Besh ming qo‘ydan afzal

Hazrati Alidan, roziyallohu anhu, rivoyat qilinadi:
«Payg‘ambar, sollallohu alayhi va sallam, bir kuni mendan:
— Ey Ali, senga besh ming qo‘y beraymi yoki ham dunyo, ham oxirat uchun foydali  besh kalimani o‘rgatayinmi? — deb so‘radilar.
— Yo Rasulalloh, besh ming qo‘y ozmuncha foyda emas. Biroq menga o‘sha besh foydali kalimani o‘rgatishingizni xohlayman, — dedim.
Shunda Rasuli akram, sollallohu alayhi va sallam, ushbu duoni o‘rgatdilar:
— Allohim, gunohlarimni mag‘firat qil. Menga keng fe’l va halol bir daromad nasib et. Nafsimni bergan rizqingga qanoatli qil va qalbimni O‘zing man’ etgan narsalarga moyil qilib qo‘yma».

Xayrli oqibat

Muoz ibn Jabal, roziyallohu anhu, vafot etishlariga yaqin qolgan soatlarda qayta-qayta: "œTong otdimi?" deb so‘rar, har gal unga: "œHali tong otmadi", deb javob berishar edi. Nihoyat , "œTong otdi", deyishgach, Muoz ibn Jabal, roziyallohu anhu:
— Tonggida otashga ketiladigan kechadan Allohning panohiga siHinaman. Ey o‘lim, xush kelding, safo kelding. Sen umrim davomida menga ilk bor tashrif buyurgan bir ziyoratchisan, bir faqir do‘stiga murojaat etgan suyukli mahramsan.
Allohim, bugungacha men Sendan qo‘rqib keldim. Biroq bugun Sening rahmatingdan umidvorman. Senga ayonki, dunyo molini to‘plash, ariqlar ochib dalalarni bog‘-rog‘ qilish kabi ishlar bilan mashg‘ul bo‘lish uchun dunyoda qolmoqchi emasman. Mayli, shiddatli issiqlarda chanqoq qolayin, dunyo hayotining mashaqqatlarini tortayin, biroq zikr halqalarida olimlarning tizzalariga tizzamni qo‘yib seni zikr etish uchun, dunyoda qolmoq istayman, — deb iltijo qildilar.

Eskisini kiymaganga yangisi yo‘qdir

Qusayr ibn Ubayddan, roziyalloqu anqu:
«Mo‘minlarning onasi Oyishaning, roziyallohu anho, ziyoratiga bordim. Menga:
— Hozir, bir oz kutib tur, ko‘ylagimning shu yirtiq joyini tikib olay, so‘ng gaplashamiz, — dedilar.
— Ey ummul mo‘minin, hozir shu ishingni odamlarga aytsam, seni xasisga chiqarishadi, — dedim.
Oyisha, roziyallohu anho, shunday dedilar:
— Bolam, aqlli bo‘l. Eskirgan kiyimlarini kiymagan kishi uchun yangi ko‘ylak yo‘qdir».

"œYa, arhamarrohimiyn!"

Lays ibn Sa’ddan, roziyallohu anhu:
«Zayd ibn Horisa, roziyallohu anhu, toiflik bir odamdan bir xachirni kiraga olgani haqida gapirib berdilar.
— Seni xohlagan joyimda tushirish sharti bilan xachirni kiraga beraman, — dedi xachirning egasi.
Ikkovlon yo‘lga tushdik. Xachirning egasi bir xarobaga yetib borgach, menga:
— Tush! — dedi.
Xachirdan tushdim, xaroba ichida bir necha o‘liklarni ko‘rdim. Xachirning egasi meni ham o‘ldirmoqqa choHlanayotgan ekan. Men:
— Ikki rakat namoz o‘qib olay! — dedim.
— O‘qiy qol. Sendan oldin mana bu o‘liklar ham namoz o‘qishgan, biroq namoz-niyozlari o‘zlariga hech bir foyda bergani yo‘q, — dedi u.
 Namoz o‘qib bo‘lganimdan so‘ng haligi odam meni o‘ldirmoqchi bo‘lib ilgarilagan edi, "œYa, arhamarrohimiyn", dedim. Ittifoqo: "œUni o‘ldirma!" degan ovoz eshitildi. U odam qo‘rqib, bu ovoz egasini topish uchun tashqariga chiqdi, biroq hech kim ko‘rinmagach, yana ortga qaytdi. Men bu safar uch marta: "Ya, arhamarrohimiyn" deb baqirdim. Shu payt bir otliq ichkariga kirdi. Qo‘lida temir nayza, nayzaning uchi olovli edi. U nayzasini qaroqchining ko‘ksiga sanchib, orqasidan chiqardi. Qaroqchi o‘ldi. Otliq menga qarab:
— Birinchi bor «Ya, arhamarrohimiyn» deganingda men yettinchi qavat osmonda edim. Ikkinchi marta duo qilganingda eng pastki qavatga tushdim. Uchinchi marta duo etganingda, bu yerga  yetib keldim, — dedi».

Fitnadan yiroq bo‘ling

Abu Nuaymdan, raqmatulloqi alayq:
"œHuzayfa, roziyallohu anhu, shunday nasihat qildilar:
— Fitna qalblarda bosh ko‘targay. Fitnadan ozroq ozuqa olgan qalbda bir dog‘ paydo bo‘ladi. Shundan so‘ng unda fitnaga nisbatan nafrat uyHonsa, doH ketadi. Kimki qalbi fitnaga duchor bo‘lgan-bo‘lmaganini bilmoqchi ekan, qalbini taftish qilsin. Agar avval harom deb bilgan narsani halol desa, yoki asli halol narsani harom der ekan, demak, qalbi fitnaga makon bo‘libdi.
Fitnalardan ehtiyot bo‘ling. Hech kim fitnaga berilmasin. Allohga qasamki, kimki fitnaga yuzlansa, toshqin sel yo‘ldagi notoza narsalarni surib ketganidek, fitna ham u kimsani ana shunday sudrab olib ketgay. Fitna dastlab haq-rost qiyofasiga o‘ranib, boshlanadi. Shu darajadaki, ba’zilar uni haq bir da’vo deb biladilar. Faqat o‘rtadan ko‘tarilganidan keyingina uning fitnaligini tushunib yetadi. Binobarin, fitnani ko‘rganingizda uyingizda o‘tiring, qilichlaringizni sindiring va yoylaringizning ipini kesib tashlang.
Hatto suv qo‘shilmagan sharob ham fitna kabi insonlar qalbini aldab, chalg‘ita olmaydi.
Shunday bir zamon keladiki, suvga cho‘kayotgan odam kabi astoydil duo-niyoz qilgan kishigina fitnadan omon qoladi, boshqa hech kim qutulolmaydi.
Dunyo uchun oxiratni unutgan, oxirat uchun dunyoni tashlagan kimsalar  sizlarning yaxshilaringiz emas. Yaxshilaringiz har ikkalasidan ham to‘g‘ri foydalana olganlaringizdir".

Yuksak martaba

Anas ibn Molikdan, roziyallohu anhu:
"œJanobi Payg‘ambarimiz, sollallohu alayhi va sallam:
— Qiyomat kuni martabalariga payg‘ambar va shahidlar ham havas qiladigan va Alloh dargohida nurli minbarlar ustidagi joylari bilan taniladigan kishilarning xabarini berayinmi? — deya marhamat qildilar.
— Ular kimlar, yo Rasulalloh? — so‘rashdi ashob.
— Allohning qullarini Alloqga va Alloh taoloni Uning qullariga sevdirish uchun intilgan va yer yuzida zimmalariga irshod vazifasi yuklangan odamlardir.
— Yo Rasulalloh! Allohni Allohning qullariga sevdirmoq tushunarli. Biroq Allohning qullarini Allohga sevdirish qanday bo‘ladi? — deb so‘radim.
— Ularni Alloh sevgan narsalarga tashviq etishadi va Alloh yomon ko‘rgan narsalardan qaytarishadi. Ular bunga quloq osib, amal qilishsa, Alloh ularni sevadi, — deb marhamat qildilar Rasuli akram, sollallohu alayhi va sallam».

Insonlar ikki hovuchdirlar

Tabaroniydan, raqmatuloqi alayq, rivoyat qilinadi:
"œMuoz ibn Jabal, roziyallohu anhu, vafot etar choHi yig‘ladilar. U kishidan:
— Nega yig‘layapsan? — deb so‘rashdi.
— Vallohi, men o‘lim azobidan qiynalib yoki ortimda mol-dunyo qolib ketayotgani bois yig‘layotganim yo‘q, — dedilar. — Janobi Payg‘ambarimizning, sollallohu alayhi va sallam: "œInsonlar ikki hovuchdirlar. Bir hovuchi jannatda, bir hovuchi esa do‘zaxda", deganlarini eshitganman. Mana shu hovuchlardan qaysi birida ekanimni bilmaganimdan yig‘lamoqdaman", — dedilar Muoz ibn Jabal, roziyallohu anhu».

Ellik ming dirqamlik xurmozor

Abdulloh ibn Abu Bakr rivoyat qiladilar:
«Ansorlardan biri Madinaning Kuf degan darasida namoz o‘qiyotgan edi. Xurmolar rosa pishib yetilgan, shoxlar orasi g‘ij-g‘ij meva edi. Hosil mo‘lligidan ansorning ko‘ngli chog‘ bo‘ldi. Fikri ancha vaqt xurmolariga bog‘lanib qoldi. So‘ng yana namoziga qaytdi, ammo necha rakat o‘qiganini unutgan edi... Shundan so‘ng u:
— Bu dunyo moli tufayli dinim halok bo‘lmasin, — dedi. Keyin amiral mo‘minin Hazrati Usmonning, roziyallohu anhu, huzuriga borib, maqsadini aytdi:
— Shu bog‘im Alloh yo‘lida sadaqadir. Uni o‘zingiz ma’qul ko‘rgan yo‘lda ishlating.
Hazrati Usmon, roziyallohu anhu, xurmozorni ellik ming dirhamga sotib, pulini xazina hisobiga o‘tkazdilar.
Shundan keyin bu bog‘ "œellik ming dirqamlik xurmozor" nomini oldi».

Naqadar yomon ish

Abul Hasan, roziyallohu anhu, rivoyat qiladilar: "œNabiyning, sollallohu alayhi va sallam, yonlarida o‘tirar edik. Davradan kimdir turib ketdi, biroq oyoq kiyimini unutib qoldirdi. Davradagilardan biri uning oyoq kiyimi ustiga o‘tirib oldi. Haligi kishi bir ozdan keyin qaytib kelib, oyoq kiyimini so‘radi.
— Biz ko‘rmadik, — deyishdi. Poyafzal egasi bezovtalanib qoldi. So‘ng uning oyoq kiyimi ustiga o‘tirgan kishi:
— Mana, oyoq kiyiming, — dedi.
Shunda Payg‘ambarimiz, sollallohu alayhi va sallam:
— Musulmon kishini bezovta qilish naqadar yomon ish, — dedilar.
— Men hazillashdim, — dedi u kishi.
Rasuli akram, sollallohu alayhi va sallam, yana o‘sha gaplarini takrorladilar".

Kim Alloqga ishonsa

Sulaymon ibn Surod, roziyallohu anhu, rivoyat qiladilar: "œBadaviy arablardan biri Nabiyga, sollallohu alayhi va sallam, iqtido etib namoz o‘qirkan, yonida teridan qilingan o‘qdoni turar edi. Sheriklaridan biri o‘qdonni yashirib qo‘ydi. Namoz o‘qib bo‘lingach, a’robiy:
— Mening o‘qdonim qani? — deb so‘radi. Sheriklari kulishdi. Shunda Rasululloh, sollallohu alayhi va sallam:
— Kim Allohga, oxirat kuniga ishonsa, hech bir musulmonni bezovta qilmasin, — dedilar".