12-bob. Hojatxonada so’zlashish va zikr qilishni man’ etish

Xoh yalanglik-sahroda bo’lsin, xoh pana joyda, hojat chiqarayotib so’zlashish va zikr qilish makruhdir. Faqat zarurat yuzasidan ruxsat berilgan. Ba’zi birodarlarimizning fikricha, aksa ursa, hamd aytilmaydi, aksa urib, hamd aytganga javob berilmaydi, salomga alik olinmaydi, muazzinga ijobat qilinmaydi. Chunki bu holatida musulmon kishi javobga mustahiq emas. Javob berishi makruh hisoblanadi. Ammo harom emas. Lekin aksa urganida tilini qimirlatmasdan, qalbi bilan hamd aytsa, zarari yo’q. Shuningdek, jimo’ paytida ham aytish bezarardir.

58/1. Ibn Umar (r.a.) rivoyat qiladilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bavl qilayotganlarida bir kishi u zotga salom berdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam uning salomiga alik olmadilar». Imom Muslim rivoyatlari

59/2. Muhojir ibn Qunfuz (r.a.) rivoyat qilib aytadilar: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlariga borsam, u zot bavl qilayotgan ekanlar. Salom berdim, u zot tahorat qilib bo’lgunlaricha javob bermadilar. So’ng menga uzr aytib: «Allohni nopok yoki tahoratsiz holda zikr qilishni xushlamadim», dedilar». Abu Dovud, Nasoiy va Ibn Mojalar sahih isnod bilan rivoyat qilishgan.

13-bob. Hojatda o’tirgan kishiga salom berishdan qaytarish

Birodarlarimiz aytishadi: «Hojatda o’tirgan kishiga salom berish makruhdir. Mabodo, salom berilsa, javobi shart emas». Yuqoridagi bobda kelgan Ibn Umar va Muhojirlar rivoyat qilishgan hadislar buning dalilidir.

14-bob. Hojatxonadan chiqayotganda aytiladigan duo

Rasululloh alayhissalom hojatxonadan chiqqanlarida:

«G‘ufronaka» (Sening mag’firatingni so’rayman ) va «alhamdu lillahillaziy azhaba ‘annil aza va ‘afaniy» (mendan aziyatlarni ketkazib, ofiyatda qilgan Allohga hamd bo’lsin), deb aytar edilar. Avvalgisini Abu Dovud va Termiziy, keyingisini Nasoiy va Ibn Mojalar rivoyat qilishgan.

60/1. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hojatxonadan chiqsalar:

«Alhamdu lillahillaziy azaqoniy lazzatahu va abqo fiyya quvvatahu va dafa’a ‘anniy azahu», deb aytardilar. (Ma’nosi: Meni (taomning) lazzatidan bahramand qilgan va menda uning quvvatini qoldirgan, so’ng mendan aziyatini daf qilgan Allohga hamd bo’lsin.) Ibn Sunniy va Tabaroniy rivoyatlari

15-bob. Tahoratdan oldin o’qiladigan duo

Yuqorida aytilganidek, bismillohni aytish mustahabdir.

16-bob. Tahorat qilganda o’qiladigan duolar

Tahoratning avvalida «Bismillahir rohmanir rohiym», deb aytish mustahab qilingan. «Bismilloh», desa ham kifoya. Birodarlarimiz aytishadi: «Agar tahoratning avvalida bismillohni aytmasa, davomida aytaveradi. Xoh qasddan, xoh adashib aytmay qolsa ham, tahorati mukammal bo’ladi». (Muallif Imom Shofe’iy mazhabidalar. Shuning uchun bismillohni aytish mustahab deyilyapti. Bu sunnat ma’nosidadir. Bizning Imomi A’zam mazhabidan boshqa mazhablarda sunnat «mustahab» deb yuritiladi. — Tarjimon.)

Bismillohni aytish haqida kelgan hamma hadislar zaifdir. Ahmad ibn Hanbal: «Tahoratda bismilloh deyish to’g’risida birorta sobit hadis bilmayman», deb aytganlar.

61/1. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Tahorat qilayotganda Allohni zikr qilmagan kishining tahorati yo’qdir», dedilar. Bu hadisni Abu Dovud rivoyat qildilar, Bayhaqiy va boshqalar ham rivoyat qilishgan va zaif deb aytishgan.

Fasl: Abul Fath Nasr Maqsidiy: «Bismillohdan keyin tahoratning boshida quyidagi duoni o’qish mustahab», deydilar:

«Ashhadu alla ilaha illallohu vahdahu la shariyka lahu va ashhadu anna Muhammadan ‘abduhu va rosuluh». (Ma’nosi: Allohdan boshqa iloh yo’q va Uning sherigi ham yo’q deb va Muhammad sollallohu alayhi vasallam Allohning bandasi va rasuli deb guvohlik beraman.)

Fasl: Abul Fath Nasr Maqsidiy tahorat qilib bo’lgandan keyin ushbu duo o’qiladi deydilar:

«Ashhadu alla ilaha illallohu vahdahu la shariyka lahu va ashhadu anna Muhammadan ‘abduhu va rosuluh. Allohummaj’alniy minat tavvabiyna vaj’alniy minal mutatohhiriyn. Subhanakallohumma va bihamdik. Ashhadu alla ilaha illa anta astag’firuka va atubu ilayka». (Ma’nosi: Yakka Allohdan bosh-qa iloh yo’q va Uning sherigi ham yo’q, Muhammad sollallohu alayhi vasallam Allohning bandasi va rasuli deb guvohlik beraman. Ey Rabbim, bizlarni tavba qiluvchilardan va poklanuvchilardan qil. Ey Rabbim, Senga hamd aytish bilan Seni poklayman. Guvohlik beramanki, Sendan boshqa iloh yo’q. Senga istig’for aytaman va Senga tavba qilaman.)

62/2. Umar ibn Xattobdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim tahorat qilib bo’lib:

«Ashhadu alla ilaha illallohu vahdahu la shariyka lahu va ashhadu anna Muhammadan ‘abduhu va rosuluhu», desa, unga jannatning sakkizta eshigi ochilib, xohlaganidan kiraveradi», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari

Termiziy «Allohummaj’alniy minat tavvabiyna vaj’alniy minal mutatohhiriyn» kalimasini ziyoda qilganlar.

63/3. Ibn Umardan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim tahorat qilganidan keyin, gapirishdan oldin:

«Ashhadu alla ilaha illallohu va ashhadu anna Muhammadan ‘abduhu va rosuluh», desa, ikki tahorat orasidagi gunohlari kechiriladi», dedilar. Bu hadisni Dora Qutniy zaif isnod bilan rivoyat qilganlar.

64/4. Anasdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim tahoratini chiroyli qilib, so’ng uch marta:

«Ashhadu alla ilaha illallohu vahdahu la shariyka lahu va ashhadu anna Muhammadan ‘abduhu va rosuluh», desa, u uchun jannatning sakkizta eshigi ochiladi va xohlagan eshigidan kirib ketaveradi» dedilar. Bu hadisni Ahmad ibn Hanbal, Ibn Moja, Ibn Sunniy zaif isnod bilan rivoyat qilishgan.