I. ЛАЗААДАЛИК САААªАТИ
Лазандалик таърифи
Аегадир кспчилик пазандаликка косибчиликка схшаган бир ҳунар деб қарайди. Ҳунарликка ҳунарку-с, бироқ, бу ҳунарнинг бошқа соҳалардан кескин фарқ қиладиган сзига хос томонлари бор. Айтиш мумкинки, пазандалик ҳам бир санъат, съни косиб сз фаолистида меҳнат малакаси, тажрибасига тасниб иш ксради. Лазанда ҳам шундай, лекин масаллиқларни саралаб, ювиб, арчиб, тсғраб, пишириб дастурхонга тортишгача бслган барча жараёнларда у сз маҳоратига, истеъдоди ва дидига таснади. Буни қуйидагича тушунтириш мумкин, съни косиблар сз ишларининг натижаси бслган предметларни доим бир қолипда, сзгартиришсиз ссай берадилар (агар билимларини, орттириб, ссаётган буюмларига сзгартириш киритиб, снги моделлар устида излансалар сди — улар ҳам ижод қилган бслардилар). Маълумки, санъаткорларда ижод доимо асосий сринда туради. Чунончи, бир хил ролни ижро стадиган бир неча актёр сз қаҳрамонини сзича талқин қилиб, персонаж характерини сз ижрочилик санъати заминида турлича очади.
Худди шунга схшаш бир хил таом тайёрлаётган турли пазандаларнинг ҳар бири сзининг пазандалик маҳоратига ксра шу таомнинг лаззатли, тсйимли, ташқи ксриниши ва бошқаларга сз услуби, сз тажрибасидан келиб чиққан ҳолда ёндашади. Бинобарин, истеъдодли пазандалар бундайроқ масаллиқлардан ҳам дурустроқ таом тайёрлай олишлари, ёки аксинча, истеъдодсизлари сса сифатли масаллиқлардан бемаза таом тайёрлаб қсйишлари мумкин.
Лазандалар ҳам санъаткорлар каби сзлари тайёрлаган таомларини вақт-вақти билан намойиш қилиб, ксрик-конкурсларда мусобақалашиб турадилар. Ғолиб чиққанлар муносиб тақдирланади ва талантига қараб махсус пазандалик мактабларини битирмаган бслсалар ҳам малакалари оширилади, уларга биринчи классли ресторанларда ишлаш ҳуқуқи берилиши мумкин.
Лазандаликнинг бошқа санъат тармоқлари каби сзига хос «жанрлари» ҳам бор, булар сзбек пазандалигида ошпазлик, паловпазлик, кабобпазлик, нонвойлик (нонпазлик), қандолатчилик (шакарпазлик), мантипазлик, схнапазлик кабилардир.