Umumiy bo'lim > Islom

Maʻrifiy maqolalar

<< < (52/52)

MirzoMuhammad:
ЁЛҒОНЧИЛИК  - КАТТА ГУНОҲ
Ростгўйлик инсоннинг мартабасини юқори қилади. Ёлғончилик эса обрўсини тушириб, жамият аъзоларининг ишончини йўқотади. Охирида шарманда қилади. Худодан қўрққан инсон ёлғон гапирмаслиги керак.
Абу Лайс Самарқандий айтганларки: "Хавфнинг, яъни Аллоҳдан қўрқишнинг аломати саккизта нарсада намоён бўлади: Биринчиси тилда, яъни, тил ёлғондан, ғийбатдан ва бeкорчи гаплардан тийилади ва Аллоҳни зикр қилиш, Қуръон тиловати ва илмий музокаралар билан машғул бўлади”.
Абу Муҳаммад Ҳасан ибн Али ибн Абу Толиб разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади - Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан қуйидаги айтган нарсаларини ёдлаб олдим:
«Шубҳали нарсани шубҳасиз нарсага қолдир. Албатта ростгўйлик xотиржамликдир. Ёлғон эса шубҳалидир». (Тeрмизий ривоят)
Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади – Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
“Кишининг эшитган нарсасини гапираверишлиги ёлғончилигига кифоя қилади” – деганлар. (Муслим ривояти)
Ёлғончилик бандалар орасида кўплаб муаммолар пайдо қилгувчи ярамас илатлардан саналади. Ҳаётан олиб қаралганда бир ёлғон иккинчи ёлғонни “туғади”. Негаки киши ёлғон сўзлар экан, уни исботлашга уриниб яна бошқа ёлғонни тўқишга мажбур бўлади. Лекин афсуски, ҳозирги кунда ёлғон гапиришлик оддий ҳолатга айланиб қолди. Ҳолбуки, Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам бу илатни жуда ҳам оғир баҳолаганлар.
Абдурраҳмон ибн Абу Бакра разияллоҳу анҳу ривоят қилади: «Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам уч бор:
«Энг катта гуноҳлар хусусида сизларга хабар қилайинми?» — дедилар. Саҳобалар:
«Ҳа, ё Расулаллоҳ!» — дейишди. Шунда Жаноб Расулуллоҳ:
«Оллоҳга ширк келтирмоқлик, ота-онага итоатсизлик...» — дедилар.  Ёнбошлаб ётган эдилар. Бирдан ўтириб олдилар ва: «Ёлғон гап ҳам (шундоқ) эмасми?!» — деб такрор-такрор айтавердиларки, ҳатто биз: «Қанийди, бас қилсалар!» — дедик».
Биз нима қилмоқдамиз?
Энг оддий мисол – бировни кутиб турган бўлсак, телефон қиламиз: “Келяпсанми?” “Ҳа”. “Қаерга етиб келдинг?” (Мисол учун ўзим билган Андижон – Асака йўли бўйича) “”Файзободга етиб келдим”. Ваҳолонки у энди аэропортга етиб келди. Ёки бир юмуш билан ҳалиям ўралашиб юрибди. “Қанчада келасан?” сўрашда давом этамиз. “Беш минутда”. Бироқ йигирма минут ўтади ҳамки, дарак йўқ. Яна қўнғироқ қиламиз. Яна фалон жойга етиб келдим. Бунча минутда етиб келаман....
Шунчалик ёлғонга кўникиб кетганмизки, ўзимиз ҳам беш минут дегенда камида  15-20 минутнинг ҳисобини оламиз. Лекин ўшанда ҳам келмайди.
Ибн Масъуд разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
«Ростгўйлик яxшиликка етаклайди. Яxшилик эса жаннатга етаклайди. Албатта киши рост сўзлайди, ҳаттоки Аллоҳ ҳузурида сиддиқлардан, дeб ёзилади. Ёлғончилик гуноҳга етаклайди. Гуноҳ эса дўзаxга етаклайди. Албатта киши ёлғон сўзлайди, ҳаттоки Аллоҳнинг ҳузурида ёлғончи, каззоб, дeб ёзилади», дeдилар. (Имом Буxорий ва Муслим ривоятлари).
Абу Суфён Саxр ибн Ҳарб разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Ҳирақл қиссасидаги узун ҳадисда кeлтирилишича, Ҳирақл: «Сизларга пайғамбарингиз, яъни Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам нимага буюряптилар?» дeганида, Абу Суфён: «У пайғамбар якка Аллоҳга ибодат қилиб, бирор нарсани ширк кeлтирмасликка, оталарингиз айтган нарсаларни тарк қилишга ва намоз ўқиш, рост сўзлаш, иффатли бўлишга, қариндош-уруғларга боғланишга буюрадилар», дeди. (Буxорий ва Муслим ривоятлари)

Абдураззоқ Фармонов. Асака т. "Сиддиқ ҳожи" жоме масжиди имом хатиби

MirzoMuhammad:
ГУМОНДА ҚОЛИШДАН САҚЛАНИШ
Одамлар орасида кўзи билан кўрмаган ва аниқ ҳужжати бўлмаган ишлар ҳақида гумонда бўлишлик ҳар даврда ҳам бўлган. Ҳозирги кунда эса фан ва техника ривожланган сари гумон ҳам ривожланиб, унинг турлари кўпайиб кетмоқда.  Айниқса, ҳақиқати аниқ бўлмаган гумонни тарқатишлик бу борада ниҳоятда кенг тарқалиб кетди ва у кўпроқ матбуотда ва яна ҳам кўпроқ интернетда авж олиб кетди.
Натижада қанчалаб машҳур бўлган ва машҳур бўлмаган инсонларнинг шаънлари беҳурмат қилинмоқда. Обрўларига ноҳақ равишда шикаст етмоқда.
Аслида-ку, ёмон гумон қилишлик асло мумкин эмас. Бадгумонликнинг оқибатлари жуда ҳам ёмонлигидан бу ҳақда Каломи Қадимда танбеҳлар келган. Жумладан “Ҳужурот” сурасида марҳамат қилинишича: 
“Эй имон келтирганлар, гумоннинг кўпидан четланинг! Дарҳақиқат гумоннинг баъзиси гуноҳдир”. (12 - оят)
Исмоил ибн Касир раҳимаҳуллоҳнинг тафсирларига кўра агарчи гумоннинг айримларигина гуноҳ бўлса ҳам, эҳтиёт учун кўпидан сақланишга буюрилмоқдамиз. Зеро ўша айримлари ҳам ҳалокат бўлишга етарли бўлиши мумкин. Дарҳақиқат, бадгумонлик алал-оқибат қанча-қанча инсонларнинг ўртасида адоват пайдо бўлишига, қанча бегуноҳ инсонлар туҳматга қолишига, қанча оилалар бузилишига сабаб бўлган ва бўлмоқда. Ҳатто ноҳақ қон тўкилишигача сабаб бўлиши мумкин.
Бироқ шуни ҳам унутмаслик керакки, банданинг ўзи ҳам иложи борича гумон қўзғатувчи ишлардан эҳтиёт бўлгани маъқул. Аслида унинг иши тўғрилигини Худо билиб турса ҳам, эҳтиёт учун чора кўриб қўйса фойдадан ҳоли эмас.
Ривоят қиладиларки, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам эътикоф ўтирган эдилар. Кечаси аёллари – Сафийя бинту Ҳуяй разияллоҳу анҳо зиёрат қилиш учун келди. Бир оз суҳбатлашганларидан сўнг қайтиш  учун ўрнидан турган эди Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳам кузатиб қўйгани чиқдилар. Сафийя бинту Ҳуяй разияллоҳу анҳонинг уйлари Усома ибн Зайднинг ҳовлисида эди.
Улар чиқиб турган пайтларида ансорлардан икки киши ўтиб қолди. Улар Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламни кўриб қадамларини тезлатишди. Жаноб саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
-   Шошманглар, бу Сафийя бинту Ҳуяй! – дедилар.
-   Субҳаналлоҳ! Эй Аллоҳнинг расули! – деб улар Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳақида ҳаргиз ёмон гумонда эмасликларини изҳор қилдилар.
-   Шайтон инсоннинг қон томирларида кезиб юради. Шунинг учун кўнгилларингизга ёмон(гумон) келиб қолишидан қўрқдим, – дедилар саллаллоҳу алайҳи ва саллам.

Эркинжон Ҳусанов. Марқаюз жомеъ масжиди имоми
Улуғбек қори Йўлдошев. Холид ибн Валид жомеъ масжиди муаззини
Асака   

MirzoMuhammad:
ТИЛАНЧИЛИК ҲАҚИДА
Тиланчилик тобора кўпайиб бормоқда. Балки аҳоли сони ошганлигига нисбатан олганда уларнинг сони ҳам ошиб бораётган бўлиши мумкин. Лекин асосий ташвишли томони тиланчилик авваллари одамлар наздида орият ҳисобланган бўлса, ҳозир тиланчилик қилгувчилар ўз “касби”дан ор қилмайди. Балки тирикчиликнинг айби йўқлигин рўкач қилишади.
Тинланчилик ҳақида шариатимиз кўрсатмаларига мурожаат қиламиз:
Ислом дини меҳнатга лаёқатли ҳар бир инсон учун осонлик билан ҳалол ризқ топиш йўлини кўрсатиб берган. Лекин инсон ҳаёти доимо бирдек кечавермайди, турли фавқулодда ҳолатлар, кутилмаган ҳодисалар оқибатида баъзи кишилар оғир иқтисодий ҳолатга тушиб қоладилар. Бундай ҳолатлар садақа, хайр-эҳсон йўли билан муолажа қилинади.
Масалан, мол-дунёси кўпайиб, маълум миқдорга етган ва белгиланган муддат давомида эҳтиёждан ортиқча бўлиб турган бой кишилар закот берадилар. Иқтисодий имконияти бу даражага етмаган кишилар ҳам савобдан баҳраманд бўлиши учун ихтиёрий садақа қилишга тарғиб қилинади. Айни пайтда, муҳтож кишилар ҳам одоб доирасидан чиқмаслик, хиралик билан одамлардан тиланчилик қилмай, иффатли, қаноатли бўлишга чақирилади.
Имом Бухорий раҳматуллоҳи алайҳи ривоят қилган ҳадиси шарифда Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу айтадилар:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бир икки хурмо ёки бир-икки луқмани олиб қайтадиган мискин эмас, иффатли бўлиб турган мискиндир. Хоҳласангиз, «Одамлардан хиралик билан сўрамайдилар», оятини ўқинг», дедилар».
Имом Аҳмад ибн Ҳанбал розияллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадисда Набийимиз алайҳиссолату вассалом: «Ким ўзида етарли нарса бўлатуриб одамлардан тиланса, қиёмат куни юзи тирналган ҳолда келади», дедилар. Одамлар: «Эй Аллоҳнинг Расули, етарли нарса қанча?» дейишди. У зоти бобаракот: «Эллик дирҳам», дедилар».
Шу ва шу мазмундаги бошқа шаръий далиллар асосида етарли нарсаси бор одамга тиланчилик қилиш ҳаром, деган ҳукм чиқарилган. (islom.uz)
Динимиз тиланчилик қилишдан қайтарган бўлиб, бу борада ҳадисда айтилишича, ансорийлардан бир киши Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига тиланчилик қилиб келади. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам ундан:
“Уйингда бирор нарсанг борми?” деб сўрадилар. У:
Ҳа, остимизга солиб ўтирадиган бўйра ва сув ичадиган хумчамиз бор, деди. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Уларни олиб кел”, дедилар. Олиб келгач, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам уларни қўлларига олиб:
“Бу иккисини ким сотиб олади?”, деб сўрадилар. Бир киши:
Мен бир дирҳамга оламан, деди. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Ким бир дирҳамдан кўпроқ беради?”, деб икки-уч марта такрорладилар. Бошқа бир киши:
Мен икки дирҳамга сотиб оламан, деди. Расулуллоҳ икки дирҳамга сотиб, пулни ансорийга бердилар ва:
“Бир дирҳамига оилангга таом сотиб ол, иккинчисига эса, болта сотиб олиб олдимга келгин”, дедилар.
Болтани сотиб олиб келгач, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам унга ёғочдан соп ясаб бердилар ва:
“Энди бориб ўтин териб сотгин ва ўн беш кун меннинг кўзимга кўринма”, дедилар.
Ўн беш кун ўтин териб, сотиб ўн дирҳам даромад қилди. Унга кийим-кечак ва таом сотиб олди. Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам унга:
“Мана бу ишинг қиёмат куни юзингда тиланчиликнинг асаридан доғ пайдо бўлишидан кўра яхшироқдир. Тиланчилик фақат уч кишига мумкин: ўта қашшоқ кишига, ночор қарздор кишига ва зиммасида товон тўлаш мажбурияти бўлган кишига” (Имом Абу Довуд ва Имом Термизий ривояти. Жума тезиси).


Шаҳобиддин Парпиев. Асака туман бош имом хатиби

Navigation

[0] Message Index

[*] Previous page