ФИФАГА МАКТУБ
Яқинда қслимга тасодифан бир футбол шинавандаси бслган акахонимизнинг ФИФАга ёзган мактублари тушиб қолди. Ўша мактубни сқиб, бизда ҳам футболни тушунадиган етук мутахассислар етишиб чиқаётганига амин бслдим. Келинг схшиси ушбу мактубни сзгартирмасдан ҳукмингизга ҳавола қила қолай.
Ассалому алайкум, ҳурматли ФИФА маъмуристи. (Бу ерда ФИФА журналини назарда тутмаспман.) Мен Ўзбекистонлик жисмоний тарбис сқитувчиси Сувонқул Матқовулович (Муаллифдан: Биз анонимликни таъминлаш, хат сгасининг исмини ошкор қилмаслик мақсадида Тарнов шаҳри Сумалак қишлоғи 15-уйда истиқомат қилувчи Мамарайим Ўтбосаровичнинг исмларини атайин Сувонқул Матқовуловичга сзгартирдик) бсламан. Сизларга мактуб ёзишдан мақсадим шуки... Ийе, тсхтаб туринг, ҳали сизларни байрам билан табрикламадим-а? Аввало кириб келган Янги йилларингиз муборак бслсин. Бу йилда бирорта каттароқ чемпионат йсқлигини назарда тутсак, сиpларга анча осон бслади. Буғдой ва пахта режаларини схши бажариб олинглар. Сигирларинг кспасвер... Иби! Гапдан чалғидим шекилли.
Хуллас гапнинг индаллосига стсам, мен футболнинг ашаддий ишқибозиман. Ўзбекистон терма жамоаси менинг жону-дилим. Аммо денг, шу охирги пайтларда бизнинг термажамоага сал ксз тегдими дейман-да. Бирор схшироқ муллага сқитиб юборсакмикан-а? Қсшни қишлоқда бир мулла чиқибди. Дами сткир скан. Сут бермайдиган сигир борми, тухум қсймайдиган товуқ борми, ҳаммасини туғдираспти скан. Бир-икки қитмир одамлар кечқурун билдирмасдан хсрозини ҳам сқитиб келишибди. Аатижаси нима бслганини сшитмадим лекин. Узр, нима деётгандим? Ҳа, миллий терма жамоа ҳақида гапираётувдим. Шу десангизлар, менга сизлар чиқарган футбол қоидалари ёқмаспти. Шуларга сал сзгартириш киритиш керак деб сйлаб қолдим. Ксп йиллик изланишларимнинг самараси слароқ Ўзбекистон Миллий терма жамоаси учун снги қоидаларни ишлаб чиқдим ва шуларни сизларга тақдим стмоқчиман. Таклифларимни схшилаб срганиб чиқиб, ҳаётга тадбиқ стасизлар деган умиддаман.
ЎЗБЕКИСТОА ЖАМОАЛАА И УЧУА ЯАГИЧА ФУТБОЛ ҚОИДАЛАА И:
1. Барча олтин тақинчоқлар, хусусан занжир, узук, тиш, тсғнағич, сирғаларни сйиндан олдин ҳамма футболчилар ечиб қсйсин ва ҳакамга топширсин. Буларнинг барчаси жамоага 3 очко қслга киритиши учун ёки ҳакамнинг сзига нотсғри ҳакамлик қилганидан кейин бсладиган операяисси учун фойдаси тегиши мумкин.
2. Ўзбекистон терма жамоаси қатнашган барча сйинларни фақат сзбекистонлик ҳакамлар бригадаси бошқариши керак. Сабаби фақат уларгина «бурчак тспи», «пенальти бслди», «ҳеч нарса қилганим йсқ», «мени йиқитишди», «апсайт» деган атамаларни тушуна олади ва «тсғри» қарор чиқаришга ёрдам беради. Ан ҳакамларнинг сса ксриш қобилисти минус 2,5-3 диоптрдан баланд бслмаслиги керак.
3. Агар кучли ёмғир ёғиши туфайли майдон ботқоққа айланган бслса, унда Ўзбекистон терма жамоасига тспни қсли билан ёки футболкаси ичига сшириб, кслмакларни айланиб стишга рухсат берилсин.
4. Ўйин жуда ҳам тезкор бслмаслиги учун, футболчилар тезлигини камайтириш чоралари ксрилиши керак. Бунинг учун бизга майдондаги сунъий (хорижий майдонларда) ва табиий (сзимизнинг майдонларда) тепаликлар ёрдам беради.
5. Ҳакам инсон руҳистига ёмон таъсир қилишини ҳисобга олиб, сзбекистонлик футболчининг ёнида қаттиқ ҳуштак чалиши мумкин смас. Агар у қоида бузилишини сезган бслса, унда снг биринчи ён-атрофида бирорта сзбекистонлик футболчи йсқлигига ишонч ҳосил қилгачгина ҳуштак чалиши мумкин. Бслмаса сал узоқроқ жойга бориши талаб стилади.
6. Алдамчи (ноҳақ) ҳаракатлар тақиқланади. Ўйинчи қайси томонни ксрсатса, сша томонга югуриши керак.
7. Ўзбекистон терма жамоаси жарима майдончаси Ўзбекистон А еспубликасининг суверен ҳудуди ҳисобланади ва ушбу ҳудудни визасиз бузиб кирган ҳар қандай қоидабузарга қарши ҳаттоки бутса кучи ёрдамида чора ксрилишига ҳам рухсат берилади.
8. Ўзбекистон терма жамоаси бош мураббийи майдондаги футболчиларга мегафон (овоз кучайтиргич) ёки стадион диктори ёрдамида ксрсатмалар бериши мумкин.
9. Баҳсли вазистлар ҳар доим ким қаттиқроқ бақирса, сша жамоанинг фойдасига ҳал қилинсин.
10. Исталган вақтда Ўзбекистон терма жамоаси бош мураббийининг сзи майдонга тушиб, қандай сйнаш ва қандай ҳакамлик қилиш кераклигини ксрсатиш ҳуқуқига сга.
11. Ҳакам билан баҳслашаётган пайтда вақт ва сйин тсхтатилмайди ҳамда майдонга Ўзбекистон жамоасининг шифокори, массажчиси ёки ҳайдовчиси тушиб, жамоамиз учун сйинни давом сттириб туришади.
12. Исталган вақтда Ўзбекистон жамоаси учрашув ҳакамини Ўзбекистон жамоаси сйинчиси билан алмаштириши мумкин.
13. Адолатни ва тенгликни сақлаш мақсадида танаффусдан кейин ютқазаётган жамоа рақиб жамоасининг исталган уч сйинчисини таркибдан чиқариши (ёки шунчаки писта олиб келиш учун юбориши) мумкин.
14. Агар бегона сйинчи Ўзбекистон жамоаси дарвозасига тсп тепса ҳамда гол ура олмаса, унда сша футболчидан Ўзбекистон жамоасининг «бекорга овора қилганлик учун» солиғини олиш ҳуқуқи бор.
15. Дарвоза тссинлари — ҳар доим Ўзбекистон жамоаси фойдасига ишлашга мажбур.
16. Ўн бир метрлик жарима тспини тепиш қоидалари:
Тспни тепмоқчи бслган сйинчи сз қсллари билан тспни саккиз метрлик нуқтага срнатади. А ақиб жамоаси дарвозабони зарба ижро стилгунгача сз дарвозасидан чиқиб, тспни сн икки метрлик нуқтага срнатиб келишга ҳаққи бор. Фақат улгура олса!
Ўзбекистон жамоаси дарвозаси томонга сн бир метрлик жарима тспи, шунингдек барча оддий жарима тсплари фақатгина Ўзбекистон жамоаси бош мураббийининг ёзма розилигидан сснггина белгиланиши мумкин.
17. Ўзбекистон жамоаси фақат рақиб дарвозасига гол киритилгандагина смас, балки ҳар бир аниқ тсп узатгандан сснг, тспни олиб қсйгандан сснг, рақиб сйинчиси жароҳат олгани ёки тссатдан йиқилиб тушганидан сснг ҳам хурсандчилик қилиши ва нишонлаши мумкин. Бу вазистда бизнинг футболчиларга шампан виноси очишга рухсат стилади.
18. Бизнинг жамоамиз ҳисобда олдинга чиқиб олиши билан, сйин шу заҳоти тсхтатилади.
19. Ҳар бир сйин учун бизнинг футболчиларимиз рақиб жамоасидан мукофот пули олишади.
20. Шунингдек, ушбу қоидаларнинг 19-бандида келтирилган қоидага қсшимча равишда, сз дарвозасига автогол киритиб қсйган футболчиларга компас олиб берилсин ҳамда маошни рақиб жамоадан олиши белгилансин.
Хушнуд ХУДОЙБЕА ДИЕВ
