428/2. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «O’liklaringning yaxshiliklarini zikr qilinglar, yomonliklarini aytishdan tiyilinglar», dedilar. Abu Dovud va Termiziyzaif isnod ila rivoyat qilishgan.

Ammo yomonlik bilan dong taratgan kishilarning yomonligini zikr etish joiz, boshqalarga ibrat bo’ladi. Alloh taoloning o’zi bizga Qur’onda yomonlarning yomonliklaridan xabar bergan va uni tilovat qilishni hamda boshqalarga yetkazishni buyurgan. Hadisi shariflarda ham Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Amr ibn Luxay, Abu Rig’ol, Ibn Jud’on va boshqalarning qissalarini zikr qilganlar. Yuqoridagi hadisda yomonning yomonligi aytilganida, Rasululloh man’ etmadilar, balki «Vojib bo’ldi», dedilar.

429/1. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Oisha onamizning navbatlaridagi kecha oxirida hamisha Baqiy’ qabristoniga chiqib:

«Assalamu ‘alaykum daro qovmin mu`miniyna va ‘atokum ma tu’adun, g’odan muajjaluna va inna inshaallohu bikum lahiqun, Allohummag’fir liahli baqiy’il g’orqod», deb aytardilar. (Ma’nosi: Assalomu alaykum, ey mo’minlar hovlisidagi qavmlar. Sizlarga va’da qilingan narsa keldi. Inshaalloh ertaga kechikib bo’lsa ham, sizlarga yo’liqamiz. Ey Rabbim, «Baqiy’ g’arqad» qabristondagilarni mag’firat qil.) Imom Muslim rivoyatlari

430/2. Oisha (r.a.) rivoyat qiladilar: «Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan: «Ey Rasululloh, qabrlarni ziyorat qilganimda nimani aytay?» deb so’radim, u zot sollallohu alayhi vasallam:

«Assalamu ‘ala ahlid-diyari minal mu’miniyna val muslimiyn va yarhamullohul mustaqdimiyna minkum va minna valmusta’`xiriyna va inna inshaallohu bikum lahiqun», deb ayt», dedilar». (Ma’nosi: Ey mo’min va musulmonlardan iborat diyor ahli, sizlarga salom bo’lsin. Alloh sizlardan va bizlardan oldin o’tganlarga va keyin keladiganlarga rahm qilsin. Inshaalloh, biz ham sizlarga yo’liqurmiz.) Imom Muslim rivoyatlari

431/3. Abu Hurayra (r.a.) rivoyat qiladilar: «Rasululloh (s.a.v) qabristonga chiqib:

«Assalamu ‘alaykum daro  qovmin mu`miniyna va inna inshaallohu bikum lahiqun», deb aytardilar». (Ma’nosi: Mo’minlar qavmi hovlisidagilar, sizlarga salom bo’lsin. Alloh xohlasa, bizlar ham sizlarga qo’shilamiz.) Abu Dovud, Nasoiy, Ibn Mojalar rivoyati

432/4. Ibn Abbos (r.a.) rivoyat qiladilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Madina ahli qabristonidan o’taturib:

«Assalamu ‘alaykum ya ahlal qubur, yag’firullohu lana va lakum. Antum salafuna va nahnu bil asar», deb aytdilar». (Ma’nosi: Assalomu alaykum, ey qabr ahllari, Alloh bizu sizni mag’firat qilsin. Sizlar bizdan oldin ketdinglar, bizlar izingizdan yetib olamiz.) Imom Termiziy rivoyatlari

433/5. Burayda (r.a.) aytadilar: «Rasululloh (s.a.v) agar qabristonga chiqadigan bo’lsalar:

«Assalamu ‘alaykum ahlad diyari minal mu`miniyna va inna inshaallohu bikum lalahiqun, as`alulloha lana va lakumul ‘afiyah», deb aytishni o’rgatardilar».  (Ma’nosi: Mo’minlar diyori ahli, sizlarga salom bo’lsin. Inshaalloh, bizlar ham sizlarga qo’shilamiz. O’zimizga va sizlarga ofiyat so’rayman.) Imom Muslim rivoyatlari

Nasoiy va Ibn Mojalarning rivoyatlarida:
«Antum lana farotun va nahnu lakum taba’un» lafzi ziyoda qilingan. (Ma’nosi: Sizlar bizdan oldin o’tdinglar. Bizlar esa sizlarga ergashuvchimiz.)

434/6. Oisha (r.a.) rivoyat qiladilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Baqiy’ qabristoniga kelib:

«Assalamu ‘alaykum daro qovmin mu`miniyn, antum lana farotun va inna bikum lahiqun, Allohumma la tahrimna ajrohum va la tuzillana ba’dahum», dedilar». (Ma’nosi: Assalomu alaykum, mo’minlar qavmi hovlisidagilar. Sizlar bizdan oldin ketdinglar. Bizlar sizlarga qo’shilguvchilarmiz. Allohim, ularning ajridan bizni mahrum qilma va ulardan keyin bizlarni adashtirma.) Ibn Sunniy rivoyatlari

Qabrlarni ziyorat etuvchi kishi Qur’on qiroati va zikrlarni ko’paytirib, qabristondagi boshqa musulmonlarni ham duo qilishi mustahabdir.

129-bob. Ziyorat qiluvchi qabristonda yig’layotgan odamni yig’idan va boshqa shariat man’ qilgan narsalardan qaytarishi, uni sabrga undashi xususida

435/1. Anas (r.a.) rivoyat qiladilar: «Rasululloh (s.a.v) qabr yonida yig’layotgan bir xotinning oldidan o’tib, unga: «Allohdan qo’rq va sabr qil», dedilar». Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyatlari

436/2. Bashiyr ibn Ma’bad (r.a.) aytadilar: «Men Rasululloh (s.a.v) bilan ketayotgan edim, u zot qabrlar orasida poyabzali bilan yurgan kishini ko’rib: «Ey poyabzal sohibi, oyoq kiyimingni yechib qo’y», dedilar». Abu Dovud, Nasoiy, Ibn Moja rivoyatlari

130-bob. Zolimlar qabri yonida o’tganda, qo’rqib yig’lash, Allohga muhtojlikni izhor qilish va g’aflatda qolishdan saqlanish xususida

437/1. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Samud qavmining diyori Hijrga yetganlarida, sahobalariga: «Ana bu azoblanayotganlar yeriga faqat yig’lagan holda kiringlar. Agar yig’lamasanglar, kirmanglar. Ana shunda ularga yetgan narsa sizlarga yetmaydi», dedilar. Imom Buxoriy rivoyatlari