410/1. Ibn Ma’suddan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam janoza namozida Qur’ondan biror narsa o’qishni tayinlamaganlar.

411/2. Avf ibn Molik (r.a.) rivoyat qiladilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam janoza namozi o’qiganlaridagi duolarini yodlab oldim, unda:

«Allohummag’fir lahu varhamhu va a’fihu va’fu anhu va akrim nuzulahu va vassi’ mudxolahu vag’silhu bil mai vas salji val barodi va naqqihi minal xotoya kama naqqoytas savbal abyazo minad danasi va abdilhu daron xoyron min darihi va ahlan xoyron min ahlihi va zavjan xoyron min zavjihi va adxilhul jannata va a’izhu min ‘azabil qobri va min ‘azabin nar», deb aytganlar, o’shanda, hatto men o’sha mayyitning o’rnida bo’lishni orzu qilib qoldim». (Ma’nosi: Ey Rabbim, uni mag’firat qil, unga rahm et. Uni ofiyatda qil va avf et. Tushadigan yerini mukarram, kiradigan yerini keng qil. Uni suv, qor, do’l bilan yuv. Oq kiyim kirdan toza bo’lgani kabi, uni xatolardan pokla. Unga hovlisidan yaxshiroq hovli, ahlidan yaxshiroq ahl, juftidan yaxshiroq juft ber. Uni jannatga kirgiz, qabr va do’zax azobidan saqla.) Imom Muslim rivoyatlari

412/3. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam janoza namozida:

«Allohummag’fir lihayyina va mayyitina va shahidina va g’oibina va sog’iyrina va kabiriyna va zakarina va unsana, Allohumma man ahyaytahu minna faahyihi ‘alal islam va man tavaffaytahu minna fatavaffahu ‘alal iyman. Allohumma la tahrimna ajrohu va la taftinna ba’dahu», deb aytdilar. (Ma’nosi yuqorida o’tdi.) Abu Dovud, Termiziy, Ibn Moja rivoyatlari

413/4. Abu Hurayra (r.a.) aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning: «Agar mayyitga namoz o’qisanglar, u uchun duoni xolis qilinglar», deb aytganlarini eshitdim». Abu Dovud va Ibn Moja rivoyatlari

414/5. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam janoza namozida:

«Allohumma anta robbuha va anta xolaqtaha va anta hadaytaha lil islam va anta qobazta ruhaha va anta a’lamu bisirriha va ‘alaniyyatiha ji’na shufa’a fag’firlahu», dedilar. (Ma’nosi: Allohim, Sen uning rabbisan, Sen uni xalq qilding, Islomga hidoyat etding va ruhini olding. Sen uning sirini va oshkorasini biluvchi zotsan. Biz unga shafe’ bo’lib keldik, uning gunohlarini kechir.) Abu Dovud rivoyatlari

415/6. Vosila ibn Asqa’ (r.a.) aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bir musulmon kishining janozasida quyidagi duoni o’qidilar:

«Allohumma inna  Fulan ibn Fulan fiy zimmatika va habli jivarika faqihi fitnatal qobri va ‘azaban nari va anta ahlul vafa val hamd. Allohumma fag’fir lahu varhamhu innaka antal g’ofurur rohiym». (Ma’nosi: Allohim, falonchining o’g’li falonchi Sening zimmangda va himoyangdadir. Uni qabr fitnasi va do’zax azobidan saqla. Sen vafo va hamd ahlisan. Ey Rabbim, uni mag’firat qil, rahm ayla, Albatta, Sen kechiruvchi va rahmli zotsan.) Abu Dovud va Ibn Mojalar rivoyati

121-bob. Tobut ko’taruvchilar nima qiladi?

Tobut qabristonga olib ketilayotgan paytda Allohning zikri bilan mashg’ul bo’lish, shuningdek, mayyitning oqibati, qaerga ketayotgani haqida fikr yuritish, foydasiz so’zlardan tiyilish lozim. Chunki bu vaqt g’ofillik, befoyda so’zlar so’ylash mavridi emas. Aslida-ku, foydasiz so’zlar hech bir joyda gapirilmasligi kerak. Xususan, janoza mahali umuman mumkin emas. Bunda eng to’g’ri ish, salaf olimlari ta’kidlaganlaridek, sukut saqlash, zikr, qiroat va duolarni ovozni balandlatmasdan aytishdir.

122-bob. Mayyit olib ketilayotganini ko’rganda aytiladigan zikr

Tobutni ko’rganda:

 «Subhanal hayyillaziy la yamut» (Hargiz o’lmaydigan, abadiy tirik zot Alloh pokdir), deb aytish mustahabdir. Yoki Abulmahosin Ravyoniy «Bahr» nomli kitoblarida keltirganlaridek,

«La ilaha illallohu hayyullaziy la yamut», deb aytib, so’ng mayyitni yaxshilik bilan eslanadi va uning haqqiga duo qilinadi.

123-bob. Mayyitni qabrga qo’yayotganda  o’qiladigan duo

416/1. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh  alayhissalom mayyitni qabrga qo’yayotganlarida:

«Bismillahi va ‘ala sunnati rosulillah», deb aytardilar. (Ma’nosi: Allohning ismi bilan, Rasulullohning sunnatlariga muvofiq.) Abu Dovud, Termiziy, Bayhaqiylar rivoyati
(Bizning mazhabda «‘ala sunnati»ning o’rniga «‘ala millati» deyiladi. — Tarj.)

124-bob. Dafndan keyin aytiladigan zikrlar

Mayyitni qabrga qo’yayotgan kishi mayyitning bosh tomoniga uch chimdim tuproq sochib qo’yishi sunnatdir. Ba’zilar: «Birinchi sochishda «Minha xolaqnakum» (Sizlarni undan (tuproqdan) yaratdik), ikkinchi sochishda «Va fiyha nu’iydukum» (Unga yana sizlarni qaytarurmiz), uchinchi sochishda: «Va minha nuxrijukum tarotan uxro» (Sizlari yana bir bor undan chiqarurmiz), deydi», deyishadi. Mayyitni ko’mib bo’lgandan keyin, qabristonda hayvon so’yib, go’shtini tarqatish miqdoricha  muddat o’tirish mustahabdir. O’tiruvchilar Qur’on tilovati, mayyit haqqiga duo, va’z-nasihat, solih va yaxshilar hayotidan ibratli so’zlar aytish bilan mashg’ul bo’ladilar.

417/1. Ali (r.a.) aytadilar: «Biz «Baqiy’ul g’arqad»da janozada bo’lganimizda, Rasululloh qo’llarida bir novda olib keldilar va uning uchi bilan chiziq chizib, so’ngra: «Sizlardan bo’lgan kishilarning jannat yoki do’zaxdagi bo’lgan makonlari yozib qo’yilgandir», dedilar. Shunda sahobalar: «Ey Rasululloh! Biz unda nomai a’molimizdagi yozilgan narsalarga suyanmaymizmi?» deyishdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Amal qilinglar, zero, har bir kishi xalq qilingan narsasiga muyassar  qilingandir», dedilar». Buxoriy va Muslim rivoyatlari