Jum'a ma'ruzalari

mutaallimah 27 May 2007, 13:13:12

Аламларга бурканган неъмат

Ундан сзга илох бслган Аллохга хамд бслсин ва У барча нарсага кодирдир. Лайгамбаримизга саловат ва саломлар бслсин.

Бу рисолани ёзишимдан максад, Аллохга ва унинг росулига ва омма мусулмонларнинг йулига чакириш, насихатдир.

Баъзи дардманд инсонларнинг беморлик, касаликнинг фойдаларидан хабарсиз бслганлари холида: «Ай А оббим, менга рахминг келсачи?!» деб нола килишаётганларини сшитдим. Асарларда келадики, Аллох айтаркан: «А ахматим туфайли ато стаётган нарсамдан, сна кандай рахм киламан?» Шунингдек, баъзи рак каби огир, бедаво дардга чалинганларни умидсизликка тушиб колганлари, айримлари сабрлари заифлашиб, жазавалари ортиб, нолишлари зиёдалашиб кетаётгани ва Шайтон васваса килиб, стган камчиликлари, гунохларини ёдларига келтириб, уларни Аллохнинг рахматидан ноумид килаётгани, тушкунликка тушириб кссётгани хакидаги кснгилсиз холатларни сшитдим ва ксрдим. Лекин у «"¦сзаро шивир-шивирлари факат шайтон томонидан бслиб, иймон келтирган зотлар (у сабабли) гамгин бслишлари учундир» (Мужодала 10) Аслида сса, токи бемор, тавхидда мустахкам туриб, хатто машаккат чексада, намозларда коим бслар скан, унга хавф-хатар йскдир. Анди, кимки жони гаргарага келмасдан олдин тавба килиб олар скан, Аллох унинг тавбасини албатта кабул килгусидир, хатто, катта гунохлар содир килиб ксйган бслса-да. Ахлуссунна сътикодида, барча тавхидда вафот килган, съни Аллохни скка билиб кетган инсонларни куфрда вафот стмаган деб умид килинади. Хадисда келадики: Лайгамбар дедилар: «Умматимдан кимки, Аллохга ширк келтирмаган холда вафот стса жаннатга киради.» Абу Зарр разисллоху анху шунда сурадилар: «Зино килган бслса хамми, сгрилик килган бслса хамми?» Лайгамбар: «Ха, зино килган бсла хам, сгрилик килган бслса хам» деб жавоб бердилар. Бошка хадисда А осулуллох саллоллоху алайхи ва саллам : «Аллохдан факат схши гумонда бслган холингизда вафот килингиз» деб мархамат килдилар. Хадиси кудсийда Аллох таоло дейди: «Мен бандамни гумонидаман, съни бандам Мен хакимда кандай гумон килса шундайдирман.» Мумин киши балолар канчалик шидатли бслмасин сабр килиши лозим. Албатта кийинчиликдан сснг, осонлик бордир ва дунё азоби охират азобидан енгилрокдир. Анас разисллоху анху ривост киладилар: «Лайгамбаримиз слим тсшагида ётган бир йигитни зиёрат килдилар ва ссрадилар: «Ўзингни кандок хис стаспсан?» Йигит: «Аллохнинг рахматидан умидворман ва гунохларимдан ксркаспман, ё А асулуллох!» деди. Шунда Аабий саллоллоху алайхи ва саллам : «Кайси банданинг калбида мана шу сринда, шу икки нарса жам бслар скан, Аллох унга умид килаётган нарсасини ато стиб, ксркаётган нарсасидан хотиржам килади» деб мархамат килдилар. Лекин сиз бу хадисни хужжат килиб, амалларга сусткаш бслиб колманг. Ўлим тссатдан келиб колиши мумкин. Умуман олганда, мумин Аллохнинг казосига рози бслиб, сабр килиб сшар скан, агар хаёти давом стса ажру-савобларга сга бслади, вафот стадиган бслса, Аллохнинг рахматига сришади. Лайгамбар мархамат килиб: «слим-муминга тухфадир» деганлар. (Табароний ривости, санади схши). Анди юкорида саналган нарсалардан тсгри фикрга келган бслсангиз, инсонга касаллик етиши туфайли хам рух, хам баданга етадиган улкан фойдалар ва манфаатларни сизга баён килишга киришамиз. Лекин, тафсилотларга киришишдан олдин, мукаддима лозимдир.

Мукаддима
Аллох таоло нимаики сратган бслмасин, у сратган нарсасида мусибатланган ёки мусибатдан саломат кишиларнинг хар бири учун неъмат бордир. Хатто кофирларнинг жаханнамда азобланиши хам неъматдир. Лекин бу бошка бандалар хакки учун азобланаётган бслсалар. Бир кавмга етадиган мусибат бошка кавм учун ксп фойдалардир. Агар Аллох таоло азоб ва аламларни сратмаганда сди, неъмату-мархаматларга сришганлар, у неъматларни кадрини билмаган ва кспгина ато стилмиш схшиликларни кадрига етишмаган бслишар сди. Бу сринда, Аллох кспгина карама-каршиликларни сратдики, улар сабабли неъматлар кадри англанади. Агар тун бслмаганда кундузнинг кадри билинмас, агар касаллик бслмаганда соглик-саломатликни кадри сезилмас, факирлик бслмаганда бойликнинг нафи ксринмас, дсзах бслмаганда жаннат кадри англанмас сди. Ахли жаннатнинг сурури, дсзах ахлининг аламлари хакида тафаккур килишган чогда зиёдалашиб кетади. Шунинг учун жаннат ахлига дсзах ахлининг азобланишларини ксрсатиб турилишини неъмат деб санаса хам бслади. Лекин, банда, даф килишга кодир бслган балоларга сабр килиб стиришга смас, балки, сша балоларни кетказиш учун харакат килишга буюрилган. Хадисда келадики, «Кучи етмайдиган нарсани кстариб олиб, сзини хорлаш муминга хос смасдир» Хал килиш ва аритиш имкони бслмаган аламга килинган сабргина мактовга лойикдир. Шунингдек, неъматларнинг баъзилари кишига бало хам бслиши мумкин. Киши хаёти давомида неъматлар ва балоларга рсбаро килинади. Канчалар балою мусибатлар борки, у инсонга неъмат сифатида етади. Баъзида банда учун факирлик ва касаллик неъмат бслиши мумкин. Чунки у инсон агар соглом бслса ва мол-дунёси ортса, ношукрлик килиши ва тугёнга кетиши мумкин. «Агар Аллох (барча) бандаларининг ризкларини кенг-мсл килса, албатта улар Ер юзида зулм-тажовузкорлик килган бслар сдилар.» (Шуро 27) , Баъзи инсонлар борки, иймон ва хусну хулкни истисно килганда, барча неъматлар улар учун балодир. Унинг акси сса, съни мусибатлар уларга неъматдир. Айтайлик, маърифат ва камолот неъматдир. Гохида сса, унинг йсклиги инсонга фойда бслади. Масалан, бир кишики, унга карши одамларнинг пинхона галамислиги, ёмонлиги бор. Агар унга парда кстарилиб, у булардан вокиф бслса, унинг гаму-кайгуси ортиб кетади. Канчалаб неъматлар бор, инсон уларга харис бслиб, интилиб харакат килади, аслида сса у нарса унинг халокати бслади. Ўзи аламлар ва касалликлар бслсада, рухлар ва баданларга даво бслган ва инсонга комиллик ато стадиган нарсалар ксп бу оламда. Албатта сратувчиси ва вужудга келтирувчиси бслган Зот бандасига касаллик беради ва албатта шифо хам ато килур, балолантиради ва албатта офист насиб килур, слдиради ва албатта кайта хаёт берур. Аллох таоло канчалаб ато стмиш улкан лаззатларини турли хил кснгилсизлик, мусибатлар ичра сшириб ксйганки, улар лаззатларга сришиш йулида ксприк бслгусидир. Шунинг учун хам донолар айтишганки, «неъматга неъмат билан етилмайди, рохатга рохат билан ноил бслинмайди». Аслида аламлар ва машаккатлар улкан неъматдир. Чунки улар фарогатлар сабабидир. Масалан, аёл агар хомиладор бслиш, фарзанд тугишнинг аламига карайдиган бслса, турмушга чикмайди, оила курмайди. Лекин аёл учун она бслиш туйгусининг лаззати у аламлардан неча-неча марталаб улкандир. Кайтанга, аёл агар фарзанд ксрмаётган бслса, она бслиш илинжида табибларга катнашини ксймайди.
Фойдалар
Анди буларнинг барини тушуниб олган бслсак, касалликларнинг фойдалари, хайрли томонлари хакида ссзимизни давом сттирамиз. Бу манфаатлар юздан ортик бслиб, бу сринда мухтасар баён киламиз:
1. Касалликнинг фойдаларидан: нафснинг ислох бслиши ва ёмонликдан покланишидир.
«(Ай инсонлар), сизларга не бир мусибат етса, бас, сз кслларингиз килган нарса-гунох сабабли (етур). Яна У ксп (гунохларнинг жазосини бермасдан) афв килиб юборур». (Шуро 30) Бандага агар мусибат етса: «Каердан келиб колди сзи бу? Ким бу дардни мени бошимга солди?» демасин. Мусибат гунох туфайлигина етур ва бунда хушхабар ва огохлантириш бордир. Тсзукрок уйлаб ксрсак, дунё мусибатлари гунохларимиз учун тортаётган укубатларимиз холос. Бир хадисларида Лайгамбаримиз: «Мумин кишига ахлида, молида, фарзандларида балою-офатлар устма-уст кела бошлайдики, шулар туфайли гунохлари кечирилганидан, Аллохга хеч кандай хатоси колмаган холда рубаро бслади» дедилар. Агар бандада сйламаган, ссидан чикарган гунохлари бслса, Аллох у сабабли гам-кайгу ёки касаллик билан балолайди. Бу сна шунга ишоратки, дунёнинг бир соат аччиклигини кстариш алами охиратдаги абадий аламни кстаришдан афзалрок. Салафларимиз айтишган скан: «Агар дунё мусибатлари бслмаганда сди, киёматга хеч вакосиз (съни хеч кандай савобларсиз) борган бслар сдик».

2. Касаллик фойдаларидан: охиратда, кишига етган касалликдан ксра бир неча баробар лаззат ва сурурни келтириши. Чунки дунё аччиклиги охират халоватидир, акси сса аксидир. Шунинг учун хам Лайгамбаримиз: «Дунё мумин учун зиндон, кофир учун жаннатдир» деб мархамат килганлар. Яна мархамат килиб: «Ўлим муминга тухфадир» дедилар. (Ибн Аби Дунё ривости, санади хасан). Агар бандага касаллик ёки мусибат етса ва у Аллохга хамд айтса, у умид килаётган савобни устига, унга жаннатда «хамд уйи» деб аталмиш бир уй бино килинади. Жобир розисллоху анху ривост килиб айтадилар: Лайгамбаримиз дедилар: «Одамлар киёматда бало ахлига берилаётган савобни ксрганларида, дунёда терилари кайчилар билан киймаланган бслишини орзу килиб коладилар» (Термизий ривости)

3. Касаллик манфаатларидан: Аллохнинг беморга скин бслиши ва бу сса хос скинликдир.
Хадиси кудсийда Аллох таоло дейди: «Ай Одам боласи! Фалончи бандам касал бслди, ксргани бормадинг, агар борганингда уни хузурида Мени топган бслардинг»
(Абу Хурайрадан Муслим ривости)

4. Касаллик фойдаларидан: У билан банданинг сабри билинади.
Айтганларидек: «Агар имтихонлар бслмаганда сди, сабрнинг фазли зохир бслмаган бслар сди». Инсон агар сабрга сришса, у ксп схшиликларга сришибди. Агар йскотса, у холда барча схшиликларни йскотибди. Аллох таоло банданинг сабрини ва иймонини имтихон килади, шунда ёки тилла хосил бслади ёки чикинди. Анас разисллоху анху ривост киладилар: А осулуллох саллоллоху алайхи ва саллам дедилар: «Албатта мукофотнинг катталиги, балонинг катталиги биландир. Агар Аллох бир кавмни схши ксрса, уларни балолантириб кссди. Кимки рози бслса, унга хам розилик, кимки газаб килса, унга газаб насиб бслгусидир». Агар Аллох бир бандасини схши ксриб колса, унинг гамини зиёдалаштириб кссди. Агар газаб килса, унинг дунёсини кенгайтириб кссди, хусусан, банда динини зое килса. Банда мусибатларга иймон ва сабот ила сабр килса, у сабрлилар девонига ёзиб ксйилади. Агар ундан розилик хосил бслса, уни рози бслганлар девонига ёзиб ксйилади. Бандадан хамд ва шукр хосил бслар скан, Аллох такдир килган барча казолар унинг учун хайрли бслиб колаверади. Сухайб разисллоху анху ривост киладилар: «Лайгамбаримиз саллоллоху алайхи ва саллам дедилар: «Муминнинг барча ишлари хайрли сканига хайрон коламан. Агар унга хурсандлик етса шукр килади. Бу унинг учун хайрлидир. Агар мусибат етса сабр килади ва бу хам у учун хайрлидир. Бу факат мумингагина хос. Аллохнинг мусулмон учун белгилайдиган хар бир такдири хайрлидир.» (Муслим ривости) Бошка бир хадисда А осулуллох саллоллоху алайхи ва саллам : «Мумин хар бир иши учун ажрланади» дедилар (Ахмад ривости). Мумин киши Аллохнинг такдири ила етган барча мусибатларга ксниши, рози бслиши керак. Аллохим! Бизни ато килсанг шукр киладиган, гунох килса Сенга истигфор айтадиган, агар мусибат етса сабр киладиган бандаларингдан килгин.
5. Касаллик фойдаларидан ва Аллохнинг бандасига тукис ато стмиш неъматларидан: Аллох бандасига зарар ва каттикликларининг нозил стиши сабабидан, Ўз даргохига илтижо килишга, панохига кочишга, тавхидига суснишга ва калбини динини холис килган холида А оббисига дуо килишга ундайди.

Балолар юбориб, дуога ундайдиган, неъматлар ато килиб, шукрга чакирадиган зот кандай хам Лок! Тобеинлардан Вахб ибни Мунаббих айтган сканлар: «Балолар, аслида дуоларни юзага чикариш учун тушади» Аллох таоло шундай дейди: «Качонки Биз инсонга (неъмат-давлат) инъом килсак, у (Бизга шукр килишдан) юз сгирар ва сз томонига кетар (съни, Бизни унутар). Качон унга ёмонлик (камбагаллик-кулфат) етиб колса сса у узундан-узок дуо-илтижо сгасидир». (Фуссилат 51) Мусибат етиши сабабидан бандада таваккул, тазарру, ихлос билан дуо килиш каби иймони ва ишончини зиёда киладиган ишлар хосил бслади. Яна касалликнинг кетишидан хам ксра фойдаси улканрок бслган, инобат-Аллохга кайтиш, иймон халовати ва уни тотиш лаззати каби холатлар хам, шу мусибат туфайли юзага келади. Аллохгагина динни холис килган холида ибодат киладиган тавхид ахли уларга етаётган мусибатларга сабр килишади, дарров сехргар ёки фолбинга югуриб колишмайди, ширк ахлига схшаб кабристонларга бориб олиб, азиз авлиёларнинг кабрларидан мадад ссрамайдилар. Балки касаллик ёки мухтожлик етса, ёлгиз Аллохдан ёрдам ссрайдилар, агар панох тилашса, ёлгиз Аллохдангина панох тилайдилар. Бу каби скка Аллохдангина мадад кутиш намунаси Айюб алайхиссаломнинг хаётларида сккол ксринади: «Айюбнинг Ларвардигорига нидо килиб: «(Ларвардигорим), мени бало ушлади. Ўзинг рахм-шафкат килгувчиларнинг А ахмлирогидирсан», деб илтижо килган пайтини (ссланг)!» (Анбиё 83) Айюб пайгамбарнинг балою-мусибатларини сйлаб ксринг, бор мол-мулклари, фарзандларидан ажралдилар, сзлари огир дардга йсликдилар. Бу аламларнинг улканлигига карамай, у зот сртаю-кеч Аллохга хамд айтар, сртаю-кеч Аллохдан бу имтихонлар учун рози бслар сдилар. Чунки, у киши барча ишлар Аллохнинг кслида сканини билар, дарду аламлари хакида хеч кимга шикост килмас сдилар. Аихост А оббиларига сидк ила нидо килдилар: «Ай А оббим мени бало ушлади, сзинг рахм килувчиларнинг А ахмлирогисан». Шунда Аллох таоло балони кстарди ва у зотни мактаб, шундай деди: «Дархакикат, Биз (Айюбни) сабр килгувчи холда топдик. У накадар схши бандадир. !
Хакикатан, у (Аллох рози бсладиган йслга) кайтгувчидир. (Сод 44)

Мутаржим Бобур Ахмад

Qayd etilgan

mutaallimah 27 May 2007, 13:15:08

«Сен севганинг билан бсласан"¦»

--------------------------------------------------------------------------------

Аллохга хамд бслсин ва Мухаммад мустафога салавоту салом бслсин.

Аллохим биз Сендан Сени севмокни, Сени севганларни севмокни ва Сени мухаббатингга скинлаштирадиган амалларни биз учун севимли килмогингни ссраймиз!

Бухорий ва Муслим сз сахихларида келтирган хадисларида Анас ибн Молик разисллоху анху шундай ривост киладилар: «Лайгамбаримиз билан бирга масжиддан чикиб келаётганимизда сшик олдида бир кишини учратдик. У:

- А А асулуллох киёмат качон? - деб айтди. А асулуллох саллоллоху алайхи ва саллам ссрадилар:
- Сен унга нима хозирладинг? Шунда у киши бошини куйи солди, ва:
- Мен у Кунга хозирлаган намоз, рсза ва садакаларим унчалик ксп смас. Лекин мен Аллох ва расулини схши ксраман — деди. Лайгамбаримиз:
- Албатта сен севганларинг билан бирга бсласан- дедилар».

Анас разисллоху анху айтадиларки: «Исломни кабул килишдан сснг бизни снг кувонтирган нарса А асулуллохнинг айтган ушбу ссзлари сди: «Албатта сен севганинг билан бирга бсласан».

Имом Муслим сз сахихларида Анас розисллоху анхуни сна ушбу ссзларини келтирадилар: «Мен Аллох ва расулини, Абу Бакр ва Умарни схши ксраман. Гарчи амалларим уларникидек бслмасада, улар билан бирга бслишни орзу киламан».

Имом ибнул Коййим - рохимахуллох - мухаббат хакида шундай дейдилар: «У шундай манзилатки, мусобакалашувчилар унга сришиш йслида мусобакалашадилар, амал килувчилар унга кайтадилар, сзгу ишларга шошиб-сзувчилар у сари енг шимариб махкам бсладилар, мухаббат килувчилар у манзилатда сзларини содикликларини намоён киладилар ва обидлар унинг ёкимли шаббодаси ила бахраманд бсладилар.

У калблар куввати, рухлар озукасидир.

У ксз кувончи бслиб, у шундай хаётки, ундан бебахра одам сликлар жумласидандир.

У нурдирки, уни йукотган одам зулуматлар тсфонлари ичра колиб кетибди.

У шифодирки, ким ундан ажралиб колса, унинг калбини жамики касалликлар сгаллаб олади.

У шундай тотли лаззатки, ким уни согинмас, ксмсамас скан, унинг хаёти гаму-аламлар ичра стгусидир. Аллохга касамки, мухаббат ахли дунё ва охиратда шарафлидирлар. Улар учун снди Суюклилари тарафидан ундан-да улканрок насиба бордир».

Анди, кимки Аллохни схши ксрувчи инсондан Аллох уни схши ксрувчи инсон даражасига кстарилмок истаса, унга ушбу Аллома ибнул Коййим рохимахуллох сзларининг «Мадорижус са-а-ликийн» китобларида келтирган воситаларни кискача шархи ила такдим стамиз:

1. Куръони каримни тадаббур ила тиловат килиш, унда ирода стилаётган нарсаларни фахмлашга харакат килиш, худди, кул хсжайинининг муродини англаш учун у томонидан берилган китобни ёдлаб маъноларни тушунишга харакат килгани каби.

Ха, кимки Аллох таоло унга ссйлашини схши ксрса-хохласа, у холда, Унинг китобини тилоават килсин. Хасан ибн Али айтган сканлар: «Сизлардан аввалгилар Куръонни Аллохдан келган мактуб деб билар, тунлари уни скиб чикиб, кундузлари уни хаётга татбик стардилар».

Ибнул Жавзий рохимахуллох айтадилар: «Куръони азиймни тиловат килувчи киши, Аллох таоло Ўз каломининг маъноларини инсонларнинг онгу-тушунчаларига етказиш, англатиш билан канчалик улкан лутф ксрсатганига сътибор килиши лозим. Шу билан бирга скиётган ушбу каломлари башарнинг ссзи смаслигига диккат килиши, калбида мутакаллим-гапирувчи Зотнинг азамати, улуглигини хис стиши ва Унинг ссзларини тадаббур килиши керак».
Имом Аававий айтган сканлар: «Аллохнинг китобини скувчи кори снг аввало, калбида Аллох таоло билан роз айтишаётганини, Унга муножот килаётганини хис стиши, тасаввурига келтириши лозим. Лайгамбар асхобларидан бслган бир киши А ахмоннинг сифати бслган «Ихлос» сурасини намозда такрор ва такрор тиловат килар сди. Ундан бунинг сабабини ссралганда, у: «Чунки унда А ахмоннинг сифати бордир. Шунинг учун уни скишни схши ксраман» деб жавоб берди. Бу хакда Лайгамбаримизга хабар берганларида: «Унга етказиб ксйинглар, Аллох уни схши ксради» деган сканлар.

Шу нарсани схши англашимиз керакки, Куръон тиловат килишдан асосий максад тадаббурдир. Яъни маъноларини тушунишга харакат килмокликдир. Агар тадаббур хосил бслмаса, А асулуллох саллоллоху алайхи ва саллам килганлари каби остларни такрор-такрор кироат килмок лозимдир, токи, тадаббур хосил бслсин. Абу Зар розисллоху анху ривост киладиларки, бир куни кечаси А асулуллох саллоллоху алайхи ва саллам ушбу

(إِنْ تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُكَ وَإِنْ تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ) (المائدة:118)

«Агар уларни азобласанг, улар Сенинг (ожиз) бандаларинг. Агар уларни магфират килсанг, албатта Сен Ўзинг кудрат, хикмат Агасидирсан» (Моида-118) остини кайта-кайта скиб, туни билан намозда коим бслган сдилар. Тамийм ад-Дорий розисллоху анху бир куни туни билан ушбу

(أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَحُوا السَّيِّئَاتِ أَنْ نَجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاءً مَحْيَاهُمْ وَمَمَاتُهُمْ سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ) (الجاثـية:21)

«Балки ёмонлик-гунохлар касб стган кимсалар Биз уларни хам иймон келтирган ва схши амаллар килган зотлар каби килишимизни ва хаётлари хам, мамотлари хам (съни дунёлари хам Охиратлари хам муъминлар билан) баробар бслишини сйлагандирлар?! Аакадар ёмон (нотсгри) хукм килурлар-а?!» (Жосис-21) остини намозда такрор-такрор тиловат килар, тинмай йиглар сдилар. Шу алфозда тонг оттирдилар.

2. Фарзларни адо стишдан сснг Аллохга нафл ибодатлар килиш ила такарруб-скинлик килиш. Албатта у инсонни мухаббатдан сснг махбублик-съни Аллох тарафидан севимли бслиш даражасига слтади.

А асулуллох саллоллоху алайхи ва саллам ушбу хадиси кудсийни ривост киладилар: Аллох таоло дейди: «Менга содик бслган бандамга кимки адоват килса, унга уруш сълон килгумдир. Унга фарз стган амалларимни адо стгач, сна Мени мухаббатимга сришиш учун нафл ибодатларда хам коим бслишлик ила Менга скинлашаётган бандам мен учун жуда суюклидир. Агар Мен уни схши ксриб колсам, Мен уни сшитадиган кулоги, ксрадиган ксзи, ушлайдиган ксли ва юрадиган оёги бслгумдир. Мендан нимани ссраса ато стгум ва Мен билан нимадан панох ссраса панохимга олгумдир». (Бухорий ривости)

Ушбу хадис нажот топгувчиларнинг икки тоифасини баён килади:

1.Аллох буюрган фарзларини адо килиш ва У зот белгилаган худудларини риос килиш ила Аллохни схши ксрувчилар тоифаси.

2.Буюрилган фарзларни адо стиш билан бирга нафл ибодатлар ила Аллохга скинлашган ва натижада Аллох тарафидан суюкли бслганлар тоифаси. Бу сса Ибнул Коййим баён стган «Бу, схши ксришликнинг авлорок бслган даражасига кстарувчи манзилатдир».

Ибни А ажаб Ханбалий айтадилар: «Аллохнинг мукарраб авлиёлари икки тоифадирлар. Биринчи тоифани баёни юкорида стди. Иккинчи тоифа сса дейдиларки, фарзларни бажаришдан сснгра нафл-ихтиёрий ибодатларда давомий бслган инсонлардир. Улар собикийнул-мукоррибийн (сзгу амаллар килишда сзувчи ва Аллохга скин бслганлар) даража ахлидирлар. Чунки улар зиммаларидаги вожиботларни сташлик билан бирга ихтиёрий ибодатларда хам фаол харакат килишди ва карохистли-ёмон ксрилган амаллардан тийилишда, такво килишда бардавомлик билан Аллохга скин бслдилар. Бу нарсалар хадиси кудсийда Аллох таоло: «Бандам Менга нафл ибодатлар ила скинлашар скан, Мен уни схши ксриб коламан» деб мархамат килганидек, бандага Аллохнинг мухаббатини насиб стади. Кимники Аллох схши ксрар скан, уни Ўз мухаббати, тоати ва мархамати ила ризклантириб кссди. Аллохга скин килувчи нафл ибодатлар турличадир. Улар намоз, закот, рсза, хаж ва умра каби фарз бслган амалларни ихтиёрий тарзда зиёда килишдир.

3. Барча холатларда хам тил, амал ва хол билан Аллох зикрида давомий бслиш. Банданинг Аллох мухаббатидан насибаси унинг зикрдаги насибаси микдорига караб бслур.

А асулуллох саллоллоху алайхи ва саллам дейдилар: «Албатта Аллох таоло айтади: «Качон бандам Мени зикр стиб, лабини кимирлатар скан, Мен у билан биргаман». Куръони каримда сса: «Мени ёд килинглар, Мен хам сизларни сслайман-ёд киламан» дейди.

Бир куни Лайгамбаримиз: «Муфарридунлар сзиб кетишди» дедилар. Сахобалар: «Ким у муфарридунлар ё А асулуллох?» деб ссрашди. Лайгамбаримиз: ........ (Давоми►►► )

Аосируддин Ахмад

Qayd etilgan

mutaallimah 27 May 2007, 13:15:36

«Сен севганинг билан бсласан"¦» (Давоми | ◄◄Бошига кайтиш)

Бир куни Лайгамбаримиз: «Муфарридунлар сзиб кетишди» дедилар. Сахобалар: «Ким у муфарридунлар ё А асулуллох?» деб ссрашди. Лайгамбаримиз: «Аллохни ксп зикр стувчи сркак ва аёллар» деб мархамат килдилар. (Муслим ривости)

Шу билан бирга Лайгамбаримиз Аллохни зикр килмайдиган инсонларнинг бахтсизлиги хакида шундай дейдилар: «Кайси бир кавм бир жойда жамланиб стиришса-ю, лекин Аллохнинг зикр килмасдан туришадиган бслса, худди слган сшакнинг сасиган жасади тепасидан тургандек бслишибди ва киёмат куни бу стиришлари уларга хасрат бслгусидир»
А асулуллох саллоллоху алайхи ва салламнинг олдиларига бир киши келди ва: «Ай Аллохнинг А асули: Ислом шариат-конун коидалари менга кспайиб кетди. Сиз менга бир нарсани сргатинг, мен унга каттик амал килай» деди. А асулуллох айтдилар: «Тилинг хеч качон Аллох зикридан тсхтамасин». (Термизий ва Ибн Можа ривостлари)
Сахобий розисллоху анхумлар сз хаётлари давомида ушбу гост кимматли васистни теран англаган ва унинг амалига каттик харакат килган зотлар сдилар. Сахобийлардан бирлари айтган сканлар: «Тилингни Аллох зикри ила доимо машгул килар скансан, жаннатга кулган холингда кираcан».

4. Аафс-хаво голиб келсада сзи суйган нарсаларидан ксра Севиклиси схши ксрган нарсаларни ортик ксриш-устун ксйиш. Гарчи кстарилиш машаккатли кечсада, Севикли зот сари юксалиш.

Ушбу иборани шархлаб Ибнул Коййим шундай дейдилар: «Бошкаларнинг розилигидан Аллохнинг розилигини устун ксйиш, ихтиёр килиш ва танлаш. Бунда, банда Аллох рози бсладиган ишнигина хохлайди ва килади, гарчи буни халклар ёктирмасин ва ундан газаб килсинлар. Бу пайгамбар алайхиссаломларга хос бслган ийсор-афзални ихтиёр килиш даражасидир. Ундан хам юкорироги Улул-азм пайгамбарларга хос. Ундан хам юкориси сса пайгамбаримиз Мухаммад алайхиссаломга хосдир».

Буларнинг бари уч ишни амалга ошириш билангина хосил бслади.

а). Аафс хохишларини бсйсундириш, унинг устидан сгалик килиш.

б). Аафс-хаво хохишларига мухолиф-карши бслиш.

в). Шайтон ва унинг дсстларига карши курашиш.
Шайхулислом Ибн Тайимис айтган сканлар: «Мусулмон киши Аллохдан ксркиши ва нафс хохишларидан тийилиши керак бслади. Инсон нафс-хаво ва шахват туфайли жазоланмайди. Балки у шахватларга сргашгани ва уларнинг васвасасига учиб иш килгани учун жазога мубтало бслади. Шунинг учун бу хохишлардан тийилиш ибодат ва солих амал хисобланади».

5. Калбни Аллохнинг исм ва сифатлари, уларнинг маърифати ва улар хакида мушохадага юзлантириш. Ушбу маърифат богларида тафаккур ила сайр килиш. Кимки Аллохни исм, сифатлари ва феъллари билан танир скан, шубхасиз уни схши ксриб колади.

Ибнул Коййим рохимахуллох айтадилар: «Олим Аллохга слтувчи йсл устида бслмас ва Аллохни танимас скан уни маърифат сохиби деб тавсифланмайди. Ориф шундай кишики, Аллохни исм-сифатлари ва феъллари ила танигандан кейин Аллохга килаётган ибодатида содик бслган, максади ва нистини холис У зот учун килган кишидир».

Кимки мана шу исм-сифатларни инкор стар скан, у ислом ва иймон асосларини бузибди ва схсон дарахтига талафот етказибди.

Лайгамбаримиз соллаллоху алайхи ва саллам: «Аллохнинг тсксон тсккиз исми бор. Кимки уларни ёд килса жаннатга киради» деб мархамат килганлар. ("Ад килиш" дан мурод бу исмларни маъноларини билиб, унинг такозосига биноан амал килиш. Масалан: Аллохнинг "Басийр" - "Ксрувчи" исмининг том маъноси Унинг ксриши сзига хос бслиб бандаларнинг ксришига киёс килинмайди, унинг ксриши олдида бирор нарса тссик бсла олмайди, на зулмат, на девор ва на бошкаси. У хар бир харакатни ксриб туради, унинг бир харакатни ксриши бошкасини ксришдан машгул килиб ксймайди, у бир вактнинг сзида барча махлукотларининг харакатларини кузатиб туради. Банда сз парвардигорининг ксриши шу каби чексиз сканини билгач, унга ёкмайдиган ва у рози бслмайдиган хар кандай амални килишдан хижолат килади ва ундан тийилади. Аллохнинг исм-сифатларини билишнинг снг буюк самараларидан бири мана шудир. Бошка исм-сифатларнинг маъносини билиш хам шу кабидир. Тахриристдан).

Банда схсон, инъом, схшилик ва лутф ичра буркангандир. Бу неъматни англаш инсон шууридан юкори ва хиссидан ксра баландрокдир. Дархакикат, Аллохдан ксра мунъим (неъмат ато стувчи) ва мухсин(схсон килувчи) йукдир. Бунга соглом акл хам, накл килинган ишончли хабарлар хам далолат килади. Акл сгалари - басийрат сохиблари наздида хакикатан, Аллохдан сзга махбуб йскдир. У зотдан бошкаси буткул мухаббатга, схши ксришга мустахик-лойик смасдир. Инсонни табиати шулки, унга схшилик килганни, лутф-мархамат ксрсатганни схши ксради. Унга бу мархамат учун керак бслса ёрдам беради, душманлардан химос килади. Ва унинг жамики схтиёжларига ксмак беришга харакат килади. Агар инсон хакикий маърифатни англаб етса, шуни тушуниб етадики, унга мухсин Зот- Аллох субханаху ва таологинадир ва Унинг ато стмиш анвойи схсонларини адоги йскдир. Аллох таоло мархамат килади: «Аллохнинг неъматларини хар канча санасангиз хам адогига етолмайсиз». (Иброхим: 34).

Саййид Кутб рохимахуллох айтган сканлар: «Калб бу шундай нарсаки - унинг хосистидан инсон инсон бслиб етишган. У бу улкан мулк-салтанатдаги кстаришдан еру осмонлар, тоглар ожиз бслган иймон омонатини ихтиёр стган ва Аллох таолонинг тсгри йсли ва хидост устида ихтиёрий истикоматни танлаган идрок, фарклаш ва маърифат кувватидир. Хеч ким ушбу кувватнинг мохистини, жисмнинг ичкариси ёки ташкарисида бслган марказини билмайди. Бу Аллох таолонинг инсонга жо стган сиридир ва буни Ундан сзга хеч ким билмас».

6. Бутун калби билан Аллох таоло хузурида сзини хокисор тутиш, бсйинсуниш.

Аллох таоло мархамат килади: «У Кунда овозлар хам А ахмонга таъзим килур, бас, факат пичирлашнигина сшитурсиз» (Тоха: 108).

Салафларимизда хушуъ, хокисорлик жуда ажиб ксринишларда бслган. Бу холатлар уларнинг калблари мусаффо ва пок бслганига далолат килади. Абдуллох ибн Зубайр намозга турган чогларида, хушуъга берилганларидан устун каби харакатсиз котиб колар сдилар. Саждада узок колганларидан, у зотни ёгоч ёки девор деб гумон килган кушлар елкаларига келиб кснишарди.

Али ибн Хусайн намозга тахорат олганларида ранглари окара бошларди. «Тахорат вактида сизни ташвишлантирган нарса нимадир?»-деб ссраганларида:

- «Хозир мен кимни хузурида туришимни биласизларми сзи?» деб жавоб берган сканлар.

7. Унга муножот килиш, Унинг каломини тиловат килиш учун Илохий нузул вактида, тунлари У Зот ила хилватда колиш. Самимий калб билан убудийст-кулчилик одоби ила У зотнинг хузурида коим бслиш. Сснгра буларни барчасини истигфор ва тавба ила хотималаш.

Аллох таоло мархамат килади: «Уларнинг ёнбошлари срин-ксрпаларидан узок бслур ва А оббиларига ксркув ва умид ила илтижо-дуо килурлар. Ва биз уларга ризк килиб берган нарсаларимиздан инфок-схсон килурлар» (Сажда: 16).

Шак-шубхасиз тун сохиблари мухаббат ахлидандирлар. Балки мухаббат ахлининг шарафлиси, обрслисидирлар. Чунки, узун тунларда У Зот хузурида ибодат билан коим бслишлари уларда юкорида зикри стган барча мухаббат сабабларини сзида мужассам килади. Само амини Жаброил алайхис-салом Ер амини Мухаммад саллоллоху алайхи ва саллам хузурларига тушиб, айтардилар: «Билингки, мсминнинг шарафи тунги киёми-лайли ва инсонлардан бехожатлигидадир. (съни уларнинг кслидаги нарсаларга мухтож бслмаслигидадир).

Хасан Басрий айтган сдилар: «Ибодатлар ичида тунги намоздан ксра кучлирок ибодатни топмадим. У киши: «Аима сабабли тахажжудда коим бслувчилар инсонлар ичида чиройли юзлиликлари билан ажралиб турадилар?»- деб ссралганида, шундай жавоб берган сканлар: «Чунки улар А ахмон билан холи колиб, ибодатда бслишди ва У зот уларни нури ила кийинтириб, буркади».

8. Содик мухиблар-севувчилар билан бирга бслиш. Уларнинг покиза каломларининг хушхср меваларидан бахраманд бслиш.

А асулуллох, саллолоху алайхи ва саллам, мархамат киладилар: «Аллох таоло хадиси кудсийда шундай дейди: «Мен учун бир-бирларини схши ксрганларга Менинг мухаббатим вожиб бслур. Мен учун бир-бирлари билан сухбат куриб стирганларга Менинг мухаббатим вожиб бслур. Мен учун бир-бирларини зиёрат стганларга Менинг мухаббатим вожиб бслур»

Мсминнинг Аллох учун бир биродарини схши ксриши содик иймони ва хусну хулкининг самарасидир. У шундай бир мустахкам тссикки, у сабабли Аллох банданинг калбини хифз стади ва токи иймон заифлашмасин ва хак йслдан тойилмасин учун у билан калбни кувватлантиради.

9. Калб ва Аллох сртасини бузадиган, сзгартирадиган барча сабаблардан четланиш.

Агар калб фосид бсладиган бслса, киши ундан дунёвий ишларини ислох киладиган хеч бир фойда топмайди ва ухровий ишларига манфаатли бслган бирон-бир наф ксрмайди.
Аллох таоло мархамат килади: «У Кунда на мол фойда берур ва на бола-чака. Факат Аллох хузурига тоза калб билан келгангина нажот топур». (Шуаро:88,89).

Тавфик Аллохдандир.

Аосируддин Ахмад

Qayd etilgan

Abdulholiq 06 Avgust 2007, 02:07:18

Man ohirgi Juma namozini Qo'qon shahridagi katta masjidlardan birida o'qiganimda bir muhim bo'lgan masalani eshitdim.

Namoz vaqtida rukuga ketishdan avval ba'zilar shimni ikki qo'llab tizza qismining yuqorirog'idan biroz tortadi va bu ruku,sajda mobaynida shimning tortilib tor bo'lib qolishini oldini oladi(engillik beradi).Bu amal namozni buzishi mumkin ekan,ya'ni,ulamolar namozda ikki qo'llab amalga oshirilgan ish namozning buzilishiga sabab bo'lishini aytishgan.
Ahir man bu amalni deyarli har namozimda amalga oshirganman-ku(hatolarimizni Alloh o'zi kechirsin)!

Qayd etilgan

AbdulAziz 22 Sentyabr 2007, 08:07:48

Assalomu alaykum wa rahmatulloh!
Muhim bir yangilikni sizlarga ma'lum qiloqchiman.

Toshkent shahrida tarovih - Qur'on hatmlari quyidagi kunlarda itmomiga yetarkan:
Hastimom (Hazrati Imom) masjidida - chorshanba kuni;
Ko'kcha (Shayx Zayniddin) masjidida - payshanba kuni;
Chorsu (Ho'ja Ahror Valiy) masjidida - juma kuni.

Inshaalloh xatmi Qur'onning so'nggida duolar qilinadi, birgalikda bo'lish nasib etsin!

Qayd etilgan

mis_shoira 26 Oktyabr 2007, 10:48:29

Ассалому Алайкум.
Муборак булган кунларни барча мусилмонлар кадирлашади, интик булиб кутишади. Жума куни барча кунлардан фазилатлирок булган онлари сонислари мавжудлигини барчамиз жуда хам схши биламиз.
Жума Аамози, Лайгамбаримиз Мухаммад Салоллоху Алайхи Васалламга саловатлар айтиш. Жума Аамозига чикиш у ердаги барча керакли булган даватларни тинглаш шу каторда Жума кунининг снг фазилатли жойи хамма Аллохнинг фаришталарни бир жойга йегилишлари ва Жума Аамозига кираётган инсонларни кузатишлари. Барчангизни Аллох уз панохида асрасин. Хеч качон уз скинларингизга озор берманг, ёлгон гапирманг дилларини огритманг. Аамозларингизни вактида укинг. , Лайгамбаримиз Мухаммад Салоллоху Алайхи Васалламга саловатлар айтинг кушикларни тинглаб хиргойи килгандан кура , Лайгамбаримиз Мухаммад Салоллоху Алайхи Васалламга саловатлар айтиш минг маротаба афзалдир узингиз учун.
«Анг гузал исмлар Аллохникидир. Аллохга шу исмлар билан дуо килинг».
«Аллохдан бошка ибодатга сазовор илох йук. Гузал исмлар уникидир».
Лайгамбаримиз соллаллоху алайхи васаллам айтадилар:
«Аллох таолонинг 99 исмлари бордир. Уни ёд олганлар Жаннатга киради. Аллох бирдир (токдир) Токни севади».
«Аллох таолонинг 99 исмлари бордир. Ким уларни укиса Жаннатга киради».
Лайгамбаримиз соллаллоху алайхи васаллам шундай дуо килганлар: «Ай А аббим! Ожиз ва ожизликдан, куркокликдан, хасислик ва кабр азобидан панох сурайман» («Тажриди Сарих», 4/503).
Аллохим, кабр азобидан, Дажжол фитнасидан, хаёт-мамот фитнасидан, гунох килиш ва карзга ботишдан Узингдан панох сурайман! (Бухорий ривости)
«Арталаб ва кечкурун масжидга борган кишининг хар бориб-келишида Аллох жаннатни тайёрлайди» («А иёзус-солихин», 2/379).
«Ким Аллох таолани уйининг хайр ва баракотини орттиришини истаса, овкатдан олдин ва кегин кулини ювсин» («Кутуби ситта», 17/426).
Жума аёмингиз сна бир бора муборак булсин.

Qayd etilgan

Shirinqiz 24 Yanvar 2008, 20:37:51

Аллоҳ йслида дсстлашиш одоб ва ҳуқуқлари

Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм

Оламлар А абби Аллоҳга ҳамду санолар, пайғамбаримизга ва у зотнинг аҳли ва асҳобига салавоту саломлар бслсин.

Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло Қуръон Каримда дейди: «Мсминлар ҳеч шак-шубҳасиз оға-инилардир.» (Ҳужурот: 10) Лайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам сса «Мусулмон мусулмоннинг биродаридир...» деганлар. Бу Исломий биродарликнинг сзига хос одоб ва ҳуқуқлари бслиб, уларга амал қилинсагина Аллоҳ ва расули ирода қилган биродарлик рсёбга чиқади. Шунга биноан биз қуйида ана шу одоб ва ҳуқуқларни баҳоли қудрат баён қилишга ҳаракат қиламиз.

1. Яхши нист:

Ссзда бслсин, амалда бслсин, ҳар бир нарсада схши нист қилиш лозим. Зотан, амаллар нистларга қараб сътибор қилинади. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганларидек: «Амаллар фақат нистлар билан (сътиборлидир) ва ҳар бир кишига фақат нист қилган нарсасигина (бслади)» (Бухорий ва Муслим ривостлари). Шундай скан, киши дини ва дунёсида сзига суснч ҳамда Аллоҳнинг тоат-ибодатида унга ёрдамчи бсладиган бир солиҳ инсон билан дсст ва биродар тутинишга нист қилиши лозим. Мана шу нистларига қараб Аллоҳ таоло ҳар икки дсстни схшиликка муваффақ қилиб, уларнинг дсстлик ва биродарлигини асрайди.

2 . Солиҳ мсмин киши билан дсст ва биродар бслиш.

Аллоҳ таоло айтади:

«Мсминлар ҳеч шак-шубҳасиз оға-инилардир» (Ҳужурот: 10).

«Сизлар Унинг неъмати сабаб биродарларга айландингиз» (Оли Имрон: 103).

А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганлар: «Фақат мсмин билан дсстлашгин...» (Абу Довуд, Термизий ривостлари).

Мсмин бслмаган кишилар билан дсстлашиш сса Аллоҳ учун схши ксриш ва Аллоҳ учун ёмон ксриш жумласидан бслмай, аксинча, иймоннинг ушбу тармоғида хатарли иллат борлигига далилдир. Иймонсиз кимса билан дсстлашиш кишига дунёю охиратда фақат зиён келтиради. Дунёдаги зиёни шуки, кофир ёки фожир кимсадан хотиржам бслинмайди, ҳар қанча дсстлик изҳор қилмасин унга ишониб бслмайди, бир кун келиб Ислом аҳлига бслган адовати, сз дини аҳлига бслган муҳаббати ва фожир табиати албатта ғолиб келади, мсмин биродарига хиёнат қилади, унга Аллоҳнинг тоатида ёрдам бериши уёқда турсин, аксинча маъсистга бошлайди. Охиратда сса унга ашаддий душманга айланади. Аллоҳ таоло айтади: «У Кунда дсстлар бир-бирларига душмандир, магар (Аллоҳ йслида дсстлашган) тақводор зотларгина (мангу дсстдирлар)» (Зухруф: 67).

3. Аллоҳ учун схши ксриш.

Яъни, дсст ва биродарга бслган муҳаббат Аллоҳ учун бслиши, қариндошлик ёки тижорат каби дунёвий манфаатлар учун бслмаслиги лозим. Анас розисллоҳу анҳудан ривост қилинган ҳадисда А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганлар: «Кимда учта нарса бслса, у иймоннинг ҳаловатини топади: ... бир кишини схши ксрса фақат Аллоҳ учун схши ксриши...» (Бухорий ва Муслим ривостлари).

Мана шу ҳақиқий муҳаббат, иймоннинг снг мустаҳкам халқаларидан ва снг улуғ тармоқларидандир. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганларидек: «Аллоҳ йслида дсстлашиш ва Аллоҳ йслида душманлик қилиш, Аллоҳ учун схши ксриб, Аллоҳ учун ёмон ксриш иймоннинг снг мустаҳкам халқаларидан» (Аҳмад ва Ибн Аби Шайба ривостлари).

Дунёвий мақсад йслидаги муҳаббат сса сша мақсад амалга ошиши билан барҳам топади. Бундай муҳаббат вақтинчалик ва беқарор муҳаббат бслиб, унда на давомийлик, на схшилик бслади. Кспинча у арзимас сабаблар ва оддий зиддистлар туфайли адоватга айланиб кетади.

4. Биродарига уни Аллоҳ учун схши ксришини билдириш.

Дсст дсстига уни Аллоҳ учун схши ксришини айтиб қсйиши сртадаги дсстлик ва муҳаббат ришталарининг кучайишига сабаб бслади. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганлар: «Агар сизлардан бирингиз биродарини схши ксрса, схши ксришини унга билдириб қсйсин» (Аҳмад ва Абу Довуд ривостлари). Ҳатто, унинг уйига бориб, бу ҳақда айтиб, хабардор қилиши суннатдир. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганлар: «Агар сизлардан бирингиз дсстини схши ксрса, унинг уйига бориб, уни Аллоҳ учун схши ксришини етказиб қсйсин» (Аҳмад ривости).

Қаранг, қандай гсзал одоб! Дилга нечоғли таъсирли! Бироқ, бунга амал қиладиганлар нақадар кам! Ҳолбуки, мусулмон киши А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг суннатларини ҳаётга татбиқ стишдан, уни ёйиш ва одамлар орасида изҳор қилишдан асло хижолат бслмаслиги керак. Аслида бу иш унга савоби келиб турадиган солиҳ амаллар ичида снг улуғларидан.

5. Биродарига салом бериш ва унинг саломига алик олиш.

Яъни, учрашган пайтингизда унга салом беришингиз ёки у биринчи бслиб салом берган бслса алик олишингиз. Бу, албатта, Исломий салом билан, съни «Ассалому алайкум ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ» дейиш билан бслади. Ушбу саломлашув калималаридан воз кечиш, бунинг срнига одатда кофирлар ишлатадиган саломлашув ибораларини қсллаш, масалан: «гуд монинг», «привет» каби ажнабий ссзлар билан саломлашиш, ёки бслмасам уни «хайрли тонг», «салом» каби ссзларга алмаштириш жоиз смас. Бироқ, аввал исломий салом билан бошлаб, ортидан бошқа салом лафзларини ишлатса — кофирларнинг саломлашуви бслмаслиги шарти билан — зарари йсқ. Афзали ва схшиси — ислом саломи билан кифосланишдир. Зеро, бу Аабий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг, саҳобаларнинг ва уларга схшилик билан сргашган зотларнинг феълларидан. Ушбу одобга далолат қиладиган ҳадислардан бири шуки, А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Мусулмоннинг мусулмон устида олтита ҳаққи бор», дедилар. «Улар қайсилар, ё А асулуллоҳ?» деб ссрашганда: «Агар учрашсанг унга салом бер, меҳмонга чақирса ижобат қил, насиҳат ссраса насиҳат қил, акса уриб, "œАлҳамду лиллаҳ» деса «Ярҳамукаллоҳ» деб ташмит айт, бемор бслса бориб кср, вафот стса жанозасига қатнаш» (Муслим ривости).

6. Биродари акса урса унга ташмит айтиш.
Яъни, чучкириб: «Алҳамду лиллаҳ» деса, юқоридаги ҳадисда айтилганидек, унга «Ярҳамукаллоҳ» деб жавоб айтади. Бунга жавобан чучкирган киши «Яҳдийкумуллоҳу ва юслиҳу болакум» дейди.

7. Бемор бслганида бориб ксриш.
Бу унинг кснглини кстарадиган ва биродари учун унинг сътиборли сканини ҳис қилдирадиган, дсстлик ришталарини мустаҳкамлайдиган, беморнинг руҳистига схши таъсир қиладиган ишдир. Бироқ, бундай пайтларда касал ксриш одобларига риос қилиш зарур.

8. Дсстнинг чорловини қабул қилиш.
Яъни, дсстингиз сизни бирон таомга чақирса, ақиқа бслсин, валима бслсин ё оддий зиёфат бслсин, унинг чақириғини қабул қилишингиз лозим. Юқоридаги ҳадисда бу ҳақда ҳам ссз стди. Бироқ, агар бу зиёфатда сиз сзгартиришга қодир бслмайдиган бирон ҳаром ёки мункар иш бслса, унга бориш жоиз смас.

9. Дсстга насиҳат қилиш.
Яъни, насиҳат талаб биродарга фойдали бслган холис насиҳат билан насиҳат қилишингиз, бу сса у учун дини ва дунёсида схшилик бслган нарсаларни гапириш билан бслади. Бу юқоридаги ҳадисда айтилганидек, сизнинг зиммангиздаги унинг ҳаққидир. Аасиҳат қилишда аччиқ бслсада ҳақни айтиш, ёлғон ссзламаслик, алдамаслик лозим. Чунки бу унга нисбатан хиёнат бслади.

10. Дсстнинг ҳадссини қабул қилиш, арзимас ва оз нарса бслса-да, қслини қайтармаслик
Зеро, Ибн Масъуд розисллоҳу анҳу ривост қилган ҳадисда А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганлар: «Чорлаган одамнинг чақириғини қабул қилинглар ва ҳадсни қайтарманглар» (Аҳмад, Табароний, Байҳақий, Бухорий («ал-Адаб ал-Муфрад»да) ривостлари). Дсстнинг ҳадссини рад стиш кспинча шайтонга сртадаги дсстлик ришталарини узиб ташлаши учун имконист сшигини очиб беради.

11. Дсстга ҳадс бериш. Бу ишга бесътибор бслмаслик, вақти-вақти билан, ҳар хил муносабатларда имконист даражасида дсст дсстига ҳадслар бериб туриши схши бслади. Зеро, бу дсстнинг муҳаббатини зиёда қилади. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганларидек: «Бир-бирингизга ҳадс беринг, муҳаббатларингиз ортади» (Бухорий «ал-Адаб ул-Муфрад»да ривост қилган).

12. Қайғусига шерик бслиш. Яъни, дсст бошига мусибат етганда у билан теппа-тенг қайғуриш, ширин ссз билан далда бериш, керак бслса моддий ёрдам ксрсатиш. Абу Мусо розисллоҳу анҳудан ривост қилинган ҳадисда А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганлар: «Мсмин мсминга нисбатан чор-атрофи бир-бирини маҳкам тутиб турган бино кабидир» (Бухорий ва Муслим ривостлари).

13. Шодлигини баҳам ксриш. Яъни, дсстнинг хурсанд бслганига хурсанд бслиш, унинг шодлигига шерик бслиш, бирон неъматга сришган бслса унга ҳасад қилмаслик, аксинча барака тилаб дуо қилиш.

14. Унга схшилик тилаш. Яъни, сзингиз учун схши ксрган нарсани унга ҳам схши ксришингиз. Зеро, бу иймоннинг хосистларидан. Анас розисллоҳу анҳудан ривост қилинади, Аабий соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: «Сизларнинг бирортангиз то сзи учун схши ксрган нарсани биродарига ҳам схши ксрмагунича иймони комил бслмайди» (Бухорий ва Муслим ривостлари). Шунингдек, сзингиз учун ёмон ксрган ёмонлик ва зарарни унга ҳам ёмон ксришингиз. Зеро, иймон бусиз мукаммал бслмайди ва бу чин муҳаббат ва олижанобликнинг белгисидир.

15. Уни ғийбат қилдириб қсймаслик. Яъни, орқасидан ғийбат қилинганда уни ҳимос қилиш ва обрссини сақлаш. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганлар: «Ким биродари йсқлигида унинг обрс-номусини ҳимос қилса, Аллоҳ уни дсзахдан озод қилишни Ўз зиммасига олди» (Аҳмад, Табароний ривостлари). Биров уни орқасидан камситмоқчи бслса, бунга йсл қсймаслик, балки уни бундан ман қилиш. Шундай скан, снди сзингиз уни ғийбат қилмаслигингиз сса албатта лозим. Чунки бу унинг сизнинг зиммангиздаги ҳаққидир. Яхши дсст ҳеч қачон дсстини ғийбат қилмайди.

16. Унинг айбу нуқсонини беркитиш. Яъни, барча ксринишларда, хоҳ номусини ҳимос қилиш билан, хоҳ авратини[1] ёпиш билан, хоҳ айби, хато ва гуноҳини сшириш билан бслсин, уни сраш — сатр қилиш. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганлар: «Ким дунёда мусулмон биродарининг айбини сширса, Аллоҳ қиёмат куни унинг айбини сширади» (Аҳмад ривости). Бу — сз нафсингиз учун қай даражада бслишига рози бслсангиз, биродарингизга ҳам шу даражада бслиши лозим.

17. Унга хоҳ золим, хоҳ мазлум бслсин, ёрдам бериш. Мазлум бслганда ёрдам бериш — у билан елкама-елка туриб, поймол бслган ҳақ-ҳуқуқини қайтариб олиш, золим бслганда ёрдам бериш сса — уни зулм қилишдан тсхтатиш ва тсғриликка қайтариш билан бслади. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Биродарингга золим бслса ҳам, мазлум бслса ҳам ёрдам бер», дедилар. «Золим бслса қандай ёрдам бераман?» деб ссралганда: «Уни зулмдан тиссан, мана шу унга ёрдам бериш бслади», дедилар. (Бухорий ривости).

Мусулмон киши мусулмон биродари унинг ёрдамига муҳтож бслганида уни ёрдамсиз ташлаб қсйиши жоиз смас, балки тезлик билан унинг ёрдамига шошилиши керак бслади.

18. Унинг совчилиги устига совчи қсймаслик. Яъни, биродари бирон аёлга уйланиш мақсадида харидор бслган бслса, то никоҳлангунича ё сса унга уйланиш нистидан қайтгунича кутиши, шундан сснг агар истаса совчи қсйиши лозим. Акс ҳолда икки сртада кснгилсизлик келиб чиқишига ва адоват пайдо бслишига сабаб бслади. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганлар: «Мсмин мсминнинг биродаридир. Мсмин сз биродарининг байи устига бай қилиши ва биродарининг совчилиги устига совчи қсйиши ҳалол бслмайди» (Муслим ривости).

19. Байи устига бай қилмаслик. Яъни, бирон нарсага харидор бслиб турган бслса у ҳам сшанга харидор бслмаслиги, уни сотиб олишини ё сотиб олиш фикридан қайтишини кутиб туриши лозим. Кспинча мана шу нарса дилларнинг сзгаришига, муҳаббат ва дсстлик срнига адоват ва нафрат срнашига сабаб бслади. Бундай қилишнинг ҳаром сканига далолат қилувчи ҳадис юқорида стди.

20. Гап-ссзда ҳам, насиҳат қилганда ҳам, бошқа пайт ҳам биродарига рост ссзлаш ва ёлғон гапирмаслик. Чунки, бундай қилиш — хиёнат ва алдамчилик бслади. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганлар: «Мусулмон мусулмоннинг биродаридир, унга хиёнат қилмайди, ёлғон гапирмайди, ёрдамсиз қсймайди. Ҳар бир мусулмоннинг обрсси, моли ва қони бошқа мусулмонга ҳаромдир. Тақво мана бу ердадир — шундай деб қалбларига ишора қилдилар — мусулмон биродарини ҳақир санаш кишининг ёмонлигига кифосдир» (Термизий ривости).
---------------------
[1] Бу ерда "œаврат" ссзи бегоналар ҳузурида у ҳақда гапириш мумкин бслмаган, кишининг ички сирлари маъносида ишлатилган. Бунга кишининг аёлига қиладиган хос муомалалари, аёлининг умумий сифатлари, умуман олганда бегоналардан сақланиши керак бслган шахсий ҳолатлар ва ишлар киради.

Qayd etilgan

Shirinqiz 26 Yanvar 2008, 02:43:44

АЛЛОҲ БААДАЛАА ГА БЕЛГИЛАБ БЕА ГАА ҲАҚ-ҲУҚУҚ ВА МАЖБУА ИЯТЛАА

Бисмиллаҳир роҳманир роҳим

Мусулмоннинг номусига тил тегизиш мусулмон биродарига ҳаромлиги ва мусулмон биродари ҳақида бслмағур ссзлар айтувчи киши ҳақида

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Ҳар бир мусулмоннинг моли, номуси ва қони бошқа мусулмон учун ҳаромдир. Мусулмон биродарини камситиши кишининг ёмонлигига кифосдир» (Муслим ривости).

Абу Бакра ас-Сақафий розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам (ҳажжатул-вадоъ куни) одамларга хутба қилиб: «Бугун қандай кунлигини биласизларми?», дедилар. Улар: «Аллоҳ ва А асули билувчироқ», дейишди. У зот бироз жим турдилар, снди биз уни бошқача ном билан атасалар керак, деб сйлаб турган сдик: «Қурбонлик куни смасми?!», дедилар. Биз: «Ҳа, шундай ё А асулуллоҳ», дедик. «Бу қайси шаҳар? Баладул-ҳаром смасми?!», дедилар. Биз: «Ҳа, шундай ё А асулуллоҳ», дедик. «Сизларнинг қонларингиз, молларингиз, обрс-номусларингиз мана шу шаҳрингиз, мана шу ойингиз, мана шу кунингизнинг ҳаромлигидек ҳаромдир. Огоҳ бслингиз, етказдимми?!», дедилар. Биз: «Ҳа», дедик. «Ларвардигоро, Ўзинг гувоҳ бслгайсан. Шу ерда ҳозир бслганлар ҳозир бслмаганларга етказсинлар! Зеро, баъзи етказувчилар бсладики, сзидан ксра схшироқ англайдиган кишиларга етказадилар», дедилар. Яна айтдилар: «Мендан сснг бир-бирингизнинг бсйнингизга қилич соладиган кофирларга айланиб кетманглар!». (Муттафақун алайҳ).

Абу Ҳумайд ас-Соидий розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Биродарининг розилигисиз унинг асосини (таёғини) олиши ҳам кишига ҳалол бслмайди, бу сса Аллоҳ таоло мусулмоннинг молини мусулмонга қаттиқ ҳаром қилгани учундир» (Аҳмад, Таҳовий, Ибн Ҳиббон, Байҳақий ривостлари, Албоний саҳиҳ санаган, Ирвоул-ғалил: 1459).

Ибн Умар розисллоҳу анҳумодан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «(Ҳақиқий) мусулмон — мусулмонлар унинг қсли ва тилидан саломат бслган кишидир, (ҳақиқий) муҳожир — Аллоҳ қайтарган нарсани тарк стган кишидир» (Бухорий ривости).

Абдуллоҳ ибн Масъуд розисллоҳу анҳудан ривост қилинади, Аабий соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: «Мусулмонни сскиш фосиқликдир, у билан жанг қилиш куфрдир» (Муттафақун алайҳ).

Муоз ибн Анас розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Ким одамлар тушадиган сринни торайтирса ё йслни тссиб қсйса ё мсминга озор етказса, унинг жиҳоди жиҳод смас»[1] (Аҳмад ва Абу Довуд ривости, Саҳиҳул-жомиъ: 6378).

Абу Бакра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: Мен А осулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг шундай деганларини сшитдим: «Икки мусулмон бир-бирига қиличлари билан юзланса, слдиргани ҳам, слдирилгани ҳам дсзахдадир.» Мен: «А А осулуллоҳ, бу-ку қотил, слдирилганнинг ҳоли нега ундай?» деб ссрадим. «Албатта, у ҳам шеригини слдиришга ҳарис сди» дедилар (Бухорий ривости).

Абу Бакра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Мусулмон киши мусулмон биродарига қарши қилич сланғочласа, то уни қайта қинига солгунича фаришталар унга лаънат айтиб турадилар» (Ас-силсилатус-саҳиҳа: 3973).

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Сизлардан бирингиз биродарига тиғ билан ишора қилса, гарчи у сзининг туғишган ака ё укаси бслса-да, фаришталар унга лаънат айтадилар» (Аҳмад, Муслим, Термизий ривостлари, Саҳиҳул-жомиъ: 1957).

Ибн Аббос розисллоҳу анҳумодан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Каъбага боқиб, дедилар: «Марҳабо, сй Байтуллоҳ! Сен нақадар улуғсан, ҳурматинг нақадар буюк!! Бироқ мсминнинг ҳурмати Аллоҳнинг ҳузурида сенинг ҳурматингдан ҳам улуғроқ. Аллоҳ сендан фақат битта нарсани ҳаром (ҳурматли) қилган бслса, мсминдан учта нарсани — қонини, молини ва у ҳақда ёмон гумонда бслишни ҳаром қилди» (Байҳақий «Шуъабул-иймон»да келтирган, Ас-силсилатус-саҳиҳа: 3420).

Абу Умома ал-Ҳорисий розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Ким қасами билан бир мусулмон кишининг ҳаққини тортиб олса, Аллоҳ унга дсзахни вожиб қилиб, жаннатни ҳаром қилади». Шунда бир киши: «Озгина нарса бслса ҳамми, ё А асулуллоҳ?», деб ссради. «Арок (дарахти)нинг новдаси (съни мисвок, ИАТ) бслса ҳам!», деб жавоб бердилар (Муслим, Аҳмад, Аасоий, Ибн Можа ривостлари, Саҳиҳул-жомиъ: 6076).

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: Аабий соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Бир киши биродарининг совчилиги устига — то у (биродари сша аёлга) уйланмагунича ёки уни тарк қилмагунича — совчи қсймасин» (Муттафақун алайҳ).

Ибн Умар розисллоҳу анҳумодан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Бир киши биродарининг байи устига бай қилмасин, биродарининг совчилиги устига совчи қсймасин, фақат сзи рухсат берсагина мумкин» (Муслим ривости).

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Бир киши мусулмон биродарининг савдолашиши устига савдо қилмасин» (Муслим ривости).

Уқба ибн Омир розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Мусулмон мусулмоннинг биродаридир, мусулмон киши биродарига айб-нуқсонли нарсани нуқсонини айтмай сотиши ҳалол бслмайди» (Аҳмад, Ибн Можа, Ҳоким ривостлари, Саҳиҳул-жомиъ: 6705).

Умома ибн Саҳл ибн Ҳунайф розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Сизлардан бирингиз нега (ҳасад ва ксзи билан) сз биродарини слдириши керак?! Агар бирортангиз биродарида сзига ёққан нарсани ксриб қолса, унга барака тилаб дуо қилсин» (Аасоий, Ибн Можа ривостлари, Саҳиҳул-жомиъ: 4020).

Абдуллоҳ ибн Масъуд розисллоҳу анҳудан ривост қилинади, Аабий соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: «Мусулмонни сскиш фосиқликдир, у билан жанг қилиш куфрдир, унинг молининг ҳурмати қонининг ҳурмати билан бир хилдир[2]» (Табароний ривости, Саҳиҳул-жомиъ: 3596).

Ибн Амр розисллоҳу анҳумодан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Мсминни сскувчи ҳалокат ёқасида турувчи кабидир» (Саҳиҳул-жомиъ: 3586).

Ибн Умар розисллоҳу анҳумодан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Қай бир киши биродарига: «Ай кофир!» деса, улардан бири сша (кофирлик) билан қайтади. Агар у айтганидек бслса хсп, акс ҳолда (кофирлик унинг сзига) қайтади» (Муслим ривости).

Абу Зар розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганлар: «Ким бир кишини кофир деб чақирса ё «Аллоҳнинг душмани» деса-ю у одам ундай бслмаса, (сша гапи) сзига қайтади» (Муслим ривости).

Абдуллоҳ ибн Умар розисллоҳу анҳумодан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Ким бир мсмин ҳақида ноҳақ гап гапирган бслса, то айтган гапини исботламагунича (жаҳаннам аҳлидан чиққан) қон-йиринг балчиғида сақланади» (Аҳмад, Абу Довуд, Ҳоким ривостлари, Ас-силсилатус-саҳиҳа: 437).

Имрон ибн Ҳусойн розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: Аабий соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Бир киши биродарини: «Ай кофир!» деса, гсё уни қатл қилибди. Мсминни лаънатлаш гсё уни қатл қилишдир» (Табароний ривости, Саҳиҳул-жомиъ: 710).

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: «А А асулуллоҳ, ғийбат нима?» деб ссралди. «Биродаринг ҳақида у ёқтирмайдиган нарсани айтишинг», дедилар. «Агар мен айтган нарса унда ҳақиқатан бслса-чи?», дейилди. «Аган сен айтган нарса унда бслса, сен уни ғийбат қилган бсласан, агар у нарса унда бслмаса, сен унга бсҳтон қилган бсласан», дедилар (Термизий ва Абу Довуд ривостлари, Саҳиҳу сунани Аби Довуд: 4079).

Саид ибн Зайд розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: Аабий соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Мусулмон кишининг обрссини ноҳақ тскиш риболарнинг ҳам рибосидир» (Саҳиҳу сунани Аби Довуд: 4081).

Қайсдан ривост қилинади: Амр ибн Ос бир қанча асҳоблари билан бораётиб бир хачирнинг шишиб кетган слаксаси ёнидан стиб қолди ва: «Аллоҳга қасамки, сизлардан бирингиз мана шу слаксадан қорни тсйгунича ейиши мусулмоннинг гсштини (ғийбат билан) ейишидан схшироқ», деди. (Саҳиҳул-адабил-муфрад: 565).

Мусулмоннинг гсштини ейиш уни ғийбат қилиш билан бслади. Аллоҳ таоло айтганидек: «Айримларингиз айримларни ғийбат қилмасин! Сизлардан бирон киши сзининг слган биродарининг гсштини ейишни схши ксрурми?! Ана ёмон ксрдингизми?! (Бас, гуноҳи бундан-да ортиқ бслган ғийбатни ҳам ёмон ксрингиз)! Аллоҳдан қсрқингиз! Албатта Аллоҳ тавбаларни қабул қилувчи, меҳрибондир» (Ҳужурот: 12).

Салама ибн Акваъ розисллоҳу анҳу айтади: «Агар бир киши биродарига лаънат сқиётганини ксрсак, уни гуноҳи кабиралардан бирини қилаётган санардик» (Табароний ривости, Ас-силсилатус-саҳиҳа: 2649).

Биродарига араз қилиб, уч кундан ортиқ гаплашмай қсйган одам ҳақида

Анас ибн Молик розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: Аабий соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Бир-бирингизга нафрат қилмангиз, бир-бирингизга ҳасад қилмангиз, бир-бирингиздан юз бурмангиз, сзаро биродар бслинг сй Аллоҳнинг бандалари! Мусулмон киши биродари билан уч кундан ортиқ гаплашмай қсйиши дуруст смас!» (Муттафақун алайҳ).

Оиша розисллоҳу анҳодан ривост қилинган ҳадисда А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Мусулмон мусулмонга уч кундан ортиқ гина-араз қилиши жоиз смас, учрашганида уч марта салом берсин, ҳаммасида алик олмаса, гуноҳи унинг бсйнига бслади» (Саҳиҳу сунани Аби Довуд: 4105).

Ҳишом ибн Омир ал-Ансорий розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Мусулмон мусулмон билан уч кундан ортиқ аразлашиши дуруст смас. Аразларида давом стишаркан, ҳақдан бурилган ҳолда қолишади. Аразидан биринчи бслиб тушганига араздан срта тушганлиги каффорат бслади. Агар шу аразлашувлари билан слиб кетишса иккаласи ҳам асло жаннатга кира олишмайди. Агар (бири бошқасига) салом берса-ю, униси саломни қабул қилишдан бош тортса, (салом берганга) фаришта жавоб қайтаради, унисига сса шайтон жавоб қайтаради» (Саҳиҳул-адабил-муфрад: 311).

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинган ҳадис борки: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Мусулмон киши биродарига уч кеча-кундуздан ортиқ гина қилиши ҳалол бслмайди, кимки уч кундан ортиқ гина қилган ҳолида слиб кетса дсзахга киради» (Саҳиҳу сунани Аби Довуд: 4106).

Абу Хирош ас-Суламий розисллоҳу анҳу айтади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг шундай деганини сшитдим: «Кимки биродарини бир йил гаплашмай тарк қилса, худди унинг қонини тсккан каби бслади» (Саҳиҳул-адабил-муфрад: 313, Саҳиҳу сунани Аби Довуд: 4105).

Абдуллоҳ ибн Масъуд розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Агар икки киши Исломга киргач, бир-бири билан аразлашиб гаплашмай қсйишса, улардан бири — съни зулм қилгани — то қайтиб гаплашмагунича Исломдан чиққан бслади» (Баззор ривости, Ас-силсилатус-саҳиҳа: 3294).

Абу Айюб ал-Ансорий розисллоҳу анҳу ривост қилади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Мусулмон кишига сз биродарини уч кечадан ортиқ гаплашмай ташлаб қсйиши, учрашсалар униси у ёққа юз сгириб, буниси бу ёққа юз сгириши ҳалол бслмайди. Уларнинг снг схшиси саломни аввал берганидир» (Бухорий ва Муслим ривостлари).

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: «Жаннат сшиклари ҳар пайшанба ва душанба кунлари очиб қсйилади ва Аллоҳга ширк келтирмаган ҳар бир кишининг гуноҳлари шу икки кунда кечирилади. Фақат биродари билан срталарида адоват бслган кишини қолдирилиб: «Бу иккаласини то срашиб олмагунларича қсйиб туринглар», дейилади» (Муслим, Термизий, Абу Довуд ривостлари, Саҳиҳу сунани Аби Довуд: 4108).

Абу Довуд деди: агар алоқани узиш Аллоҳ таоло учун бслса, бунинг зарари йсқ, Умар ибн Абдулазиз бир кишидан юзини тссиб олган[3].

Абдуллоҳ ибн Масъуд розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Уч киши бслсаларингиз, то бошқа одамларга аралашиб кетмагунингизча икки киши бир кишини ажратиб қсйиб, бир-бири билан шивирлашиб гаплашмасинки, бу унинг кснглини оғритади» (Муттафақун алайҳ).

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Сизлардан бирингиз бир биродари билан ксришганда унга салом берсин. Агар срталарини бирор дарахт ё девор ё харсанг тссиб қолиб, сснг рспара келсалар, сна салом берсин» (Саҳиҳу сунани Аби Довуд: 4332).

Мусулмонлар зарарига айғоқчилик қиладиган[4] киши ҳақида

Абу Барза ал-Асламий розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Ай тили билан иймон келтириб, қалбига иймон кирмаган кишилар! Мусулмонларни ғийбат қилманглар, уларнинг айбларини қидириб юрманглар! Зеро ким уларнинг айбларини текшириб юрса, Аллоҳ унинг айбини текширади. Аллоҳ кимнинг айбини текширса, уни сз уйида турган ҳолида ҳам шармандасини чиқаради» (Саҳиҳу сунани Аби Довуд: 4083).

Муоз ибн Анас ал-Жуҳаний розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Ким бир мсминни мунофиқдан ҳимос қилса, Аллоҳ таоло қиёмат куни унинг стини жаҳаннам стидан ҳимос қиладиган бир фариштани юборади. Ким бир мусулмонни шарманда қилиш мақсадида уни бирон нарса билан айбласа, Аллоҳ таоло уни то айтган гапи (жазоси)дан қутулмагунича жаҳаннам ксприги устида ушлаб туради» (Саҳиҳу сунани Аби Довуд: 4086).

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Гумондан сақланинглар, зеро гумон ссзларнинг снг ёлғонидир. Бировлар ортидан жосуслик қилманглар, айбларини қидирманглар, бир-бирингизга буғз-адоват қилманглар, биродар бслинглар!» (Бухорий ривости).

Муставрид розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: Аабий соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Ким бир мусулмоннинг (шаъни) свазига нон топиб еса, Аллоҳ таоло унга сшанча миқдорда жаҳаннам стидан едиради. Ким бир мусулмоннинг шаъни свазига кийим кийса, Аллоҳ азза ва жалла унга жаҳаннам оловини кийдиради. Ким мусулмон кишига нисбатан риё ва сумъа срнида турса, Аллоҳ таоло қиёмат куни уни риё ва сумъа срнида тургизади» (Саҳиҳул-адабил-муфрад: 179, Ас-силсилатус-саҳиҳа: 934).

Анас розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам уйларида намоз сқиб турган сдилар, бир киши келиб уйларига қаради. Шунда А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сқдонларидан камон сқи олиб, унинг ксзларига қараб тсғрилаган сдилар, ҳалиги одам қайтиб кетди. (Бухорий «Ал-адабул-муфрад»да, Аҳмад ва бошқалар ривости, Ас-силсилатус-саҳиҳа: 612).

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Агар бир одам сенинг уйингга сендан берухсат қараса, тошча билан уриб ксзини чиқариб қсйсанг сенга гуноҳ бслмайди (Муттафақун алайҳ).

Ҳақиқий биродарлик ва фидокорликка бир мисол:

Анас розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Қурайш муҳожирлари билан ансорларни биродар қилдилар, шунда Саъд ибн А абиъни Абдураҳмон ибн Авфга биродар қилиб қсйдилар. Саъд Абдурраҳмонга: «Менинг мол-давлатим бор, уни тенг иккига бслиб, срмини сизга бераман. Иккита аёлим бор, ксринг, қайсиниси сизга маъқул бслса талоқ қилай, сиз унга уйланинг», деди. Абдурраҳмон унга жавобан деди: «Аллоҳ сизга аҳли-аёлингиз ва мол-давлатингизни баракотли қилсин, мени бозорга йсллаб қсйинг...» (Бухорий ва Аасоий ривости, Саҳиҳу сунанин-Аасоий: 3172).

Аллоҳ таолодан бизларни ва бизлардан илгари иймон билан стган зотларни мағфират қилишини ва қалбларимизда иймон келтирган зотлар учун бирон ғилли-ғаш қсймаслигини ссраймиз. Ларвардигоро, албатта Сен меҳрибон ва раҳмлидирсан.

Шунингдек, У зотдан тарқоқликларимизни бирлаштиришини, сафларимизни Китобу суннат ҳамда салафлар тушунчаси асосида бириктиришини, дилларимизни ошно қилишини, бизларни ёвлар қаршисида бир тану бир жонга айлантириб, душманларимиз ва динимиз душманлари устидан Ўзи нусрат ва ғалаба беришини ссраймиз. Зотан У Ашитувчи, Яқин ва Ижобат қилувчи Зотдир.

Аллоҳ таоло пайғамбаримизга, у зотнинг аҳли ва асҳобига салавот ва саломлар йслласин.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] Шундай скан, мужоҳид жиҳод қилаётганлиги билан мағрурланиб қолмасин, мусулмон биродарларига нисбатан қандай муомала қилаётганини текшириб боқсин. Зеро, мусулмонларга заррача озор етказиш билан сзи билмаган ҳолда жиҳодининг ажридан маҳрум бслиб қолиши мумкин, Аллоҳ асрасин! Аслида, мужоҳид мусулмонлардан озор ва зарарни даф қилиш, уларнинг ҳурмат ва номусларини ҳимос қилиш учун жиҳод қилади, уларга озор ва азист бериш учун смас!

Ушбу ҳадисда ва мусулмоннинг ҳурматига доир юқоридаги бошқа ҳадисларда арзимас сабаблар билан, бир ёки бир неча қаланги-қасанғи кофирнинг слигини деб — уларнинг слим сабаблари аниқ ҳам смас аслида — ичида мусулмонлар ҳам, бошқалар ҳам бор бслган бутун бошли бинони ичидаги бегуноҳ одамлари билан қсшиб портлатиб юборадиган, мусулмонларнинг ҳурматлари ва қонларини бир чақага тенг ксрмайдиган кимсаларга насиҳат ва ибратлар мавжуд.

[2] Менга шундай савол бслди: Жиҳод билан шуғулланувчи бир жамоа пулга муҳтож, жиҳод сарф-харажатларини қоплаш учун мусулмонларнинг мол-мулкларини куч билан тортиб олса бсладими?!

Мен шундай жавоб бердим: МУМКИА АМАС.. мусулмон молининг ҳурмати қонининг ҳурмати кабидир (съни ҳаромликда бир хил). Боиси қандай бслишидан қатъий назар мусулмоннинг қонини ноҳақ тскиш ҳаром бслгани каби унинг молига ноҳақ сга бслиш ва унинг розилигисиз ундан молини тортиб олиш мумкин смас. Лайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам даврларида жиҳод (қаттиқ аҳамистли бслишига қарамасдан) оғир, ста сҳтиёжли ҳолатда бслиб, хусусан, "œҒазватул усра"- Табук ғазоти ва бошқаларда молга қаттиқ сҳтиёж бор сди. Шундай ҳолатларда ҳам Лайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам мусулмонлардан мол-мулкларини зсрлик билан тортиб олганлари маълум смас. Балки ул зот Аллоҳ йслида инфоқ-схсон қилишга тарғиб қилардилар, холос.

[3] Шу сринда огоҳлантириб қсйиш лозимки, гоҳида шаръий зарурат туфайли бидъат ва залолат аҳлларидан алоқани узиш лозим бслиб қолади. Бу сса уларни залолатларидан қайтарадиган ва шаръий наф хосил бслгудек миқдорда қилинади. Бу қабилдаги алоқани узиш юқорида зикри стган ҳадисларга кирмайди. Шунингдек бу ҳадислар шаръий жиҳатдан алоқани узиш керак бслган кишилардан алоқани узмасликка сабаб ҳам бслмаслиги керак.

[4] Айғоқчилик ва жосуслик икки хил бслади: Бир хили борки, у сз сгасини диндан чиқаради. Яъни, бир киши мусулмонларнинг — хусусан жиҳод майдонидаги мужоҳидларнинг — айбларини, заиф ва кучли томонларини текшириб, срганиб, сснг уни кофир ва мушрик душманларига етказади ва бу билан мусулмонлар зиёнига кофирларга ёрдам берган бслади. Бу сса кофирларни дсст тутиш жумласига киради. Аллоҳ таоло айтади: «Ай мсминлар, сҳудийлар ва насронийларни дсст тутмангиз! Уларнинг баъзилари баъзиларига дсстдирлар. Сизлардан ким уларга дсст бслса, бас, у сшалардандир. Албатта, Аллоҳ золим қавмни ҳидост қилмас» (Моида: 51).

Яна бир хили борки, уни қилган одам кофир бслмайди, бироқ у катта гуноҳлардан саналади. Яъни, бир киши муулмонларнинг айбу камчиликларини қидириб, текшириб юради-да, сснг уларнинг ғийбатини қилиб ва шу ҳақда гап-ссз тарқатиб, бошқалар уларнинг устларидан кулиб, мазах қилишларига сабаб бслади.

Qayd etilgan

Shirinqiz 29 Yanvar 2008, 04:15:49

АЛЛОҲ БААДАЛАА ГА БЕЛГИЛАБ БЕА ГАА ҲАҚ-ҲУҚУҚ ВА МАЖБУА ИЯТЛАА

Бисмиллаҳир роҳманир роҳим

Кспхотинли киши аёллари сртасида адолат қилиши шарт, бу ҳам аёлларнинг ҳақ-ҳуқуқларидан

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Бир одамнинг иккита аёли бслса-ю, улар сртасида адолат қилмаса, қиёмат куни бир томони осилган ҳолда (қийшайиб) келади[1] (Термизий, Ҳоким ривостлари, Саҳиҳул-жомиъ: 761).

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Кимнинг иккита аёли бслиб, улардан бирига кспроқ мойил бслса, қиёмат куни бир томонга мойил бслган ҳолда келади» (Аҳмад, Абу Довуд, Аасоий, Ибн Можа ривостлари, Саҳиҳул-жомиъ: 6515).

Абдуллоҳ ибн Амр розисллоҳу анҳумодан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Адолат қилувчилар А аҳмон таолонинг снг қсли тарафида — Унинг ҳар икки қсли снгдир-баракалидир — нурдан бслган минбарларда бсладилар, улар қилган ҳукмларида ва аҳли-аёллари хусусида адолат қилган кишилардир» (Муслим ривости).

Киши қиз болага уйланса, унинг ҳузурида неча кун туради, жувонга уйланса неча кун туради

Анас розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Жувон устига қиз болага уйланса, унинг олдида етти кун туради, агар қиз хотин устига жувонга уйланса, унинг олдида уч кун туради» (Байҳақий ва бошқалар ривости, Ас-силсилатус-саҳиҳа: 1271).

Аёлига инфоқ-сҳсон қилишнинг фазли

Миқдом ибн Маъдий Кариб розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Аёлингга едирган таоминг сен учун садақа, фарзандингга едирган таоминг сен учун садақа, хизматкорингга едирган таоминг сен учун садақа, сзингга едирган таоминг сен учун садақа» (Аҳмад, Табароний ривостлари, Саҳиҳул-жомиъ: 5535).

Амр ибн Умайс розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Кишининг аёлига берган нарсаси садақадир» (Аҳмад ривости, Саҳиҳул-жомиъ: 5540).

Саъд ибн Аби Ваққос розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унга: «Сен Аллоҳнинг юзини истаб бирон нафақани инфоқ қилсанг, ҳатто аёлингнинг оғзига солган луқмага ҳам, албатта ажр оласан» (Муттафақун алайҳ).

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Сизларнинг схшиларингиз аёлларига схши муомала қилувчиларингиздир» (Ибн Можа ривости, Саҳиҳул-жомиъ: 3265).

Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Бир динорни Аллоҳ йслида садақа қилсанг, бир динорни қул озод қилиш учун сарф қилсанг, бир динорни мискинга садақа қилсанг, бир динорни аҳлингга инфоқ қилсанг, булар ичида ажри снг каттаси аҳлингга инфоқ қилганингдир» (Муслим ривости).

Савбон розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Кишининг сарф қиладиган динорлари (пуллари) ичида снг афзали аҳли-аёлига сарф қиладиган динори (пули)дир» (Муслим ривости).

Ирбоз ибн Сорис розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Киши аёлига сув ичирса, шунга ҳам ажрланади», дедилар, бориб аёлимга сув ичирдим ва сшитганимни унга айтиб бердим. (Бухорий «Ат-тарихул-кабир»да ва Табароний ривости, Ас-силсилатус-саҳиҳа: 2736)[2].

Оиша розисллоҳу анҳодан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Сизлaрнинг снг сxшилaрингиз aҳли-аёлигa сxши мунoсaбaтдa бслувчиларингиздир. Мен ичларингизда aҳлигa снг сxши бслгaнидирман[3]» (Термизий ривости, Саҳиҳул-жомиъ: 3314).

Ибн Аббос розисллоҳу анҳумодан ривост қилинади Лайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Мсминларнинг иймони комилроғи хулқи гсзалроғидир. Сизларнинг схшиларингиз сз аёлларига схши бслганларидир» (Аҳмад, Термизий ривостлари).

Абдуллоҳ ибн Амр розисллоҳу анҳумодан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Ўз қарамоғида бслганларни зое қилиши кишининг гуноҳкор бслишига кифос қилади» (Аҳмад, Абу Довуд, Ҳоким ривости, Саҳиҳул-жомиъ: 4471).

Оиша розисллоҳу анҳодан А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам уй ичида қиладиган ишлар ҳақида ссралганда: «Аҳли-аёлларининг хизматида бслардилар, намоз вақти бслса намозга чиқардилар», деб жавоб бердилар (Бухорий ривости).

Ари унга динни сргатиши ва фойдали илмдан бирон нарсани сширмаслиги аёлнинг ср зиммасидаги ҳуқуқларидан

Аллоҳ таоло айтади: «Аҳли-аёлингизни намоз сқишга буюринг ва сзингиз ҳам (намоз сқишда) чидамли бслинг!»[4] (Тоҳа: 132).

Абдуллоҳ ибн Масъуд розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Ким аҳли-аёлидан бирон илмни сширса, қиёмат куни стдан бслган жилов билан жиловланади» (Саҳиҳул-жомиъ: 6517).

Алий розисллоҳу анҳу Аллоҳ таолонинг: «Ўзингизни ва аҳли-оилаларингизни стини одамлар ва тошлар бслган дсзахдан сақлангиз» ости ҳақида ссзлаб: «аҳли-оилангизга схшиликни таълим берингиз», дедилар (Ҳоким ривост қилган мавқуф ҳадис, Саҳиҳут-тарғиб: 115).

Ибн Умар розисллоҳу анҳумодан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Аёллар рухсат ссрасалар[5], масжидлардан бслган улушларидан уларни ман қилманглар» (Муслим ривости).

Молик ибн Ҳувайрис розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: Биз бир тсп ёш-сланг тенгқурлар А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳузурларига келиб, у зотнинг олдиларида йигирма кун турдик. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам меҳрибон, раҳмдил сдилар. Бизни аҳли-оилаларимизни соғиниб қолган деб сйладилар ва қолдириб келган аҳлларимиз ҳақида ссрадилар. Биз хабар бергач: «Аҳли-аёлингиз олдига қайтинглар, улар орасида туриб, таълим беринглар, уларга амри маъруф қилинглар. Аамоз вақти бслса, сизлардан бирингиз азон айтсин ва ёши каттароғингиз имом бслсин», дедилар (Муслим ривости).

Оилавий ҳаётга алоқадор, риос қилиш зарур бслган одоб ва ҳақ-ҳуқуқлар

Жобир розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: Сафардан келаётиб Аабий соллаллоҳу алайҳи ва саллам олдиларига кирган сдим: «Аҳли-аёлинг олдига борганингда схши иш[6] қилгин», дедилар. Уйга боргач, аёлимга: «Аабий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Аҳли-аёлинг олдига борганингда схши иш қилгин», дедилар», дедим. Аёлим: "Ҳсп бслади, марҳамат, мен тайёрман», деди. (Ас-силсилатус-саҳиҳа: 1190).

Жобир розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Биронтангиз узоқ сафардан келса, уйига тунда бостириб кирмасин»[7] (Муттафақун алайҳ).

Жобир розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан бирга ғазотда бслдик. Мадинага етиб келгач, уйларимизга кириб бормоқчи бслганимизда у зот: «Кутиб туринглар, тунда кириб борамиз, токи аёллар ювиниб-тараниб, тозаланиб олсинлар», дедилар. (Менга:) «Уйингга боргач, ақл-ҳушингни қслдан берма!», дедилар[8] (Муслим ривости).

Анас розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: Аабий соллаллоҳу алайҳи ва саллам аҳли-аёллари олдига тунда келмасдилар, срталаб ё оқшомда кириб келардилар (Бухорий ривости).

Ибн Умар розисллоҳу анҳумодан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бир ғазотдан қайтиб келарканлар: «Ай одамлар! Аёлларингиз олдига тунда кириб бориб, уларни ғафлатда қолдирманглар!», дедилар (Ас-силсилатус-саҳиҳа: 3085).

Аёл кишига илтифот ксрсатиш, у билан ҳазил-мутойиба қилиш ва мубоҳ бслган сйин-кулгиларга қатнашишига рухсат бериш ҳам унинг ҳақ-ҳуқуқларидан

Оиша розисллоҳу анҳодан ривост қилинади: «Хабашлар масжидга сйин ксрсатиб кириб келишди. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам «Ай Ҳумайро,[9] уларни томоша қилишни хоҳлайсизми», дедилар. Мен: «Ҳа» дедим. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам сшик олдида турдилар, мен сса орқа томонларидан келдим-да исгимни елкаларига қсйдим ва ёноғимни ёноқларига текказдим. Хабашларнинг сша кунги ссзлари орасида: «Абул Қосим жуда схшидир», деган ссзлар бор сди. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам «Етар снди», дедилар. Мен: «А А асулуллоҳ, шошманг», дедим. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бироз турдилар. Сснг сна «Етар, снди», дедилар. Мен сна «А А асулуллоҳ, шошманг», дедим. Ҳабашларни томоша қилиш мен учун муҳим смас сди, балки мен аёлларга А асулуллоҳнинг мен учун турганликлари ва мени қадрлашлари етиб боришини истардим (Аасоий ва бошқалар ривости, (Ас-силсилатус-саҳиҳа: 3277).

Оиша розисллоҳу анҳодан ривост қилинади: «Мен А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга сафарларининг бирида йслдош бслдим. Мен у пайтлар нозик, ҳали тслишмаган сдим. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам одамларга: «Сизлар олдинга кетинглар!», дедилар. Одамлар илгарилаб кетдилар. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам менга: «Келинг, чопишамиз», дедилар. Мен у киши билан чопишдим ва сзиб кетдим. Вақт стиб сна сафарларининг бирида ҳамроҳ бслдим. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам одамларга: «Сизлар олдинга кетинглар!», деб менга: «Келинг, чопишамиз», дедилар. Аввал чопишганимиз ссимдан кстарилган, мен ҳам анча тслишган сдим. «А А асулуллоҳ, мен шу аҳволда сиз билан қандай чопишаман?!», дедим. Узот: «Чопасиз!», дедилар. Биз чопишдик ва А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам мендан сзиб кетдилар, сснг кулиб: «Буниси аввалгиси билан тенг бслди!», дес бошладилар (Аасоий, Аҳмад, Табароний ва бошқалар ривости, Албоний «Одобуз-зифоф»да саҳиҳ санаган).

«А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга идишда (сут) олиб келинар, ҳайзли ҳолда бслсам ҳам, у зотдан аввал мен ичар, сснг косани Аабий соллаллоҳу алайҳи ва салламга узатар сдим. Шунда менинг оғзим теккан жойга оғзиларини қсйиб ичардилар. Ҳайзли ҳолимда устухондан тишлар, сснг уни Аабий соллаллоҳу алайҳи ва салламга узатардим, у зот мен тишлаган ердан тишлаб ердилар (Муслим ривости).

Жобир ибн Абдуллоҳ розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Аллоҳнинг зикридан бслмаган ҳар бир нарса бемаъни ва беҳуда ёки хато иш бслиб, фақат тсртта хислат бундан мустасно: киши (камон отиб,) икки нишон сртасида юриши[10], отини машқ қилдириши, сз аёли билан дилхушлик қилиши ва сузишни срганиши» (Аасоий «Ишратун-нисо»да ва Табароний ривостлари, Ас-силсилатус-саҳиҳа: 315).

Хулоса қилиб айтиш мумкинки, ср-хотин сртасидаги алоқа ақида ва дин алоқасидан кейин снг юқори даражадаги алоқа деб сътибор қилинади. Шундай скан, ҳар иккиси Аллоҳ ва А асулининг итоати остида ушбу алоқани асраб-авайлашлари лозим бслади. Агар срталарига шайтон оралаб, бирон хусусда жанжаллашиб қолишса, бунинг ҳукмида Китобу-Суннатга мурожаат қилсинлар. Зотан, иймон тақозоси шудир. Аллоҳ таоло айтади: «Бордию бирон нарса ҳақида талашиб қолсангиз, — агар ҳақиқатан Аллоҳга ва охират кунига ишонсангиз — у нарсани Аллоҳга ва пайғамбарига қайтарингиз! Мана шу схшироқ ва чиройлироқ ечимдир» (Аисо: 59).

Шунингдек, оилавий ҳаёт муваффақистли давом стиши учун ср-хотиннинг ҳар бири сз ҳуқуқлари билан бир қаторда зиммаларидаги бурч ва мажбуристларини ҳам схши англаб етишлари зарур. Муаммолар асосан ср ё хотин фақат сз ҳуқуқларини талаб қилгани ҳолда иккинчи тарафнинг ҳақ-ҳуқуқлари ва сз зиммасидаги мажбурист ҳақида сйламаслигидан келиб чиқади.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] "œБир томони осилган ҳолда (қийшайиб) келади" съни, у дунё ҳаётида икки хотиндан бирига мойил бслганидек қиёматда ҳам барча халойиқ ксз снгида қилган зулмига сраша, шарманда бслиб қийшайиб келади. Аллоҳ таоло уни шундай қилиб шарманда қилиб жазолайди мақолда айтилганидек: "œҲар ким скканини сради".

[2] Мен ҳам (съни, ёзувчи) сз навбатимда шу ҳадисни ёзганимдан кейин турдим ва аёлимга бир пиёла сув бердим ва бу ҳақдаги А асулуллоҳдан сшитганим ва китобга ёзганим ҳадис ҳақида унга хабар бердим. Албатта илм амал қилиш учундир.

Бу ҳадисдан олинадиган фойдалардан сна бири, хизмат қилиш икки томондан бслади, фақат аёл томонигагина чекланмайди.

[3] Ҳадиснинг маъноси: Агар кимда схшилик бслса, аввал сз аёлларига ксрсатсин, аҳли аёлига қилмасдан бошқаларга ксрсатган схшилигидан фойда йсқ.

[4] Аҳли-аёлни намозга буюриш ичига уларга намозга тааллуқли бслган шартлар, рукнлар, вожиблар, одоблар ва мустаҳабларни таълим бериш ҳам киради.

[5] Яъни, намоз сқиш ҳамда масжидларда ташкил қилинувчи илм ҳалқаларида ҳозир бслиш учун изн ссрасалар, чунки илм талаб қилиш ҳар бир мусулмон сркак-аёлга фарз, жаннат билан дсзах сркакларга ҳам, аёлларга ҳам баробардир.

[6] Оқилона ишдан мурод — аёлнинг кснглини овлайдиган ва сҳтиросини қсзғотадиган ҳар қандай шариатда мубоҳ бслган ишдир.

[7] Яъни, аёлига хабар бермасдан тссатдан кириб келмасинки, улар қсрқиб кетишлари ва ювиниб-тараниб, сзига оро беришга улгурмай қолиб, срининг ксзига ёқимсиз ксриниб қолиши мумкин. Бу — срининг ксзига доим чиройли ва ораста ксринишни истайдиган солиҳа аёл учун озор ҳисобланади. Демак, тунда тссатдан кириб келишдан қайтарилишга сабаб — уларга аввалдан хабар бермасдан кириб келиш бслиб, нафақат кечасида, балки кундузида ҳам бундай қилмаслик керак бслади. Бунга кейинги ҳадисдаги: «Кутиб туринглар, кечки пайт кириб борамиз» деган ссзлари далил бслади. Чунки, қоронғи тушмасидан Мадинага кириб боришлари аёлларни шошилтириб қсйиши ва кутилмаган нохушликлар келтириб чиқариши мумкин сди. Қолаверса, ушбу қайтариқ бу ишнинг ҳаромлигини ифодаламайди, балки бу нубувват одобларидан бир одоб ва мустаҳаб амал ҳисобланади.

[8] Яъни, узоқ вақт ксришмаган аёлинг билан қсшилишда ақлу-ҳушингни йсқотиб, ношаръий ва макруҳ ишларни қилиб қсйма.

[9] Ҳумайро - «оқюз, оқбадан» маъносида бслиб, сркалашни англатади.

[10] Яъни, отиш учун турган ери билан нишони сртасида отган сқларини қайтариб олиб келиш учун юриши.

Islom Nuri

Qayd etilgan

Odila 12 Fevral 2008, 14:14:32

Dunyo oxirat ekinzoridir.

Qayd etilgan

Jum'a ma'ruzalari ( 65975 marta o'qilgan) Chop etish

mutaallimah 27 May 2007, 13:13:12

mutaallimah 27 May 2007, 13:15:08

mutaallimah 27 May 2007, 13:15:36

Abdulholiq 06 Avgust 2007, 02:07:18

AbdulAziz 22 Sentyabr 2007, 08:07:48

mis_shoira 26 Oktyabr 2007, 10:48:29

Shirinqiz 24 Yanvar 2008, 20:37:51

Shirinqiz 26 Yanvar 2008, 02:43:44

Shirinqiz 29 Yanvar 2008, 04:15:49

Odila 12 Fevral 2008, 14:14:32