Ey, farzand!
Noo‘rin, yolg‘on qasam ichmaslik kerak. Bunday qilganning nasli kesilishi, tugashi bildirilgan. Shirkdan keyin eng katta gunohlardan biri budir. Alloh saqlasin! -
Ey, farzand!
Kishi o‘ziga valiylik (Alloh do‘stligiga erishganlik) bezagini bermasin. Kishi o‘zida yo‘q narsani «bor» deb o‘ziga tuhmat va bo‘hton qilishdan qo‘rqishi lozim. Bu mavzuda Payg‘ambarimiz (s.a.v.) shunday marhamat etadilar:
«Bir kishi o‘zini olim deb ko‘rsatib, soxtalik qilsa, jahannamdagi joyiga hozirlansin!»
Kishi to‘g‘ri, go‘zal va foydali so‘zlar aytishi kerak. To‘g‘ri so‘z sohibini jannatga yetkazadi.
Tilni yomon so‘zlarga o‘rgatmaslik, bunga imkon va fursat bermaslik zarur. Kufr ifoda etuvchi, boshqalarni ranjituvchi, hatto xush ko‘rilmaydigan, yoqimsiz so‘zlar imonli insonning tilidan joy olmasligi kerak.
Shayx Kirmoniy hazratlari deydilarki:
«Yolg‘on aytmagan, omonatga xiyonat qilmagan, bo‘hton, tuhmat va g‘iybat etmagan kishi kelajagidan qo‘rqmasin. Shu uch gunohni qilmagan kishi vaqti kelib, boshqa gunohlarni ham tark etadi».
Ey, farzand!
Odamlardan ayb izlab, oshkor qilish va ularning aybini yuziga solishdan saqlan. Bu haqda Payg‘ambarimiz (s.a.v ) shunday deydilar:
«Me’roj kechasi menga jahannamda bir guruh ko‘rsatildi.
Ularning quyma misdan tirnoqlari bo‘lib, to‘xtovsiz o‘zlarining yuzlarini tirmalardilar. Bularning kimligini va nechun bunday dahshatli iskanjaga mahkum etilganini Jabroil alayhissalomdan so‘radim. U zot marhamat etdilar:
«Bular odamlarning ayblarini axtarib, duch kelgan joyda gapirib, oshkor qilganlardir».
Hazrati Muso (a.s) Alloh taolodan so‘radilar:
«Allohim! Boshqalarning ayblarini axtarib, yoyganlar uchun ne jazo bergaysan?»
Alloh marhamat etdi:
«Ey, Muso! Tavbasiz o‘lsalar, jahannamga birinchi kiruvchilar o‘shalar bo‘lajakdir!»
Bu asar matnini yozuvchi buyuk olim Imom G’azzoliy hazratlari shunday deydilar:
«Uch ulkan gunoh borki, bulardan muhaqqaq saqlanmoq kerak:
1. Baxillik
2. Hasad.
3. Riyo.
Xasislik: o‘zidan bilim yo hunar o‘rgangani kelganga o‘rgatishni qizg‘angan olim yo hunarmand (san’atkor) ning qilig‘i. Ya’ni o‘zida bo‘lgan foydali narsani boshqadan qizg‘anish kasallik. Payg‘ambarimiz (s.a v.) shunday deydilar: «Baxil-qancha dindor bo‘lmasin jannatga kirmaydi». Hasad-bir kishidagi ilm, boylik, hunar kabi go‘zal narsalarning o‘sha kishida bo‘lishidan ichi kuyish, chidayolmaslik va undan ketishini istash, ko‘rolmaslik xastaligi, ma’naviy illat, ma’naviy kasallikning eng kattalaridan biri.
Hasad haqida Payg‘ambarimizning (s.a.v.) hadislari bor: «Olov o‘tinni yoqib borgani kabi, hasad hasadchinnng savoblarini yeb tugatadi».
Riyo-bir ibodatni, yaxshilikni, xayru sadaqani har qanday bir bandalik xizmatini boshqalar ko‘rib, taqdirlashi, «qarang, qanday yaxshi odam ekan» deyishlari uchun qilmoqdir. Bunday ishda shirk yashirin ekanligi bildirilgandir.
Riyo kechirilishi uchun jiddiy, ko‘p istig‘for va haqiqiy tavba qilish lozim. Bunday holga tushmoqdan ya’ni riyo qilmoqdan barchamizni Allohning O’zi asrasin!