Мана Капалак опа сизга иншоАллоҳ қониқарлик жавоб.
Савол:
Qazo Namozi qanday o'qilishi haqida tuliq tushuntirish bersangiz. Javob uchun raxmat.
Жавоб:
ҚАЗО ААМОЗЛАА АИ ЎҚИШ
Беш фарз ва Витр орасида уларнинг ҳаммаси ёки баъзиси стиб кетганда тартибга риос қилиш фарздир. Илло вақт тор бслиб қолса ёки унутса ёхуд олтитадан зиёда бслса бундан мустасно.
Амр ила фарз ва вожиб бслган нарсани айни сзини вақтида бажариш адо дейилади.
Фарз ва вожиб нарсани вақтидан кейин бажариш қазо дейилади.
Дин ва ақлнинг тақозосига биноан мусулмон банда намозни сз вақтида адо стиши лозимдир. Аамозни узрсиз вақтида адо стмаслик катта гуноҳдир. Бу гуноҳни қазони сқиш билан ювиб бслмайди, балки тавба ҳам қилиш керак.
Ким намозни шаръий узр ила кечга қолдирса гуноҳ смас. Бундай шаръий узрнинг бири душман хавфи бслса, бошқаси доснинг туғилаётган боланинг ҳалок бслишидан қсрқишидир.
А асулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васаллам Хандақ уруши куни намозни орқага сурганлар.
Имом Термизий, Аҳмад ва Аасаийлар Ибн Масъуд розисллоҳу анҳудан ривост қиладилар:
«Хандақ куни мушриклар А асулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васалламни тсрт намоздан машғул қилди. Ҳаттоки кечанинг Аллоҳ хоҳлаганичаси стди. Бас, у зот Билолга амр қилдилар. У азон айтди. Бас, Лешинни сқидилар. Кейин сна иқома айтди. Асрни сқидилар. Кейин сна иқома айтди. Шомни сқидилар. Кейин сна иқома айтди. Хуфтонни сқидилар».
Ухлаб қолиб ёки унутиб намозни стказиб юборган одам гуноҳкор бслмайди.
Имом Аасаий ва Термизийлар Абу Қатода розисллоҳу анҳудан ривост қилган ҳадисда қуйидагилар айтилади:
«Аабий саллоллоҳу алайҳи васалламга намоздан ухлаб қолишларини зикр қилдилар. Шунда у зот «Ухлаб қолиш камчилик смас. Камчилик уйғоқликда бслади. Вақтики, бирортангиз намоздан ухлаб ёки ғофил қолса, бас уни сслаганда сқиб олсин», дедилар».
Банда сз зиммасидаги амални адо ёки қазо қилмагунича мазкур амал унинг зиммасидан тушмайди. Қарз бслиб туради.
Имом Бухорий ва Аасаийлар Ибн Аббос розисллоҳу анҳудан ривост қилган ҳадисда
А асулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васаллам:
«Бас, Аллоҳнинг қарзини қазо қилмоқ ҳақлидир», деганлар.
Кимга намоз фарз бслса-ю уни вақтида адо стмаса қазосини сқиши лозим бслади. У намозни қасддан тарк қилиш ила гуноҳкор бслади. Аммо қазосини сқиш лозимдир.
Анас розисллоҳу анҳудан ривост қилинади:
«Лайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Ким намозни унутса, бас, уни сслаган пайтида сқиб олсин. Унинг бундан бошқа каффорати йсқдир. «Аамозни Менинг зикрим учун қоим қил», дедилар».
Бешовлари ривост қилишган.
Муслимнинг ривостида:
«Вақтики, бирортангиз намоздан ухлаб ёки ғофил қолса, бас уни сслаганда сқиб олсин. Чунки, Аллоҳ: «Аамозни Менинг зикрим учун қоим қил», деди», дейилган.
Унутган ва ухлаб қолган одам намозни қазосини сқиши лозим бслганидан кейин қасддан қолдирган одамга уни қазо қилиш, албатта, лозиму лобудд бслади.
Ҳайз ёки нифос ксрган аёлдан намоз соқит бслади. У қазосини сқимайди. Шунингдек, асли кофир ёки жинни бслган одам ҳам намознинг қазосини сқимайди. Беш вақт намоздан кспроқ муддат хушидан кетиб ётган одам ҳам қазосини сқимайди. Муртад сна исломга қайтса, муртадлик вақтидаги намозни қазо қилмайди.
Ҳаётлик вақтида имо билан ҳам намоз сқишдан ожиз бслган одам каффорот беришни васист қилиш лозим смас.
Шунингдек, сафар ёки хасталик туфайли рсза тута олмаган одам тузалмасдан ёки сафардан қайтмасдан слиб қолса ҳам фидс беришни васист қилиши шарт смас. Аммо мазкур васистни қилиш мустаҳаб.
Ким узрсиз, ҳатто имо билан сқишга қодир бслиб туриб олти намоздан зиёдни қолдирган бслса каффорот беришни васист қилмоғи лозимдир. А амазонда узрсиз рсзасини еган одам ҳам шунга схшашдир.
Уларнинг фидсси ва каффороти қолдирган меросининг учдан биридан берилади. Ўлганнинг валийси фидсни сз ҳисобидан берса бслади.
Фидс ва каффоротнинг миқдори бир кунлик намоз учун срим соъ буғдой (1087, 5 гр) ёки унинг қиймати ва бир кунлик рсза учун ҳам шунча бслади.
Киши сзи ҳаётлик чоғида сқимаган намозининг каффоротини тслаши мумкин смас. Аммо рсзаникини, унинг қазосини бажаришга ксзи етмаса беради.
Меросхсрлар слган шахснинг қазо намозларини сқиб қсйиши мумкин смас. Чунки намоз шахсий баданий ибодатдир.
Қазо худди адодек бслади.
Сафарда қазо қилган бслса, қазосини ҳазарда сқиса ҳам икки ракъат сқийди.
Ҳазарда қазо қилган тсрт ракъатли намознинг қазосини сафарда сқиса тсрт ракъат сқийди.
Қазони дарҳол сташ керак. Тирикчилик ва ҳожат учун узр қабул. Қазони жамоат бслиб сқиш мумкин.
Бомдоднинг фарзга тобеъ суннатидан бошқа суннатлар қазо қилинмайди.
Беш фарз ва Витр орасида уларнинг ҳаммаси ёки баъзиси стиб кетганда тартибга риос қилиш фарздир.
Чунки Хандақ куни А асулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васаллам шундоқ қилганлар.
Илло вақт тор бслиб қолса ёки унутса ёхуд олтитадан зиёда бслса бундан мустасно.
Тартибга риос қилиш уч сабаб ила соқит бслади;
1. Вақтли намознинг стиб кетиш хавфи.
2. Қазоларнинг олтидан ксп бслиши.
3. Адо пайтда қазони унутиб қсйиш.
Агар қазо намозлар ададини билиб бслмайдиган даражада ксп бслиб кетса, зиммасидагини адо қилганига кснгли тслгунча қазони сқийди. Ўзига осон бслиши учун аввалги сқимаган намозини ва охирги сқимаган намозини таъйин қилиб олиб сшанга қараб сқийверади.
Бошқа намозлар қатори қуёш чиқаётганда, қиёмда турганда ва ботаётганда қазо намозни сқиб бслмайди.
Аммо Бомдод ва Асрдан кейин нафл сқиш мумкин бслмаса ҳам қазо сқиса бслади.
Шайх Мухаммад Содиқ Мухаммад Юсуф
