«Бандадан — Ò³аракат, ксрмасада муваффаÒ›ист!», бслсин!Маърузачи: Доктор Софват Ò²ижозий Арабчадан Абу Жаъфар ал—Бухорийнинг сркин таржимасиБисмиллаÒ³ир роÒ³манир роÒ³ийм Доктор Софват Ò²ижозий Ò³икос Ò›илади:
1957 йил. Франяис шаÒ³арларидан бирида ксп Ò›аватли бинонинг кираверишида жойлашган дскон, сллик ёшлардаги турк асилли ИброÒ³им амакига Ò›арашли. ИброÒ³им амаки араб тилини билмайдиган ва бизлар каби дипломларни Ò›слга киритган зиёли Ò³ам смасди.
Мазкур бинода сÒ³удий оила Ò³ам истиÒ›омат Ò›иларди. Ò²ар куни срталаб ушбу оила сÒ“ли, етти ёшли Жодни сÒ³тиёжларини харид Ò›илиш учун юборар ва у дскондан чиÒ›иб кетар скан, битта шоколадни сÒ“ирлашни канда Ò›илмас сди.
Кунлар стар ва Жод дскондан чиÒ›иб кетар скан, битта шоколадни тинмай сÒ“ирларди. Кунларнинг бирида нарсаларни харид Ò›илиб, дскон сшигига сÒ›инлашган Жодни, Ò›слига битта шоколадни олган ИброÒ³им амаки чаÒ›ирди ва:
— Жод, сен бугун шоколад сÒ“ирлашни унутдинг!,— деди.
Жод Ò›срÒ›иб кетди ва ИброÒ³им амакидан:
— Сиз мени Ò³ар куни ксрармидингиз?,— деб ссради.
ИброÒ³им амаки:
— Ò²а. Бугун мана бу шоколадни ол!,— деб жавоб берди.
Жод Ò›айта шоколад сÒ“ирламасликни ваъда Ò›илди. БироÒ› ИброÒ³им амаки:
— Менга Ò³еч сÒ“ирлик Ò›илмасликни ваъда Ò›ил. Чунки, сен: Бировнинг молини сÒ“ирлаётган пайтимда у мени ксрмайди деб сйлайсан. БироÒ›, у, сени ксриб туради. Мен сени жуда схши ксрганим учун, полияисга бермайман,— деди.
Жод Ò³еч Ò›ачон сÒ“ирлик Ò›илмасликка ваъда берди ва Ò³ар куни срталаб дскондан нарсалар харид Ò›илиб чиÒ›иб кетар скан:
— ИброÒ³им амаки, бир пакет шоколад олдим!,— дерди.
Ушбу гсзал муомала туфайли мусулмон ИброÒ³им амаки билан, сÒ³удий болакай — Жод сртасида самимий дсстлик алоÒ›алари илдиз отди.
...
Улар шунчалар самимий дсст бслдиларки, сÒ³удий болакай ИброÒ³им амакига оиладаги барча сирларини, Ò³атто, сзининг шахсий муаммоларини Ò³ам айтиб берарди. ИброÒ³им амаки уни диÒ›Ò›ат билан тинглар ва столининг тортмасини очиб бир китобни чиÒ›арар ва уни Жоднинг Ò›слига берар, Жод сса ксзларини юмгач китобни очиб, очилган саÒ³ифаларини ИброÒ³им амакига узатар, ИброÒ³им амаки уни жимгина сÒ›иб, китобни ёпар ва тортмага Ò›айта Ò›сср, сснгра, масъалани Ò³ал Ò›илгунларича мунозара Ò›илишар сди.
Кунлар стиб борар, сÒ³олат сса такрорланарди... ИброÒ³им амаки кексайиб олтмиш еттига, Жод сса улÒ“айиб йигирма тсртга кирди. Ўрталаридаги самимий алоÒ›а анчагина кучайди.
... Ва ИброÒ³им амаки фарзандларига бир сандиÒ›ни бериб, уни Ò›сшнилари сÒ³удий Жодга таÒ›дим стишларини васист Ò›илиб, оламдан стди. Фарзандлар сандиÒ›ни топшириш ва оталарининг слимидан хабар бериш учун Жоднинг уйига келишди. Жод узоÒ›—узоÒ› йиÒ“лади. ÒšайÒ“уси шу даражада сдики, ИброÒ³им амаки мерос Ò›илиб ташлаб кетган сандиÒ›ни Ò³ам унутди... Аламига чидамаган йигит, ксчаларда санÒ›ий бошлади...
Жод кунларнинг бирида пайдо бслган муаммони Ò³ал Ò›илиш учун излана бошлади. БироÒ› ечим йсÒ› сди... У, ИброÒ³им амакини сслаб: ОÒ³ ИброÒ³им амаки, сиз бслсайдингиз мени тинглар, сснгра, столингизнинг тортмасидан китоб чиÒ›ариб менга берардингиз. Мен сса ксзларимни юмиб уни очар ва очилган бетларни сизга ксрсатар, сиз сса уни жимгина сÒ›иб, мауммони Ò³ал Ò›илиш учун фикрлашар сдик,— деди.
Ўша онда Жод ИброÒ³им амаки Ò›олдирган сандиÒ›ни сслади ва уни очди. Ае ксз билан ксрсинки, ичида сша китоб турар сди. Жод ксзларини юмди ва китобни очиб, ксзларини Ò³ам очди. БаногоÒ³, ксзлари араб Ò³арфларига тушди. Шошилганича тунислик дсстининг олдига борди ва унга китобни ксрсатиб: Бу Ò›анаÒ›а китоб?,— деб савол берди. — Бу мусулмонларнинг китоби ... Òšуръон!,— деди ошнаси. Жод Ислом динини Ò›абул Ò›илди ва исми доктор ЖодуллоÒ³ Òšуръоний бслди.
Доктор Софват Ò²ижозий давом стади:
— Мен доктор ЖодуллоÒ³ билан учрашиб, ундан бу Ò³икосни сшитдим ва: Аега мусулмон бслдингиз?,— деб ссрадим. У шундай жавоб берди:
— Мен муаммоларнинг ечими ИброÒ³им амакида смас, ИброÒ³им амаки сÒ›иган китобда сканини Ò³ис стдим. ИброÒ³им амаки оламдан стган ва Òšуръон Карим Ò›олган сди... Мен Òšуръоннинг Ò³аÒ› сканини англадим!
Доктор ЖодуллоÒ³ Òšуръоний Оврупадаги снг йирик даъватчилардан бирига айланди. Унинг Ò›слида олти мингдан ксра кспроÒ› сÒ³удий ва насроний Ислом динини Ò›абул Ò›илди.
Ундан Ò³аётдаги снг бахтиёр они Ò³аÒ›ида савол берганимда: Òšслимда бир одамнинг мусулмон бслиши,— деб жавоб берди. Мен: Албатта, АллоÒ³ таолонинг сиз сабабли бир одамни Ò³идост Ò›илиши сизга Дунё ва Дунёдаги нарсалардан ксра схшироÒ›—да!, десам: ЙсÒ›! Мен у лаÒ³зада ИброÒ³им амаки Ò›илган схшиликнинг бир бслагини Ò›айтарган бсламан, холос!,— деди.
Доктор ЖодуллоÒ³ Òšуръоний:
— ИброÒ³им амаки мен билан сн етти йил бирга бслсада, Ислом Ò³аÒ›ида оÒ“из очмади. Ò²атто бирон марта: Сен сÒ³удийсан ва мен мусулмонман!,— демади. Буни Ò›сйинг, сзим Ò›слларим билан очган китоб Ò³аÒ›ида Ò³ам лом—мим демади,— деди.
ИброÒ³им амаки болакай бслган Жодга: Сен сÒ³удийсан. Сен фалондаÒ›а ёки пистондаÒ›асан, дейиши мумкин сди. Лекин у, бу дунёдан стгунича сн етти йил сабр Ò›илди. У, Жоднинг мусулмон бслиши ёки бслмаслигини Ò³ам билмас сди. БироÒ›, ИброÒ³им амаки уруÒ“ни ерга Ò›адаган, мевасини тугдириш сса АллоÒ³нинг Ò›слида Ò›олган сди...
Биз Ò³аётимизга бир назар ташласак, намоз сÒ›имайдиган дсстимиз ёки Ò³ижобга бурканмаган синглимизни бир ой ёки кетма—кет икки ой даъват Ò›илсак малол олиб, ноумидлигимиз кучасди ва: Унга гапиришнинг фойдаси йсÒ›!,— деймиз. Ò²атто уни кофирлик, зиндиÒ›лик ва аввалгидан ксра ёмонроÒ› Ò³олата тушиш билан айблаймиз...
ИброÒ³им амаки сса: «Анди сен Ò³ам мусулмон бсл!» демай сн етти йил даъват Ò›илди. Шошилмади. Умидсизлик кийимига бурканмади! Балки ста катта маÒ³орат билан Жодни Òšуръонга боÒ“лаб Ò›сйди. УруÒ“ни унинг Ò›албига Ò›адади ва бу оламдан стганидан сснгра меваларини тера бошлади. Унинг шиори: «Бандадан — Ò³аракат, ксрмасада муваффаÒ›ист!» сди. Доктор ЖодуллоÒ³ Ò›слида мусулмон бслганлардан ИброÒ³им амаки Ò³ам савобини олади!
Бундан кейин доктор ЖодуллоÒ³ Òšуръоний Исломга чорлаш учун Африка Ò›итъасига йсл олади ва у ерда сн йил Ò›олади... Унинг Ò›слида Зулу Ò›абиласидан олти миллион, Ò³а, тсÒ“ри сÒ›идингиз, 6 000 000 киши Ислом динини Ò›абул Ò›илади. Анди, сиз ИброÒ³им амакининг савоби Ò›анча бслганини сйлаб ксринг?!
Ишнинг Ò³айратли бошÒ›а тарафи борки, доктор ЖодуллоÒ³дан: Аега Франяисни ташлаб, Африкага кетдингиз?,— деб ссраганимда юзидаги табассум билан:
— Буни ИброÒ³им амаки хоÒ³лаган сди,— деб Ò›олди.
Мен бу гапнинг тагига ета олмадим. Доктор ЖодуллоÒ³ сша заÒ³оти ИброÒ³им амакининг Òšуръонини чиÒ›ариб, китоб билан муÒ›ова орасига Африка Ò›итъасининг харитасини Ò›ора Ò›алам билан чизилган расмини, унинг тагида:
ï´¿ ادْع٠إÙÙ„ÙŽÙ‰ سَبÙيل٠رَبÙّكَ بÙالْØÙكْمَة٠وَالْمَوْعÙظَة٠الْØَسَنَة٠﴾
«А оббингиз йслига Ò³икмат ва чиройли мавъизалар билан чаÒ›иринг!» (АаÒ³л: 125) остидан кейин ИброÒ³им амакининиг имзоси турганини ксрсатди.
Доктор ЖодуллоÒ³ Òšуръоний 2003 йили Африкада кенг тарÒ›алган касалликлардан бири сабабли, таÒ›рибан, 55 ёшида бу дунёдан ксз юмди.
Мен, Лондонда Суданнинг Дарфур провиняиссида сшаётган мусулмонларга инсоний ёрдам ксрсатиш, улар ичидан муÒ³тож бслганларини миссионерлик ва уруш Ò³алокатидан Ò›утÒ›ариш мавзусида стказилган конференяисда иштирок стдим. Ўша ерда Дарфур минтаÒ›асида сшайдиган Зулу Ò›абиласининг сардорларидан бири билан учрашиб Ò›олдим ва унга: Сиз доктор ЖодуллоÒ³ни танийсизми?,— деб ссрадим. Сардор менга синчковлик билан Ò›араб: Сиз уни танийсизми?!,— деб Ò›олди. Мен: Ò²а, у билан Швейяарисда даволанаётган пайтида ксришган сдим,— деб жавоб бердим. Сардор бирдан Ò›слларимни олиб Ò³арорат билан спа бошлади. Мен: Аима Ò›иласпсиз? Ахир мен Ò›слни спишга лойиÒ› бирон иш Ò›илмадим—ку?!,— дедим. Шунда сардор:
— Мен сизнинг Ò›слингизни смас, доктор ЖодуллоÒ³ Òšуръонийнинг Ò›сли билан ссрашган Ò›слни спаспман!,— деди. Мен:
— Сиз Ò³ам доктор ЖодуллоÒ³нинг Ò›слида мусулмон бслганмисиз?,— деб ссрасам:
— ЙсÒ›, унинг Ò›слида мусулмон бслган одамнинг Ò›слида Ислом динини Ò›абул Ò›илганман!,— деб жавоб берди.
АллоÒ³у акбар! ...
Айтинг—чи, доктор ЖодуллоÒ³ Òšуръоний раÒ³имаÒ³уллоÒ³нинг Ò›слида Ò›анча одам мусулмон бслган?! Буларнинг барчасининг савоби доктор ЖодуллоÒ³га ва унинг мусулмон бслишига АллоÒ³дан кейин сабабчи бслган ва бундан сттиз йил илгари оламдан стган ИброÒ³им амакигадир!!
Анди битта саволим бор: Биласизларми, доктор ЖодуллоÒ³ Òšуръонийнинг Ò›слида снг охири ким мусулмон бслган сди?!
Онаси — Марисм! ... Ò²а, у касалхонада жон таслим Ò›илаётган фарзандини Ò›учоÒ“ига олиб мусулмон бслди. Ўша пайтда ёши етмиш иккида сди. Мен мусулмон бслишининг нега кечиккани Ò³аÒ›ида ссрасам, у шундай жавоб берди:
— Жод Ислом динини Ò›абул Ò›илгач уни сÒ³удий динига Ò›айтариш учун ИброÒ³им амаки билан тинмай курашдим. Ўша йиллар давомида сзимга сзим:
— ЖоÒ³ил, кичкина дсконни бошÒ›араётган турк асилли ИброÒ³им амаки слиб кетганидан кейин Ò³ам сÒ“лимга Ò›андай сз Ò³укмини стказаспти? Мен — франяуз сÒ³удийси, дорулфунунда Сояилогис фанининг профессори бслган аслзода аёл, ИброÒ³им амаки билан мен билан стказган умрининг тсртдан бирини стказган сÒ“лим Жодга нега айтганларимни Ò›илдира олмайман!,— дес савол бериб, жаÒ³лим чиÒ›арди.
БироÒ›, сÒ“лим жон таслим Ò›илар скан унинг сÒ³удий динига Ò›айтишини илтимос Ò›илганимда, у: «АшÒ³аду ан ла илаÒ³а иллаллоÒ³ ва ашÒ³аду анна МуÒ³аммадар А асулуллоÒ³» (АллоÒ³дан бошÒ›а илоÒ³ йсÒ› ва МуÒ³аммад АллоÒ³нинг слчисидир)— деди ва унинг меÒ³р тсла нигоÒ³и менинг Ò³айратларга тсла нигоÒ³им билан Ò›аршилашди. Ўша пайтда сир ИброÒ³им амакида смас, ушбу Китобда сканини англаб етдим,— деб Ò›слидаги Òšуръонни ксрсатди ва жилмайиб Ò›сйди...
АллоÒ³им, ИброÒ³им амакини раÒ³мат Ò›ил! ...
... Дсстлар, бу Ò³икос А асулуллоÒ³ соллаллоÒ³у алайÒ³и ва саллам замонида ёки Ислом слкасида бслиб стмади. Унинг Ò›аÒ³рамони Ò³ам араб ёки Ислом олимларидан бири смас ...
У, фаÒ›атгина, Ò³аётида Òšуръонга ошно бслган ва вафотидан сснгра АллоÒ³ Òšуръон сабабли улкан зафарлар берган оддий мусулмон, холос!
Сиз Ò³ам АллоÒ³нинг йслига даъват Ò›илиш учун Ò³ар куни нийстингизни снгиланг ва ИброÒ³им амакидан кам смаслигингизни унутманг!
Зеро, Ислом дини Ò³ар замон ва маконда биттадир.. Òšуръон Ò³ам биттадир... ФаÒ›атгина, уни жуда схши тушунишимиз, Ò›уролимиз — Ò³алимлик, сабр, Ò³икмат ва чиройли насиÒ³ат бслиб, севимли ЛайÒ“амбаримиз соллаллоÒ³у алайÒ³и ва салламнинг ахлоÒ›и билан хулÒ›ланишимиз, уруÒ“ни ерга Ò›адаб, мевани кутмаслигимиз керак...
Шиоримиз доимо: «Бандадан — Ò³аракат, ксрмасада муваффаÒ›ист!», бслсин! ...
СодиÒ›лардан олинди
Асл манба: Ò²икмат Аури