6-hadis

Abu Abdulloh No‘‘mon ibn Bashir (r.a)dan:

- Men Rasululloh sollalloћu alayћi vasallamning shunday deganlarini eshitdim: «Darhaqiqat, halol (bo‘lgan narsalar) aniqdir, harom (bo‘lgan narsalar) ham aniqdir. Ikkisining o‘rtasida ishtibohli bo‘lgan (ya’ni na halolligi va na haromligi aniq bo‘lmagan) narsalar ham borki, ko‘pchilik ularni bilmaydi. Bas, kimki shunday shubhali narsalardan o‘zini ehtiyot qilib yursa, dinini ham, nomus-obro‘sini ham pok asrab qoladi. Bamisoli (doim) birovning qo‘riqlanadigan yeri atrofida suruvni o‘tlatib yurgan cho‘pon qo‘ylarining bexosdan o‘sha yerga ham kirib ketishidan omonda bo‘lmagani singari, shubhali narsalardan o‘zini ehtiyot qilmagan (ularga bemalol jur’at qilaveradigan) kishi keyinchalik haromga ham aralashib qoladi (ya’ni haromga ham bemalol jur’at qiladigan bo‘lib qoladi). Ogoh bo‘ling, har bir podshohning (o‘zgalar kirishini man qiladigan) qo‘riqlanadigan yeri bo‘ladi. Ogoh bo‘ling, Allohning qo‘riqlanadigan yeri Uning harom qilgan narsalaridir.
Ogoh bo‘ling, tanada bir parcha go‘sht borki, agar u salohiyatli bo‘lsa, butun tana salohiyatli bo‘ladi. Agar u aynisa, tana ham ayniydi (buziladi) Ogoh bo‘ling u (parcha go‘sht) qalbdir.

Buxoriy va Muslim rivoyati.

7-hadis

Tamim ibn Avs Doriy (r.a)dan:

Rasululloh sollalloћu alayћi vasallam dedilar:
- Din bu nasihatdir.
- Kim uchun?- deb so‘radik biz.
- Alloh uchun, Uning kitobi va Rasuli uchun, musulmonlarning rahbarlari va hammalari uchundir,- deb javob berdilar Nabiy sollalloћu alayћi vasallam.

Muslim rivoyati.

8-hadis

Ibn Umar (r.a)dan:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: «(Dinsiz, mushrik) kimsalar «Allohdan o‘zga iloh yo‘q va Muhammad Uning Rasulidir» deb guvohlik berib, namozni (davomiy suratda to‘kis) ado etmagunlarigacha va zakotni (haqdor kishilariga) bermagunlarigacha, ular bilan urishishga buyurildim. Agar odamlar yuqoridagilarga (to‘liq) amal qilsalar, mendan qonlari va mollarini omon saqlaydilar. Faqat Islom haqqi (ya’ni musulmon bo‘lganlaridan keyin biron jinoyat qiladigan bo‘lsalar, ularni Islom shariati belgilagan hadlarga muvofiq jazoga tortish) bundan mustasno. (So‘ng) ularning hisobi (ya’ni qalblaridagi narsaning hisobi) Allohga havola».

Buxoriy va Muslim rivoyati

9-hadis

Abu Hurayra Abdurahmon ibn Saxr (r.a)dan:
Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning shunday deganlarini eshitdim: «Sizlarni nimadan qaytargan bo‘lsam, uni tark etinglar. Nimaga buyurgan bo‘lsam, imkon qadar o‘sha narsani bajaringlar. Sizlardan avval o‘tgan qavmlarni halok qilgan narsa ularning o‘z Payg‘ambarlariga ko‘pdan-ko‘p savol berishlari va ko‘rsatmalariga xilof ish qilishlari bo‘lgan».

Buxoriy va Muslim rivoyati.

10-hadis

Abu Hurayra (r.a)dan:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: - Alloh Pokdir va faqat pok narsanigina qabul qiladi. Albatta Alloh Payg‘ambarlarga buyurgan narsani mo‘minlarga ham amr etdi: «Ey Payg‘ambar, halol-pok taomlardan yenglar va yaxshi amallar qilinglar».
«Ey mo‘minlar, sizlarga rizq qilib berganimiz-pokiza narsalardan yenglar».
So‘ng Rasululloh sollalloћu alayћi vasallam uzoq safarlarga chiqqan, sochlari (taroq tegmaganidan) patila-patila bo‘lib ketgan, (uzoq safarda yurgani sababli) chang-to‘zon sochining rangini o‘zgartirib yuborgan bir kishi haqida gapirdilar. Haligi odam qo‘llarini ko‘kka cho‘zib: «Parvardigoro! Parvardigoro!» deb duo qilmoqda. Biroq uning yegani harom, kiygani harom va (butunlay) harom bilan oziqlangan. Bunday kishining duosi qanday qilib ijobat bo‘lsin?!».

Muslim rivoyati.

11-hadis

Abu Muhammad Hasan ibn Ali ibn Abu Tolib (r.a)

— Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning nabiralari va gul-rayhonlaridan: - Men Rasululloh sollalloћu alayћi vasallamdan (quyidagi hadisni) yodlab qolganman: «Seni shubhaga solgan narsani qo‘ygin-da, shubhalantirmaydigan (halol-pokiza) narsani ol.

Termiziy va Nasoiy rivoyati. Termiziy hasan- sahih hadis degan.

12-hadis

Abu Hurayra (r.a)dan:

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: - Kishining o‘zi uchun muhim (zarur) bo‘lmagan narsalarni tark qilishi uning Islomining go‘zalligi (komilligi)dandir.

Termiziy va Ibn Mojja rivoyati. Hasan hadis

13-hadis

Imomi Navaviy «Sahihi Muslim» sharhida yozadi:

- O’z zamonida mag‘ribda molikiylar imomi sanalgan Abu Muhammad Abdulloh ibn Abu Zayd shunday degan edi: «Barcha xayrli odoblar ushbu to‘rt hadis asosida tarkib topgan:
1. «Alloh va Oxirat kuniga iymon keltirgan kishi (faqat) yaxshi narsani gapirsin yoki sukut saqlasin».
2. «Kishining o‘zi uchun muhim bo‘lmagan narsalarni tark etishi uning Islomining go‘zalligidandir».
3. «G’azab qilma!».
4. «Sizlarning (hech) biringiz to o‘ziga yaxshi ko‘rgan (xayrli) narsani birodariga ham sog‘inmagunga qadar (komil) iymonli bo‘lmaydi».

Ehtimol shuning uchun Imomi Navaviy mazkur to‘rt hadisni «Arba’iyn» safiga kiritgandir. Xurdoniy ushbu hadisni Islom asoslaridan biri sifatida ta’kidlagan.

Buxoriy va Muslim rivoyati.

14-hadis

Ibn Mas’ud (r.a)dan:

Rasululloh sollalloћu alayћi vasallam dedilar: - Allohdan o‘zga iloh yo‘qligiga va mening Payg‘ambar ekanimga guvohlik keltirgan musulmon kishining qoni (ni to‘kish) faqat (quyidagi) uch holatdagina halol bo‘ladi: jufti-haloli bo‘lgan (ayol-erkak) zinokor, jonga-jon sifatida (ya’ni qasddan birovni o‘ldirgan kishi) va (murtadlik sababli) jamoatni tark qilib (Islom) dinidan chiqqan kimsa.

Buxoriy va Muslim rivoyati

15-hadis

Abu Hurayra (r.a)dan:

Rasululloh sollalloћu alayћi vasallam dedilar: - Kim Allohga va Oxirat kuniga iymon keltirgan bo‘lsa, (faqat) yaxshi so‘zlarni gapirsin yoki sukut saqlasin. Kim Allohga va Oxirat kuniga iymon keltirgan bo‘lsa, qo‘shnisini izzat-ikrom qilsin. Kim Allohga va Oxirat kuniga iymon keltirgan bo‘lsa, mehmonini izzat-ikrom kilsin.
Ibn Hajar yozadi: «Mazkur hadis ham javomeul kalim namunasidir. Yuqoridagi uchta asosni o‘zida jamlagan bu sahih rivoyat qovliy va fe’liy go‘zal axloqlarga targ‘ib qiladi».

Buxoriy va Muslim rivoyati