqa buyumlar qaynatilgan kraxmal ila kraxmallanur. Dazmollanadurgan kirlar dazmol qiziguncha savatlarga yaxshilab taxlab tayyorlab qo‘yilur. Dazmol qila boshlagan vaqtda bir yula dazmollanadigan narsalarning ustlariga bir oz suv purkab namlanur. Shundan so‘ng ustlaridagi g‘ijimlar ketuvi uchun har chetidan tortib tuzatilib, ikkiga yoki to‘rtga buklab dazmollanur. Bu vaqtda kirlar tur-turiga ajratib qo‘yilsa, bir turli bo‘lgan kirlar juda osondazmollanib, ish tez bitur. Bu orada kraxmallangan kirlar dazmollanguncha bir quruq choyshabga tugib qo‘yilur. Dazmol qilishni boshlamasdan avval har vaqt dazmolni sozlamak kerak. Dazmolning tagi mumli bir latta ila artilur. Mum shami bo‘lsa, yana ham yaxshi. Dazmol qiluvchi xotun kichikroq kirlarni dazmol qiziy boshlaganda, kattaroq kirlarni dazmol juda qizigan vaqtda dazmollamagi kerak. Ustida dazmol qilina turgan stol keragicha keng va boshqa stollardan kattaroq bo‘lmagi kerak. Stol ustiga ikki yoki uch qavat qilingan jun adyol, sholro‘mol kabi narsalar, uning ustiga bir yumshoq choyshab yozmak kerak. Stol bo‘lmaganda bu yoymani polga yoyib dazmol qilinsa ham bo‘lur. Kirlar dazmollanib bo‘lgach, tur-turi ila taxlanur. Bu taxlov to‘g‘risida ham bir turli reja tutmak kerak. Juda katta qilib taxlansa, javonlarga, sandiqlarga joylashtirgan vaqtda katta qiyinchilik tug‘ilur. Kir bukilib, qiyshayib qolur. Agar juda kichkina qilib taxlansa, tekis joylab bo‘lmas, holatga qarab taxlab qo‘ymak kerak.

Bir yosh qizning xonasiga kirilsa, kelgusida qanday xotun bo‘lajagi juda tez ma’lum bo‘ladir. Chunki xonadagi pokizalik va batartiblikdan u qizning kelgusida bir yurtning g‘oyat qimmatli xotuni bo‘lish-bo‘lmasligi sinalur. Endi bir oz bu kichkina xonaga kirib, ko‘nglimizga kelgan narsalardan qisqagina ma’lumot beramiz. Bir qarashda bu xona unga kirganlarningodatdan tashqari yoqtirib qolishlariga va xushvaqt bo‘lishlariga sabab bo‘lib, ichida turuvchining bir ko‘rkam tabiat egasi va ko‘p mehnat qilishni sevuvchi qiz ekaniga shubha qoldirmas. Bir yoqda qor kabi oppoq pardali karavot ko‘zga tashlanib turadiki, ustidagi parto‘shak g‘oyat go‘zal bo‘rttirilgan. Choyshabi esa, g‘oyat tekis-silliq qilib yopib qo‘yilgan. Yostiqlar bo‘rttirilib, o‘rniga kelishtirib qo‘yilgan. Bu usulda tuzatilgan karavot chang bo‘lmasligi uchun qor singari oppoq doka ila yopilib, tamom chiroyli bo‘lib turadir. Karavotning boshiga bir joynamoz osib qo‘yilgan, buning ustida yosh qiz besh vaqt farz namozini o‘qur. Bir oz chetroqda shkaf va bir javon ko‘rinadir. Biri kirlarni, ikkinchisi kiyimlarni qo‘yish uchun bo‘lib, javon usti bir musiqali soat, ikki shamdon, bir tuxum shaklidagi ko‘zgu va ikkita gul solingan guldonlar ila bezatilgandir. Deraza oldida bir yozuv stoli, devor yonida bir kitob shkafi turadir. Yozuv stolida yozuv narsalari solingan quticha qo‘yilgan, kitob shkafining ichida unga taqdim etilgan kitoblar ila aqoid, axloq to‘g‘risida o‘ttizdan ortiq chiroyli terib qo‘yilgan kitoblar ko‘zga tashlanur. Bulardan tashqari yana bir kreslo va uch o‘rindiq bo‘lib, bu bo‘lmada bor narsalar shulardir. Ko‘rib turibsizki, bu xonada ziynatla hech bir narsa, takallufli hech bir jihoz yo‘q. Shunday bo‘lsa-da, uni ko‘rganlar go‘zalligiga, tozaligaga naqadar esi ketadnr. Ichiga kirgan odam naqadar sof va yangi havodan nafas olur, u yerdan hech chiqqisi kelmas. Bu yerda shodlantirgan, xushlantirgan narsalar bo‘lsa, ul ham bori u yerdagi tartib, cheksiz poklik, qizning qanday yig‘ishtirish, qanday tozalash kerakligini bildirgan ko‘rkam tabiatidir. Bir yurt tutuvchi xotun o‘zi yashab turgan yurtning ichinigina yaxshi qaramasdan, mumkin qadar har bir yeriga yaxshi qarab, yaxshi tutuvi lozimdir. Buni bajarmoq uchun hech bir yalqovlik qilmaslik kerak. Bir qancha chiroyli va qimmatli yurt narsalari olishga qiziquv o‘rniga tozalikni kuzatuv sharti ila yangimi, zskimi, qanday bo‘lsa bo‘lsin, foydali va chidamli bo‘lgan narsalarni tanlab, uyida bo‘ldiruvi zarurdir. Bir xonani ziynatlamak va ko‘rkam ko‘rsatmak uchun juda oz narsa lozimdir. Avval devorlarni g‘oyat toza qilib tutuv yoki arzon, chiroyli qog‘oz ila qoplamak kerak. Tutilib yaltiroqlari o‘chgan narsalarni yaltiratmak uchun bir oz lak olib artmak, juda toza pardalar bilan derazalarning chiroyini ochmak, deraza oynalari va atrofning, chang bo‘lgan har bir narsaning, pollarning, eshiklarning har vaqt yuvilib, juda toza tutiluvi lozimdir. Yurt ichidagi narsalarning har biri ushbu suvratda ziynatlanib, har qachon pok tutilsa, xoh salomatlikni saqlash jihatidan, xoh tabiatga xush keluv jihatidan yurt egasi bo‘lgan xotunga juda katta yutuqdir.

O’rin jihozlari. Turli suvratda va turli bahoda bo‘lgan sim karavotlar tutuv hozir har kim tomonidan ma’qul topilgandir, chunki bularning qandala uya qurmasligi uchun va osonlik ila qurilib, osonlik ila buzilmagi uchun, xonada joyni oz egallamagi, ozgina mehnat ila tozalamak mumkin bo‘luvda ham foydalari ko‘pdir. Karavotda yotish uchun kerak bo‘lgan narsalar — bir to‘shak, bir matras va bir jun yostiq; yerga solinsa, bir jun to‘shak, ikki matras, bir yostiq kerak bo‘ladir. Ba’zi kishilar to‘shak ichiga tuyaqush patlarini qo‘shib soladirlar, qush patlari to‘shakda yig‘ilib qolganda ham sihatga zarari tegmas. Agar faqat qush patlaridan bo‘lgan to‘shak ustida yotilsa yoki qush patidan qilingan yostiq ustida yotilsa, hifzu-s-sihat qoidalariga xilof ish qilingan bo‘lib, zarari tezda sezilur, To‘shaklarning ustiga yopmak uchun ikki yoki uch choyshab, vaqtiga ko‘ra bir yoki ikki jun yo momiqdan ko‘rpa bir o‘rinning jixozlaridir. Bundan tashqari o‘rin tekis bo‘lib, bosh osti bir oz balandroq bo‘lmagi kerak, qattiq o‘rin yumshoq o‘rindan foydali bo‘lur. Kichik bolalar qishda bir parto‘shak ila ko‘rpa, yoz kuni yolg‘iz parto‘shakda yotuvlari sihatga muvofiqdir. Ertalab uyqudan turgach, adyol, ko‘rpalarni qoqib, bir oz shamollatgandan so‘ng joyiga yig‘iladir. Agar shamollatmay, borini bir karavotga taxlab, kechqurun yana shularni solib yotilsa, siqatga juda zararli bo‘lur. Agar salomat vaqtda o‘rinning sihatga muvofiq bo‘lmagan ravishda solinuvi bir turli tinchsizliklarni, hastaliklarni keltiruvga sabab bo‘lsa, ajabo, og‘ir hastaliklar ila rohatsiz bo‘lganlarning holi qanday bo‘lur. Davolovchi tabib kasal yotgan xonaning havosini mumkin qadar yaxshi, yangi bo‘luviga da’vat qilur. Kasalliklarning cho‘zilib ketishiga va kishiga yuqishiga karavotning va o‘rin-joyning sihatni saqlashga xilof ravishda bo‘lganligidan boshqa bir sabab yo‘qdir. Shuning uchun kasallikdan tuzala boshlagan odamlar o‘rin-joyini yo butunlay almashtirmagi yoki tozalamagi kerakdir. To‘shaklarni, ko‘rpalarni toza, pok tutuv lozimdir. Kam deganda har yili bir marta ichidagi jun, parlari olinib titilur, avra-astarlari yuvilur. Junning savalab tutiluvi yurt xalqi orasida qilinuvi mumkin bo‘lsa-da, tadbirli uy xotuni to‘shak, ko‘rpa va yostiqlarni tozalamagi kerak bo‘lgan vaqtda ishchini o‘z yurtiga chaqirib, ko‘z oldida ishlatadir. Yana takror aytamanki, o‘rin-joy zotlaridan bo‘lgan har bir narsa odatdan tashqari toza tutiluvi kerak. Agar o‘rinlarda qandalalar ko‘rina boshlasa, ul zararli narsalarni yashiringan yerlaridan yo‘qotmak to‘g‘risida hech bir yalqovlik qilmaslik lozim. Erinmay yo‘qotishga tirishuv ulardan qutilmak uchun kifoya qilur. Bularni yo‘qotmak uchun birinchi galda devorlardagi yog‘och narsalarning yoriqlariga, to‘shaklarning choklariga, pardalarning bukilgan joylariga, karavot qismlarining oralariga, pol taxtalarining yoriqlariga bunday narsalarni o‘ldiradigan kukun dorilar sepiladir.

Mehmonxona qo‘noq uchun tayyorlab qo‘yilgan bir xonadir. Xona har kimning boyligiga-yu, o‘rniga mos ravishda jihozlangan va ko‘rkam bir suvratda ziynatlangan bo‘lishi kerak. Kattaligi o‘rtacha bo‘lgan bir mehmonxonaning jihozlari bir kichikroq divan, olti suyanchiqli yumshoq kursi, to‘rt o‘rindiq, dumaloq stol, bir javon va bir pianinodan iboratdir. Dumaloq stol xonaning o‘rtasiga qo‘yilib, ustiga bir dasturxon yozilgan bo‘lur. Xonada rasmli albom, gazeta, kitob bo‘lur. Pianinoni yurt egasi xonim chalishni bilmasa-da, xonaga go‘zallik beruvchi, foydali narsalardan biridir. Yoz kunlarida derazalarga doka pardalar ilib, qishda qalin matodan tikilgan pardalarga almashtirilur. Javon ikki deraza orasiga qo‘yilib, ustiga yaxshi bir ko‘zgu qo‘yilur. Polga bir gilam soluv kerak. Uyni chiroyli va xush ko‘rsatgisi kelgan xotun mehmonxona ila ovqatlana turgan xonani chiroyli gullar ila bezatur. Qish kunlari bular o‘rniga qishda ko‘kara turgan gullar yoki yasama gullar qo‘yadir. Uyiga kechroq mehmon keluvini bilgan xotun kechki ovqat tayyorlash uchun kerakli masalliqlarni, mehmonxonaga kerakli narsalarni hozirlatadir. Mehmonni yaxshi kutib olmak uchun har bir narsani, mehmon bo‘lib kelgan qarindoshlar, aziz do‘stlar uchun alohida bir xonani tayyorlab qo‘yuv lozimdir. Mehmonlarni odatdan tashqari izzat, hurmat qilmak uchun odatdan tashqari tirishmak kerak.  Mehmonlar kishi uyida ekanlarkni ko‘ngillariga keltirmay, go‘yo o‘z uylarida o‘tirgandek bo‘lmaklari uchun xonada hech bir narsa kam bo‘lmasligi kerak. Mehmonlar o‘tiradigan xonada yana suv to‘la grafin, yonida bir stakan, xat yozmak uchun kerakli narsalar, bir tungi lampa ila yana qo‘l shamdoni hamda bir quti gugurt bo‘lmagi kerak. Xonaning munosib bir o‘rnida kiyim iluv uchun chuy (ilgich), yana sochiq, pardoz stoli, yuvinmak uchun bir idishda suv, sovun tayyor tursa juda yaxshidir. Qish bo‘lsa, xona yaxshi isitilib, is tegmasligi uchun fortochkalar ochilgan bo‘lsin.
Mehmonlar karavot yoki polga solingan o‘rinda uxlashi va tinch bo‘lishi uchun har bir kerakli narsa tayyor tursin. Mehmonlar tamom rohat hilib uxlasinlar.

Qutlov, hol so‘rovga bormak oradagi do‘stlikni mustahkamlaydir. O’rni kelganda ulug‘larimizga, do‘stlaru qarindoshlarimizga, yaqin tanishlarkmiz-u, qo‘ni-qo‘shnilarimizga qutlovlarimizni va tashakkurlarimizni bildirmak zarur, lekin bir sabab ila qadimiy urf-odatimizni tugatuvga tirishishlar juda foydasizdir. Qutlovlar, hol so‘rovlar yo ihtiyorsiz, yo ihtiyor ila bo‘lur.
Ixtiyorsiz hol so‘rov tashakkur bildiruv va hayitlarda ko‘ruvga boruvlar, bayram qutlovlari va shodlik kunlarida tabriklov yoki qayg‘uli kunlarda borib, hamdardlik bildiruvdir. Hayitlar kirib kelganda, qaysi bir kunida bo‘lmasin, yaqinlarni borib ko‘ruv lozimdir. Xotunlar aytganidek: "Xotunlarning bayramlari o‘ttiz kundir", degan so‘zlariga amal qilib, yalqovlik qilmay, tezda hurmat, ulug‘lik jihatidan avval ko‘rish kerak bo‘lganlaridan boshlab tartib ila tez ko‘rib, ishni bitiruv adabu tarbiyaga muvofiqdir. Hayitlarning birinchi, ikkinchi kunlarida eng hurmatli kishilarni va qarindoshlardan yoshi ulug‘larni, boshqa kunlarda yaqin do‘stlarni va qo‘shnilarni qutlash uchun uylariga boriladir. Ko‘ngil so‘ralgan do‘stlardan yoki tanish bilishlardan birining shodligi yoki qayg‘usi bo‘lsa, kishi hech ta’sirlanmay qolmas va o‘ziga ta’sir qilgan shodlik yoki qayg‘uni ularga bildiruvga majbur bo‘lur. Nikoh ahd qilinganda, martaba yuqori ko‘tarilganda, medal olganda qutlab kelingiz, do‘stlaringiz sizdan mamnun bo‘lsin. Yurt jamoalaridan biri vafot qilganda qayg‘uda bo‘lganlarning hollarini so‘rashga boringiz, sizga qattiq ko‘ngil qo‘yurlar. Do‘stu yaqinlar, qo‘shnilar betob bo‘lgan vaqtlarda ko‘p martaba hollarini so‘rab turingiz, bemor sizni yaxshi ko‘rsa yoki sizni ko‘rgisi kelganini bilsangiz, uning holini so‘ramoq uchun boruv odamgarchilik, diyonatga lozim bo‘lgan ishdir. Qutlovga yoki hol so‘rovga borganda ozgina vaqt turuvga diqqat qiling. Masalan, hayit, bayram va boshqa odat bo‘lgan qutlovlarda yurt egasi zo‘rlab olib qolmasa, yigirma minut yoki yarim soatdan ortiq o‘tirmaslik kerak. Do‘stlar yoki yaqin kishilarni ko‘rishga boruvning yoki mehmonga boruvning belgili cheki bo‘lmasa-da, ko‘pi ila bir soatdan ortmagani ma’qul. Uzoq o‘tirilsa suhbat tugab, durust bir so‘z topolmaslik darajasiga kelinur. Yurt egasi xokimning yuzidan va holidan zerika boshlagani bilinsa yoki soatga qarab-qarab qo‘ysa, uydan chiquvingiz xayrli bo‘lur, chunki bu holat o‘zi boradigan yeri borligini yoki yurt ichida kerakli ishlari borligini bildira turgan hol bo‘lganidan keragidan ortiq o‘tiruvingiz kelishmagan bir ishdir. (Yurt egasining ko‘p o‘tirgandan zerikkani esnab, uyqusi kelgan kabi suzilib, qo‘llarini uqalab, barmoqlarini o‘ynovidan ma’lum bo‘lur). Qutlovu hol so‘rovga borgan joyga boshqa keluvchilar kelganini ko‘rar-ko‘rmas tezda u yerdan ketuvga hozirlanmak kerak. O’zidan keyin kelgan kishining ketuvini kutmak aslo yaxshi emas. Odatda qutlovlar, hol so‘rovlar va to‘ylarga borganda o‘n beshdan kam yoshda bo‘lgan bolalarni olib bormaslik kerak. Qarindoshlar, do‘stlar ila ko‘rishuv, hol so‘rov yoki mehmonga borganda yosh xotun yoki yosh qiz ulug‘larning oldida g‘oyat adabli bir holda bo‘lmagi kerak. Qo‘liga tayanib o‘tirmaslik, agar o‘rindiqda o‘tirgan bo‘lsa, o‘rindiq orqasiga suyanmaslik va hech bir vaqt oyoqlarini chalishtirmaslik kerak. Adab ila to‘g‘ri, oldiga qarab o‘tirmak, xususan, ulug‘lar so‘zlashganda oraga hech bir so‘z tashlamaslik, o‘zidan bir narsa so‘ralmaguncha so‘zlamaslik kerak. So‘zlaganda ham juda sekin yoki juda qattiq ovozda so‘zlamaslik lozim. Tinglamakdan ortiq so‘zlamakka, odatdan tashqari ko‘p so‘zlashga havas qo‘ygan xotunlarning odati kabi, barchasi so‘zlab, birining so‘zini ikkinchisi eshitmaslik kabi bir holda bo‘luv balosidan ham o‘zlarining, ham xalqning qutuluviga tirishmak kerak.

Mehmon chaqirgan vaqtda mehmonlarning hurmati uchun yurt egasi xotunning ovqatlarni vaqtida pishirib, dasturxon tuzashni xizmatchilarga topshirib, o‘zi har biriga ko‘z tashlab turmagi eng birinchi burchidir. Yurt egasi xotun mehmonlar kela boshlagan vaqtga qadar hamma ishlarini bitirib, mehmonlarni ochiq chehra ila qarshi olib, ularni juda xushnud qilib birga o‘tirmagi, hech bir ishni keyinga qoldirmasligi kerak. Mehmon kelgach, hech bir narsa izlab mashg‘ul bo‘lib yurmaslik uchun dasturxon juda yaxshi tuzalgan bo‘lsin, chunki mehmonlar kelganda yurt egasi xotun mehmonlar ko‘z oldida bo‘lmay, boshqa bir uyda bo‘luvidek ko‘ngilsiz ish yo‘qdir. Uning mehmonlarni qoldirib chiqib, oshxonani, qaznoqni, ovqat tayyorlangan xonalarni aylanib, kuymalanib yuruvidek xunuk ish bo‘lmas. Agar yurtida dasturxon tuzovga va osh beruvga usta xizmatchi xotunlar bo‘lmasa, yurt egasi xotun mehmonlar keluvidan avval dasturxonni tuzamagi va ovqatning dasturxonga qanday tartibda va qaerga qo‘yilajagini xizmat qiluvchi xotunlarga o‘rgatib qo‘ymaga yoki bu ishlarga usta bir-ikki xotunni majlis kunlarida haq beruv sharti ila tutuvi lozim bo‘lur. Ishlar tamom bo‘lgandan va mehmonlarning hammasi kelib bo‘lgandan so‘ng yemoq uchun stolga o‘tirilganda yurt egasi xotunning‘ ishi xoh suhbat orasida, xoh dam olish vaqtida bo‘lsin, shirin so‘zlaru ko‘p xursandchiliklar ila mehmonlarning, har bir kishining ko‘nglini olib, ularni siylashga, har biri uchun kerak bo‘lgan ozgina bir narsani-da, kam qilmaslikka bog‘liq bo‘lib qolur.