«AL-MUNOFIQUUN» SURASI
BISMILLOHIR RAHMONIR RAHIYMI

Olloh taoloning qavli: «Ey Muhammad, agar munofiqlar huzuringizga kelsalar: «Guvohlik berurmizki, albatta siz Ollohning rasulisiz»,— deydilar. Holbuki, Olloh sizning payg’ambarligingizni bilur va Olloh guvohlik berurki, albatta munofiqlar yolg‘on gapiruvchidurlar»

Zayd ibn Arqam aytadilar: «Men gazotda erdim. Shunda Abdulloh ibn Ubayning «Rasulullohning yonidagi kishilarga nafaqa (yordam) bermasangizlar, ular uning atrofidan tarqab ketgaylar. Ziyoda izzatli kishilar Madinaga borganimizdan keyin, albatta bul xorlarni haydab chiqargaylar» deganini eshitdim. Men bu gapni amakimga (yoki Hazrat Umarga) aytdim, ul kishi Janob Rasulullohga yetkazdilar. Keyin, Janob Rasululloh meni chaqirdilar, men bor gapni ul zotga so‘zlab berdim Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Abdulloh ibn Ubay va uning sheriklariga odam yubordilar. Ular kelgach, aytgan gaplaridan tonib qasam ichishdi. Shunda Janob Rasululloh meni yolgonchiga chiqarib, ularning gapiga ishondilar. Meni shul qadar gam chulgab oldikim, ilgari sira ham bunday ahvolga tushmagan erdim! Amakim menga «Janob Rasulullohga yolgon so‘zlab, ul zotning gazablariga duchor bo‘lmogingga seni ne majbur qildi?»—deb dashnom berdilar. Shul asnoda Olloh taolo «Ey Muhammad, agar munofiqlar huzuringizga kelsalar» degan (yuqoridagi) oyatni nozil qildi. Keyin, Payg’ambar alayhissalom meni chaqirtirib oyatni o‘qib berdilar-da: «Ey Zayd, Olloh taolo sening gapingni tasdiq qildi»,— dedilar».

1- bob. Olloh taoloning qavli: «Ular ichgan qasamlarini sipar qilib olurlar»

Zayd ibn Arqam aytadilar: «Men amakim birlan birga erdim. Abdulloh ibn Ubayning «Rasulullohning atrofidagi kishilarga nafaqa qilmasangizlar, ular uni tashlab ketgaylar, biz Madinaga borganimizda ziyoda izzatli kishilar bul xorlarni albatta haydab chiqargaylar» deganini eshitib qoldim. Bu gapni darhol amakimga aytdim, amakim Janob Rasulullohga yetkazdilar. Janob Rasululloh Abdulloh ibn Ubay birlan uning sheriklarini chaqirtirdilar. Ular kelib aytmaganliklari to‘g‘risida qasam ichishdi. Shunda ul zot ularga inonib, meni yolg‘onchi qildilar, meni mislsiz g‘am chulg‘ab oldi. Men uyimdan chiqolmay o‘ltirib qoldim. Keyin, Olloh taolo «Ey Muhammad, agar munofiqlar huzuringizga kelsalar... («... ziyoda izzatli kishilar Madinaga borganimizda bul xorlarni haydab chiqargaylar» degan qavligacha)» deb boshlanadirgan oyatlarni nozil qildi. Janob Rasululloh meni chaqirtirib: «Olloh taolo sening gapingni tasdiqladi»—dedilar».

2- bob. Olloh taoloning qavli: «Bu shuning uchundur-ki, ular iymon keltirdilar, so‘ng yana kofir bo‘ldilar, bas muhr urildi dillariga, endi ular tushunmaslar»

Zayd ibn Arqam aytadilar: «Abdulloh ibn Ubay «Rasulullohning yonida yurgan kishilarga (muhojirlarga) nafaqa (yordam) qilmangizlar» va «Madinaga qaytib borganimizda» degan gaplarni aytganida, men bundan Payg‘ambar alayhissalomni xabardor qildim. Shunda ansorlar meni malomat qila boshlashdi, Abdulloh ibn Ubay ersa «Bunday deb aytmadim» deb qasam ichdi. Keyin, men uyga qaytdim, uxladim. Nogahon, Janob Rasululloh meni chaqirtirdilar, men bordim, ul zot menga: «Darhaqiqat, Olloh taolo sening gapingni tasdiq qildi»,— dedilar. Chunki, shul haqda oyat nozil bo‘lgan erdi».

3-   bob. Olloh taoloning qavli: «Agar ularga boqsangiz, jismlari sizni hayratga solgay, so‘zlaganlarida quloq solursiz. Ular devorga suyab qo‘yilgan quruq yog‘ochga o‘xsharlar, har bir qichqiriqovozni ustlariga tushayotgan balo, deb o‘ylaydilar. Ular  dushmandirlar, ulardan ehtiyot bo‘lingiz...»

Zayd ibn Arqam aytadilar: «Biz Payg‘ambar alayhissalom birlan birga safarga chiqqan erdik, odamlar qattiq qiynalishdi. Abdulloh ibn Ubay sheriklariga: «Rasulullohning yonlaridagi kishilarga yordam qilmangizlar, toki ular Rasulullohni tashlab qaytib keqinlar! Madinaga qaytaylik, ziyoda izzatlilar bul xorlarni haydab chiqargaylar»,— dedi. Men Payg‘ambar alayhissalomning huzurlariga kelib bo‘lgan gapni aytdim. Janob Rasululloh Abdulloh ibn Ubayga odam yubordilar. U kelib bunday deb aytmaganligi to‘g‘risida qasam ichdi. Odamlar: «Zayd Rasulullohni aldabdi»—deb gap tarqatishdi. Ularning gapidan dilim qattiq g‘am chekdi. Keyin, Olloh taolo mening rost gapirganim to‘g‘risida oyat nozil qildi. Janob Rasululloh ularni istig‘for aytishga da’vat qildilar, ammo ular yuzlarini o‘girib teskari qarab ketishdi».

4-   bob. Olloh taoloning qavli: «Agar ularga «Kelingizlar, sizlar uchun Rasululloh istig‘for ayqinlar» deyilsa, ular boshlarini bururlar va siz ularning kibru qavo qilgan holda yuz o‘girganlarini ko‘rursiz».

Bu yerda yuqoridagi hadis takroran keltirilgan.

5- bob. Olloh taoloning qavli: «Ey Muhammad, siz ular uchun mag‘firat so‘radingizmi,  so‘ramadingizmi, ularga nafi yo‘qdur, Olloh ularni hargiz mag‘firat qilmas, chunki Olloh bunday fosiq qavmni hidoyat qilmagay».

Sufyon raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Bir kuni biz lashkar orasida turgan erdik. Shunda muhojirlardan biri ansorlardan birining orqasiga tepdi. Ansoriy: «Ey ansorlar, yordam beringizlar!» deb chaqirdi. Bundan qo‘rqib keggan muhojir ham «Ey muhojirlar, yordam beringizlar!»—deb yordamga chaqirdi. Janob Rasululloh buni eshitib «Ne bo‘ldi sizlarga, johiliyat da’vosini qilyapsizlar?!»—dedilar. Odamlar «Ey Ollohning rasuli, bir muhojir bir ansoriyni tepdi»,— deyishdi. Janob Rasululloh, «Qo‘y, bunday qabih gaplarni gapirma!»— dedilar. Bu gapni Abdulloh ibn Ubay eshitib: «Shunday qilishdimi? Ollohga qasamki, agar Madinaga qayqak, ziyoda izzatlilar bul xorlarni haydab chiqargay!» — dedi. Bu gap Payg’ambar alayhissalomga yetdi. Umar raziyallohu anhu o‘rinlaridan turib: «Ey Ollohning rasuli, menga qo‘yib beringiz, bu munofiqning buynini qilich birlan chopib tashlayin!» - dedilar. Payg’ambar alayhissalom. «Qo‘yaver, tagin odamlar Muhammad o‘z ashobini o‘ldirayotir!» deyishmasin!»— dedilar. Muhojirlar Madinaga kelgan paytlarida ansorlarning soni ko‘proq erdi. Keyinchalik muxojirlarning soni ko‘payib ketdi».

6-bob Olloh taoloning qavli: «Munofiqlar «Payg‘ambarniig ashoblariga yordam qilmangizlar, toki ular uni tark etib tarqalib keqinlar!» — deyishur. Vaholanki, yeru osmon xazinalari yolgiz Olloh nikidur, lekin munofiklar buni bila olmaslar!»

Anas ibn Molik raziyallohu anhu aytadilar: «Men Harrada musibat yetgan (shahid bo‘lgan) ansoriylarga qattiq achindim, bul haqda menga Zayd ibn Arqam yozib yuborgan erdi. Menit ularga qattiq achinganim xususida Zayd ham xabar topdi. U keyingi xatida Janob Rasulullohning ansorlar haqida «Ey Olloh, ansorlarni hamda ularning bolalari o‘zint magfirat qilgil!» deb duo qilganlarini eshitganini yozibdi».

Abdulloh ibn al-Fazl aytadilarki, «Anas ibn molikning yonida o‘ltirgan kishilar «Zayd kim erdi? — deb so‘rashdi. Anas ibn Molik «Bu shunday odamki, Janob Rasululloh ul haqda «Bu Olloh quloq solgan zot» der edilar» dedilar».

7-bob Olloh taoloning qavli: «Munofiqlar: «Madinaga qayqak, ziyoda izzatlilar bul xorlarni ul yerdan haydab chiqargaylar»,— degaylar. Vaholanki, ulug‘lik Ollohniki, uning payg‘ambariniki va mo‘minlarnikidur va lekin munofiqlar buni bilmaslar»

Jobir ibn Abdulloh raziyallohu anhu aytadilar «Biz bir g‘azotda erdik. Muhojirlardan biri ansorlardan birini tepdi. Ansoriy «Ey ansorlar, yordam beringizlar!»—dedi. Muhojir ham «Ey muhojirlar, yordam beringizlar!» — dedi. Olloh taolo bu xabarni o‘z rasuliga yetkazdi. Janob Rasululloh Ne gap »—deb so‘radilar. Odamlar «Muhojirlardan biri ansoriylardan birini tepib erdi, ansoriy ansoriylarni, muhojir ersa muhojirlarni yordamga chaqirdi»,— deyishdi. Payg‘ambar alayhissalom «Qo‘yingizlar, bunday yaramas gaplarni aytmangizlar!» — dedilar. Payg‘ambar alayhissalom Madinaga kelgan paytlarida ansorlar ko‘proq erdi, keyin muhojirlar ko‘payib ketdi. Abdulloh ibn Ubay «Shunday qilishdimi, Ollohga qasamki, Madinaga qayqak, ziyoda izzatlilar bul xorlarni ul yerdan haydab chiqargay!»—dedi. Umar raziyallohu anhu: «Ey Ollohning rasuli, qo‘yib beringiz menga, bu munofiqning bo‘ynini o‘zib tashlayin!»—dedilar. Payg‘ambar alayhissalom «Qo‘yaver, tag‘in odamlar «Muhammad o‘z ashoblarini o‘ldirayotir!» demasinlar!»—dedilar»

«AT-TALOQ» SURASI
BISMILLOHIR RAHMONIR RAHIYMI

Abdulloh ibn Umar raziyallohu anhuning xabar beriitaricha, ul kishi o‘z xotinlarini hayz ko‘rgan holida taloq qildilar. Hazrat Umar bul haqda Janob Rasulullohga aytganlarida, ul zotning achchiqlari keldi-da, bunday deb aytdilar: «Xotini birlan qaytib yarashsin, ushlab tursin, keyin taloq qilish niyatidan voz kechmasa, u birlan qo‘shilmasdan turib, hayzdan pok holida taloq qilsin, mana shu Olloh taolo buyurgan hayzdan pok bo‘lib, yana bir hayz ko‘rib, undan ham pok bo‘lguncha uyida iddadur!»

1- bob Olloh taoloning qavli: «Homilador ayollarning iddasi homilalarini  tug‘ishlaridur. Kim Ollohdan qo‘rqsa, Olloh uning ishini oson qilur!»

Abu Salama raziyallohu anhu aytadilar: «Bir odam Ibn Abbosning oldilariga keldi, Abu Hurayra raziyallohu anhu Ham shu yerda o‘ltirgan erdilar. Boyagi odam Ibn Abbosga «Eri o‘lgach, qirq kundan keyin farzand tuqqan ayolning iddasi to‘grisida menga fatvo bersangiz!»—dedi. Ibn Abbos «Homilador ayolning iddasi ikki muddatning oxiri, ya’ni to‘rt oy-u o‘n kundur»,— dedilar. Shunda men: «Homilador ayolning iddasi bolasini tuqqinchadur»,— deb gapga aralashdim. Abu Hurayra raziyallohu anhu: «Men birlan birga birodarimning o‘gli ham kelgan erdi»,— deb meni tanishtirdilar. Ibn Abbos raziyallohu anhu shu masalani so‘rab kelish uchun xizmatkorlari Kuraybni Ummu Salama raziyallohu anhoning huzuriga yubordilar. Ummu Salama: «Subay’a Aslamiyya eri vafot qilganda homilador erdi. Erining o‘limidan qirq kun keyin bola tugdi. Keyin, unga sovchi qo‘yilgan erdi, Janob Rasululloh nikohlab qo‘ydilar. Abu Sanobil ham unga sovchi qo‘ygan kishilardan erdi»,- - deb xabar berdilar».