* Фитр закотининг микдори
Фитр закотининг микдори, хар бир мусулмон учун бир соъдир. «Соъ» дан максад эса, мадиналиклар ишлатган ўлчов бирлигидир. Чунки расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам, Абдуллох ибн Умар разияллоху анху ривоят килган хадисда баён килинганидек, ўлчовни Мадина ахлинининг ўлчови билан кайд килдилар: «Ўлчов-меъёр мадиналиклар ўлчов-меъёрига, вазн эса маккаликлар вазнига биноандир»- дедилар (Абу Довуд ва Насоий соглом-сахих ривоят силсиласи билан накл килдилар).
«Соъ» - ўлчов бўлгани учун хам, фитр закотининг микдори расулуллох соллаллоху алайхи ва салламнинг замонидаги мадиналиклар «соъи» билан бўлиши керак.
Камина мухтарам илм толибларидан бирининг ривоят силсиласини Зайд ибн Собит разияллоху анхуга боглаган «муд» ни ўлчов бирлиги килиб олдим ва турли таомларни у билан ўлчадим. Маълумки, бир соъ тўрт мудга тенгдир. Сўнгра, куйидаги натижага эришдим:
Биринчи: Соъ тарози билан ўлчанмас. Чунки соънинг вазни ичига солинган нарсага караб фаркли бўлади. Масалан: Бир соъ бугдой бир соъ гуручдан, бир соъ гуруч бир соъ хурмодан огирликда фарк килади. Хурмо эса навларига караб бир-биридан фарк килади. «Хузарий» нави «суккарий» навидан огирликда фарклидир. Ва хатто бир навга мансуб бўлишига карамай, босилгани[2] куритилганидан огирликда фарк килади. Шунинг учун хам, бу масалада ўлчов бирлиги килиб соъни олиш, белгиланган микдорни аниклашнинг энг нозик усулидир.
Иккинчи: Расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам ишлатган соъ, такрибан, 3 (уч) литру 280 (икки юз саксон) миллилитрдир.