111-bob. O’lgan kishining ko’zini yumgandan keyin aytiladigan zikrlar

381/1. Ummu Salamadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Abu Salamaning oldiga kirganlarida, u zot vafot etib, ko’zlari ochiq qolgan edi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam uning ko’zlarini yumib qo’ydilar. So’ngra: «Agar ruh olinsa, ko’z unga ergashadi», dedilar. Abu Salamaning ahllaridan bo’lgan kishilar baland ovoz ila qichqirib yuborishdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «O’zingizga duo qilayotganingizda, faqat yaxshilik so’ranglar, chunki farishtalar aytayotgan narsangizga omiyn, deb turishadi», deb quyidagi duoni o’qidilar:

«Allohummag’fir liabiy Salamata varfa’ darojatahu fil mahdiyyiyna vaxlufhu fiy ‘aqibihi fil g’obiriyna vag’firlana va lahu ya robbal ‘alamiyn vafsah lahu fiy qobrihi va navvir lahu fiyhi». (Ma’nosi: Allohim, Abu Salamani mag’firat qil. Uning darajasini hidoyat topganlar qatoriga ko’tar. Orqasida qolganlarga O’zing uning o’rnini bos. Ey olamlar Rabbi, uni va bizni mag’firat qil. Uning qabrini keng qil, nurga to’ldir.) (Bu duoni o’qiyotganda «Abu Salama»ning o’rniga o’lgan kishining ismi aytiladi.) Muslim rivoyatlari

382/2. Ulug’ tobe’inlardan biri Bakr ibn Abdulloh: «Agar mayyitning ko’zini yopib qo’ysang:

«Bismillahi va ‘ala millati rosulillah», deb ayt. Agar ko’tarsang, «Bismillah», de. Agar ko’tarishda yana davom etsang, tasbih ayt», deydilar. Bayhaqiy rivoyatlari

112-bob. Mayyitning huzurida aytiladigan zikrlar

383/1. Ummu Salama onamiz (r.a.) rivoyat qiladilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Agar kasal yoki mayyitning oldida hozir bo’lsangiz, faqat yaxshi gapni aytinglar. Chunki farishtalar aytayotgan narsangizga omiyn, deb turishadi», dedilar. Abu Salama vafot etganlarida, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlariga kirib: «Ey Rasululloh, Abu Salama vafot etdi», dedim, u zot:

«Allohummag’firliy va lahu va a’qibniy minhu ‘uqba hasana» (Allohim, meni va uni mag’firat qil hamda menga undan yaxshisini qoldir), deb ayt», dedilar. Men shu duoni aytganimda, Alloh taolo menga erimdan ham afzal Rasulullohni berdi (ya’ni, meni nikohlariga oldilar)». Imom Muslim rivoyatlari

384/2. Ma’qal ibn Yasordan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «O’liklaringizga Yosin surasini o’qinglar», dedilar. Abu Dovuddan boshqalar bu hadisni zaif sanashgan. Chunki sanadida ikkita noaniq kishi bor.

113-bob. Kishining yaqini vafot etganida aytiladigan zikrlar

385/1. Ummu Salama onamiz (r.a.) aytadilar: «Rasululloh alayhissalom: «Biror bandaga musibat yetganida:

«Inna lillahi va inna ilayhi roji’un, Allohumma ajurniy fiy musiybatiy vaxlufliy xoyrom minha» (Biz Allohnikimiz va Allohga qaytuvchimiz. Ey Rabbim, musibatimda ajr qil va menga undan yaxshirog’ini ber), deb aytsa, Alloh taolo musibatiga ajr berib, undan yaxshisini ato etadi», dedilar. Erim Abu Salama vafot etganida, Rasululloh buyurganlaridek, o’sha duoni aytdim. Alloh taolo erim Abu Salamadan ham yaxshirog’iga — Muhammad alayhissalomning nikohlariga musharraf qildi». Imom Muslim rivoyatlari

386/2. Yana Ummu Salamadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Agar sizlarning birortangizga musibat yetsa:

«Inna lillahi va inna ilayhi roji’un. Allohumma ‘indaka ahtasibu musiybatiy faajurniy fiyha va abdilniy biha xoyrom minha», deb aytsin», dedilar. (Ma’nosi: Biz Allohnikimiz va Allohga qaytuvchimiz. Ey Rabbim, musibatimga seni huzuringdan savob umid qilaman. Menga musibatimda ajr ber va uni undan yaxshirog’iga almashtir.) Abu Dovud rivoyatlari

387/3. Abu Muso Ash’ariydan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Agar biror bandaning farzandi vafot etsa, Alloh taolo farishtalariga: «Bandamning farzandi ruhini oldinglarmi?» deydi. «Ha», deb javob berishadi ular. «Qalbining mevasini qabz qildinglarmi?» deydi so’ng. «Ha», deb javob berishadi yana. «Bandam nima dedi?» deb so’raydi Alloh taolo. Farishtalar: «Senga hamd va istirjo’ (inna lillahi va inna ilayhi roji’un, deb) aytdi», deyishadi. Shunda Alloh taolo: «Bandam uchun jannatda bir uy quringlar va uning hamd uyi, deb atanglar», deydi», dedilar. Termiziy rivoyatlari

388/4. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Alloh taolo: «Bir mo’min bandaning dunyo ahlidan eng yaqin do’stining ruhini qabz qilsam, u sabr etib, shikoyat qilmasa, Men huzurimda unga jannat degan mukofotni tayyorlab qo’yganman», deb aytdi». Shu ma’nodagi hadis Imom Buxoriydan rivoyat qilingan.

114-bob. Do’stining o’limi xabari yetganida aytiladigan zikrlar

389/1. Ibn Abbosdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «O’lim qo’rqinchdir. Sizlarning biringizga birodarining o’limi xabari yetsa:

«Inna lillahi va inna ilayhi roji’un va inna ila robbina lamunqolibun, Allohummaktubhu ‘indaka fil muhsiniyna vaj’al kitabahu fiy ‘illiyyin vaxlufhu fiy ahlihi fil g’obiriyn va la tahrimna ajrohu va la taftinna ba’dah», deb aytsin», dedilar. (Ma’nosi: Biz Allohnikimiz va Unga qaytuvchimiz. Va, albatta, biz Rabbimizga qaytajakmiz. Ey Rabbim, O’zingning huzuringda uni yaxshilardan deb yoz. Va uning kitobini Illiyyinda (ettinchi osmonda nomai a’mollar bitilgan makonda) qil. Orqasida qolganlarga O’zing uning o’rnini bos. Uning ajrini bizlardan mahrum qilma. Undan keyin bizlarni fitnaga solma.) Ibn Sunniy rivoyatlari

115-bob. Islomga dushman bo’lgan odamning o’limi xabari yetganida aytiladigan zikr

390/1. Ibn Mas’ud (r.a.) rivoyat qiladilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlariga borib: «Ey Rasululloh, Alloh taolo Abu Jahlni qatl etdi», dedim, u zot:

«Alhamdu lillahillaziy nasoro ‘abdahu va a’azza diynahu», deb aytdilar. (Ma’nosi: Quliga nusrat berib, dinini aziz qilgan Allohga hamd bo’lsin.) Ibn Sunniy rivoyatlari