Abu Hurayra (r.a.) rivoyat qiladilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim Ka’batullohni yetti marta tavof qilib, gapirmasdan, faqat: «Subhanallohi valhamdu lillahi va la ilaha illalohu vallohu akbar va la havla va la quvvata illa billahil ‘aliyyil ‘aziym», deb aytsa, u kishining o’nta yomonligi o’chirilib, o’nta hasanot yoziladi va darajasi o’n barobar ko’tariladi», dedilar.

Tavofni tugatgach, undan keyin o’qiladigan ikki rak’atni ham ado etgach, istaganicha duo qiladi, so’ng quyidagi duoni ham o’qiydi:

«Allohumma ana ‘abduka vabnu ‘abdika ataytuka bizunubin kasiron va a’malin sayyiah va haza maqomul ‘aizi bika minan nari fag’firliy innaka antal g’ofurur rohiym». (Ma’nosi: Ey Allohim, men Sening qulingman va qulingning o’g’liman, huzuringga ko’p gunohlar va yomon amallar ila keldim. Bu yer do’zaxdan panoh tilanadigan maqomdir. Mening gunohlarimni kechir, Sen gunohlarni kechiruvchi rahmli zotsan.)

Fasl. Multazam, ya’ni Ka’ba bilan Hajarul asvad orasida qilinadigan ma’sur duo:

«Allohumma lakal hamdu hamdan yuvafiy ni’amaka va yukafiu maziydaka, ahmaduka bijami’i mahamidika ma ‘alimtu minha va ma lam a’lam ‘ala jami’i ni’amika ma ‘alimtu minha va ma lam a’lam va ‘ala kulli hal. Allohumma solli va sallim ‘ala Muhammadin va ‘ala ali Muhammad. Allohumma a’izniy minash shaytonir rojiym va a’izniy min kulli suin va qonni’niy bima rozaqtaniy va barik liy fiyhi. Allohummaj’alniy min akromi vafdika ‘alayka va alzimniy sabiylal istiqomati hatta alqoka ya robbal ‘alamiyn». So’ng xohlasa, o’zi yaxshi ko’rgan boshqa duolarni ham o’qiydi. (Ma’nosi: Ey Rabbim, Senga hamd bo’lsin, ana shu hamd ila ne’matlaringni to’la-to’kis qilib, ziyodaliging ila mukofotla. Men bilgan va bilmagan ne’matlaringning hammasiga men bilgan va bilmagan hamd aytish lozim bo’lgan narsalarning bariga har bir holatda hamd aytaman. Ey Rabbim, Muhammad alayhissalomga va u kishining oilalariga salovotlar bo’lsin. Ey Rabbim, meni la’natlangan shaytondan asra. Har bir yomonlikdan saqla. Rizq qilib bergan narsangda meni qanoatli et, uni menga barakotli qil. Ey Rabbim, meni O’zingga  mehmon bo’lib kelganlarning eng hurmatlisi qil. Ey olamlar Rabbi, Senga yo’liqqunimcha meni to’g’ri yo’lda mustahkam qil, istiqomat yo’lida mustahkam ayla.)

Fasl. Ka’bani shimol tarafidagi «hijr»da, ya’ni meyzob ostida ham duolar ijobat bo’ladi. U yerda quyidagi ma’sur duo o’qiladi:

«Ya Robbi, ataytuka min shuqqatin ba’iydatin muammilan ma’rufaka faanilniy ma’rufan min ma’rufika tug’niniy bihi ‘an ma’rufi man sivaka ya ma’rufan bilma’rufi». (Ma’nosi: Ey Rabbim, Sening yaxshiliklaring umidida uzoq maskanlardan keldim. Yaxshiliklaringga meni yetkaz. O’zingdan boshqalarning yaxshiligidan meni behojat qil, ey yaxshilik qiluvchilarni Yaxshisi.)

Fasl. Ka’bada qilinadigan duolar

488/1. Usoma  ibn Zayddan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ka’baga kirsalar, yuzlari va chakkalarini unga qo’yar, so’ng Allohga hamdu sano aytib, so’raydigan narsalarini so’rar va istig’for aytar edilar. So’ngra Ka’baning har bir ustunlariga borib, Allohga takbir, tahlil, tasbih, sano, iltijo, istig’for aytardilar. Keyin chiqib ketardilar. Imom Nasoiy rivoyatlari

Fasl. Safo va Marva o’rtasidagi sa’yda ham duo qilinsa, ijobat bo’ladi. Sa’yda «Innas safa val marvata min sha`a’irillahi, ibdau bima badaallohu bihi», deb o’qiydi. Safoda uzoq turib, Ka’baga yuzlangan holda, takbir aytadi, so’ng ushbu duoni o’qiydi:

«Allohu akbar, Allohu akbar, Allohu akbar va lillahil hamd, Allohu akbar ‘ala ma hadana valhamdu lillahi ‘ala ma avlana la ilaha illallohu vahdahu la shariyka lahu lahul mulku va lahul hamdu yo’hyiy va yo’miytu biyadihil xoyru va huva ‘ala kulli shay`in qodiyr. La ilaha illallohu anjaza va’dahu va nasoro ‘abdahu va hazamal ahzaba vahdahu la ilaha illallohu va la na’budu illa iyyahu muxlisiyna lahud diyna va lav karihal kafirun, Allohumma innaka qulta: Ud’uniy astajib lakum va innaka la tuxliful miy’ad va inniy as`aluka kama hadaytaniy lil islam an la tanzi’ahu minniy hatta tatavaffaniy va ana muslim». (Ma’nosi:  Alloh ulug’dir, Alloh ulug’dir, Alloh ulug’dir, Allohga hamd bo’lsin. Bizni hidoyatga boshlagan Alloh ulug’dir. Bizni valiy - do’st qilgan Allohga hamd bo’lsin. Yakka Allohdan boshqa iloh yo’q. Uni sherigi ham yo’q. Mulk va hamd Unikidir. U o’ldiradi va  tiriltiradi. Yaxshilik Uning qo’lida. U har bir narsaga qodirdir. Allohdan boshqa iloh yo’q. U va’dasini bajardi, qulini g’olib etdi, guruhlarni yolg’iz O’zi mag’lub qildi. Allohdan boshqa iloh yo’q. Ungagina ibodat qilamiz. Uning dinigagina ixlos qilamiz, garchi kofirlar xushlamasalar ham. Ey Rabbim, «Menga duo qilinglar ijobat qilaman», degan eding. Albatta, Sen va’dangga xilof qilmaysan. Meni Islomga hidoyat qilganingdek, uni mendan tortib olmasligingni, musulmon holimda vafot ettirishingni so’rayman.)

Ibn Umar (r.a.) Safoda turganlarida quyidagi duoni o’qir edilar:

«Allohumma a’simna bidiynika va tova’iyatika va tova’iyati rosulika sollallohu alayhi vasallam va jannibna hududaka, Allohummaj’alna nuhibbuka va nuhibbu mala`ikataka va anbiyaaka va rusulaka va nuhibbu ‘ibadakas solihiyn, Allohumma habbibna ilayka va ila mala`ikatika va ila anbiyaika va rusulika va ila ‘ibadikas solihiyn, Allohumma yassirna lilyusro va jannibnal ‘usro, vag’firlana fil axiroti val ula vaj’alna min aimmatil muttaqiyn». (Ma’nosi: Allohim, diningda bizni mustahkam et, O’zingning va rasulingning toatida qil. Hududlaringdan oshib o’tishdan bizni saqla. Ey Rabbim, bizni O’zingni, farishtalaringni, rasullaringni va solih bandalaringni yaxshi ko’radiganlardan qil. Allohim,  bizni O’zing, farishtalaring payg’ambar va rasullaring hamda solih bandalaring yaxshi ko’radiganlardan qil. Allohim, bizga oson qil va qiyinchilikni ketkaz. Dunyo va oxiratda bizni mag’firat etib, muttaqiylarning peshvolaridan qil.) U zot Safo va Marva oralig’idagi sa’ydan qaytishlarida quyidagi duoni o’qirdilar:

«Robbig’fir varham va tajavaz ‘amma ta’lamu innaka antal a’azzul akrom. Allohumma atina fid dunyo hasanatan va fil axirati hasanatan va qina ‘azaban nar». (Ma’nosi: Ey Rabbim, mag’firat qil, rahm ayla va mendagi bilgan narsalaringni kechib yubor. Albatta, Sen aziz va karamli zotsan. Allohim, dunyoda va oxiratda yaxshiliklar ber va do’zax azobidan bizni saqla.)

Sa’y qilinganida, har bir makonda quyidagi duo aytiladi:

«Allohumma ya muqollibal qulub, sabbit qolbiy ‘ala diynik, Allohumma inniy as`aluka mujibati rohmatika va ‘aza`ima mag’firotika vas salamata min kulli ismin val favza bil jannati van najata minan nar. Allohumma inniy as`alukal huda vat tuqo val ‘afaf val g’ina. Allohumma a’inniy ‘ala zikrika va shukrika va husni ‘ibadatik. Allohumma inniy as`aluka minal xoyri kullihi ma ‘alimtu minhu va ma lam a’lam va a’uzu bika minash sharri kullihi ma ‘alimtu minhu va ma lam a’lam. Va as`alukal jannata va ma qorroba ilayha min qovlin av ‘amalin va a’uzu bika minan nari va ma qorroba ilayha min qovlin av ‘amalin». (Ma’nosi: Ey qalblarni buruvchi Zot, qalbimni diningda sobit qil. Ey Allohim, rahmatingga mustahiq bo’ladigan narsani, mag’firatingni vojib qiladigan har gunohdan salomat bo’lishni, jannat bilan zafar qozonishni, do’zaxdan najot topishni so’rayman. Allohim, Sendan hidoyatni, taqvoni, iffatni, behojatlikni tilayman. Allohim, Seni zikr qilishda, shukringni bajo keltirishda va ibodatingni chiroyli qilishda yordam berishingni so’rayman. Allohim, Sendan bilgan-bilmaganim barcha yaxshiliklarni so’rayman. Va Sendan bilgan-bilmaganim yomonliklardan panoh so’rayman. Yana men  jannatingni va unga yaqin qiluvchi so’z va amalni so’rayman, do’zaxingdan va do’zaxingga yaqin qiluvchi so’z va amaldan panoh tilayman.) Bundan tashqari, sa’y mahali zikr, duo va Qur’on tilovati bilan ham mashg’ul bo’laveradi.

Fasl. Makkadan Minoga chiqib ketayotganda, quyidagi duoni o’qish mustahabdir:

«Allohumma iyyaka arju va laka ad’u, faballig’niy soliha ‘amaliy vag’firliy zunubiy, vamnun ‘alayya bima mananta bihi ‘ala ahli to’atika innaka ‘ala kulli shay`in qodiyr». (Ma’nosi: Ey Alloh, Sendan umid etaman, Senga duo qilaman, orzularimning yaxshisiga meni yetkaz, gunohlarimni kechir, toat ahlingga bergan narsangni menga ham ber. Albatta, Sen har narsaga qodir zotsan.)

Minodan Arofatga ketayotganda,  ushbu duo o’qiladi:   

«Allohumma ilayka tavajjahtu va vajhakal kariyma arodtu faj’al zanbiy mag’furon va hajjiy mabruron varhamniy va la tuxayyibniy innaka ‘ala kulli shay`in qodiyr». (Ma’nosi: Ey Allohim, Senga yuzlandim, mukarram yuzingni iroda qildim. Gunohlarimni mag’firat,  hajimni qabul qil. Menga rahm ayla, noumid qilma, albatta, Sen har narsaga qodir zotsan.)

Bu duodan tashqari talbiya, Qur’on tilovati va boshqa duo-zikrlar bilan ham mashg’ul bo’ladi. Shuningdek:

«Allohumma atina fid dunya hasanatan va fil axiroti hasanatan va qina ‘azaban nar»ni aytadi.

Arafotda aytilishi mustahab bo’lgan  duo va zikrlar

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: «Duolarning eng yaxshisi arafa kunidagisidir. Men va mendan oldingi payg’ambarlar aytgan narsalarning eng yaxshisi

«La ilaha illallohu vahdahu la shariyka lahu lahul mulku va lahul hamdu va huva ‘ala kulli shay`in qodiyr»dir».

Arafotda zikr va duolar ko’paytiriladi. Chunki bu kun yilning duo qilish uchun eng yaxshi fursatidir, hajning eng ulug’ amali, maqsadi va e’timod qilinganidir. Shundoq ulug’ kunda banda zikr, duo, Qur’on tilovatiga  o’zi, ota-onasi, qarindoshlari, do’stu birodarlari va jamiki musulmonlar haqqiga duo qilishga bor kuch-quvvatini sarf etadi, ulug’ kunning buyuk imkoniyatlaridan bebahra qolib, vaqtini behuda o’tkazishdan o’zini saqlaydi. U kunda duolar saj’ -- qofiya bilan aytilmaydi. Chunki saj’ qalbdan xushu’ va xuzu’ni, o’zni xor tutish kabi narsalarni ketkazadi. Lekin yodlangan duolar qofiyali bo’lsa, zarari yo’q. Duo qilayotganda ovozini pasaytirib aytish sunnatdir. Yana shu kunda chin qalbdan istig’for aytiladi, tavba qilinadi. Duolar takror-takror aytilaveradi. Duolar Allohga hamdu sano va Rasululohga salovot va salom aytish bilan tugatiladi. Duo qilayotganda, albatta, tahoratli bo’lib, qiblaga yuzlangan holda turiladi.

489/2. Ali (r.a.) rivoyat qiladilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam arafa kuni o’sha joyda:

«Allohumma lakal hamdu kallaziy naqulu va xoyron mimma naqulu, Allohumma laka solati va nusukiy va mahyaya va mamatiy va ilayka maaliy va laka robbi turosiy, Allohumma inniy a’uzu bika min ‘azabil qobri va vasvasatis sodri va shattotil amri, Allohumma inniy a’uzu bika min sharri ma tajiy’u bihirriyhu», deb ko’p aytar edilar». (Ma’nosi: Allohim, aytgan narsalarimizda va aytgan narsalarimizning yaxshisida Senga hamd bo’lsin. Ey Rabbim, namozim, hajim, hayotu mamotim Sen uchundir. Oqibatim va merosim ham Sengadir. Ey Rabbim, Sendan qabr azobidan, qalb vasvasasidan va ishlar har turlik bo’lib ketishidan panoh tilayman. Allohim, Sendan noming ila shamol olib keladigan yomonlikdan ham panoh so’rayman.) Imom Termiziy rivoyatlari

Arafa kuni hojilar Payg’ambarimiz  aytgan ushbu duoni ko’p takrorlaydi, orada talbiya va boshqa  duolarni ham aytadi, bunda ham ixtiyor qilingan duo «Robbana atina fid dunya hasanatan va fil axiroti hasanatan va qina ‘azaban nar»dir.

Shuningdek, ushbu duolarni ham o’qiydi:

«Allohumma inniy zolamtu nafsiy zulman kasiyron va innahu la yag’firuz zunuba illa anta fag’firliy mag’firotan min ‘indika varhamniy innaka antal g’ofurur rohiym». (Ma’nosi: Ey Rabbim, men o’z nafsimga ko’p zulm qildim. Albatta, sen gunohlarni mag’firat qilasan. Mening gunohlarimni huzuringda kechir, menga rahm qil, albatta, Sen kechiruvchi, rahmli zotsan.)

«Allohummag’firliy mag’firotan tuslih biha sha`niy fiddaroyni varhamniy rohmatan as’adu biha fiddaroyni va tub ‘alayya tavbatan nasuxan la ankusuha abadan. Va alzimniy sabiylal istiqomati la aziyg’u ‘anha abadan». (Ma’nosi: Ey Rabbim! Meni mag’firat qilginki, ana shu bilan ikki dunyoda sha’nim isloh bo’lsin. Menga rahm qilginki, ana shu bilan ikki dunyoda baxtli bo’lay. Menga nasux tavbasi ila tavbalanishni nasib etginki, abadiy u tavbani buzmay. Va meni to’g’ri yo’lda bo’lishni mustahkam et, abadiy undan og’may.)

«Allohumma unqulniy min zullil ma’siyah ila ‘izzit to’ah va ag’niy bihalalika ‘an haromika va bito’atika ‘an ma’siyatika va bifazlika ‘amman sivaka» (Ma’nosi: Ey Rabbim, gunoh xorligidan  toatning izzatiga ko’chir. Haloling bilan haromdan,  fazling bilan O’zingdan boshqalardan behojat qil.)

«Va navvir qolbiy va qobriy va a’izniy minash sharri kullihi vajma’liyal xoyro kullahu» (Ma’nosi: Qalbim va qabrimni nurlantir, yomonlikning hammasidan saqla va menda barcha yaxshiliklar  jamla.)