Abu Juhayfa raziyallohu anhu rivoyat qiladilar. «Men Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga (tahorat uchun suv) uzatdim. Shunda ul zot Abtah degan yerda, chodirda bo‘lib, peshin vaqti erdi. Bilol (chodirdan) chiqib azon aytdilar-da, yana (chodirga) qaytib kirib ketdilar. So‘ng, Janob Rasulullohning tahoratlaridan tushgan suvni olib chiqib erdilar, odamlar talashib-tortishib uni bo‘lib olishdi-da, (tabarruk qilib badanlariga surtishdi). Keyin, Bilol yana (chodirga) qaytib kirib, anazani (nayzadan kalta, hassadan uzunroq uchi poynakli taeqni) olib chiqdilar. So‘ng, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam (chodirdan) chiqdilar. Men (o‘shanda) boldirlarining tovlanib turganini (ya’ni, oppoq erkanligini hozir ham) ko‘rib turgandekman. Keyin, ul zot (qasr qilib) ikki rak’at peshin o‘qidilar, shunda oldilaridan eshagu xotinlar (u yoqdan bu yoqqa bemalol) o‘tib turdi, (chunki qibla taraf anaza birlan to‘sib qo‘yilgan erdi-da!)».

Oisha raziyallohu anho rivoyat qiladilar: «Darhaqiqat, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam hadis aytsalar, (shul qadar dona-dona qilib aytar erdilarki), hatto eshitguvchi, agar istasa, ul zotning barcha so‘zlarini (yoki har bir so‘zlaridagi harflarni) sanab ulgurar erdi».

Oisha raziyallohu anho bunday deydilar. «Abu Falonning (qilgan ishidan) taajjub qilmaysizmi? (ya’ni, «Falonchining qilgan ishini qarang!). (Bir kuni) u kelib, hujram yeniga o‘ltirdi-da, Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning hadisi shariflaridan (bir nechasini) menga eshittirib ayta boshladi. Shunda men (hujramda) tasbih o‘girayotgan erdim. U men tasbih o‘girib bo‘lmasimdan ilgari (hadislarni shosha-pisha aytib) o‘rnidan turib ketib qoldi. Agar tasbih o‘girib bo‘lgunimcha ketib qolmaganida, unga: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam sizlar singari shosha-pisha bir hadis ketidan ikkinchisini aytmas erdilar» — degan bo‘lur erdim».

89-bob. Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning ko‘zlari uxlar erdi-yu, ammo qalblari uxlamas erdi

Sa’id raziyallohu anhu rtyuyat qipadilar: «Salama ibn Abdurrahmon Oisha onamizdan: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Ramazon oyida qanday namoz o‘qir erdilar?»— deb so‘radilar. Oisha onamiz bunday dedilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Ramazon oyida ham va boshqa oylarda ham o‘n bir rak’atdan oshirmas erdilar. (Avval) to‘rt rak’at o‘qir erdilar, ularning go‘zalligi-yu uzunligini (uzoqligini) so‘ramay qo‘ya qol! Keyin, (yana) to‘rt rak’at o‘qir erdilar, ularning (ham) go‘zalligi-yu uzunligini so‘ramay qo‘ya qol! So‘ng, uch rak’at o‘qir erdilar. Men: «Yo Rasulalloh, vitrni o‘qimay uxlaysizmi?» — deb erdim, ul zot: «Ko‘zlarim uxlaydi-yu, ammo qalbim uxlamaydi» — deb marhamat qildilar».

Shariyk ibn Abdulloh rivoyat qiladilar: «Anas ibn Molik raziyallohu anhu Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Ka’ba masjididan (Bayt ul-Maqdisga) sayohat qildirilish kecha (Isro’ kschasi) xususida bunday dedilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga vahiy kelmasidan burun uch nafar (farishta) keldi. («Roviy Shariyk ibn Abdulloh «vahiy kelmasidan burun» deb xato qilgan, chunki Isro’ mab’asdan keyin bo‘lgandur», — deydilar Abu Tayyib). Shunda Janob Rasululloh Masjid ul-Haromda (bir qancha odamlar orasida) uxlab yotgan erdilar. Oldindagi farishta: «Ulardan qaysi biri (Muhammad sallallohu alayhi va sallam)?» — dedi. O’rtadagisi: «Ularning yaxshisi», — dedi: Keyingisi: «O’shal yaxshisini olingizlar!» — dedi. Shu kecha bundan bo‘lak hech gap bo‘lmadi, Janob Rasululloh ularni (farishtalarni) mutlaqo ko‘rmadilar. Ul zot (farishtalarni), ular yana huzurlariga kelgan kelgusi tundagina, qalblari ko‘radirgan bo‘lgandagina ko‘rdilar. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning ko‘zlari uyquda bo‘lsa-da, qalblari uyg‘oq erdi. Payg‘ambarlar ana shunday bo‘ladilar, ko‘zlari uxlaydi-yu, ammo qalblari uxlamaydi. So‘ng, Hazrat Jabroil Janob Rasulullohni osmonga olib chiqib ketdilar».

90-bob. Islomdagi payg‘ambarlik alomatlari

Abu Rajo’ rivoyat qiladilar: «Bizga Imron ibn Husayn xabar berdilarki, ular Rasululloh sallallohu alayhi va sallam birlan birgalikda safarda bo‘lishib, tun bo‘yi yo‘l yurishibdi. So‘ng, tong otay deb qolganda dam olgani to‘xtashibdi. Shunda uyqu g‘oliblik qilib, uxlab qolishibdi, hatto Quyosh (chiqib) baland ko‘tarilib ketibdi. Ulardan birinchi bo‘lib Abu Bakr uyg‘onibdilar, lekin Rasululloh sallallohu alayhi va sallamni o‘zlari uyg‘ongunlaricha uyg‘otmabdilar. Keyin, Hazrat Umar uyg‘onibdilar, shunda Abu Bakr ul kishining boshlari yonida o‘ltirgan erkanlar. So‘ng, (Hazrat Umar o‘rinlaridan turib) baland ovoz birlan takbir ayta boshlagan erkanlar, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam uyg‘onib, nariroqqa borib qaytib kelibdilar. «Keyin ul zot, — deydilar Imron,— biz birlan bomdod o‘qidilar. Shunda qavmdan bir kishi biz birlan namoz o‘qimay, chetroqda turdi. Janob Rasululloh (namozni tugatib) ortlariga o‘girilgach, (o‘shal kishiga): «Ey falonchi, biz birlan namoz o‘qimog‘ingga nima mone’lik qildi?»— dedilar. U: «Bulg‘anib (nahs) bo‘lib qoldim», —dedi. Shunda Janob Rasululloh unga (toza) tufroq birlan tayammum qilmoqni amr qildilar. Keyin u (tayammum qilgach), namoz o‘qib oldi. So‘ng, ul zot menga ro‘paralarida ulovlarga minib turgan kishilarni shoshirishni buyurdidar. Biz qattiq chanqab qolgan erdik. Yo‘lda ketayotib chochvon yopinib olgan bir ayolga duch keldik. (U tuya minib olgan bo‘lib), ikki oyog‘i ikki katta mesh orasida erdi. Biz unga: «Qaerda suv bor?» — dedik. U (bu atrofda) suv yo‘qligini aytdi. Biz: «(Bu yerdan) qavming yashaydirgan yer va suv bor joy oraligi qancha?» — dedik. U: «Bir kecha-kunduzlik yo‘l», — dedi. Biz: «(Unday bo‘lsa), biz birlan Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning oldilariga yur!» — dedik. U: «Rasulullohning menda nima ishlari bor?»— deya surishtira ketdi. Biz uning gaplariga e’tibor bermay, Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning qoshlariga olib bordik. So‘ng, men Janob Rasulullohga o‘shal ayol bizga nimaiki degan bo‘lsa, barini aytdim. Ammo (musulmonlarga tobe’ bo‘lmagan) g‘ayridin ayol erkanligini ul zotga uning o‘zi aytdi. Keyin, Janob Rasululloh uning ikkala meshini olib kelmoqni amr qildilar-da, ularning pastki og‘izlarini yechdilar. So‘ng, biz qirq kishi meshlardagi suvdan o‘zimiz ham qonib ichdik, ulovlarimizni ham sug‘ordik, hatto barcha idishlarimizni ham to‘ldirib oldik. Biroq biz bir tuyanigina sug‘ormadik, chunki u o‘zi shunday ham ko‘p suv ichib olganidan yorilib ketay deb turgan erdi. Keyin, Janob Rasululloh: «Nimangiz bo‘lsa, hammasini bu ayolga beringizlar!» — dedilar. Odamlar non burdalari va xurmolarini to‘plab unga berishdi. So‘ng, ayol o‘z oilasiga borib: «Men eng sohir odamning qoshiga bordim, (bilmadim) balki u payg‘ambardur?» — dedi. Aytishlaricha, keyin Olloh taolo o‘shal ayol tufayli uning qavmiga hidoyat qilibdi, ayolning o‘zi ham, qavmi ham musulmon bo‘libdi». [Ayolning «Men eng sohir odamning qoshiga bordim, (bilmadim) balki u payg‘ambardur?» deganining boisi shuki, Janob Rasululloh muborak kaftlari birlan meshlardagi suvdan olib, yana qaytib quyib qo‘yganlaridan so‘ng, qirq kishi ichib, ulovlar sug‘orilib va barcha idishlar to‘ldirib olinganda ham ulardagi suv zarracha kamaymadi].

Anas raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Zavro’ degan yerda erkanliklarida (tahorat uchun) bir idishda suv keltirishdi. Shunda ul zot muborak kaftlarini idish og‘ziga tutib erdilar, barmoqlari orasidan suv otilib chiqa boshladi. So‘ng, (butun) qavm o‘sha suvdan tahorat qilib oldi».

Qatoda: «Men Anasdan: «Necha kishi erdingizlar?» — deb so‘radim. U: «Uch yuz yoki uch yuzga yaqin» — dedi», — deydilar.

Anas ibn Molik raziyallohu anhu rivoyat qiladilar. «Men (Zavro’ degan yerda) asr namozi vaqtida Rasululloh sallallohu alayhi va sallamni ko‘rdim, ul zot odamlarga tahorat qilib olmoqni amr qildilar. Ammo, ular (barchaga yetarli) suv topisha olmadi. Keyin, Janob Rasulullohga (o‘zlarigagina yetadigan miqdorda) bir idishda suv keltirishdi. Ul zot o‘shal idishning og‘ziga muborak kaftlarini quyib turib, odamlarga tahorat qilmoqni amr qildilar. Shunda men ul zotning barmoqlari orasidan suv otilib chiqayotganini hamda odamlarning bittasi ham qolmay, tahorat qilib olganini ko‘rdim».

Anas ibn Molik raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bir necha sahobalari birlan birgaliqda safarga chiqdilar Ular yo‘lda ketayotganlarida namoz vaqti bo‘lib qolib, odamlar tahoratga suv izlab topisha olmadi. Shunda qavmdan bir kishi borib, tagi sayoz (yoki og‘zi keng) bir kichik idishda suv keltirdi. Janob Rasululloh uni olib, tahorat qildilar. So‘ng, o‘sha idishning og‘ziga to‘rt barmoqlarini tutdilar-da: «Turingizlar, tahorat qilingizlar!» — dedilar. Shunda tahorat qilmoq niyatida turgan butun qavm (ul zotning muborak barmoqlari orasidan otilib chiqayotgan suvdan) tahorat qilib oldi, vaholanki ular yetmishta yoki shunga yaqin kishi erdilar».

Anas raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «(Asr) namozi vaqti bo‘lib qolib, masjidga yaqin (turadirgan) kishilar tahorat qilib kelmoq uchun uyiga ravona bo‘ldi, faqat bir qavm (masjidda) qoldi. Keyin, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam sopol ko‘zada (bir oz) suv olib keldilar-da, qo‘llarini uning ichiga tiqib suv olmoqchi bo‘ldilar, ammo uning og‘zi kichiklik qildi. Shunda ul zot panjalarini ko‘za og‘ziga tutib turdilar, butun qavm (barmoqlari orasidan sizib chiqayotgan suvga) tahorat qilib oldi».

Humayd at-Tavil: «Ular necha kishi erdi? — deb so‘rasam, Anas: «Sakson kishi erdi» — deb aytdi», — deydilar.

Jobir ibn Abdulloh raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Hudaybiya kuni odamlar (suvsiz qolib) tashna bo‘lishdi. Ammo, Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning oldilarida bir (kichkinagina) meshchada suv bo‘lib, tahorat qildilar. Shunda odamlar (suv olmoq niyatida) shosha-pisha ul zotning tevaraklariga kelib to‘planishdi. Janob Rasululloh: «Sizlarga nima bo‘ldi?» — dedilar. Ular: «Sizdagi suvdan bo‘lak bizning na tahoratga va na ichishga suvimiz bor», — deyishdi. Janob Rasululloh qo‘llarini meshcha og‘ziga tutib erdilar, barmoqlari orasidan buloqdek suv otilib chiqa boshladi. Biz undan (qonib) ichdix hamda tahorat ham qilib oldik».

Solim bunday deydilar: «Necha kishi erdingizlar?» — deb (Jobirdan) so‘radim. U: «Yuz ming kishi bo‘lganimizda ham suv kifoya qilar erdi, ammo biz o‘shanda bir yarim ming kishi erdik», — dedi».

Baro raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Biz Hudaybiya (g‘azoti) kuni bir ming to‘rt yuz kishi erdik. Hudaybiya bir quduq bo‘lib, biz uning suvini so‘nggi tomchisiga qadar tortib oldik. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bundan xabar topib, quduq labiga kelib o‘ltirdilar-da, bir idishda suv keltirmoqni amr qildilar. So‘ng, tahorat olib, og‘iz chayqagach, (Olloh taologa ichlarida) duo qildilar. Keyin, (tahorat olib, og‘iz chayqagan) suvni quduqqa quydilar. So‘ng, biz quduqdan sal nariroqqa borib turdik. Keyin, quduq (Janob Rasululloh quygan suvni) bizga (mo‘l qilib) qaytardi, o‘zimiz ham to‘yguncha ichdik, tuyalarimizni ham sug‘orib oldik».

Anas ibn Molik raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Abu Talha (xotinlari) Ummu Sulaymga: «Men Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning ovozlarini arang eshitdim, bildimki ul zot (juda) och qolganlar. Biror yeguliging bormi?» — dedilar. Xotinlari: «Ha», — dedilar-da, bir necha arpa nonini olib chiqib ro‘mollariga tugib qo‘limga tutqazib qo‘ydilar. So‘ng, meni Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning huzurlariga jo‘natdilar. Men tugunni olib yo‘lga tushdim. Borsam, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bir qancha odamlar birlan birga masjidda o‘ltirgan erkanlar. Tepalariga borib erdim, ul zot menga: «Seni Abu Talha yubordimi?» — dedilar. Men: «Ha», — dedim. Ul zot: «Taom berib yubordimi?» — dedilar. Men: «Ha», — dedim. Ul zot o‘zlari birlan o‘ltirgan odamlarga: «Turingizlar!» — dedilar. Keyin, Janob Rasululloh (ularni boshlab) yo‘lga tushdilar. Men ulardan oldinroq yetib bordim-da, Abu Talhaga (Janob Rasululloh birlan bir qancha odamlar kelishayotgani haqida) xabar qildim. Abu Talha (xotinlariga): «Ey Ummu Sulaym, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bir necha kishilar birlan kelibdilar, vaholanki bizda ularni to‘ydirarlik (mehmon qilarlik) biror narsamiz yo‘q», — dedilar. Ummu Sulaym: «Olloh taolo va uning Rasuli yaxshiroq bilgaylar!» — dedilar. So‘ng, Abu Talha tashqariga chiqib, Rasululloh sallallohu alayhi va sallamni kutib oldilar. Keyin, Janob Rasululloh Abu Talha birlan birgaliqda ichkariga kirishdi. Shunda ul zot: «Ey Ummu Sulaym, boringni olib kelaver!» — dedilar. Ummu Sulaym (o‘zlari tugib bergan) boyagi nonlarni keltirib erdilar, ul zot nonga qo‘shib yeydirgan biror nonxurush olib kelmoqni amr qildilar. Ummu Sulaym yog‘ idishlarini silqitib, (mevalardan) nonxurush tayyorlab berdilar. Janob Rasululloh (tanovul qilib bo‘lgach, non birlan) nonxurush xususida Olloh taolo iroda qilgancha (maqtov so‘zlarini) aytdilar. Keyin, ul zot (Abu Talhaga): «(Men birlan kelgan odamlardan) o‘ntasiga ijozat ber, (ichkariga kirsin!)» — dedilar. Abu Talha ularga ijozat berdilar. Ular to‘yguncha yeb chiqib ketishdi. Sung, ul zot: «(Yana) o‘n kishiga ijozat ber!» — dedilar. Abu Talha ularga ijozat berdilar. Ular (ham) to‘yguncha yeb chiqib ketishdi. So‘ng, ul zot: «(Yana) o‘n kishiga ijozat ber!»— dedilar. Shu tariqa butun qavm, ya’ni Janob Rasululloh birlan birga kelganlarning hammasi to‘yguncha tanovul qilishdi, vaholanki ular yetmish yoki sakson kishi erdilar»

Abdulloh (ibn Mas’ud) raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Biz g‘ayri tabiiy voqea-hodisalarning (ba’zisini) Olloh taoloning barakoti (tufayli ro‘y beradi), deb hisoblar erdik. Sizlar ersangizlar, ularning barchasini (Olloh taolo o‘z bandalarini) qo‘rqitib qo‘yish (uchun sodir qiladi), deb hisoblaysizlar. (Masalan, Janob Rasulullohning ko‘p sonli qo‘shinni ozgina taom birla to‘ydira olganlari Olloh taoloning barakoti tufaylidur. Quyosh yoki Oyning tutilishi ersa, Olloh taoloning o‘z bandalarini qo‘rqitib qo‘ymog‘idur). Biz (bir kuni) Rasululloh sallallohu alayhi va sallam birlan birga safarda (g‘azotda) bo‘ldik. Shunda suvimiz oz qolgan bo‘lib, Janob Rasululloh: «Qolgan suvni keltiringizlar!» — dedilar. So‘ng, ul zot bir idishda ozgina suv keltirishgach, (muborak) qo‘llarini idishning ichiga tiqdilar-da: «Muborak poklovchi (suv)ga oshiqingizlar, baraka ersa, Olloh taolodandur!» — deb marhamat qildilar. Shundan so‘ng, men Janob Rasulullohning barmoqlari orasidan suv otilib chiqayotganini ko‘rdim. (Ko‘pincha) biz Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning davrlarida yeyilayotgan taomning (Olloh taologa) tasbih aytayotganini eshitar erdik».