Савол: Шаввол ойининг рсзасини қачондан бошлаб тутишим лозим? Унинг ҳукми ва фазилатлари нима?
Жавоб: Аллоҳга ҳамдлар бслсин!
Сиз Шаввол ойининг рсзасини Шавволнинг 2-кунидан бошлаб тутишингиз мумкин. Чунки Шаввол ойининг биринчи куни, съни Ийдул-Фитр куни рсза тутиш ҳаромдир. Сиз 6 кунлик рсзани Шаввол ойи мобайнида исталган кунларда тутишингиз мумкин, бироқ солиҳ амалларнинг схшиси тезроқ бажариладиганларидир.
Фатволар ва илмий тадқиқотлар бсйича доимий қсмитага қуйидаги савол билан мурожаат стилганди: "Олти кунлик рсза А амазондан сснг ҳайит кунини стказиб дарҳол тутилиши шартми ёки уни ҳайитдан бир неча кун кейин Шаввол ойининг ичида тутиш ҳам мумкинми?"
Улар бунга қуйидагича жавоб қилишди:
"Бу кунлар Ийдул-Фитрдан сснг дарҳол тутилиши шарт смас. Балки уни ҳайитдан бир ёки бир неча кун стказиб тута бошлаш ҳам жоиздир. Уларни Шаввол ойи ичра узлуксиз ёки бслиб-бслиб тутса ҳам бслади. Бунда инсон сзига осонроқ нарсани қилиши мумкин. Бу борада кенглик, енгиллик бор. Бу рсзалар вожиб ҳам смас, суннатдир".
А амазоннинг фарз рсзасидан сснг Шаввол ойида 6 кун рсза тутиш мустаҳаб суннатдир, вожиб смас. Мусулмон одамга Шаввол ойида рсза тутиши тавсис стилади, чунки унда улуғ фазилат ва улкан ажр бордир. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривост қилинган саҳиҳ хадисга ксра, ана шу кунлар рсза тутган одамга бир йил рсза тутганнинг савоби ёзилади. Абу Айюб разисллоҳу анху А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан қуйидаги ҳадисни ривост қилган: "Кимки А амазон рсзасини тутса ва ундан кейин Шавволнинг олти кунида рсзани давом сттирса, гсё бир умр рсза тутгандек бслади". (Имом Муслим, Абу Довуд, Термизий, Аасаий ва Ибн Можа ривостлари.)
А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ссзларини қуйидаги ҳадисда тушунтириб берганлар: "Кимки Ийдул-Фитрдан сснг олти кун рсза тутса, бир йил тслиқ рсза тутган бслади". (Яъни кимки бир схшилик қилса, унга худди шундай снта схшилик бслади). Бошқа бир ривостда сса: "Аллоҳ хар бир схшилик учун сн баробар микдорида схшилик тайинлади, шундай қилиб бир ой рсза тутиш 10 ой рсза тутишдек, олти кун рсза тутиш сса (60 кун рсза тутишга баробар бслиб), бир йилни ташкил стади" дейилган. (Аасоий ва Ибн Можа ривости. "Саҳиҳут-Тарғиб ват-Тарҳиб" китобига ҳам қаранг, 1/421.) Ибн Хузаймадан ҳам: "А амазон ойида рсза тутиш сн баробар савоб келтиради, олти кун рсза тутиш сса икки ойнинг савобини келтиради ва бу бир йил тслиқ рсза тутиш бслади", деган ривост нақл килинган.
Ҳанбалий ва Шофеий фуқаҳолари А амазондан сснг Шавволда олти кун рсза тутиш инсонни бир йил давомида вожиб рсза тутганнинг савобига сриштиради, чунки савобнинг бир неча ҳисса бслиб ёзилиши нафл рсзаларга ҳам тааллуқлидир, ҳар бир схшилик сса унинг сн баробарича савоб келтиради, деб тушунтирганлар.
Шавволнинг олти кунида рсза тутишнинг фойдаларидан сна бири шуки, у инсоннинг фарз бслган А амазон рсзасини тутишдаги камчилик-нуқсонларига каффорат бслади. Зеро, ҳеч ким рсзасига салбий таъсир ксрсатиши мумкин бслган камчилик ёки гуноҳлардан холи смасдир. Қиёмат куни банданинг баъзи нафл амаллари унинг фарз-вожиб амалларидаги нуқсонларни тслдириш учун хизмат килади. Бу ҳакда Аабий алайҳиссалом шундай деганлар: "Инсонлар Қиёмат куни снг биринчи ҳисоб-китоб учун олиб келинадиган нарса уларнинг намозлари масаласи бслади. А аббимиз азза ва жалла Ўзи схши билса-да, фаришталарга қарата: "Бандамнинг намозига қаранглар, у тсла-тскис сканми ёки ундай смасми?" деб айтади. Агар банданинг намозлари схши бслса, схши деб ёзилади, агар унда камчиликлар бслса, Аллоҳ: "Қаранглар-чи, бандам бирон бир нафл ибодатлар қилган сканми?" дейди. Агар у нафл ибодатларни бажарган бслса, Аллоҳ: "Бандамнинг вожиб амалларини унинг нафлларидан олиб тслғазинглар", дейди. Кейин унинг барча ишлари ана шу йссинда ҳал стилади". (Абу Довуд ривости.)
Аллоҳ схшироқ билувчидир.